ប្លក់

ដំណើរ និងគោលបំណងនៃគណៈកម្មាធិការរៀបចំថ្មីឆ្ពោះទៅកាន់ អភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិតសម្រាប់យុវជនកម្ពុជា ២០២៤

• ថ្ងៃ​អង្គារ ២៣ ខែ​កក្កដា ២០២៤​
• ក្រុមការងារ yigf, មាស មល្លិកា​
• ព្រឹត្តិការណ៍

នៅខែកក្កដា ឆ្នាំ ២០២៤ វេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិតសម្រាប់យុវជនកម្ពុជា (YIGF Cambodia) បានស្វាគមន៍គណៈកម្មាធិការរៀបចំថ្មីចំនួនប្រាំរូប ​ដែលសមាជិកនីមួយៗត្រូវបានចាត់តាំងឱ្យចូលក្នុងចំណោមក្រុមសំខាន់ៗចំនួនបួនគឺ គណៈកម្មាធិការរដ្ឋបាល និងធនធានមនុស្ស គណៈកម្មាធិការរៀបចំកម្មវិធី គណៈកម្មាធិការអភិវឌ្ឍន៍គេហទំព័រ និងគណៈកម្មាធិការប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ និងទំនាក់ទំនង។ ជាមួយនឹងគោលដៅ​និងបេសកកម្មច្បាស់លាស់​ គណៈកម្មាធិការថ្មីថ្មោងទាំងប្រាំរូបនឹងប្តេជ្ញាចិត្តក្នុងការលើកកម្ពស់ប្រធានបទអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិត និងដោះស្រាយបញ្ហាសំខាន់ៗជុំវិញអ៊ីនធឺណិតតាមរយៈការចូលរួមសកម្មភាពការងារក្នុង YIGF Cambodia។គណៈកម្មការរៀបចំថ្មីនឹងចូលរួមជាផ្នែកមួយដ៏សំខាន់សម្រាប់ YIGF Cambodia ឆ្នាំ២០២៤ ដែលនឹងធ្វើឡើងនាពេលខាងមុខ។ ក្នុងអត្ថបទនេះ ពួកគេនឹងចែករំលែកដំណើរនៃការចូលរួមក្នុងសហគមន៍ YIGF Cambodia ពិភាក្សាអំពីបញ្ហាអ៊ីនធឺណិតដែលពួកគេចាប់អារម្មណ៍ និងស្វែងរកវិធីដោះស្រាយបញ្ហាទាំងនោះនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ព្រមទាំងបង្ហាញអំពីបេសកកម្ម គោលដៅ និងសារសំខាន់ៗដែលពួកគេចង់ផ្សព្វផ្សាយទៅដល់សាធារណជន ជាពិសេសក្រុមយុវជន។គណៈកម្មាធិការអភិវឌ្ឍន៍គេហទំព័រ ចាន់ ទី អាយុ ២០ ឆ្នាំ ជានិស្សិតឆ្នាំទី ៤ ផ្នែកពាណិជ្ជកម្មឌីជីថល ពីបណ្ឌិតសភាបច្ចេកវិទ្យាឌីជីថលកម្ពុជា (CADT) ហើយបានបញ្ចប់សញ្ញាបត្រផ្នែកវិស្វកម្មសូហ្វវែរនៅសាកលវិទ្យាល័យអាមេរិកាំងភ្នំពេញ (AUPP)។ទី បានស្គាល់ពីវេទិកា YIGF Cambodia ជាលើកដំបូងបង្អស់នៅក្នុងឆ្នាំ ២០២៣ តាមរយៈសាលារបស់លោក ដែលភ្លាមៗនោះ លោកក៏មានចំណាប់អារម្មណ៍ ដោយសារកម្មវិធីនេះផ្តោតលើបច្ចេកវិទ្យា និងការគាំទ្រលើប្រធានបទអ៊ីនធឺណិត។ ជាមួយនឹងបទពិសោធន៍ខាងផ្នែកសរសេរកូដ និងការរចនារូបភាព យុវជនរូបនេះបានសម្រេចចិត្តដាក់ពាក្យធ្វើជាសមាជិកគណៈកម្មាធិការអភិវឌ្ឍន៍គេហទំព័រសម្រាប់វេទិកា YIGF​ Cambodia។ បេសកកម្មរបស់លោកគឺបង្កើតបរិយាកាសមួយដែលយុវជនអាចរៀន ផ្លាស់ប្តូរគំនិត និងបង្កើតដំណោះស្រាយចំពោះបញ្ហាប្រឈមរបស់អ៊ីនធឺណិតនាពេលបច្ចុប្បន្ន។លោកពោលថា «គោលដៅរបស់ខ្ញុំរួមមានការលើកកម្ពស់អក្ខរកម្មឌីជីថលតាមរយៈកម្មវិធីអប់រំ និងសិក្ខាសាលា និងការលើកទឹកចិត្តឱ្យមានការចូលរួមរបស់យុវជនជាមួយ YIGF Cambodia។ នេះហើយជាមូលហេតុដែល YIGF Cambodia ក្នុងឆ្នាំ ២០២៤ គឺជាព្រឹត្តិការណ៍ដ៏សំខាន់មួយដែលខ្ញុំត្រូវតែចូលរួមធ្វើឱ្យវាក្លាយជាវេទិកាដ៏ជោគជ័យមួយ ដោយចូលរួមជាគណៈកម្មាធិការរៀបចំមួយរូបដែរ»។សារសំខាន់ចុងក្រោយពីគណៈកម្មាធិការអភិវឌ្ឍន៍គេហទំព័រថ្មីនេះគឺ៖ «អ៊ីនធឺណិតគឺជាកន្លែងដ៏មានឥទ្ធិពលសម្រាប់ការតភ្ជាប់ និងការច្នៃប្រឌិត ប៉ុន្តែវាទាមទារការប្រើប្រាស់ប្រកបដោយភាពទទួលខុសត្រូវ និងការចូលរួមយ៉ាងសកម្ម។ បន្តការស្វែងយល់បន្ថែម តស៊ូមតិសម្រាប់ការប្រើប្រាស់អ៊ីនធឺណិតឥតគិតថ្លៃ និងបើកចំហ ហើយផ្តល់អាទិភាពលើសុវត្ថិភាព និងឯកជនភាពលើអ៊ីនធឺណិត។ សំឡេងរបស់អ្នកមានសារៈសំខាន់ណាស់។ យើងត្រូវធ្វើការជាមួយគ្នា ដើម្បីបង្កើតអនាគតឌីជីថលប្រកបដោយភាពវិជ្ជមាន និងបរិយាបន្ន»។សមាជិកម្នាក់ទៀតនៃគណៈកម្មាការអភិវឌ្ឍន៍គេហទំព័រគឺ ហួរ លីវហួង ដែលជានិស្សិត​ឆ្នាំទី​៣ ផ្នែកវិទ្យាសាស្ត្រកុំព្យូទ័រ ឯកទេសវិទ្យាសាស្ត្រទិន្នន័យ ពីបណ្ឌិត្យសភាបច្ចេកវិទ្យាឌីជីថលកម្ពុជា (CADT)។កញ្ញាតែងតែចាប់អារម្មណ៍លើអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិត ជាពិសេសទាក់ទងនងឥទ្ធិពលរបស់វាទៅលើលំហអនឡាញ ឯកជនភាព សុវត្ថិភាព និងការចូលប្រើប្រាស់សម្រាប់មនុស្សគ្រប់គ្នា។ ចម្ងល់ទាំងនេះបានជំរុញទឹកចិត្តកញ្ញាឱ្យដាក់ពាក្យចូលធ្វើជា គណៈកម្មាធិការរៀបចំ YIGF Cambodia។លីវហួង បានរំលឹកថា៖ «នៅពេលដែលខ្ញុំបានឃើញការងារដ៏ល្អ ដែលគណៈកម្មាធិការអភិវឌ្ឍន៍គេហទំព័រនៃវេទិកា YIGF Cambodia កំពុងធ្វើ ជាពិសេសការងារក្នុងការលើកកម្ពស់អក្ខរកម្មប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយក្នុងចំណោមយុវជន ខ្ញុំបានសម្រេចចិត្តថាខ្ញុំចង់ចូលរួមជាផ្នែកមួយនៃការរៀបចំនេះ។ គេហទំព័ររបស់ពួកគេគឺជាឧបករណ៍ដ៏មានឥទ្ធិពល ហើយខ្ញុំចង់ចូលរួមចំណែកក្នុងការធ្វើឱ្យអ៊ីនធឺណិតមានសុវត្ថិភាព និងជាកន្លែងផ្តល់ព័ត៌មានសម្រាប់មនុស្សគ្រប់គ្នា» ។កញ្ញាបានរៀបរាប់ពីអារម្មណ៍របស់ខ្លួនបន្ទាប់ពីត្រូវបានជ្រើសរើសឱ្យធ្វើជាសមាជិកនៃគេហទំព័រថ្មី នៃគណៈកម្មាធិការអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឹណិតថា «វាជាកិត្តិយសណាស់ដែលត្រូវបានជ្រើសរើសជាគណៈកម្មាធិការអភិវឌ្ឍន៍គេហទំព័រ សម្រាប់វេទិកាអ៊ី YIGF Cambodia។ ខ្ងុំចង់ចែករំលែកគំនិតជាច្រើន ដើម្បីយកជំនាញបច្ចេកទេស ជាមួយនឹងចំណេះដឹងផ្នែកអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិតរបស់ខ្ញុំបញ្ចូលគ្នា ដើម្បីបង្កើតគេហទំព័រដែលផ្តល់សិទ្ធិអំណាចដល់យុវជនកម្ពុជាឱ្យក្លាយជាអ្នកចូលរួមយ៉ាងសកម្មក្នុងការបង្កើតអនាគតឌីជីថល»។ ជាមួយនឹងបទពិសោធន៍ក្នុងវិទ្យាសាស្ត្រទិន្នន័យ កញ្ញានឹងប្រើប្រាស់ជំនាញរបស់នាងដើម្បីធ្វើឱ្យគេហទំព័រ YIGF Cambodia ក្លាយជាមជ្ឈមណ្ឌលដ៏មានឥទ្ធិពលសម្រាប់អ្នកគ្រប់គ្នាដែលចាប់អារម្មណ៍លើប្រធានបទអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិត តាមរយៈការបង្កើតរូបភាពទិន្នន័យ ដើម្បីធ្វើឱ្យប្រធានបទស្មុគស្មាញកាន់តែងាយស្រួលយល់សម្រាប់មនុស្សទូទៅ។នាងបានបន្ថែមថា៖ «​ខ្ញុំចង់ប្រើទិន្នន័យដើម្បីប្រាប់រឿងរ៉ាវគួរឱ្យទាក់ទាញដែលធ្វើឱ្យប្រធានបទស្មុគស្មាញនេះអាចប្រែជាប្រធានបទដែលងាយយល់បានដូចជា កម្រងសំណួរខ្លីៗដែលអាចសាកល្បងចំណេះដឹងផ្នែកប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយរបស់មនុស្សទូទៅ ឬព័ត៌មានបែបរូបភាពក្រាហ្វិក ដែលបង្ហាញពីអត្ថប្រយោជន៍នៃអាកប្បកិរិយាអនឡាញដែលមានទំនួលខុសត្រូវ»។ការគំរាមកំហែងតាមប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណិត គឺជាក្តីកង្វល់ដែលកំពុងកើនឡើងនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ហើយកញ្ញាមើលឃើញថាគេហទំព័រវេទិកា