ហេតុផលចំនួន ៤ នៅពីក្រោយភាពជោគជ័យនៃវេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិតសម្រាប់យុវជន

ថ្ងៃអង្គារ ៣ ខែតុលា ២០២៣
ទេពកេន វណ្ណកន
១ នាទីអាន

វេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិតសម្រាប់យុវជនកម្ពុជា (ហៅកាត់ថា yIGF) លើកដំបូងបង្អស់បានបញ្ចប់ទៅដោយជោគជ័យកាលពីថ្ងៃទី ២៣-២៤ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២៣ កន្លងទៅ។ ព្រឹត្តិការណ៍រយៈពេល ២ ថ្ងៃនេះ ប្រព្រឹត្តទៅនៅឯបណ្ឌិតសភាបច្ចេកវិទ្យាឌីជីថលកម្ពុជា (CADT) នៅរាជធានីភ្នំពេញ បេះដូងនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ដោយមានអ្នកចូលរួមសរុបប្រមាណ ២០០នាក់។

បើតាមនិយមន័យដែលបានបង្ហោះនៅលើទំព័រវេបសាយរបស់ខ្លួន វេទិកា yIGF មានគោលបំណងលើកកម្ពស់ការយល់ដឹងរបស់យុវជន ជុំវិញប្រធានបទនានាដែលពាក់ព័ន្ធនឹងការងារអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិត ដើម្បីជំរុញយុវវ័យជំនាន់ក្រោយឱ្យចូលរួមឱ្យបានសកម្មនៅក្នុងកិច្ចពិភាក្សាគោលនយោបាយ និងដំណើរការធ្វើសេចក្ដីសម្រេចចិត្ត ដើម្បីយល់ដឹងអំពីតួនាទីរបស់ពួកគេនៅក្នុងសង្គមនាពេលអនាគត ក៏ដូចជាដើម្បីឱ្យពួកគេប្រើប្រាស់អ៊ីនធឺណិតប្រកបដោយសុវត្ថិភាពផងដែរ។

ដោយឈរលើហេតុផលធំៗចំនួន ៤ ខាងក្រោម យើងអាចសន្និដ្ឋានបានថា នេះគឺជាព្រឹត្តិការណ៍ដែលពាក់ព័ន្ធនឹងបច្ចេកវិទ្យាមួយដ៏ជោគជ័យបំផុតនៅកម្ពុជា។

១. ក្រុមការងារគ្រប់រូបមានការប្ដេជ្ញាចិត្តខ្ពស់

ភាពជោគជ័យនៃព្រឹត្តិការណ៍នេះ បានមកពីក្រុមការងារគ្រប់រូប ដោយរាប់ចាប់ពីគណៈកម្មាធិការប្រឹក្សា (Advisory Committees ឬហៅកាត់ថា AC), គណៈកម្មាធិការរៀបចំ (Organizing Committees ឬហៅកាត់ថា OC) និងក្រុមយុវជនស្ម័គ្រចិត្ត។

គណៈកម្មាធិការប្រឹក្សាដើរតួនាទីយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការតម្រង់ទិសការរៀបចំព្រឹត្តិការណ៍ទាំងមូលឆ្ពោះទៅរកផ្លូវដ៏ត្រឹមត្រូវ។ ពួកគាត់បាននាំយកព្រឹត្តិការណ៍ដ៏សំខាន់នេះមកកម្ពុជា និងបានសម្រិតសម្រាំងជ្រើសរើសគណៈកម្មាធិការរៀបចំ។ ពួកគាត់ក៏បានស្វះស្វែងរកជំនួយគាំទ្រទាំងសម្ភារៈនិងថវិកា, បោះដៃទៅរកអ្នកបង្កើតគោលនយោបាយនៅក្នុងជួររដ្ឋាភិបាល និងត្រួសត្រាយផ្លូវឱ្យក្រុមការងារទាំងមូលសម្រេចការងារបានជោគជ័យ និងទាន់ពេលវេលា។

ចំណែកឯគណៈកម្មាធិការរៀបចំវិញ ពោរពេញទៅដោយសមាជិកវ័យក្មេង វ័យឆ្លាត និងមានភាពរហ័សរហួន ដែលខ្ញុំជឿជាក់យ៉ាងមុតមាំថា ពួកគេនឹងក្លាយជាអ្នកដឹកនាំនៅកម្ពុជានាពេលអនាគតជាក់ជាមិនខាន។ ពួកគេសុទ្ធតែជាអ្នកដែលប្រកបទៅដោយចំណេះនិងជំនាញនៅលើផ្នែកផ្សេងៗគ្នា។ ពួកគេធ្វើការងារជាក្រុមយ៉ាងក្លៀវក្លា និងសម្រេចបាននូវសមិទ្ធផលការងារប្រកបដោយគុណភាពខ្ពស់ ដើម្បីធានាថា ព្រឹត្តិការណ៍នេះនឹងដំណើរការទៅដោយរលូន និងប្រកបដោយវិជ្ជាជីវៈ។

ភាពជោគជ័យនេះក៏មិនអាចខ្វះបានការរចូលរួមចំណែកពីសំណាក់ក្រុមអ្នកស្ម័គ្រចិត្តរបស់យើងបានទេ។ ពួកគេខិតខំបំពេញការងារដោយមិនខ្លាចនឿយហត់ ដើម្បីរួមចំណែកនៅក្នុងភាពជោគជ័យមួយនេះ។ ជាក់ស្ដែង នៅមុនព្រឹត្តិការណ៍នេះចាប់ផ្ដើម ទាំងគណៈកម្មាធិការរៀបចំ និងអ្នកស្ម័គ្រចិត្តរបស់យើងបានធ្វើការទាំងថ្ងៃទាំងយប់ដើម្បីសម្រេចការងាររបស់ពួកគេរៀងៗខ្លួន។ អ្នកខ្លះបានគេងតែពីរបីម៉ោងប៉ុណ្ណោះក្នុងមួយថ្ងៃ អស់រយៈពេលជាច្រើនថ្ងៃជាប់គ្នា។

បើអ្នកបានមកចូលរួមព្រឹត្តិការណ៍នេះដោយផ្ទាល់ ឬ ចូលអាននៅលើវេបសាយ ឬ ក៏ចូលមើលសមិទ្ធិផលនៅលើបណ្ដាញសង្គមរបស់ព្រឹត្តិការណ៍នេះ នោះអ្នកនឹងបានឃើញនូវស្នាដៃដ៏ត្រចះត្រចង់របស់ពួកគេជាក់ជាមិនខាន។

២. បរិយាបន្ន

មិនខុសពីអ្វីដែលបានបង្ហោះនៅលើវេបសាយនៃព្រឹត្តិការណ៍នេះទេ yIGF គឺជាព្រឹត្តិការណ៍មួយប្រកបដោយថាមវ័ន្ត និងបរិយាបន្ន ពោលគឺវាបានប្រមូលផ្ដុំយុវជន, អ្នកបង្កើតគោលនយោបាយ, អ្នកជំនាញ និងសង្គមស៊ីវិលឱ្យមកជួបជុំគ្នា ដើម្បីពិភាក្សាអំពីការងារអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិត, ចែករំលែកបទពិសោធន៍, បង្កើតទំនាក់ទំនងរវាងគ្នា និងរៀនសូត្រពីគ្នាទៅវិញទៅមក។