YIGF Cambodia ជាអាវុធប្រឆាំងនឹងបញ្ហាទាំងនោះ។«កុំធ្វើត្រឹមតែជាអ្នកប្រើប្រាស់ដោយប្រយោលលើប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណិត! គេហទំព័រ YIGF Cambodia គឺជាទីចាប់ផ្តើមរបស់អ្នក ដើម្បីក្លាយជាពលរដ្ឋសកម្ម។ ស្វែងយល់អំពីសិទ្ធិរបស់អ្នក ស្វែងយល់ពីច្បាប់នៃអ៊ីនធឺណិត និងចូលរួមការពិភាក្សាអំពីការកសាងអ៊ីនធឺណិតកាន់តែប្រសើរសម្រាប់គ្រប់គ្នា។ សូមចាំថា យើងទាំងអស់គ្នាអាចក្លាយជាអ្នកផ្លាស់ប្តូរបានជាមួយនឹងចំណេះដឹង និងទិន្នន័យ!» ពោលដោយគណៈកម្មាធិការអភិវឌ្ឍន៍គេហទំព័រថ្មី។គណៈកម្មាធិការរដ្ឋបាល និងធនធានមនុស្សអ៊ូ ជាតិតា អាយុ ២១ ឆ្នាំ ជានិស្សិតឆ្នាំទី ៣ នៃភាសាអង់គ្លេសសម្រាប់ពាណិជ្ជកម្មអន្តរជាតិ នៅវិទ្យាស្ថានភាសាបរទេស (IFL) ក្នុងដេប៉ាតឺម៉ង់ភាសាអង់គ្លេសនៅសកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទភ្នំពេញ។ បន្ថែមពីលើនេះ កញ្ញាជានិស្សិតឆ្នាំទី ២ កំពុងសិក្សាផ្នែកទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិនៅសាកលវិទ្យាល័យកម្ពុជា (UC)។ជាតិតា គឺជាយុវជនដែលចង់ដឹងចង់ឮអំពីប្រធានបទអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិត ដោយសារនាងជឿថាវាមានឥទ្ធិពលយ៉ាងខ្លាំងនៅក្នុងសង្គម ដែលជំរុញឱ្យនាងក្លាយជាផ្នែកមួយនៃគណៈកម្មាធិការរៀបចំវេទិកា YIGF Cambodia ឆ្នាំ ២០២៤។កញ្ញាត្រូវបានជ្រើសរើសដោយគណៈកម្មាធិការរៀបចំ YIGF Cambodia បន្ទាប់ពីឆ្លងកាត់ការវាយតម្លៃ និងសម្ភាសន៍។ ឥឡូវនេះនាងបានក្លាយជាសមាជិករៀបចំនៃវេទិកា YIGF Cambodia ក្នុងគណៈកម្មាធិការរដ្ឋបាល និងធនធានមនុស្ស។  វេទិកា YIGF Cambodia គឺជាសហគមន៍មួយដែល ជាតិតា សង្ឃឹមថានឹងស្វែងយល់ពីបទពិសោធន៍ថ្មីៗបន្ថែមទៀត ខណៈពេលដែលភ្ជាប់នូវអ្វីដែលនាងបានរៀនពីសាលា ដើម្បីយកទៅអនុវត្តក្នុងក្រុមរដ្ឋបាល។«ពេលបានជ្រើសរើសឲ្យក្លាយជាគណៈកម្មាធិការរៀបចំវេទិកា YIGF Cambodia ឆ្នាំ២០២៤ បានធ្វើឱ្យខ្ញុំមានអារម្មណ៍សប្បាយរីករាយ។ ការដែលជាផ្នែកមួយនៃគណៈកម្មាធិការរៀបចំវេទិកានេះ នឹងផ្តល់អត្ថប្រយោជន៍ដល់ខ្ញុំ និងក្រុមយុវជនរបស់ខ្ញុំ ដើម្បីឲ្យពួកយើងយល់ដឹងកាន់តែស៊ីជម្រៅអំពីអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិត និងការប្រើអ៊ីនធឺណិត»។ក្នុងនាមជាគណៈកម្មាធិការថ្មីនៃវេទិកា YIGF Cambodia កញ្ញាបានបង្ហាញពីគំនិតវិជ្ជមានលើអ៊ីនធឺណិតសម្រាប់សង្គមកម្ពុជា ជាមួយនឹងបេសកកម្មដើម្បីធ្វើឱ្យអ៊ីនធឺណិតអាចប្រើប្រាស់បានដល់មនុស្សគ្រប់រូប និងគ្រប់ទីកន្លែង។«កង្វះអ៊ីនធឺណិតដើម្បីទទួលបានព័ត៌មានមិនមែនជាបញ្ហាប្រឈមសម្រាប់សហគមន៍របស់យើងទៀតទេ។ លើសពីនេះយើងមានសេចក្តីសោមនស្សរីករាយដែលដឹងថាសហគមន៍របស់យើងមានភាពប្រសើរឡើងជាមួយនឹងអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិត ហើយក្នុងនាមយើងជាយុវជនបានប្តេជ្ញាចិត្តក្នុងការចូលរួមជាមួយគ្នានឹងនីតិវិធីនៃគោលនយោបាយពីរដ្ឋាភិបាល ដើម្បីលើកកម្ពស់ស្ថិរភាពនៃសន្តិសុខសង្គម និងការអភិវឌ្ឍន៍សង្គម»។យ៉ាងណាមិញ ដោយមើលឃើញពីកង្វះចំណេះដឹងទាក់ទងនឹងអ៊ីនធឺណិត ជាពិសេសអ្នកនៅជនបទក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ជាតិតា ចង់ចូលរួមជាមួយ YIGF Cambodia ក្នុងគោលបំណងដោះស្រាយបញ្ហា «គម្លាតនៃការប្រើប្រាស់អ៊ីនធឺណិត និងចំណេះដឹងអ៊ីនធឺណិត» នៅកម្ពុជា។«ក្នុងនាមជាយុវជននិងអ្នកបង្កើតការផ្លាស់ប្តូរ យើងគួរតែមានការពង្រឹងសមត្ថភាពឱ្យកាន់តែប្រសើរលើបញ្ហាអ៊ីនធឺណិត។ ដើម្បីលើកឡើងពីដំណោះស្រាយសំខាន់ៗចំពោះបញ្ហាប្រឈម យើងត្រូវចូលរួមជាមួយគ្នាក្នុងសកម្មភាព និងយុទ្ធនាការផ្សេងៗជាដើម។ ដូច្នេះ កិច្ចសហប្រតិបត្តិការជាមួយចលនារដ្ឋាភិបាលអាចឱ្យយើងអភិវឌ្ឍលទ្ធភាពប្រើប្រាស់បច្ចេកវិទ្យាជាមុន» សារគន្លឹះចុងក្រោយរបស់កញ្ញា។គណៈកម្មាធិការរៀបចំកម្មវិធីហុក លីហ៊ុយ អាយុ ២៧ ឆ្នាំ បានទទួលបរិញ្ញាបត្រពីសាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទនីតិសាស្ត្រ និងវិទ្យាសាស្ត្រសេដ្ឋកិច្ច ហើយត្រូវបានជ្រើសរើសជាគណៈកម្មាធិការរៀបចំកម្មវិធីថ្មីរបស់វេទិកា YIGF Cambodia។លីហ៊ុយ បានដាក់ពាក្យសម្រាប់គណៈកម្មាធិការរៀបចំវេទិកា​ YIGF ដោយសារតែកញ្ញាមើលឃើញពីឱកាសនិងសក្តានុពលដែលអាចពង្រីកទស្សនៈរបស់កញ្ញាលើសពីទំនួលខុសត្រូវវិជ្ជាជីវៈបច្ចុប្បន្នរបស់កញ្ញា និងជាការបំផុសគំនិតសម្រាប់កញ្ញាឱ្យចូលរួមក្នុង «ការគ្រប់គ្រងអ៊ីនធឺណិត» ។កញ្ញាបាននិយាយថា៖ «ការក្លាយជាផ្នែកមួយនៃគណៈកម្មាធិការរៀបចំនឹងមិនត្រឹមតែជួយសម្រួលដល់ការរៀនសូត្របន្ត និងការអភិវឌ្ឍន៍ជំនាញប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែថែមទាំងផ្តល់អំណាចឱ្យខ្ញុំក្នុងការរួមចំណែកយ៉ាងសកម្មដល់សហគមន៍ ដែលចង់បង្កើតអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិតនាពេលអនាគតឲ្យចេញរូបរាងឡើង»។ជាសមាជិកថ្មីនៃគណៈកម្មាធិការរៀបចំថ្មី លីហ៊ុយសង្ឃឹមថានឹងបានអនុវត្តជំនាញរបស់នាងក្នុងការរៀបចំកម្មវិធី និងចំណេះដឹងដែលនាងមាន ដើម្បីរួមចំណែកដល់សហគមន៍អ្នកប្រើប្រាស់អ៊ីនធឺណិតប្រកបដោយសុវត្ថិភាព។នាងបានបង្ហាញពីអារម្មណ៍របស់នាង បន្ទាប់ពីនាងត្រូវបានជ្រើសរើសថា៖« វានាំមកវិញនូវការចងចាំដែលខ្ញុំធ្លាប់រំភើបជាខ្លាំងកាលពីពេលដែលខ្ញុំនៅជាសិស្សស្ម័គ្រចិត្ត»។លីហ៊ុយ ស្រមៃថាខ្លួននាងជាពលរដ្ឋឌីជីថល ដែលចូលចិត្តទទួលយកឱកាសទាំងការចូលរួម ឬរចនាការពិភាក្សាណាមួយទាក់ទងនឹងអ៊ីនធឺណិតជាមួយវេទិកា YIGF Cambodia។បេសកកម្មរបស់នាងគឺដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាអក្ខរកម្មឌីជីថល ដែលពាក់ព័ន្ធនឹងការផ្តល់ជូនបុគ្គលម្នាក់ៗនូវជំនាញចាំបាច់ក្នុងការប្រើប្រាស់ឧបករណ៍ឌីជីថល និងរុករកវេទិកាអនឡាញ ស្វែងយល់អំពីឯកជនភាព និងសុវត្ថិភាពឌីជីថល និងប្រើប្រាស់បច្ចេកវិទ្យាសម្រាប់ការលូតលាស់ផ្ទាល់ខ្លួន និងជំនាញ។«មើលឃើញអ៊ីនធឺណិតដោយផ្នត់គំនិត ទាំងឱកាស និងការទទួលខុសត្រូវ។ អ៊ីនធឺណិតផ្តល់នូវសក្តានុពលដ៏អស្ចារ្យសម្រាប់ការរៀន ការតភ្ជាប់ និងការច្នៃប្រឌិត ប៉ុន្តែវាក៏ទាមទារឱ្យយើងមានការប្រុងប្រយ័ត្នចំពោះភាពឯកជន សុវត្ថិភាព និងភាពត្រឹមត្រូវនៃព័ត៌មានផងដែរ។ ចាប់យកអក្ខរកម្មឌីជីថល ពិចារណាមាតិកាដែលអ្នកប្រើប្រាស់ និងចែករំលែក ហើយតែងតែគិតគូរពីផលប៉ះពាល់សីលធម៌នៃសកម្មភាពអនឡាញរបស់អ្នក។ បើអនុវត្តបែបនេះ យើងអាចបង្កើតបរិយាកាសឌីជីថលដែលមានសុវត្ថិភាព មានបរិយាបន្ន និងផ្តល់សិទ្ធដល់មនុស្សគ្រប់រូប» គឺជាសារសំខាន់ចុងក្រោយរបស់លីហ៊ុយ។

ដាច់ចរន្ត Microsoft តែឯងសោះ បង្កឱ្យមានភាពចលាចលសឹងគ្រប់វិស័យ?

• ថ្ងៃ​សុក្រ ១៩ ខែ​កក្កដា ២០២៤​
• សុខាច័ន្ទ សុជាតា
• សន្តិសុខអ៊ីនធឺណិត

កំឡុងពេលប៉ុន្មានម៉ោងកន្លងទៅនេះ ទូទាំងបណ្តាប្រទេសជាច្រើន ជាពិសេសទ្វីបប៉ែកខាងលិចជួបភាពចលាចល ដោយសារជើងហោះហើរត្រូវបានពន្យារពេល ធ្វើឱ្យអាកាសយានដ្ឋានស្ថិតក្នុងភាពវឹកវរ រីឯធនាគារកំពុងតែស្វែងរកវិធីយ៉ាងស្វិតស្វាញ ដើម្បីរក្សាដំណើរការលើប្រព័ន្ធអនឡាញរបស់ខ្លួនសម្រាប់អ្នកប្រើប្រាស់ភាគច្រើនដែលពឹងផ្អែកទៅលើការទូរទាត់តាមអនឡាញ។ ទាំងនេះគឺជាទិដ្ឋភាពនៅទូទាំងពិភពលោក ដែលរងផលវិបាកពីការដាច់បច្ចេកវិទ្យាតភ្ជាប់ជាសកល ធ្វើឱ្យមានផលប៉ះពាល់ជាច្រើននៅស្ទើរគ្រប់វិស័យ។ នៅល្ងាចថ្ងៃទី ១៩ ខែកក្កដា ឆ្នាំ ២០២៤ ការបរាជ័យផ្នែកបច្ចេកវិទ្យាជាសាកលដ៏សំខាន់បាននាំឱ្យប្រតិបត្តិការនៅទូទាំងឧស្សាហកម្មជាច្រើនត្រូវជាប់គាំង។ ការដាច់ចរន្តដែលបង្កឡើងដោយការធ្វើបច្ចុប្បន្នភាពផ្នែកទន់ពីក្រុមហ៊ុនសន្តិសុខអ៊ីនធឺណិត CrowdStrike បាននាំឱ្យមានការរំខានទៅលើប្រព័ន្ធយ៉ាងទូលំទូលាយរបស់ Microsoft Windows ដែលធ្វើឱ្យលេចឡើងនូវ “អេក្រង់ពណ៌ខៀវនៃការស្លាប់” (Blue Screen of Death) ឬហៅកាត់ថា BSOD។ \"អេក្រង់ពណ៌ខៀវនៃការស្លាប់\" Blue Screen of Death (BSOD) Blue Screen of Death (BSOD) គឺជាអេក្រង់ដែលជាប់គាំងដែលបង្ហាញខ្លួននៅពេលមានបញ្ហាកំហុសក្នុងប្រព័ន្ធកើតឡើងនៅក្នុងប្រព័ន្ធប្រតិបត្តិការ Windows។ កំហុសនេះបង្ខំឱ្យកុំព្យូទ័របើកឡើងវិញដោយមិនរំពឹងទុក ដែលជារឿយៗបណ្តាលឱ្យបាត់បង់ទិន្នន័យ។ នៅក្នុងឧបទ្ទវហេតុថ្មីៗនេះ សារកំហុស BSOD បានបង្ហាញថាកុំព្យូទ័រមានបញ្ហា ហើយត្រូវការបើកឡើងវិញ ដែលធ្វើឱ្យអ្នកប្រើប្រាស់មានការខកចិត្ត ហើយអាជីវកម្មជាច្រើនព្យាយាមស្វែងរកដំណោះស្រាយ។ វាបង្ខំឱ្យកុំព្យូទ័រយួរដៃ និងកុំព្យូទ័រផ្សេងៗបិទភ្លាមៗ ហើយបើកឡើងវិញដោយជៀសមិនបាន។ ផលប៉ះពាល់នៃការដាច់ប្រព័ន្ធប្រើប្រាស់ទូលំទូលាយ ការដាច់ចរន្តចេញមកពីការធ្វើបច្ចុប្បន្នភាពរបស់ប្រព័ន្ធកម្មវិធីសុវត្ថិភាពដែលអាចប្រើប្រាស់ទូលំទូលាយដែលបង្កើតឡើងដោយក្រុមហ៊ុនសន្តិសុខអ៊ីនធឺណិត CrowdStrike នៅព្រឹកថ្ងៃសុក្រនេះ បានប៉ះពាល់ដល់កុំព្យូទ័រដែលកំពុងដំណើរការ Microsoft Windows នៅតាមក្រុមហ៊ុននានានៅទូទាំងវិស័យនានា ចាប់ពីក្រុមហ៊ុនអាកាសចរណ៍ ធនាគារ សង្វាក់អាហារ និងក្រុមហ៊ុនកម្រៃជើងសារ រហូតដល់ស្ថាប័នព័ត៌មាន និងបណ្តាញផ្លូវដែកជុំវិញពិភពលោក។ ក្នុងនោះ វិស័យ​អាកាសចរ​ណ៍ហាក់​ដូច​ជា​ត្រូវរង​គ្រោះ​ខ្លាំង​ជាង​គេ។ អាកាសយានដ្ឋាននៅទូទាំងពិភពលោកកំពុងជួបប្រទះការពន្យារពេលជើងហោះហើរ និងការលុបចោលដោយសារតែមិនអាចចូលទៅប្រើប្រព័ន្ធសំខាន់ៗ។ អ្នកធ្វើដំណើរជាច្រើនត្រូវទទួលការខកចិត្ត ដោយសារតែការ​ពន្យារ​ពេល​ជើង​ហោះ​ហើរ និង​ការ​លុប​ចោល ដោយសារ​ប្រព័ន្ធ​ពិនិត្យ​ចូល និងប្រព័ន្ធ​សំបុត្រ​របស់​ពួក​គេមិនដំណើរការ។ អ្នកដំណើរប្រឈមមុខនឹងការរង់ចាំយូរ និងការយល់ច្រឡំ ដោយជើងហោះហើរជាច្រើនត្រូវបានផ្អាក ដោយសារមិនអាចដំណើរការទិន្នន័យចាំបាច់។ ធនាគារ​ក្នុង​ប្រទេស​​អូស្ត្រាលី និង​នូវែលសេឡង់​បាន​ជួប​ប្រទះ​ការ​រំខាន​យ៉ាង​ខ្លាំងពីហេតុការណ៍នេះ។ សេវាធនាគារតាមអ៊ីនធឺណិតបានធ្លាក់ចុះ អេធីអឹមមិនដំណើរការ ហើយអតិថិជនមិនអាចចូលគណនីរបស់ពួកគេបាន ដែលនាំឱ្យមានភាពមិនច្បាស់លាស់ផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុ និងការខកចិត្ត។ ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយសំខាន់ៗនៅចក្រភពអង់គ្លេសដូចជា Sky News មិនអាចផ្សាយផ្ទាល់បាន ហើយសេវាសុខភាពជាតិជួបនឹងបញ្ហាលើប្រព័ន្ធកុំព្យូទ័រគ្លីនិករបស់ខ្លួន ដែលប៉ះពាល់ដល់ការថែទាំអ្នកជំងឺ និងកាលវិភាគណាត់ជួប។ តើវាកើតឡើងយ៉ាងដូចម្តេច? ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធឌីជីថលទំនើបពឹងផ្អែកយ៉ាងខ្លាំងលើម៉ាស៊ីនមេពពក ដែលជាសេវាផ្ទុកទិន្នន័យ និងកុំព្យូទ័រដែលប្រមូលផ្តុំដោយបណ្តាញអ៊ីនធឺណិត។ ម៉ាស៊ីនមេទាំងនេះរៀបចំកម្មវិធី និងទិន្នន័យសំខាន់ៗសម្រាប់អាជីវកម្ម និងរដ្ឋាភិបាលទូទាំងពិភពលោក។ នៅពេលដែលម៉ាស៊ីនមេពពកជួបប្រទះការបរាជ័យ វាអាចរំខានដល់សេវាកម្មរបស់អតិថិជនទាំងអស់ដែលពឹងផ្អែកលើវា។ នេះមានន័យថាស្ថាប័នណាមួយដែលប្រើប្រាស់ម៉ាស៊ីនមេទាំងនេះអាចប្រឈមនឹងការបិទប្រតិបត្តិការ ការបាត់បង់ទិន្នន័យ និងការដាច់ប្រព័ន្ធទំនាក់ទំនង។ ឫសគល់នៃការដាច់ចរន្តនេះ ត្រូវបានភ្ជាប់ទៅនឹងការធ្វើបច្ចុប្បន្នភាពកម្មវិធី CrowdStrike ដែលប៉ះពាល់ដល់ឧបករណ៍ចាប់សញ្ញា Falcon របស់ពួកគេ ដែលជាឧបករណ៍សុវត្ថិភាពតាមអ៊ីនធឺណិតដែលប្រើប្រាស់ដោយសហគ្រាសជាច្រើន។ ការធ្វើបច្ចុប្បន្នភាពនេះបានធ្វើឱ្យប្រព័ន្ធ Windows គាំងដែលធ្វើឱ្យមានអេក្រង់ BSOD។ សេចក្តីសន្និដ្ឋាន ឧប្បត្តិហេតុនេះសបញ្ជាក់ពីភាពងាយរងគ្រោះដែលមាននៅក្នុងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធឌីជីថលដែលមានការពាក់ព័ន្ធគ្នា។ ការពឹងផ្អែកលើសេវាកម្មដែលមានមូលដ្ឋានលើពពក និងដំណោះស្រាយសន្តិសុខតាមអ៊ីនធឺណិតភាគីទីបី ទោះបីជាវាផ្តល់នូវការការពារ និងប្រសិទ្ធភាពខ្ពស់ ក៏នៅតែអាចបង្កហានិភ័យយ៉ាងខ្លាំង នៅពេលដែលអ្វីៗដំណើរការខុសប្រក្រតី។ មាត្រដ្ឋានសកលនៃការដាច់ចរន្តនេះ បង្ហាញពីតម្រូវការនៃផែនការភាពអាសន្នដ៏រឹងមាំ សារៈសំខាន់នៃការឆ្លើយតបរហ័ស និងការសម្របសម្រួលចំពោះបញ្ហានេះ។ ទោះបីជា CrowdStrike បានធានានូវការគាំទ្រ និងការធ្វើបច្ចុប្បន្នភាពបន្តក៏ដោយ ក៏សហគមន៍បច្ចេកវិទ្យាសកលត្រូវតែពិនិត្យមើលឱ្យបានដិតដល់ក្នុងការការពារប្រឆាំងនឹងឧប្បត្តិហេតុស្រដៀងគ្នានេះនៅថ្ងៃមុខ រួមបញ្ចូលទាំងការធ្វើតេស្តការធ្វើបច្ចុប្បន្នភាពយ៉ាងហ្មត់ចត់ ការធ្វើឱ្យប្រសើរឡើងនូវបណ្តាញទំនាក់ទំនងក្នុងអំឡុងពេលមានវិបត្តិ និងពិធីការស្តារឡើងវិញពេលមានបញ្ហា។ មេរៀនដែលបានរៀនពីការដាច់ចរន្តនេះនឹងសូនអនាគតនៃការអនុវត្តសុវត្ថិភាពតាមអ៊ីនធឺណិត និងការគ្រប់គ្រងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធឌីជីថល។ ឧបទ្ទវហេតុនាពេលថ្មីៗនេះ គឺជាការរំឮកយ៉ាងច្បាស់អំពីតុល្យភាពដ៏ទន់ខ្សោយរវាងភាពជឿនលឿននៃបច្ចេកវិទ្យា និងភាពធន់នៃប្រព័ន្ធដែលយើងពឹងផ្អែកលើប្រចាំថ្ងៃ។ នៅពេលដែលឧស្សាហកម្មនេះបន្តងើបឡើងវិញ ការផ្តោតសំខាន់នៅតែមានបន្តលើការស្ដារឡើងវិញនូវភាពប្រក្រតី និងការការពារឧប្បត្តិហេតុនេះនាពេលអនាគត។ ឯកសារយោង MSN. (2024). Global cyber outage: What is CrowdStrike? How is it linked to the global Microsoft outage? Retrieved from https://www.msn.com/en-in/money/news/global-cyber-outage-what-is-crowdstrike-how-is-it-linked-to-the-global-microsoft-outage/ar-BB1qgmDq?ocid=BingNewsSerp Yahoo. (2024). Explainer: What caused the global cyber outage? Retrieved from https://www.yahoo.com/news/explainer-caused-global-cyber-outage-103655875.html BBC. (2024). Technology: Global cyber outage. Retrieved from https://www.bbc.com/news/technology-64397643