អ្នកដែលបានចូលរួមទាំងនោះមានដូចជា៖ សិស្សនិស្សិត, អ្នកធ្វើការងារសង្គម, មន្ត្រីរាជការ និងអ្នកបង្កើតគោលនយោបាយ, ជនជាតិដើមភាគតិច, ប្រជាជនមកពីតាមបណ្ដាខេត្ត និងអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាល ជាដើម។ ក្រៅពីនេះ ក្នុងចំណោមអ្នកចូលរួមទាំងអស់ អ្នកខ្លះចូលរួមជាអ្នកស្ម័គ្រចិត្ត, វាគ្មិន, អ្នកសម្របសម្រួលជាមួយវាគ្មិន, ក្រុមជំនួយបច្ចេកទេស និងអ្នកកាន់កម្មវិធីជាដើម។

លើសពីនេះ ព្រឹត្តិការណ៍នេះក៏មានចូលរួមផងដែរពីសំណាក់វាគ្មិនដែលមកពីបរទេស និងមកពីស្ថាប័នអន្តរជាតិនានា ដែលរួមមានដូចជា នាយកដ្ឋានកិច្ចការសេដ្ឋកិច្ចនិងសង្គម នៃអង្គការសហប្រជាជាតិ (UN Department of Economic and Social Affairs ឬ UNDESA), ក្រុមហ៊ុន Dot Asia, វាគ្មិនមកពីទីក្រុងហុងកុង, ប្រទេសម៉ាឡេស៊ី, ឥណ្ឌា, ប៉ាគីស្ថាន, សាធារណរដ្ឋកូរ៉េ និងប្រទេសមួយចំនួនទៀត។

៣. ប្រធានបទ

ប្រធានបទចម្បងនៃវេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិតសម្រាប់យុវជនកម្ពុជានៅឆ្នាំនេះ គឺ «ការបង្កើនភាពអង់អាចផ្នែកឌីជីថល៖ ធានាការចូលរួមប្រើប្រាស់ សុវត្ថិភាព និងកាលានុវត្តភាពអ៊ីនធឺណិតសម្រាប់ទាំងអស់គ្នា» ជាមួយនិងប្រធានបទរងចំនួន ៣ ដូចជា៖

ការណែនាំអំពីបញ្ញាសិប្បនិម្មិត (AI)
សិទ្ធិឌីជីថល និងទំនួលខុសត្រូវលើប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណិត
សន្តិសុខអ៊ីនធឺណិត និងឯកជនភាពទិន្នន័យ។

រាល់ប្រធានបទដែលបានដាក់ស្នើដោយវាគ្មិនទាំងអស់ ត្រូវតែស៊ីគ្នាជាមួយនិងប្រធានបទគោល ក៏ដូចជាប្រធានបទរងនៃវេទិកា។

ប្រធានបទដែលទាក់ទងនឹងបញ្ញាសិប្បនិម្មិត, សិទ្ធិឌីជីថលនិងទំនួលខុសត្រូវលើប្រព័ន្ធអនឡាញ ព្រមទាំងសន្តិសុខសាយប័រ គឺជាប្រធានបទដ៏ពេញនិយមនៅក្នុងសង្គមកម្ពុជាបច្ចុប្បន្ន។ អ្នកចូលរួមមកពីគ្រប់ជំនាញសុទ្ធតែចាប់អារម្មណ៍ទៅលើបញ្ញាសិប្បនិម្មិត និងរបៀបដែលវាដំណើរការ ខណៈពេលដែលអ្នកចូលរួមមកពីអង្គការសង្គមស៊ីវិល នាំគ្នាព្រួយបារម្ភអំពី «ដានជើងឌីជីថល» របស់មនុស្ស និងការបែកធ្លាយឯកជនភាពនៅលើប្រព័ន្ធអនឡាញ ជាពិសេសគឺអ្នកដែលធ្វើការនៅក្នុងវិស័យការពារសិទ្ធិរបស់កុមារ។

I presented “The Fondation of Web Security”

អ្នកចូលរួមទាំងអស់សុទ្ធតែចាប់អារម្មណ៍នឹងវិធានការរឹតបន្តឹងសុវត្ថិភាពផ្ទាល់ខ្លួននៅលើអ៊ីនធឺណិត តាមរយៈការរៀនសូត្រពីបច្ចេកទេសថ្មីៗពីអ្នកជំនាញមកពី ជំរុំឌីជីថល និងពីអ្នកជំនាញខាងសន្តិសុខសាយប័រដទៃទៀត។

ក្រៅតែអំពីការចែកជាបន្ទប់សម្រាប់ចែករំលែក ក៏មានផងដែរកម្មវិធី «ភូមិ yIGF» និងកម្មវិធី «វេទិកាអ្នកពាក់ព័ន្ធពហុភាគី» ដែលគ្រប់អ្នកចូលរួមទាំងអស់ត្រូវបានតម្រូវឱ្យចូលរួម និងរៀនសូត្រពីកម្មវិធីទាំងពីរនេះ។

ភូមិ yIGF ធ្វើឡើងនៅថ្ងៃដំបូងនៃវេទិកា ដោយអ្នកចូលរួមទាំងអស់ត្រូវបានលើកទឹកចិត្តឱ្យស្វែងយល់អំពីរូបិយបណ្ណឌីជីថល (រូបិយបណ្ណគ្រីបតូ), NFTs និងរបៀបដែលភាពរអាក់រអួលនៃទីផ្សារជួញដូរឧបករណ៍ទាំងនេះ ប៉ពាល់ទៅដល់ការវិនិយោគរបស់ពួកគេ តាមរយៈផលប៉ះពាល់មួយចំនួនដូចជា ការហ៊ែគ និងភាពរអាក់រអួលនៃសេវាអ៊ីនធឺណិតនិងការផ្ដាច់ចរន្តអគ្គិសនី។ កម្មវិធីនេះបានជួយឱ្យអ្នកចូលរួមទាំងអស់យល់ដឹងអំពីហានិភ័យនៃការវិនិយោគរបស់ពួកគេនៅលើទីផ្សារទាំងនោះ។

Srymanit and I were the Crypto currency Seller (role play)

ចំណែកឯវេទិកាអ្នកពាក់ព័ន្ធពហុភាគីវិញ ធ្វើឡើងនៅថ្ងៃទី២នៃវេទិកា ដោយក្នុងនោះអ្នកចូលរួមមួយចំនួនត្រូវបានបែងចែកជាក្រុមដោយមានបែងចែកតួនាទីគ្នា ដើម្បីធ្វើការតស៊ូមតិរវាងគ្នា។ ក្រុមទាំងនោះរួមមាន «ក្រុមតំណាងរដ្ឋាភិបាល», «ក្រុមតំណាងក្រុមហ៊ុនឯកជន» និង «ក្រុមតំណាងពលរដ្ឋទូទៅ»។