ទស្សនៈរបស់ខ្ញុំលើវេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិតឆ្នាំ​ ២០២៣ (IGF 2023)

• ថ្ងៃ​ពុធ ២០ ខែ​មីនា ២០២៤​
• បៀន សីនៈ
• ព្រឹត្តិការណ៍

ប្រសិនបើមានគេសួរខ្ញុំអំពីដំណើរកម្សាន្តនៅទីក្រុងក្យូតូ ខ្ញុំនឹងប្រាប់ពួកគេអំពីវេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិតឆ្នាំ ២០២៣ (IGF 2023)។ វាគឺជាបទពិសោធន៍ថ្មីប្លែកសម្រាប់ខ្ញុំ។ តោះមកស្គាល់ តើវេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិតឆ្នាំ ២០២៣ ជាអ្វី? វេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិតឆ្នាំ ២០២៣ គឺជាកិច្ចប្រជុំប្រចាំឆ្នាំលើកទី ១៨ នៃវេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិត ដែលត្រូវបានរៀបចំឡើងដោយរដ្ឋាភិបាលនៃប្រទេសជប៉ុននៅទីក្រុងក្យូតូ ចាប់ពីថ្ងៃទី ៨ ដល់ថ្ងៃទី ១២ ខែតុលា ឆ្នាំ ២០២៣។ ប្រធានបទនៃវេទិកាគឺ អ៊ីនធឺណិតដែលយើងចង់បាន៖ ការផ្តល់អំណាចដល់មនុស្សគ្រប់គ្នា។ ប្រធានបទរងមានដូចជា បញ្ញាសិប្បនិមិត្ត និងបច្ចេកវិទ្យាដែលកំពុងរីកចម្រើន (AI & Emerging Technologies) ជៀសវាងការបែងចែកអ៊ីនធឺណិតទៅក្រុមមនុស្សណាមួយ (Avoiding Internet Fragmentation) សុវត្ថិភាពតាមអ៊ីនធឺណិត ឧក្រិដ្ឋកម្មតាមអ៊ីនធឺណិត និងសុវត្ថិភាពអ៊ីនធឺណិត (Cybersecurity, Cybercrime & Online Safety) ការគ្រប់គ្រងទិន្នន័យ និងទំនុកចិត្ត (Data Governance & Trust) ការបែងចែក និងការដាក់បញ្ចូលឌីជីថល (Digital Divides & Inclusion) អភិបាលកិច្ច និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការឌីជីថលសកល (Global Digital Governance & Cooperation) សិទ្ធិមនុស្ស និងសេរីភាព (Human Rights & Freedoms) និង និរន្តរភាព និងបរិស្ថាន (Sustainability & Environment)។ តោះអានបន្តថាតើទស្សនៈរបស់ខ្ញុំនៅលើវេទិកាគឺយ៉ាងណា!ចំណុចសំខាន់នៃកម្មវិធីវេទិការយៈពេលប្រាំថ្ងៃគឺពោរពេញទៅដោយកម្មវិធី និងវគ្គខ្លីផ្សេងៗគ្នា ហើយត្រូវបានរៀបចំជាទម្រង់ប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណិតផង និង ដោយផ្ទាល់ផង ដែលវាគ្មិនមួយចំនួនបានធ្វើបទបង្ហាញពីចម្ងាយតាមប្រព័ន្ទអ៊ីនធឺណិត។ ខ្ញុំមិនអាចចូលរួមវគ្គទាំងអស់បានទេ ដូច្នេះខ្ញុំបានជ្រើសរើសវគ្គមួយចំនួនដែលខ្ញុំគិតថាគួរឱ្យចាប់អារម្មណ៍។ កម្មវិធីរបស់វេទិកានេះគឺជាបទពិសោធន៍ថ្មីមួយដែលខ្ញុំបានឃើញ ដោយសារមានការចូលរួមពីអ្នកពាក់ព័ន្ធទាំងអស់ ចាប់ពីថ្នាក់ដឹកនាំ រហូតដល់ក្រុម យុវជន។ វគ្គខ្លីជាង ៣៥៥ ត្រូវបានបង្ហាញនៅក្នុងវេទិកា ហើយមានស្តង់ជាង ៨០ ក្នុងគោលបំណងចែករំលែកបេសកកម្មការងាររបស់ពួកគេទៅកាន់អ្នកចូលរួម។ ពិធីបើកត្រូវបានធ្វើឡើងនៅថ្ងៃទីពីរ ហើយជាការភ្ញាក់ផ្អើលមួយសម្រាប់ខ្ញុំដែល នាយករដ្ឋមន្ត្រីជប៉ុន លោក Fumio Kishida បានបង្ហាញខ្លួននិងបានថ្លែងសុន្ទរកថាតំណាងប្រទេសម្ចាស់ផ្ទះនៃ វេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិតឆ្នាំ ២០២៣ ផងដែរ។លោក Fumio Kishida បាននិយាយនៅក្នុងសុន្ទរកថារបស់គាត់ថា «AI ជំនាន់ថ្មីមិនត្រឹមតែធ្វើឲ្យប្រសើរឡើងនូវប្រសិទ្ធភាពប្រតិបត្តិការប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែថែមទាំងបង្កើនល្បឿនការបង្កើតថ្មីក្នុងវិស័យផ្សេងៗដូចជាការរកឃើញថ្នាំព្យាបាល និងការអភិវឌ្ឍន៍នៃការព្យាបាលថ្មី ដោយហេតុនេះនាំមកនូវការផ្លាស់ប្តូរយ៉ាងខ្លាំងនៅក្នុងពិភពលោក»។អគ្គលេខាធិការអង្គការសហប្រជាជាតិ លោក Antonio Guterres ក៏​បាន​ធ្វើថ្លែងសុន្ទរកថា​ទៅ​កាន់​វេទិកា​តាមរយៈ​វីដេអូផងដែរ។ នៅក្នុងសុន្ទរកថារបស់គាត់ លោក Antonio បាននិយាយថា «ខ្ញុំទន្ទឹមមើលការជួបជុំគ្នានៅទីក្រុងក្យូតូ ដើម្បីទទួលបាននូវលទ្ធផលសំខាន់ៗ ដើម្បីជំរុញកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរួមរបស់យើង។ រួមគ្នាទាំងអស់គ្នា យើងអាចដឹងពីមហិច្ឆតាដែលបានចែងនៅក្នុងប្រធានបទនៃវេទិការនេះ និងអ៊ីនធឺណិត ដើម្បីផ្តល់អំណាចដល់មនុស្សទាំងអស់»។នៅពេលល្ងាចនៃថ្ងៃទីពីរ វេទិកាមានអាហារប៊ូហ្វេអមជាមួយនឹងរាត្រីតន្ត្រី ក៏ដូចជាកាំជ្រួចស្វាគមន៍នៅខាងក្រៅអគារសន្និសីទ។វគ្គគួរឱ្យចាប់អារម្មណ៍ដោយសារមានវគ្គច្រើនជាង ៣៥៥ ទើបខ្ញុំមិនអាចចូលរួមវគ្គទាំងអស់បានទេ។ ដូច្នេះ ខ្ញុំបានរៀបចំកាលវិភាគសម្រាប់វគ្គដែលខ្ញុំចង់ចូលរួម។ ខាងក្រោម​នេះ​ជា​វគ្គ​ខ្លីដែល​ខ្ញុំ​គិត​ថា​គួរ​ឱ្យ​ចាប់​អារម្មណ៍​ខ្លាំង​ណាស់​ក្នុង​ការ​ចែក​រំលែក​នៅ​ក្នុង​ប្លុកនេះ​។និន្នាការវិវត្តនៅក្នុង MIS- & DIS-INFORMATIONវេទិកាឌីជីថល និងប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយសង្គមមានអត្ថប្រយោជន៍យ៉ាងខ្លាំងចំពោះការទំនាក់ទំនង និងព័ត៌មាននាពេលបច្ចុប្បន្ននេះ។ ទោះយ៉ាងណាក៏ដោយ វាក៏ជាការព្រួយបារម្ភផងដែរនៅពេលនិយាយអំពីការរីករាលដាលនៃមាតិកាមិនពិត និងក្លែងក្លាយ ព្រមទាំងព័ត៌មានដែលបណ្តាលឱ្យមានគ្រោះថ្នាក់។ ដូច្នេះ​ព័ត៌មាន​មិន​ពិត​គឺ​មានបណ្ដាលឲ្យកើតឡើងដោយ​ចេតនា ដោយឡែក​ព័ត៌មាន​មិន​ពិត​កើតឡើងដោយ​អចេតនា។ ពត៌មានមិនពិតរីករាលដាលតាមរយៈសកម្មភាពរបស់តួអង្គទាំងពីរ ហើយនៅក្នុងទម្រង់ជាមាតិកានៅប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយសង្គមផងដែរ ដែលបង្កើតឡើងសម្រាប់ការទាក់ទាញអ្នកប្រើប្រាស់។អ្វី​ដែល​គួរ​ឲ្យ​ចាប់​អារម្មណ៍​ក្នុង​ការ​ប្រជុំ​នេះ គឺ​ភាគី​ពាក់ព័ន្ធ​ផ្សេង​ៗគ្នា​បាន​មក​រួម​គ្នា​ពិភាក្សា​លើ​បញ្ហា​នេះ និង​លើក​ឡើង​ពី​ទស្សនៈ​ផ្សេង​គ្នា​។ វាគ្មិនម្នាក់​​​ គឺលោកស្រី Maria Ressa ដែលជាអ្នកឈ្នះរង្វាន់ណូបែលសន្តិភាពឆ្នាំ ២០២១ ក៏បានសង្កត់ធ្ងន់លើហានិភ័យនៃការរីកចម្រើននៃបច្ចេកវិទ្យា ជាពិសេស Artificial Intelligence (AI) ដែលអាចប្រើយ៉ាងងាយស្រួលដើម្បីផ្សព្វផ្សាយរឿងមិនពិត។ លោកស្រី​បាន​អំពាវនាវ​ដល់​ភាគី​ពាក់ព័ន្ធ​ទាំងអស់​ឱ្យ​មានការ​ប្រុង​ប្រយ័ត្ន ខណៈ AI កំពុង​ឈាន​ទៅ​មុខលឿនជាង​មនុស្ស​នា​ពេល​បច្ចុប្បន្ន ។សំណួរគួរឱ្យចាប់អារម្មណ៍មួយសម្រាប់អ្នកពិភាក្សាទាំងអស់គឺ តើយើងអាចធ្វើអ្វីបានដើម្បីការពារ និងផ្តល់សិទ្ធិអំណាចដល់ស្ត្រី និងកុមារី ជនភៀសខ្លួន ជនជាតិភាគតិច និងសហគមន៍ LGBTQ+ ហើយតើពួកគេអាចប្រើឧបករណ៍អ្វីខ្លះដើម្បីការពារខ្លួន? សហគមន៍ទាំងនេះជាធម្មតាតែងតែទទួលរងនូវគ្រោះថ្នាក់ដែលបណ្តាលមកពីព័ត៌មានមិនពិតតាមអ៊ីនធឺណិត និងព័ត៌មានមិនពិតដែលមានបំណងកំណត់គោលដៅលើពួកគេ។លោកស្រី Vera Jourova អនុប្រធានគណៈកម្មការអឺរ៉ុបសម្រាប់គុណតម្លៃ និងតម្លាភាព បាននិយាយថា នៅក្នុងការកំណត់របស់សហភាពអឺរ៉ុបបានចាត់ទុកអ្វីដែលខុសច្បាប់នៅក្រៅបណ្តាញដូចគ្នានឹងនៅលើអ៊ីនធឺណិតផងដែរ។ លោកស្រីក៏បានលើកឡើងពីបញ្ហាដែលថា បច្ចេកវិទ្យាធំៗមួយចំនួនកំពុងដំណើរការសេដ្ឋកិច្ចទាក់ទាញចំណាប់អារម្មណ៍ ដែលដូចគ្នាទៅនឹងអាជីវកម្មកខ្វក់ដែរ។ វាជាពេលដែលអ្នកដំណើរការក្បួនដោះស្រាយកំពុងរកលុយបានយ៉ាងច្រើនតាមរយៈការស្អប់ខ្ពើម ព័ត៌មានគួរឱ្យព្រួយបារម្ភ និងព័ត៌មានគ្រោះថ្នាក់។ សហភាពអឺរ៉ុបក៏បានពិភាក្សាអំពីបញ្ហានេះជាមួយនឹងបច្ចេកវិទ្យាធំៗ ហើយបានព្យាយាមបញ្ឈប់ពួកគេជាមួយនឹងច្បាប់សេវាកម្មឌីជីថលដែលមានភាពស្របច្បាប់។Tatsuhiko Yamamoto សាស្ត្រាចារ្យច្បាប់ និងជានាយករងនៃវិទ្យាស្ថានស្រាវជ្រាវសកលនៃសាកលវិទ្យាល័យ Keio បានឆ្លើយតបទៅនឹងសំណួរថាសេដ្ឋកិច្ចទាក់ទាញចំណាប់អារម្មណ៍មានសភាពកាន់តែធ្ងន់ធ្ងរនៅក្នុងពិភពអនឡាញជាងពិភពរូបវន្តពិតដោយមានពាក្យសំដីស្អប់ ព័ត៌មានមិនពិត និងព័ត៌មានក្លែងក្លាយ។ ការរួមបញ្ចូលគ្នានៃអំពើបង្កគ្រោះថ្នាក់ទាំងនេះជាមួយគ្នាអាចក្លាយជាកម្លាំងដែលមិនអាចគ្រប់គ្រងបាន ដូច្នេះការ​សម្រុះសម្រួល​ដ៏រហ័សមួយ​នឹង​ជា​ដំណោះស្រាយ​ចំពោះ​បញ្ហានេះ។អ្នកស្រី Maria បានសម្តែងថា ច្បាប់របស់សហភាពអឺរ៉ុប ដែលនឹងចេញគឺមានសភាពយឺតប្រៀបដូចអណ្តើក ខណៈដែលបច្ចេកវិទ្យាថ្មីកើតឡើងជារៀងរាល់ពីរសប្តាហ៍ម្តង។ ដូច្នេះហើយ វាគឺជាការអភិវឌ្ឍន៍ដ៏រហ័សរហួនមួយ​ ដែលមនុស្សត្រូវការផ្លាស់ទីលឿនជាងមុន ហើយក៏មិនគួរពឹងផ្អែកលើក្រុមហ៊ុនបច្ចេកវិទ្យាតែម្នាក់ឯងនោះទេ ព្រោះដំណើរការបស់ពួកគេដើម្បីតែប្រាក់ចំណេញប៉ុណ្ណោះ។Nic Suzor សាស្ត្រាចារ្យនៅសាលាច្បាប់នៃសាកលវិទ្យាល័យ Queensland University of Technology បានឆ្លើយតបថាអ្វីដែលបាត់បង់នៅក្នុងការជជែកពិភាក្សានេះគឺជាការទទួលស្គាល់ពីបញ្ហា​ ថាវាពិតជាមានភាពសំខាន់។ វាពិបាកណាស់សម្រាប់ក្រុមហ៊ុនបច្ចេកវិទ្យាដើម្បីដឹងថានរណាជាគោលដៅនៅលើបណ្ដាញអនឡាញ។ នៅពេលចាត់ថ្នាក់មាតិកាស្អប់ តួលេខកម្រិតខ្ពស់បំផុតបង្ហាញតែបុគ្គលដែលមានឋានៈខ្ពស់ប៉ុណ្ណោះ។ លោក​បាន​ស្នើ​ថា យើង​ត្រូវ​មាន​ភាព​សកម្ម​បន្ថែម​ទៀត​ដើម្បី​ធានា​ថា​ប្រព័ន្ធ​ដែល​យើង​កំពុង​សាងសង់​ត្រូវ​បាន​បង្កើត​ឡើង​ដោយ​មាន​វិសមភាព​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​ក្នុង​ចិត្ត។ ប្រសិនបើយើងផ្តោតលើឧបករណ៍ណាដែលមនុស្សអាចប្រើបាន នោះវានឹងជាបន្ទុកមួយទៀតសម្រាប់ក្រុមមនុស្សដែលត្រូវបានគេកំណត់គោលដៅរួចទៅហើយ។ការអប់រំ បរិយាបន្ន អក្ខរកម្ម៖ កត្តាចាំបាច់សម្រាប់អនាគត AI ប្រកបដោយវិជ្ជមានវគ្គនេះផ្តោតលើបញ្ញាសិប្បនិម្មិតក្នុងការអប់រំឧត្តមសិក្សា។ គោលការណ៍គ្រឹះសម្រាប់ការអប់រំឧត្តមសិក្សាត្រូវបានផ្តួចផ្តើមឡើងជាសកលដើម្បីលើកកម្ពស់អក្ខរកម្មថ្មីៗ។ គោលការណ៍ចំនួនប្រាំមួយរួមមាន: (១) មនុស្ស​ មិនមែនបច្ចេកវិទ្យា ត្រូវតែជាចំណុចកណ្តាលនៃការងាររបស់យើង (២) យើងគួរតែលើកកម្ពស់ការរួមបញ្ចូលឌីជីថលនៅក្នុង និងក្រៅស្ថាប័នរបស់យើង (៣) ចំណេះដឹងផ្នែកឌីជីថល និងព័ត៌មានគឺជាផ្នែកសំខាន់មួយនៃការអប់រំស្នូល (៤) ឧបករណ៍ AI គួរតែលើកកម្ពស់ការបង្រៀន និងការរៀន (៥) ការរៀនអំពីបច្ចេកវិទ្យាគឺជាដំណើរការបទពិសោធន៍ ពេញមួយជីវិត និង (៦) ការស្រាវជ្រាវ និងការអភិវឌ្ឍន៍ AI ត្រូវតែធ្វើឡើងដោយការទទួលខុសត្រូវ។រួមចំណែកដល់អភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិតនៅកម្ពុជាកាលពីខែមករា ឆ្នាំ២០២២ វិធីសាស្រ្តរបស់កម្ពុជាចំពោះការគ្រប់គ្រងអ៊ីនធឺណិត​ មានការពាក់ព័ន្ធនឹងការរួមបញ្ចូលនៃក្របខ័ណ្ឌបទប្បញ្ញត្តិ និងគោលនយោបាយដើម្បីគ្រប់គ្រង និងការគ្រប់គ្រងទិដ្ឋភាពផ្សេងៗនៃអ៊ីនធឺណិត។ ការអភិវឌ្ឍន៍នៅក្នុងវិធីសាស្រ្តរបស់កម្ពុជាចំពោះអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិតរួមមាន ក្របខណ្ឌបទប្បញ្ញត្តិ ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធអ៊ីនធឺណិត គោលនយោបាយសេដ្ឋកិច្ចឌីជីថល អ្នកផ្តល់សេវាអ៊ីនធឺណិត (ISP) សន្តិសុខតាមអ៊ីនធឺណិត សេរីភាពអនឡាញ ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយសង្គម និងវេទិកាអនឡាញ ការការពារទិន្នន័យ និងឯកជនភាព និងកិច្ចសហការអន្តរជាតិ។បន្ទាប់ពីបានចូលរួមក្នុងវេទិកា IGF ២០២៣ នេះ ខ្ញុំនឹងបន្តចូលរួមចំណែកក្នុងការគ្រប់គ្រងអ៊ីនធឺណិតនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ដោយមានការចូលរួមជាមួយភាគីពាក់ព័ន្ធដូចជា ចូលរួមសន្និសីទ សិក្ខាសាលា និងព្រឹត្តិការណ៍នានា ដើម្បីបង្កើតទំនាក់ទំនង និងស្វែងយល់ពីទស្សនៈផ្សេងៗគ្នា។ ការរួមចំណែកមួយទៀតគឺការតស៊ូមតិ និងបង្កើនការយល់ដឹងដោយ លើកកម្ពស់អ៊ីនធឺណិតបើកចំហ និងអាចចូលប្រើបាន និងលើកកម្ពស់ការយល់ដឹងអំពីសារៈសំខាន់នៃសិទ្ធិឌីជីថល សេរីភាពនៃការបញ្ចេញមតិ និងតួនាទីរបស់អ៊ីនធឺណិតក្នុងការអភិវឌ្ឍន៍សេដ្ឋកិច្ច និងសង្គម។ ជាចុងក្រោយ ខ្ញុំនឹងបន្តចូលរួម ឬសហការជាមួយអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាល (NGOs) ដែលផ្តោតលើសិទ្ធិឌីជីថល សេរីភាពអ៊ីនធឺណិត និងគោលនយោបាយបច្ចេកវិទ្យា។ក្យូតូ ប្រទេសជប៉ុនរដ្ឋាភិបាលជប៉ុន បានជ្រើសរើសកន្លែងដ៏ត្រឹមត្រូវ និងល្អបំផុតដើម្បីធ្វើជាម្ចាស់ផ្ទះសន្និសីទរបស់ខ្លួន ខណៈដែលទីក្រុងក្យូតូមានភាពល្បីល្បាញ​ ដោយសារវាជាតំបន់ប្រវត្តិសាស្ត្រ និងសំបូរដោយវប្បធម៌។ ការទៅទស្សនាទីក្រុងក្យូតូធ្វើឲ្យខ្ញុំបានស្វែងរកពេលវេលានៃភាពស្ងប់ស្ងាត់ ខណៈពេលទស្សនាប្រាសាទ និងកន្លែងដែលមានទេសភាពស្អាត់ៗ ដែល​មាន​សួនច្បារ​​ត្រូវ​បាន​ថែរក្សា​យ៉ាង​ល្អ ព្រៃឫស្សី និង​ទេសភាព​បែប​ប្រពៃណី​រួមចំណែក​ដល់​បរិយាកាស​ស្ងប់ស្ងាត់។ អារម្មណ៍រួមរបស់ខ្ញុំបន្ទាប់ពីបានទៅលេងទីក្រុងនេះ គឺជាការរួមបញ្ចូលគ្នានៃការកោតសរសើរចំពោះភាពសម្បូរបែបនៃវប្បធម៌ ភាពស្ងប់ស្ងាត់ និងទំនាក់ទំនងយ៉ាងស៊ីជម្រៅទៅនឹងកេរដំណែលប្រវត្តិសាស្ត្ររបស់ប្រទេសជប៉ុន។ក​ថ្លែង​អំណរគុណ​ពិសេសការចូលរួមក្នុងវេទិកា IGF ២០២៣ នៅទីក្រុងក្យូតូ នៃប្រទេសជប៉ុន នឹងមិនកើតឡើងសម្រាប់ខ្ញុំទេ ប្រសិនបើគ្មានការគាំទ្រដ៏សប្បុរសពីអង្គការទិន្នន័យអំពីការអភិវឌ្ឍ (ODC)។ ការគាំទ្រនេះ មិនត្រឹមតែផ្តល់ធនធានចាំបាច់ប៉ុណ្ណោះទេ ថែមទាំងបានបម្រើជាប្រភពនៃការលើកទឹកចិត្ត ដល់យុវជនដែលតស៊ូមតិអំពីអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិតនៅកម្ពុជាផងដែរ។