ក្រុមនីមួយៗទទួលបានពេលវេលាគ្រប់គ្រាន់ក្នុងការជួបប្រជុំគ្នា និងដើម្បីត្រៀមនូវសំណួរនិងចម្លើយ ដើម្បីសួរនិងឆ្លើយទៅកាន់ក្រុមដទៃទៀត។ ការតស៊ូមតិនេះបានដំណើរការទៅយ៉ាងល្អ ហើយលទ្ធផលដែលបានមកពីការតស៊ូមតិនេះគឺពោរពេញទៅដោយផលប្រយោជន៍យ៉ាងច្រើនក្រៃលែង។ វេទិកាអ្នកពាក់ព័ន្ធពហុភាគីនេះ ត្រូវបានបូកសរុបដោយលោក ធី ទ្រី អគ្គនាយកនៃអង្គការទិន្នន័យអំពីការអភិវឌ្ឍ (ODC) ដោយលោកបានគូសបញ្ជាក់ថា លោកបានរៀនសូត្រនូវគំនិតថ្មីៗជាច្រើនពីការតស៊ូមតិនេះ និងបានសន្យាថានឹងនាំយកគំនិតទាំងនោះទៅពិភាក្សានៅក្នុងដំណើរការបង្កើតគោលនយោបាយជាមួយភាគីពាក់ព័ន្ធបន្តទៀត។

The team representing the government meeting before the Multi-Stakeholder conference

៤. ការចូលរួមចំណែកពីសំណាក់ភាគីទាំងអស់

វេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិតសម្រាប់យុវជនកម្ពុជានឹងមិនអាចទទួលបានជោគជ័យបានទេ ប្រសិនបើមិនមានការចូលរួមពពីគណៈកម្មាធិការប្រឹក្សា, គណៈកម្មាធិការរៀបចំ, អ្នកស្ម័គ្រចិត្ត, វាគ្មិន និងអ្នកចូលរួមគ្រប់ៗរូប។ អ្នកចូលរួមគ្រប់រូបបានប្រាស្រ័យទាក់ទងជាមួយគ្នាយ៉ាងរស់រវើកកំលុងពេលសិក្សានៅតាមបន្ទប់, កំលុងពេលសម្រាកអាហារសម្រន់ និងសូម្បីតែបន្ទាប់ពីវេទិកានេះត្រូវបានបិទបញ្ចប់ទៅហើយក្ដី។

តាមរយៈការសង្កេតរបស់ខ្ញុំ អ្នកចូលរួមជាច្រើនបានបង្កើតមិត្តថ្មីៗ, បានរៀនសូត្រពីចំណេះដឹងថ្មីៗ និងបានយល់ដឹងអំពីបញ្ហាប្រឈមនៅក្នុងវិស័យឌីជីថលនាពេលបច្ចុប្បន្ននេះ។ សិស្សនិស្សិតនឹងទទួលបានការងារល្អៗក្រោយពេលបញ្ចប់ការសិក្សាតាមរយៈការបង្កើតមិត្តភាពថ្មីៗនៅក្នុងវេទិកានេះ។ រីឯក្រុមហ៊ុនឯកជនវិញ អាចនឹងទទួលបានគម្រោងថ្មីៗបន្ថែមទៀតពីភាគីដ៏មានសក្ដានុពលនានា ដែលពួកគេបានជួបប្រាស្រ័យទាក់ទងនៅឯវេទិកានេះ។

ចំណុចសំខាន់មួយទៀតដែលវេទិកានេះបាននាំមក គឺការពិភាក្សារកធាតុចូលជុំវិញច្បាប់ស្ដីពីការការពារទិន្នន័យបុគ្គល។ ខ្ញុំជឿជាក់យ៉ាងមុតមាំថា ច្បាប់នេះនឹងទទួលបានធាតុចូលច្រើនជាងមុន និងត្រូវបានអនុម័តឱ្យប្រើប្រាស់ក្នុងពេលឆាប់ៗនេះ។ ដោយសារតែរូបខ្ញុំផ្ទាល់នឹងទៅចូលរួមកិច្ចប្រជុំប្រចាំឆ្នាំនៃវេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិតលើកទី ១៨ នៅទីក្រុងក្យូតូ ប្រទេសជប៉ុន ក្នុងពេលខាងមុខដ៏ខ្លី ខ្ញុំរីករាយនឹងចែករំលែកនូវចំណេះដឹងនិងបទពិសោធន៍ដែលខ្ញុំនឹងទទួលបានពីវេទិកានេះ នៅក្នុងដំណើរការនៃកិច្ចពិភាក្សាស្វែងរកធាតុចូលនៃច្បាប់នេះ ទៅតាមគ្រប់មធ្យោបាយដែលអាចធ្វើទៅរួច ក្រោយពេលត្រឡប់មកវិញ។

All participants after the closing ceremony

ជាចុងក្រោយ ខ្ញុំជឿជាក់ថា វេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិតសម្រាប់យុវជនកម្ពុជា ឆ្នាំ ២០២៣ ពិតជាបានផ្ដល់ក្ដីសង្ឃឹមដល់ពលរដ្ឋកម្ពុជាគ្រប់រូប ដើម្បីឱ្យពួកគេរស់នៅក្នុងពិភពលោកមួយដែលមានសុវត្ថិភាពជាងមុន នៅក្នុងយុគសម័យបដិវដ្តន៍ឧស្សាហកម្មទី ៤។ ដែលមានន័យថា ពួកគេនឹងកាន់តែមានការប្រុងប្រយ័ត្នជាងមុនក្នុងការសម្រេចចិត្តថា តើទិន្នន័យប្រភេទណាដែលពួកគេគួរ ឬ មិនគួរចែករំលែកនៅលើប្រព័ន្ធអនឡាញ និងថាតើ ពួកគេគួរចែករំលែកទិន្នន័យផ្ទាល់ខ្លួនទាំងនោះក្នុងកម្រិតណា។

មិនតែប៉ុណ្ណោះ ខ្ញុំក៏សង្ឃឹមថា ពួកគេនឹងរៀនសូត្រពីការប្រើប្រាស់មធ្យោបាយក្នុងការការពារខ្លួនរបស់ពួកគេពីគ្រប់ការវាយប្រហារខាងសាយប័រ។ បន្ថែមពីលើនេះ ពួកគេក៏នឹងយល់ដឹងពីបច្ចេកវិទ្យាដែលទាក់ទងនឹងបញ្ញាសិប្បនិម្មិតថ្មីៗនៅជុំវិញខ្លួន និងដែលកំពុងពេញនិយម រួចហើយព្យាយាមសម្របខ្លួនទៅតាមការរីកចម្រើនទាំងនោះ។ ធ្វើដូច្នេះ ពួកគេនឹងតែងតែធ្វើបច្ចុប្បន្នភាពសមត្ថភាពការងាររបស់ពួកគេនៅលើទីផ្សារការងារជានិច្ច។

ពិតណាស់ បើគ្មានការជួយជ្រោមជ្រែងពីអង្គការទិន្នន័យអំពីការអភិវឌ្ឍទេ នោះព្រឹត្តិការណ៍ដ៏ប្រកបដោយផ្លែផ្កាមួយនេះ នឹងមិនលេចជារូបរាងបាននោះឡើយ។ ខ្ញុំសង្ឃឹមយ៉ាងមុតមាំថា អង្គការទិន្នន័យអំពីការអភិវឌ្ឍ ក៏ដូចជាភាគីពាក់ព័ន្ធដទៃទៀត នឹងពិចារណារៀបចំឱ្យមានវេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិតសម្រាប់យុវជនកម្ពុជានេះនៅឆ្នាំក្រោយៗទៀត៕

អត្ថបទទាក់ទង

ការជជែកដេញដោលលើកដំបូងនៃ YIGF កម្ពុជា បង្ហាញពីការចាប់អារម្មណ៍លើអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិត

ថ្ងៃសៅរ៍ ២៩ ខែកក្កដា ២០២៣
មាស មល្លិកា
ព្រឹត្តិការណ៍

ការជជែកដេញដោលជាលក្ខណៈមិត្តភាពរបស់ Cambodia YIGF នាំមកនូវការចាប់អារម្មណ៍លើ «អភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិត» ដោយនាំយកទិដ្ឋភាពអ៊ិនធឺណិតឱ្យស្តាប់ក្នុងចំណោមយុវជន និងសាធារណៈជន ដោយសារការគ្រប់គ្រងអ៊ីនធឺណិតនៅតែជាប្រធានបទថ្មីនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។កាលពីថ្ងៃទី 28 ខែកក្កដា គណៈកម្មាធិការវេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ិនធឺណិតកម្ពុជា (Cambodia YIGF) បានផ្តួចផ្តើមការជជែកដេញដោលជាលក្ខណៈមិត្តភាពលើកដំបូងទាក់ទងនឹងប្រធានបទអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិត ដើម្បីចូលរួមយុវជនក្នុងការពិភាក្សាតាមអ៊ីនធឺណិត។កម្មវិធីជជែកដេញដោលលើកទីមួយមានការចូលរួមដោយក្រុមធំៗចំនួនបួនមកពីសាកលវិទ្យាល័យពីរផ្សេងគ្នាគឺ វិទ្យាស្ថានភាសាបរទេស (IFL) នៃសាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទភ្នំពេញ (RUPP) និងសាកលវិទ្យាល័យ Paragon International University ដែលមានសមាជិកបីនាក់ក្នុងមួយក្រុម។ក្រុម Cookies team, Miyoshi Yumilinda, និង Soun Ratana Somany មកពី IFL តំណាងឱ្យខាងឱ្យក្រុមស្រប ហើយក្រុម InExp team, Lovely Long, Elite Ek, និង Chamroeun Chakri Chhoeung មកពីសាកលវិទ្យាល័យ Paragon តំណាងឱ្យភាគីបដិសេដ។ពួកគេបានជជែកដេញដោលគ្នាអំពីប្រធានបទទីមួយ \"This house believes youths should have a greater role in Internet Governance\"។ហើយសម្រាប់ប្រធានទីពីរ “This house advocates for the inclusion of digital literacy programs in school curricula to promote online responsibility and empower individuals to navigate the digital landscape safely and ethically” ដែលមានក្រុម the e-Ninjas team, Nin Sreyleap, Kem Bunheang និង Tith Mayana Khieu មកពីសាកលវិទ្យាល័យ Paragon តំណាងឱ្យក្រុមស្របដែលជាគូជជែកដេញដោលរវាងភាគីក្រុមបដិសេដមកពី Teletubbies team, Sros Sreyneang, Vong Daly, និង Prom Menglong មកពី IFL ។គណៈកម្មាធិការប្រឹក្សា YIGF កម្ពុជា ឈិត កានីកា បញ្ជាក់អំពីថាតើវាមានសារៈសំខាន់យ៉ាងណាក្នុងការស្វែងយល់បន្ថែមអំពីការគ្រប់គ្រងអ៊ីនធឺណិតនៅក្នុងយុគសម័យឌីជីថល, និងដោយការផ្តួចផ្តើមការជជែកដេញដោលដំបូងទាក់ទងនឹងការគ្រប់គ្រងអ៊ីនធឺណិតក្នុងចំណោមយុវជន យើងនឹងជួយជំរុញ ការចូលរួម និងការយល់ដឹងរបស់យុវជន ក៏ដូចជាសាធារណជនរបស់ តាមរយៈវេទិកាពិភាក្សា។“នៅក្នុងយុគសម័យនេះ ដែលអ៊ីនធឺណេតជាមូលដ្ឋានពាក់ព័ន្ធរបស់យើង ដូចជាការបញ្ជាទិញអាហារ, ដើរទិញឥវ៉ាន់, និងណាត់ជួប,វាមានសារៈសំខាន់ខ្លាំងណាស់សម្រាប់មនុស្សគ្រប់គ្នាក្នុងការយល់ដឹងអំពីការគ្រប់គ្រងអ៊ីនធឺណិត និងសុវត្ថិភាពអ៊ីនធឺណិតផងដែរ ដើម្បីចាប់យកឱកាស និងកំណត់អត្តសញ្ញាណគ្រោះថ្នាក់នៃអ៊ីនធឺណិតនៅក្នុងពិភពបច្ចេកវិទ្យា» នេះជាអ្វីដែលគាត់បាននិយាយ។នាងជឿថាពេញមួយសម័យប្រជុំពិភាក្សា, អ្នកចូលរួម អាចស្វែងយល់បន្ថែមអំពីការគ្រប់គ្រងអ៊ីនធឺណិតពីអ្នកជជែកដេញដោល និងត្រូវបានលើកទឹកចិត្តឱ្យចូលរួមជាមួយគ្នា ទាំងទឡ្ហីករណ៍ប្រឆាំង និងគាំទ្ររ ដើម្បីស្វែងយល់បន្ថែមអំពីការគ្រប់គ្រងអ៊ីនធឺណិត គឺជាពិសេសសម្រាប់អ្នកដែលមិនធ្លាប់បានដឹងអំពីវាពីមុនមក។គាត់បានបន្ថែមថា “ហើយខ្ញុំសង្ឃឹមថា នៅចុងបញ្ចប់នៃការជជែកពិភាក្សាគ្នាជាលក្ខណៈមិត្តភាពលើកដំបូងនេះ យ៉ាងហោចណាស់យើងនឹងស្វែងរកដំណោះស្រាយមួយចំនួនចំពោះបញ្ហារបស់យើង និងការយល់ខុសរបស់យើង ទាក់ទងនឹងប្រធានបទទាំងនេះ”.នៅចុងបញ្ចប់នៃការជជែកដេញដោល ចៅក្រមបានលើកឡើងនូវដំបូន្មានល្អៗមួយចំនួនសម្រាប់អ្នកជជែកដេញដោលយុវជន និងជំរុញពួកគេឱ្យបន្តការសិក្សា និងពង្រីកជំនាញរបស់ពួកគេដូចជា ការស្រាវជ្រាវ ការគិតពិចារណាយ៉ាងល្អ និងភាសាកាយវិការផងដែរ ទោះជាយ៉ាងណា ចៅក្រមទាំងអស់បានកោតសរសើរចំពោះជំនាញជជែកដេញដោលរបស់អ្នកចូមរួមប្រកួត។ ដូចដែលពួកគេអាចបង្កើតបាននូវគំនិតគួរឱ្យចាប់អារម្មណ៍ជាច្រើនទាក់ទងនឹងបញ្ហាអ៊ីនធឺណិតជាមួយនឹងទិន្នន័យ និងចូលជ្រៅទៅក្នុងដំណោះស្រាយខណៈពេលដែល ការពិភាក្សានៅលើឆាកប្រកបដោយទំនុកចិត្ត សូម្បីតែអភិបាលកិច្ចតាមអ៊ីនធឺណិតគឺជាប្រធានបទថ្មីសម្រាប់ពួកគេផងដែរ។អ្នកឈ្នះនៃប្រធានបទទីមួយបានទៅក្រុមបដិសេដគឺក្រុម InExp មកពី សាកលវិទ្យាល័យ Paragon, ហើយអ្នកឈ្នះនៃប្រធានបទទីពីរបានទៅបដិសេដ ក្រុម Teletubbies មកពី IFL ។

អភិបាលកិច្ចអ៊ិនធឺណិតសម្រាប់យុវជនកម្ពុជាលើកដំបូង” – តើវាដូចការរំពឹងទុករបស់ខ្ញុំឬទេ?

ថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ១៩ ខែតុលា ២០២៣
អ៊ុត ច័ន្ទតារាពេជ្រ
ព្រឹត្តិការណ៍

សួស្តី អ្នកចូលចិត្តស្វែងយល់ពីពិភពឌីជីថលទាំងឡាយ! ខ្ញុំឈ្មោះ ពេជ្រ ជាអ្នកគាំទ្រសកម្មភាពបរិស្ថាន នឹងកំពុងធ្វើការក្នុងវិស័យការងារបៃតង ហើយក្នុងអត្ថបទនេះខ្ញុំនឹងចែករំលែកដំណើរដ៏សែនមានន័យរបស់ខ្ញុំពេញមួយកម្មវិធីដំបូងបង្អស់របស់ អភិបាលកិច្ចអ៊ិនធឺណិតសម្រាប់យុវជនកម្ពុជា(CamYIGF)។ ប៉ុន្តែជាដំបូង ខ្ញុំសូមចែករំលែកអំពីដំណើរនៃការក្លាយខ្លួនជាផ្នែកមួយនៃគណៈកម្មាធិការរៀបចំកម្មវិធីដ៏អស្ចារ្យមួយនេះ។ ការដាក់ពាក្យដែលមិនបានរំពឹងទុកការចូលរួមរបស់ខ្ញុំនៅក្នុងគំនិតផ្តួចផ្តើមផ្តល់អំណាចដល់យុវជននៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា បានផ្តល់ឪកាសអោយខ្ញុំជួបប្រទះនូវកម្មវិធីដ៏ល្អមួយនេះ ថ្វីត្បិតខ្ញុំមានចំណេះដឹងបន្តិចបន្តួចអំពីអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិតក៏ដោយ។ ប្រសិនបើខ្ញុំបានប្រាប់ខ្លួនឯងកាលពីមួយឆ្នាំមុនថា ខ្ញុំនឹងក្លាយជាផ្នែកមួយនៃគណៈកម្មាធិការរៀបចំអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិតរបស់យុវជនកម្ពុជាដំបូងគេ នោះខ្ញុំប្រាកដជាសើចមិនខាន។ ខ្ញុំបានដាក់ពាក្យចូលជាផ្នែកមួយនៃក្រុមគណៈកម្មាធិការរៀបចំកម្មវិធី និងបង្ហាញពីវិធីដែលខ្ញុំអាចរួមចំណែកក្នុងការកសាង និងការប្រតិបត្តិកម្មវិធីមួយនេះ។ ខ្ញុំក៏ត្រូវបានគេជ្រើសរើស និងក្លាយជាផ្នែកមួយនៃក្រុមដ៏អស្ចារ្យដែលខ្ញុំនឹងប្រាប់អ្នកបន្តទៅនេះ។សកម្មភាពមុនកម្មវិធីជាមួយនឹងជំនាញរបស់ខ្ញុំក្នុងវិស័យជជែកពិភាក្សាខ្ញុំបានចូលរួមដឹកនាំក្នុងការរចនាកម្មវិធីរងដែលជាការជជែកដេញដោលពីរជុំជុំវិញការគ្រប់គ្រងអ៊ីនធឺណិត។មួយត្រូវបានធ្វើឡើងរវាង IISPP Debate Society និង Paragon International University Debate Club។ជុំទី២បានធ្វើឡើងរវាងគណៈកម្មការរៀបចំកម្មវិធីនិងនិស្សិតមកពី CADT ហើយប្រធានបទបានផ្តោតជុំវិញការគ្រប់គ្រងអ៊ីនធឺណិតដែលមានលក្ខណៈស៊ីជម្រៅជាងជុំទីមួយ។ការផ្តល់ការបណ្តុះបណ្តាលនិងការសម្របសម្រួលកម្មវិធីរងនេះគឺជាបទពិសោធន៍ដែលខ្ញុំតែងតែចង់មានកន្លងមក។គោលបំណងនៃកម្មវិធីរងគឺដើម្បីឱ្យទស្សនិកជនមានចំណេះដឹងខ្លះៗអំពីការគ្រប់គ្រងអ៊ីនធឺណិតមុនពេលចូលរួមកម្មវិធីជាក់ស្តែងមួយខែក្រោយពីកម្មវិធីរងនេះ។បទពិសោធន៍សំខាន់ៗក្នុងអំឡុងពេលកម្មវិធីខ្ញុំគិតថាបទពិសោធន៍មួយដែលមិនអាចបំភ្លេចបានពី CamYIGF នោះគឺការឈានជើងចូលក្នុងតួនាទីជា Master of Ceremonies (MC) សម្រាប់ពិធីបើកកម្មវិធី។ ការស្វាគមន៍បណ្តាមនុស្សចម្រុះ រួមទាំងអ្នកសាទរពិភពឌីជីថល ដែលជាអ្នកចូលរួមមកពីរាជធានីភ្នំពេញ និងតាមបណ្តាខេត្តនានា គឺជាការចាប់ផ្តើមកម្មវិធីដ៏អស្ចារ្យមួយសម្រាប់ខ្ញុំ។ពេញមួយកម្មវិធីនេះ ខ្ញុំទទួលបានសិទ្ធិក្នុងការសម្របសម្រួលវគ្គបំបែកចេញជាច្រើន ដោយចូលខ្លួនទៅក្នុងការពិភាក្សាអំពីឯកជនភាពឌីជីថល សុវត្ថិភាពតាមអ៊ីនធឺណិត ការរួមបញ្ចូលប្រព័ន្ធឌីជីថល និងទិដ្ឋភាពឌីជីថលដែលកំពុងរីកចម្រើនឥតឈប់ឈរ។ វាគួរឱ្យចាប់អារម្មណ៍ណាស់ក្នុងការស្តាប់ការយល់ឃើញ និងគំនិតប្លែកៗពីវាគ្មិនរបស់យើង រួមទាំងវាគ្មិនអន្តរជាតិដែលធ្វើឡើងតាមអ៊ីនធឺណិត និងវាគ្មិនជាតិរបស់យើងផងដែរ ដែលបានឡើងធ្វើបទបង្ហាញដោយផ្ទាល់ ជាពិសេសការចែករំលែកពីអ្នកចូលរួមរបស់យើង។ ការគ្រប់គ្រងលំហូរកម្មវិធីជាមួយក្រុមអ្នកស្ម័គ្រចិត្តទាំងពីរ រួមមានក្រុមសម្របសម្រួលកម្មវិធី និងក្រុមគាំទ្រផ្នែកប្រតិបត្តិការ គឺជាឧបសគ្គមួយទៀតដែលយើងបានឆ្លងកាត់ជាមួយគ្នាសម្រាប់ព្រឹត្តិការណ៍មួយដែលមានអ្នកចូលរួម 250 នាក់។ ការធានាថាវគ្គនីមួយៗដំណើរការដោយរលូន ហើយអ្នកចូលរួមមានបទពិសោធន៍ប្រកបដោយការយល់ដឹង និងអន្តរកម្ម គឺជាបញ្ហាប្រឈមដ៏មានតម្លៃដែលពួកយើងបានដោះស្រាយ។ ការសម្រេចចិត្តនៅនឹងកន្លែងជាច្រើន គឺជាកម្លាំងមួយផងដែរ ដែលរក្សាកម្មវិធីឱ្យស្ថិតលើពេលវេលាកំណត់ និងថាមវន្ត។CamYIGF គឺជាចំណុចប្រសព្វនៃគំនិតដ៏អស្ចារ្យពីវិស័យផ្សេងៗ រួមទាំង រដ្ឋាភិបាល វិស័យឯកជន អ្នកជំនាញ និងអ្នកនិយមលេងអ៊ីនធឺណិតផ្សេងៗ។ ការផ្សារភ្ជាប់បណ្តាញជាច្រើននេះ នាំមកនូវទស្សនៈប្លែកៗពីបុគ្គលនីមួយៗ ហើយជាចំណុចលេចធ្លោរបស់កម្មវិធីយើង។ រួមពីអ្នកជំនាញខាងបច្ចេកវិទ្យា រហូតដល់អ្នកជំនាញខាងគោលនយោបាយ ខ្ញុំមានឱកាសភ្ជាប់ទំនាក់ទំនង និងរៀនពីអ្នកជំនាញដែលល្អបំផុតក្នុងវិស័យនេះ។ ហើយចុងក្រោយ កិច្ចប្រជុំពហុភាគីដែលមិនគួរឱ្យជឿ! ផ្នែកមួយនៃកិច្ចសន្ទនានេះគឺជាការបើកភ្នែកពិតប្រាកដ នៅពេលដែលខ្ញុំទទួលបានបទពិសោធន៍ថាតើការពិភាក្សាពហុភាគីពិតប្រាកដនឹងធ្វើទៅបែបណា។ ស្មារតីសហការ និងការផ្លាស់ប្តូរគំនិតរវាងភាគីពាក់ព័ន្ធមកពីមជ្ឈដ្ឋានផ្សេងៗគ្នាបានបន្សល់ទុកនូវចំណាប់អារម្មណ៍យូរអង្វែងមកលើរូបខ្ញុំ នៅពេលដែលយើងខិតខំឆ្ពោះទៅរកកិច្ចសហការ និងការផ្តួចផ្តើមដំណោះស្រាយ ដើម្បីកែលម្អអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិតនៅកម្ពុជារបស់យើងនេះ។ដូច្នេះ តើខ្ញុំទទួលបានអ្វីដែលខ្ញុំរំពឹងទុកពី CamYIGF ទេ?ទេ ព្រោះវាលើសពីអ្វីដែលខ្ញុំរំពឹងទុកទៅទៀត ហើយខ្ញុំមិនបានគិតថា អភិបាលកិច្ចអ៊ិនធឺណិតកម្ពុជាលើកដំបូងអាចសម្រេចបាននូវចំណុចសំខាន់ដែលបានលើកឡើងនោះទេ។ដើម្បីសង្ខេបបទពិសោធន៍របស់ខ្ញុំដោយខ្លីនោះ ខ្ញុំគឺជាអេប៉ុងស្ងួតដែលខ្វះជាតិទឹកអ៊ីនធឺណិត តែឥឡូវនេះវាពោរពេញទៅដោយចំណេះដឹងអំពីការគ្រប់គ្រងឌីជីថល និងអ៊ីនធឺណិត។ ភាពស្មុគ្រស្មាញនៃការគ្រប់គ្រងអ៊ីនធឺណិត គោលនយោបាយដែលបង្កើតពិភពអនឡាញរបស់យើង និងរបៀបដែលយើងអាចធានាបាននូវប្រភពឌីជីថលដែលមានសុវត្ថិភាព និងការរួមបញ្ចូលប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណិតកាន់តែច្រើនសម្រាប់ទាំងអស់គ្នាត្រូវបានបង្ហាញ និងចែករំលែកពេញមួយកម្មវិធី។ សង្ឃឹមថាអ្នកអាចទទួលអារម្មណ៍ដែលខ្ញុំមាន បន្ទាប់ពីការអានអត្ថបទនេះ។មានអ្វីបន្ទាប់?ជំហានបន្ទាប់សម្រាប់ក្រុមរបស់យើងគឺការចូលរួមកិច្ចប្រជុំប្រចាំឆ្នាំលើកទី 18 នៃវេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិតនៅទីក្រុងក្យូតូ ប្រទេសជប៉ុន ចាប់ពីថ្ងៃទី 8 រហូតដល់ថ្ងៃទី 12 ខែតុលា។ កំឡុងពេលដែលខ្ញុំបន្តការងារបៃតងយ៉ាងសកម្ម ខ្ញុំមានសេចក្តីរំភើបរីករាយក្នុងការចូលរួមក្នុងវគ្គនិរន្តរភាពជាច្រើននៅក្នុងកម្មវិធីខាងមុខនេះ ដោយសារពួកគេបានតម្រឹមប្រធានបទយ៉ាងល្អឥតខ្ចោះជាមួយនឹងចំណង់ចំណូលចិត្ត និងគោលបំណងវិជ្ជាជីវៈរបស់ខ្ញុំ។ខ្ញុំមានសេចក្តីរំភើបរីករាយក្នុងការក្លាយជាផ្នែកមួយនៃវគ្គ \'ប្រព័ន្ធគោលនយោបាយដែលស្និទ្ធស្នាលនឹងបរិស្ថានសម្រាប់បច្ចេកវិទ្យាដែលកំពុងរីកចម្រើន\' ដែលនឹងផ្តល់នូវការយល់ដឹងសំខាន់ៗអំពីគោលនយោបាយបច្ចេកវិទ្យាប្រកបដោយនិរន្តរភាព ហើយជួយបង្កើនតួនាទីរបស់ខ្ញុំនៅក្នុងវិស័យការងារបៃតង។កិច្ចប្រជុំកំពូល គឺតែងតែជាកន្លែងដែលខ្ញុំចូលចិត្តទៅ។ \'IGF 2023 Global Youth Summit\' នឹងអនុញ្ញាតឱ្យខ្ញុំភ្ជាប់ទំនាក់ទំនងជាមួយអ្នកចូលចិត្តអ៊ីនធឺណេត ឬប្រព័ន្ធឌីជីថល ដើម្បីចែករំលែកបទពិសោធន៍ រៀន និងរួមគ្នាបង្កើតទិដ្ឋភាពឌីជីថលដែលផ្តល់អាទិភាពមិនត្រឹមតែនិរន្តរភាពបរិស្ថានប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែការគ្រប់គ្រងឌីជីថល និងអ៊ីនធឺណិតទាំងមូលផងដែរ។\'ការរួមបញ្ចូលឌីជីថល និងនិរន្តរភាពបរិស្ថាន\' គឺជាវគ្គមួយផ្សេងទៀតដែលលាយបញ្ចូលគ្នាយ៉ាងល្អឥតខ្ចោះនូវចំណាប់អារម្មណ៍របស់ខ្ញុំ។ វាអនុញ្ញាតឱ្យខ្ញុំស្វែងយល់ពីរបៀបដែលបច្ចេកវិទ្យាឌីជីថលអាចតភ្ជាប់ចន្លោះប្រហោងក្នុងសង្គម ខណៈពេលដែលការលើកកម្ពស់និរន្តរភាព ការពង្រីកប្រាជ្ញា និងបណ្តាញរបស់ខ្ញុំនៅក្នុងប្រធានបទទាំងនេះ។ជាចុងក្រោយ \'បណ្តាញសហគមន៍៖ អធិបតេយ្យភាពឌីជីថល និងនិរន្តរភាព\' ឆ្លុះបញ្ចាំងពីការយកចិត្តទុកដាក់របស់ខ្ញុំក្នុងការបង្កើតពិភពឌីជីថលដែលគិតគូរពីបរិស្ថានកាន់តែច្រើន។ វគ្គនេះនឹងភ្ជាប់ខ្ញុំជាមួយអ្នកជំនាញ និងអ្នកអនុវត្តដែលមានគំនិតដូចគ្នាទៅនឹងគោលការណ៍ជីវិតរបស់ខ្ញុំផងដែរ។បំណងប្រាថ្នារបស់ខ្ញុំក្នុងការចូលរួមក្នុងវគ្គទាំងនេះកើតឡើងពីជំនឿរបស់ខ្ញុំថាចំនុចប្រសព្វនៃបច្ចេកវិទ្យាដែលកំពុងរីកចម្រើន និរន្តរភាព និងការរួមបញ្ចូលប្រព័ន្ធឌីជីថលផ្តល់នូវឱកាសសម្រាប់ការបង្កើតនូវឥទ្ធិពលសំខាន់ៗ។ខ្ញុំទន្ទឹងរង់ចាំ ក្នុងការឈានជើងចូលទៅក្នុងវេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិតលើកទី 18 និងទទួលបានការយល់ដឹងដោយផ្ទាល់ដែលនឹងលើកកម្ពស់វេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិតកម្ពុជាលើកទី 2 នៅឆ្នាំក្រោយ។ គោលដៅ និងគោលបំណងរបស់ក្រុមរបស់យើងសម្រាប់ការចូលរួមក្នុងវេទិកានៅឆ្នាំនេះគឺ ការអនុញ្ញាតអោយយើងអាចផ្តល់ជូនអ្នកចូលរួមកម្មវិធីរបស់យើងនៅឆ្នាំបន្តបន្ទាប់ នូវបទពិសោធន៍ដែលអាចប្រៀបធៀបបានទៅនឹងខ្លឹមសារ វគ្គបំបែក និងទម្រង់ទាំងមូលរបស់វេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិតនៅទីក្រុងក្យូតូផងដែរ។

កំណើតដំបូងនៃអ៊ីនធឺណិត

ថ្ងៃសៅរ៍ ១៥ ខែកក្កដា ២០២៣
មាស មល្លិកា
អក្ខរកម្មឌីជីថល

អ៊ីនធឺណិតត្រូវបានបង្កើតឡើងនៅសហរដ្ឋអាមេរិកក្នុងទសវត្សរ៍ឆ្នាំ ១៩៥០។ សង្គ្រាមត្រជាក់បានឈានដល់កម្រិតកំពូល ហើយភាពតានតឹងដ៏ធំក៏បានកើតឡើងរវាងទ្វីបអាមេរិកខាងជើង និងសហភាពសូវៀត។ ភាពតានតឹងរវាងមហាអំណាចទាំងពីរនេះបាននាំឱ្យប្រជាជនរស់នៅក្នុងភាពភ័យខ្លាចអំពីអាវុធនុយក្លេអ៊ែរដែលប្រទេសទាំងពីរមាន ហើយសហរដ្ឋអាមេរិកបានដឹងថាវាត្រូវការប្រព័ន្ធទំនាក់ទំនងដែលមិនអាចរងផលប៉ះពាល់ដោយការវាយប្រហារនុយក្លេអ៊ែររបស់សូវៀត តាមរយៈការបង្កើតវិធីសាស្រ្តទំនាក់ទំនងឯករាជ្យដោយប្រើអ៊ីនធឺណិត។នៅពេលនោះ កុំព្យូទ័រគឺជាម៉ាស៊ីនធំ និងមានតម្លៃថ្លៃ ដែលប្រើដោយអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រយោធា និងបុគ្គលិកសាកលវិទ្យាល័យតែប៉ុណ្ណោះ។អ៊ីនធឺណិតបានចាប់ផ្តើមនៅក្នុងទសវត្សរ៍ឆ្នាំ១៩៦០ដែលជាមធ្យោបាយមួយសម្រាប់អ្នកស្រាវជ្រាវរដ្ឋាភិបាលក្នុងការចែករំលែកព័ត៌មាន។ ថ្ងៃទី ១ ខែមករា ឆ្នាំ ១៩៨៣ ត្រូវបានចាត់ទុកថាជាថ្ងៃកំណើតផ្លូវការរបស់អ៊ីនធឺណិត។អ៊ិនធឺណិត គឺជាប្រព័ន្ធសកលនៃបណ្តាញកុំព្យូទ័រដែលមានទំនាក់ទំនងគ្នាទៅវិញទៅមកដែលប្រើឈុតប្រូតូគោលអ៊ីនធឺណិត (TCP/IP) ដើម្បីផ្សារភ្ជាប់ទំនាក់ទំនងរវាងបណ្តាញអ៊ីនធឺណិត និងឧបករណ៍អេឡិចត្រូនិច។ វាគឺជាបណ្តាញនៃបណ្តាញដែលមានបណ្តាញឯកជន សាធារណៈ ការសិក្សា អាជីវកម្ម និងបណ្តាញរដ្ឋាភិបាលនៃវិសាលភាពក្នុងមូលដ្ឋានដល់សកលលោក ដែលភ្ជាប់ដោយអារេទូលំទូលាយនៃបច្ចេកវិទ្យាបណ្តាញអេឡិចត្រូនិច ឥតខ្សែនិងអុបទិក។តើអ្នកដឹងទេថាកម្ពុជាប្រើអ៊ីនធឺណិតដំបូងគេនៅពេលណា?ប្រទេសកម្ពុជាបានចាប់ផ្តើមប្រើប្រាស់អ៊ីនធឺណិតលើកដំបូងគេនៅឆ្នាំ ១៩៩៧ ដែលជាការបើកប្រវត្តិសាស្ត្រនៃយុគសម័យអ៊ិនធឺណិតនៅកម្ពុជាក៏ចាប់ផ្តើមចាប់ពីពេលនោះមក។ សេវាអ៊ីនធឺណិតដំបូងគេដែលត្រូវបានដាក់ឲ្យប្រើប្រាស់នៅកម្ពុជាមានឈ្មោះថា Camnet Internet Service ។ Camnet Interenet Service គឺជាក្រុមហ៊ុនផ្តល់សេវាអ៊ីនធឺណិតដែលដំណើរការដោយក្រសួងប្រៃសណីយ៍ និងទូរគមនាគមន៍កម្ពុជាដោយមានការគាំទ្រពីមជ្ឈមណ្ឌលស្រាវជ្រាវអភិវឌ្ឍន៍អន្តរជាតិនៃប្រទេសកាណាដា។ វាមានទីស្នាក់ការកណ្តាលនៅទីក្រុងភ្នំពេញ។ប្រទេសកម្ពុជាត្រូវបានតភ្ជាប់ទៅកាន់អ៊ីនធឺណិតតាមរយៈផ្កាយរណបដែលមានកម្លាំង ៦៤ គីឡូប៊ីត ក្នុងមួយវិនាទីដែលភ្ជាប់មកពីប្រទេសសិង្ហបុរីនៅខែឧសភាឆ្នាំ ១៩៩៧។ ទន្ទឹមនឹងនេះ នៅពេលដែលCamnetបានដាក់ដំណើរការលើកដំបូងរបស់ខ្លួនក្នុងវិស័យអ៊ីនធឺណិតនៅកម្ពុជា វាបានភ្ជាប់អ្នកប្រើប្រាស់ជាង ៩០ នាក់ និងដៃគូពាណិជ្ជកម្មផ្សេងៗទៀត កំឡុងពេលនោះដែរក៏មានការផ្តល់សេវាកម្មផ្នែកអ៊ីនធឺណិតដល់ ក្រសួងរដ្ឋាភិបាល សិស្សនិស្សិត និងអង្គការមួយចំនួន សម្រាប់ប្រតិបត្តិការលើកដំបូងរបស់ខ្លួនលើអ៊ីនធឺណិតក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។នៅលើផ្នែកពាណិជ្ជកម្ម Camnet បានប្រឈមមុខនឹងការប្រកួតប្រជែងដ៏តឹងតែងពីសេវាកម្មអ៊ីនធឺណិតទីពីរគឺ Big Pond ដែលត្រូវបានដាក់ឱ្យដំណើរការដោយក្រុមហ៊ុនទូរគមនាគមន៍យក្សរបស់អូស្ត្រាលី Telstra នៅថ្ងៃទី ២ ខែមិថុនា ឆ្នាំ ១៩៩៧។នៅពេលនោះក្នុងឆ្នាំ ២០០១ តម្លៃអ៊ិនធឺណិតនៅកម្ពុជាគឺផ្អែកលើកាតអ៊ីនធឺណិតបង់ប្រាក់ជាមុន ដែលមានតម្លៃប្រហែល ៣.៣៣ ដុល្លារក្នុងមួយម៉ោងពីសេវាផ្តល់អ៊ីនធឺណិត (IPS) ដូចជា Camnet នេះបើយោងតាមរបាយការណ៍សិក្សាមួយរបស់សហភាពទូរគមនាគមន៍អន្តរជាតិទីក្រុងហ្សឺណែវ ប្រទេសស្វីស។ការផ្ញើសារធ្លាប់មានតម្លៃ ០.១៥ ដុល្លារក្នុងមួយគីឡូបៃ ដែលអាចសរសេរបានប្រហែល ១៥០ តួអក្សរនៃអត្ថបទ។ មានការគិតថ្លៃតាមចំនួនម៉ោងក្នុងការហៅទូរស័ព្ទចូលជាមួយដៃគូបែបឯកជន ឬដៃគូឯកជនសាធារណៈ ដូច្នេះលុះត្រាតែឯកសារមានទំហំធំខ្លាំងដូចជាការទាញយកកម្មវិធីជាដើម ក្រៅពីនេះការចំណាយក្នុងការទទួលឯកសារនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាគឺមានសូវមានភាពចាំបាច់នៅឡើយទេ។ដោយសារតម្លៃអ៊ីនធឺណិតខ្ពស់ ការតភ្ជាប់អ៊ីនធឺណិតនៅមានកម្រិត សូម្បីតែនៅក្នុងទីក្រុងភ្នំពេញ និងខេត្តសៀមរាបមានអ៊ីនធឺណិតក៏ដោយ ប៉ុន្តែមានហាងអ៊ីនធឺណិតតិចតួចប៉ុណ្ណោះដែលមានលទ្ធភាពប្រើប្រាស់អ៊ីនធឺណិត ខណៈពេលដែលនៅតំបន់ដាច់ស្រយាលមិនមានការប្រើប្រាស់ទូលំទូលាយនៃអ៊ីនធឺណិតនៅឡើយទេ។ការរីកដុះដាលនៃការប្រើប្រាស់អ៊ីនធឺណិតនាពេលបច្ចុប្បន្ន ក្រោយមកទៀត ប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណិតរឹតតែដើរតួនាទីសំខាន់ក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ ក្នុងប្រមាណ១៥ ឆ្នាំក្រោយមកនេះ អ៊ីនធឺណិតបានវិវត្តទៅជាប្រភពចម្បងសម្រាប់ការទទួលបានព័ត៌មាន និងកម្សាន្ត សម្រាប់អ្នកដែលមានកម្រិតជីវភាពមធ្យម និងកម្រិតជីវភាពខ្ពស់។ការផ្លាស់ប្តូរទាំងនេះបានចាប់ផ្តើមចាប់តាំងពីមានវត្តមាននៃក្រុមហ៊ុនផ្តល់សេវាអ៊ីនធឺណិតដូចជា Camnet និង Big Pond ដែលបានអនុញ្ញាតឲ្យមនុស្សមួយក្រុមតូចអាចប្រើប្រាស់អ៊ីនធឺណិតបាននៅតាមហាងកាហ្វេមួយចំនួននៅរាជធានីភ្នំពេញ។បច្ចុប្បន្នការប្រើប្រាស់អ៊ីនធឺណិតនិង Wi-Fi ត្រូវបានប្រើប្រាស់ជាទូទៅ ព្រមទាំងមានតម្លៃទាបទៀតផង ដោយអ្នកប្រើប្រាស់អាចផ្សារភ្ជាប់ខ្លួនជាមួយនឹងពិភពអនឡាញបានស្ទើរតែគ្រប់ទីកន្លែង ដូចជាតាមហាងកាហ្វេ ភោជនីយដ្ឋាន សណ្ឋាគារ តាមអាគារការិយាល័យ តាមគេហដ្ឋាន និងនៅតាមទីសាធារណៈមួយចំនួនផងដែរ ដោយផ្តល់នូវការប្រើប្រាស់ Wi-Fi ដោយឥតគិតថ្លៃសម្រាប់សាធារណៈជន។បើគិតត្រឹមខែមករា ឆ្នាំ ២០២៣ កម្ពុជាមានអ្នកប្រើប្រាស់អ៊ីនធឺណិតចំនួន ១១.៣៧ លាននាក់ នេះបើយោងតាមរបាយការណ៍ទិន្នន័យឌីជីថល ២០២៣ កម្ពុជា។ការចូលប្រើប្រាស់អ៊ីនធឺណិតឥឡូវនេះមានសារៈសំខាន់ណាស់ក្នុងជីវិតរបស់ប្រជាជនកម្ពុជា។ ស្ទើរតែគ្រប់ទិដ្ឋភាពនៃជីវិតប្រចាំថ្ងៃរបស់យើងត្រូវបានភ្ជាប់ទៅឧបករណ៍អេឡិចត្រូនិច និងអ៊ីនធឺណេតតាមវិធីដែលយើងធ្វើអន្តរកម្ម ចែករំលែកព័ត៌មាន កម្សាន្ត ការសិក្សាតាមប្រព័ន្ធអនឡាញ ការផ្ទេរប្រាក់ ការទិញទំនិញតាមអ៊ីនធឺណិត និងការធ្វើការពីចម្ងាយ រួមជាមួយនឹងសកម្មភាពជាច្រើនទៀត។