បទពិសោធន៍ដែល​មិន​អាច​បំភ្លេច​បាន​ ការជឿនលឿននៃអ៊ីនធឺណិត និងបច្ចេកវិទ្យានៅអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិត (IGF) ២០២៣

• ថ្ងៃ​ពុធ ៦ ខែ​មីនា ២០២៤​
• មាស មល្លិកា​
• ព្រឹត្តិការណ៍

វេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិតលើកទី១៨ (IGF) ២០២៣ ដែលរៀបចំដោយរដ្ឋាភិបាលជប៉ុននៅទីក្រុងក្យូតូរយៈពេលប្រាំថ្ងៃរួមជាមួយនឹងការគាំទ្រពីអង្គការសហប្រជាជាតិ គណៈកម្មាធិការអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិតកម្ពុជាចំនួន ១២រូបមានឱកាសជាលើកដំបូងដើម្បីចូលរួមនៅក្នុងវេទិកាលំដាប់ពិភពលោក។ វេទិកានៅទីក្រុងក្យូតូ ប្រទេសជប៉ុនរយៈពេលប្រាំថ្ងៃនាំមកនូវបទពិសោធន៍ដែល​មិន​អាច​បំភ្លេច​បាន ​និងការចង់ដឹង ចង់ឃើញ ដើម្បីជំរុញប្រធានបទអ៊ីនធឺណិតនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។មានប្រទេសជាង ១៧០ បានមកពិភាក្សា និងលើកឡើងពីបញ្ហាប្រឈម និងឱកាសរបស់ពួកគេជុំវិញប្រធានបទនៃអ៊ីនធឺណិត។ វេទិកាពហុភាគីជាសាកលសម្រាប់ការសន្ទនាលើបញ្ហាអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិតត្រូវបានប្រារព្ធឡើងនៅឆ្នាំ២០២៣ ក្រោមប្រធានបទ \'អ៊ីនធឺណិតដែលយើងចង់បាន-ពង្រឹងអំណាច​ប្រជាជនទាំងអស់គ្នា\' ដោយមានគោលបំណងប្រមូលផ្តុំភាគីពាក់ព័ន្ធអន្តរជាតិផ្សេងៗ។ប្រតិភូកម្ពុជាក៏រួមបញ្ចូលជាមួយការគាំទ្រពីអង្គការសហប្រជាជាតិ (UN) ផងដែរ។ ហើយវាធ្វើឱ្យសុបិនរបស់យើងក្លាយជាការពិត ដើម្បីមានឱកាសទៅទស្សនា និងចូលរួមសន្និសីទអន្តរជាតិនៅទីក្រុងក្យូតូ ប្រទេសជប៉ុន រយៈពេលប្រាំថ្ងៃ ចាប់ពីថ្ងៃទី ៨ ដល់ថ្ងៃទី ១២ ខែតុលា ឆ្នាំ ២០២៣។ជាផ្នែកមួយនៃគណៈកម្មាធិការអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិតម្ពុជាឆ្នាំ២០២៣ ខ្ញុំមានសេចក្តីសោមនស្សរីករាយក្នុងការចែករំលែកនូវអ្វីដែលខ្ញុំបានរៀន ពី IGF ២០២៣ នៅប្រទេសជប៉ុនសម្រាប់អ្នកទាំងអស់គ្នាជាពិសេសសម្រាប់អ្នកដែលចង់ស្វែងយល់បន្ថែមអំពីវេទិកានេះ និងប្រធានបទទាក់ទង​នឹង​អភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិត។កម្មវិធីនេះមានវគ្គសិក្ខាសាលាច្រើនជាង ៣០០ ដែលមានប្រធានបទតូចៗចំនួនប្រាំបី។ ទាំងនោះ​មាន​ដូចជា បញ្ញាសិប្បនិមិត្ត និង​ការរួម​ចូល​ក្នុង​បច្ចេកវិទ្យា; ជៀសវាងការបែងចែកអ៊ីនធឺណិត; សុវត្ថិភាពតាមអ៊ីនធឺណិត ឧក្រិដ្ឋកម្មតាមអ៊ីនធឺណិត និងសុវត្ថិភាពលើអ៊ីនធឺណិត; ការគ្រប់គ្រងទិន្នន័យ និង​ភាព​ជឿទុក​ចិត្ត​តាម​ប្រព័ន្ធអនឡាញ; ការបែងចែកឌីជីថល និងការដាក់បញ្ចូល; អភិបាលកិច្ចឌីជីថលសកល និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ; សិទ្ធិមនុស្ស និងសេរីភាព; និងនិរន្តរភាព និងបរិស្ថាន។ខ្ញុំចង់ចែករំលែកប្រធានបទគួរឱ្យចាប់អារម្មណ៍មួយចំនួនដែលខ្ញុំបានចូលរួមក្នុងអំឡុងពេល IGF ២០២៣ នៅខាងក្រោម។ការបង្ហាញវប្បធម៌សម្រាប់ថ្ងៃដំបូងនៃព្រឹត្តិការណ៍នាពេលល្ងាចមានពិធីបើកកម្មវិធីដែលប្រព្រឹត្តទៅនៅមជ្ឈមណ្ឌលសន្និសីទអន្តរជាតិក្យូតូ ដោយមានការបាញ់កាំជ្រួច បង្ហាញការសំដែងស្គរប្រពៃណីជប៉ុន និងការស្លៀកពាក់ប្រពៃណីខ្មែរ។វា​ដូចជា​ការ​ផ្លាស់ប្តូរ​ប្រពៃណី​វប្បធម៌​ជាមួយ​គ្នាខ្ញុំ​បាន​ស្គាល់​រសជាតិ​នៃ​វប្បធម៌​ជប៉ុន​តាមរយៈ​ការ​សម្តែង​សិល្បៈ​របស់​ពួកគេ។នៅថ្ងៃបន្ទាប់ត្រូវបានសម្គាល់ជាថ្ងៃបើកជាផ្លូវការនៃ IGF ដោយមានសុន្ទរកថាបើកពីនាយករដ្ឋមន្ត្រីជប៉ុន លោក Fumio Kishida ដែលនិយាយអំពីតួនាទីដ៏សំខាន់របស់អ៊ីនធឺណិតនៅក្នុងសង្គម សេដ្ឋកិច្ចសង្គម និងសង្គមប្រជាធិបតេយ្យ។ខណៈពេលដែលការរីកចម្រើននៃអ៊ីនធឺណិតមានសារៈសំខាន់ នាយករដ្ឋមន្ត្រីជប៉ុនក៏បានលើកឡើងពីកង្វល់ជុំវិញបញ្ហាអ៊ីនធឺណិត ដូចជាព័ត៌មានមិនស្របច្បាប់ និងបង្កគ្រោះថ្នាក់រួមទាំងការវាយប្រហារតាមអ៊ីនធឺណិតដែលកំពុងគំរាមកំហែងដល់កន្លែងសុវត្ថិភាពសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចសង្គម។ដោយ​មានក្តី​សង្ឃឹមថា IGF 2023 នឹងជួយកែលម្អនិងដោះស្រាយបញ្ហាទាំងនោះតាមរយៈការពិភាក្សានៅក្នុងវេទិកានេះ ក្នុងគោលបំណងពង្រឹងបទប្បញ្ញត្តិនៃបញ្ញាសិប្បនិមិត្ត និងសន្តិសុខតាមអ៊ីនធឺណិត ដើម្បីធ្វើឱ្យអ៊ីនធឺណិតក្លាយជាកន្លែងសុវត្ថិភាពសម្រាប់ទាំងអស់គ្នា។អគ្គលេខាធិការអង្គការសហប្រជាជាតិបច្ចុប្បន្ន លោក Antonio Guterres បានបញ្ជាក់ថា បច្ចេកវិទ្យាឌីជីថលអាចប្រើប្រាស់ដើម្បីសម្រេចបាន SDGs របស់អង្គការសហប្រជាជាតិ ដូចជាការដោះស្រាយបញ្ហាអាកាសធាតុ និងការកសាងពិភពលោកប្រកបដោយនិរន្តរភាព។បន្ទាប់មកមានការស្លៀកពាក់បែបប្រពៃណីជប៉ុនហៅថា គីមីណូ (Kimino) ហើយមានជាតិសាសន៍ជាច្រើនជុំវិញពិភពលោកបានមកសាកល្បងថតរូបពេលស្លៀកសំលៀកបំពាក់ប្រពៃណីជប៉ុន។ខ្ញុំមានអារម្មណ៍ស្រស់ស្រាយជាមួយនឹងពណ៌ផ្កាឈូកដ៏រស់រវើកនៃសម្លៀកបំពាក់របស់ពួកគេ និងវាយនភ័ណ្ឌរលោងហើយវាមិនចំណាយពេលយូរដើម្បីស្លៀកពាក់ទេ។ខ្ញុំសង្ឃឹមថាខ្ញុំអាចមានឈុតគីម៉ូណូមួយសម្រាប់​ដែរ។បន្ទាប់មក យើងនឹងរីករាយនឹងការទស្សនាស្តង់ដែលមកពីស្ថាប័នផ្សេងៗ ក្រុមហ៊ុនឯកជន ដែលកំពុងបង្ហាញការរកឃើញបច្ចេកវិទ្យាថ្មីរបស់ពួកគេនិងណែនាំយើងអំពីបេសកកម្មរបស់ក្រុមហ៊ុនរបស់ពួកគេក្នុងការជួយដោះស្រាយបញ្ហានៅក្នុងយុគសម័យឌីជីថល។វឌ្ឍនភាពនៃបញ្ញាសិប្បនិមិត្តក្នុងនាមជាមនុស្សម្នាក់ដែលធ្វើការផ្នែកប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយខ្ញុំចាប់អារម្មណ៍នឹងបច្ចេកវិទ្យាបកប្រែពហុភាសាដែលមានសមត្ថភាពបកប្រែច្រើនភាសាទៅជាអក្សររត់ពីក្រោមក្នុងពេលតែមួយតាមរយៈសំឡេងភាសាតែមួយដោយប្រើបច្ចេកវិទ្យាបកប្រែដោយប្រើប្រាស់បញ្ញាសិប្បនិមិត្តក្នុងពេលដំណាលគ្នាដែលបច្ចុប្បន្នកំពុងត្រូវបានបង្កើតឡើងដោយវិទ្យាស្ថានជាតិព័ត៌មាន និង បច្ចេកវិទ្យាទំនាក់ទំនង (NICT) របស់ប្រទេសជប៉ុន។ខ្ញុំ និងសមាជិកគណៈកម្មាធិការដទៃក៏បានចូលរួមវគ្គសិក្ខាសាលា \'ការនិយាយជាមួយអ្នករស់នៅ Metaverse- អត្តសញ្ញាណថ្មី និងភាពចម្រុះ\' ក្នុងអំឡុងពេលព្រឹត្តិការណ៍នេះ។វាបានបង្ហាញពីបច្ចេកវិទ្យាជឿនលឿននៃបញ្ញាសិប្បនិមិត្តនៅក្នុងmetaverseកំពុងឆ្ពោះទៅមុខដើម្បីជួយដោះស្រាយគម្លាតយេនឌ័រនិងអនុញ្ញាតឱ្យយុវជនចាប់អារម្មណ៍អំពីអត្តសញ្ញាណពិតរបស់ពួកគេដែលជាកម្មសិទ្ធិរបស់ពួកគេដោយគ្មានស្លាកស្នាមនៃការវិនិច្ឆ័យបទដ្ឋានសង្គមចំពោះអ្នក ប្លែងភេទ។ វាជួយពួកគេឱ្យក្លាយជាភេទ ឬរូបរាង ឬរចនាប័ទ្មស្លៀកពាក់ ណាមួយដែលយើងចង់បានតាមរយៈការបង្កើតរូបតំណាងអត្តសញ្ញាណផ្ទាល់ខ្លួន និងធ្វើសកម្មភាពណាមួយដែលយើងស្រមៃចង់ធ្វើដោយសេរីនៅក្នុងពិភពនៃ metaverse ។សិក្ខាសាលាមួយទៀត \'ការរួមបញ្ចូលសាលារៀននៃអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិតក្នុងការសម្រេចបាន SDGs\' បានបង្ហាញខ្ញុំថាមានបញ្ហាជាច្រើនមកពីប្រទេសផ្សេងៗគ្នាទាក់ទងនឹងការអប់រំ ហើយមានការចែករំលែកដ៏ល្អពីប្រទេសអភិវឌ្ឍន៍ ដើម្បីធានាថាអ៊ីនធឺណិតមានសុវត្ថិភាពក្នុងការប្រើប្រាស់នៅក្នុងសាលារៀន និងការកែលម្អចំណេះដឹងអំពី SDGs ។អ្នកតំណាងរបស់កម្ពុជាក៏បានបង្ហាញពីការស្រាវជ្រាវសំខាន់ៗរបស់ បញ្ញាសិប្បនិមិត្ត ក្នុងវិស័យអប់រំផងដែរ លោក ហេងសុខឡាយមកពីគណៈកម្មាធិការអ៊ីនធឺណិតយុវជនកម្ពុជាបានធ្វើបទបង្ហាញអំពីការស្រាវជ្រាវរបស់គាត់ដែលមានចំណងជើងថា \"បដិវត្តន៍ការសិក្សា AI-Driving នាថ្នាក់ឧត្តមសិក្សានៅកម្ពុជា\"។ វាបានបង្ហាញថាការប្រើប្រាស់ បញ្ញាសិប្បនិមិត្ត ដូចជាChatGPT មានភាពចម្រូងចម្រាសរវាងសិស្ស និងគ្រូនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ហើយយើងមិនទាន់មានបទប្បញ្ញត្តិ ឬច្បាប់នៅឡើយទេ។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ អ្នកចូលរួមមកពីប្រទេសផ្សេងៗក៏បានលើកឡើងពីការព្រួយបារម្ភអំពីបញ្ហានេះផងដែរ ហើយប្រទេសមួយចំនួនបានចែករំលែកថាវាមានទាំងផ្នែកវិជ្ជមាន និងអវិជ្ជមានសម្រាប់ការសិក្សារបស់និស្សិត និងសមត្ថភាពស្រាវជ្រាវរបស់ពួកគេ។បន្ទាប់ពីចូលរួមវេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិតឆ្នាំ២០២៣ជាមួយគណៈកម្មាធិការអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិតយុវជនកម្ពុជាយើងបានឃើញបញ្ហាប្រឈមជាសកលនិងទស្សនៈជាច្រើនពីប្រទេសផ្សេងៗគ្នាក្នុងការប្រើប្រាស់ បញ្ញាសិប្បនិមិត្ត អ៊ីនធឺណិត និងសុវត្ថិភាពតាមអ៊ីនធឺណិត។យើងឃើញថាពួកគេកំពុងឈានទៅមុខលឿនជាងប្រទេសកម្ពុជាទាក់ទងនឹងច្បាប់ការពារសន្តិសុខតាមអ៊ីនធឺណិត ច្បាប់ប្រើប្រាស់បញ្ញាសិប្បនិមិត្តហើយពិភពលោកកំពុងទទួលបានសក្តានុពលខ្ពស់នៃអត្ថប្រយោជន៍ពីការប្រើប្រាស់អ៊ីនធឺណិតដើម្បីអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចរបស់ពួកគេ កាត់បន្ថយគម្លាតយេនឌ័រ និងដោះស្រាយបញ្ហាជាច្រើននៅក្នុង ប្រទេសរបស់ពួកគេ។ខ្ញុំសង្ឃឹមថាកម្ពុជាអាចកែលម្អសុវត្ថិភាពអ៊ីនធឺណិតនិងអាចស្រូបយកអត្ថប្រយោជន៍ពីអ៊ីនធឺណិតក្នុងយុគសម័យឌីជីថលដូចប្រទេសដទៃទៀតដែរ។ក្នុងនាមជាគណៈកម្មាធិការYIGFរបស់កម្ពុជាខ្ញុំមានការចង់ដឹងចង់ឃើញនិងមានសុទិដ្ឋិនិយមចំពោះអនាគតនៃអ៊ីនធឺណិត សម្រាប់ការកសាងសហគមន៍សុវត្ថិភាពអ៊ីនធឺណិត និងតស៊ូមតិសម្រាប់ប្រជាជនកម្ពុជាទាំងអស់ តាមរយៈការលើកកម្ពស់ការយល់ដឹង និងចែករំលែកកង្វល់ និងការពិភាក្សាពីភាគីពាក់ព័ន្ធជាច្រើន ដូចជាសាធារណៈ វិស័យឯកជន និងសាធារណៈជនតាមរយៈការ​ធ្វើកិច្ច​ពិភាក្សាលើបញ្ហានេះ។

ដំណើរអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិតរបស់ខ្ញុំ

• ថ្ងៃ​ពុធ ៦ ខែ​មីនា ២០២៤​
• ហេង សុខឡាយ
• ព្រឹត្តិការណ៍

សួស្តី! ខ្ញុំឈ្មោះ សុខឡាយ។ ដោយមានចំណាប់អារម្មណ៍យ៉ាងខ្លាំងលើអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិត ខ្ញុំចូលរួបជាគណៈកម្មាធិការកម្មវិធីនៃវេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិតយុវជនកម្ពុជាដែលបានរៀបចំឡើងដំបូងគេបង្អស់ក្នុងឆ្នាំ២០២៣។ ខ្ញុំក៏​ត្រូវ​បាន​ជ្រើស​រើស​ជា​អ្នកចូលរួមសម្រាប់​វេទិកា​អភិបាលកិច្ច​អ៊ីនធឺណិត​ប្រចាំ​តំបន់​អាស៊ី​ប៉ាស៊ីហ្វិក (APrIGF)។ នៅក្នុងប្លុកនេះខ្ញុំនឹងចែករំលែកបទពិសោធន៍របស់ខ្ញុំទាក់ទងនឹងវេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិតក្នុងប្រទេស ក្នុងតំបន់ និងការរំពឹងទុករបស់ខ្ញុំចំពោះវេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិតសម្រាប់កម្រិតសកល។ វេទិកា​អភិបាលកិច្ច​អ៊ីនធឺណិតសម្រាប់​យុវជន​កម្ពុជា ការចាប់ផ្តើមរបស់ខ្ញុំបានចាប់ផ្តើមជាមួយនឹងការព្រួយបារម្ភកាន់តែខ្លាំងឡើងអំពីការកើនឡើងចំនួននៃការគំរាមកំហែងឌីជីថល និងបច្ចេកវិទ្យាដែលកំពុងរីកចម្រើនដូចជាបញ្ញាសិប្បនិម្មិត។  អ្នករស់នៅតាមតំបន់ជនបទមានការយល់ដឹងតិចតួចអំពីបញ្ហាទាំងនេះ ហើយពួកគាត់ងាយស្រួលក្នុងការក្លាយជាជនរងគ្រោះ។ ទន្ទឹមនឹងនោះ ខ្ញុំសង្កេតឃើញពីអវត្តមាននៃវេទិកាសម្រាប់ការពិភាក្សា និងដោះស្រាយបញ្ហាប្រឈមទាំងនេះនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ ដោយឃើញពីបញ្ហាប្រឈមនេះ​អង្គការ​ទិន្នន័យ​អំពី​ការ​អភិវឌ្ឍ​បានផ្តួចផ្តើមគំនិតបង្កើតវេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ិនធឺណិតលើកដំបូងនៅកម្ពុជា ដែលជាកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងដឹកនាំដោយយុវជនក្នុងគោលបំណងចែករំលែកចំណេះដឹង និងជំរុញកិច្ចពិភាក្សាជុំវិញបញ្ហាទាក់ទងនឹងអ៊ីនធឺណិត។​យើងបានរៀបចំវេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ិនធឺណិតយុវជនកម្ពុជាជាលើកដំបូងដោយមានភាពជោគជ័យដោយមានអ្នកចូលរួមប្រមាណ១៧០នាក់ ។ ព្រឹត្តិការណ៍​នេះ​បាន​ប្រមូលផ្តុំ​នូវ​ក្រុម​អ្នកជំនាញ​ជាច្រើន​មកពី​វិស័យ​ផ្សេងៗ​គ្នា​រួមទាំង​អ្នកជំនាញ​ អ្នកស្រាវជ្រាវ តំណាង​រដ្ឋាភិបាល និង​វាគ្មិន​ក្នុងស្រុក និង​អន្តរជាតិ​។ ការជួបប្រជុំគ្នានេះបាន ធ្វើអោយនូវវេទិកាមានភាពសំបូរបែបសម្រាប់ការពិភាក្សា និងចែករំលែកចំណេះដឹងស្តីពីការទប់ស្កាត់បញ្ហាសំខាន់ៗទាក់ទងនឹង​អភិបាលកិច្ច​អ៊ីនធឺណិត ។ វេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិតក្នុងតំបន់អាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិកឆ្នាំ២០២៣ ខ្ញុំត្រូវបានជ្រើសរើសជាអ្នកចូលរួមសម្រាប់វេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិតក្នុងតំបន់អាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក (APrIGF) ដែលប្រព្រឹត្តទៅនៅទីក្រុង​ប្រីសប៊ែន ប្រទេសអូស្ត្រាលី ពីថ្ងៃទី ២៩ ដល់ថ្ងៃទី ៣១ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២៣។ សន្និសីទនេះបានប្រមូលផ្តុំអ្នកចូលរួមផ្សេងៗ រួមទាំងយុវជន អ្នកស្រាវជ្រាវ អ្នកបង្កើតគោលនយោបាយ និងអ្នកផ្សេងទៀត ដើម្បីសហការ និងពិភាក្សាបញ្ហាអ៊ីនធឺណិតដែលកំពុងកើតឡើងនៅក្នុងតំបន់អាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក។ ប្រធានបទគួរឱ្យចាប់អារម្មណ៍ជាច្រើនត្រូវបានពិភាក្សា ដូចជាភាពឯកជន និងការការពារទិន្នន័យ ក្រមសីលធម៌ បញ្ញាសិប្បនិម្មិត សន្តិសុខតាមអ៊ីនធឺណិត សិទ្ធិមនុស្ស ការការពារកុមារតាមអ៊ីនធឺណិត ការដាក់បញ្ចូលឌីជីថល និងការតភ្ជាប់ គោលនយោបាយ និងបទប្បញ្ញត្តិ។ លើសពីនេះ ខ្ញុំបានចូលរួមក្នុងកិច្ចសន្ទនាអ្នកដឹកនាំយុវជន APAC ដែលរៀបចំដោយ yIGF ដែលជាបទពិសោធន៍ដ៏ត្រចះត្រចង់ក្នងការយល់ដឹងថា យុវជនអាចដើរតួក្នុងកិច្ចសន្ទនាអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិត និងការផ្តួចផ្តើមគំនិតផ្តួចផ្តើមអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណែតក្នុងតំបន់នៅក្នុងប្រទេសរៀងៗខ្លួន។ ការចូលរួមយ៉ាងសកម្មរបស់ខ្ញុំនៅក្នុងវេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិតក្នុងតំបន់ គឺជាជំហានដ៏សំខាន់មួយឆ្ពោះទៅមុខ ដោយធ្វើអោយខ្ញុំ មានបទពិសោធន៏សម្រាប់ការចូលរួមនៅកម្រិតពិភពលោកក្នុងការពិភាក្សា និងគំនិតផ្តួចផ្តើមអំពីអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិត។ វេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិតឆ្នាំ២០២៣ ក្នុងនាមជាគណៈកម្មាធិការកម្មវិធីអភិបាលកិច្ចអ៊ិនធឺណិតយុវជនកម្ពុជា ខ្ញុំសូមថ្លែងអំណរគុណយ៉ាងជ្រាលជ្រៅចំពោះ អង្គការ​ទិន្នន័យ​អំពី​ការ​អភិវឌ្ឍ​  សម្រាប់ការគាំទ្រផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុសម្រាប់ការធ្វើដំណេីរចូលរួមក្នុងវេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិតលើកទី១៨ របស់អង្គការសហប្រជាជាតិ (IGF) 2023 នៅទីក្រុងក្យូតូ ប្រទេសជប៉ុន ចាប់ពីថ្ងៃទី ៨ ដល់ថ្ងៃទី ១២ ខែតុលា។ ប្រធានបទសំខាន់សម្រាប់វេទិកាឆ្នាំនេះគឺ \"អ៊ិនធឺណិតដែលយើងចង់បាន - ផ្តល់អំណាចដល់មនុស្សទាំងអស់\" ដោយសង្កត់ធ្ងន់លើប្រធានបទរងរួមមាន​  បញ្ញាសិប្បនិម្មិតនិងបច្ចេកវិទ្យាដែលកំពុងរីកចម្រើន ការជៀសវាងការបែងចែកតាមអ៊ីនធឺណិត សុវត្ថិភាពតាមអ៊ីនធឺណិត ឧក្រិដ្ឋកម្មតាមអ៊ីនធឺណិត និងសុវត្ថិភាពលើអ៊ីនធឺណិត ការគ្រប់គ្រងទិន្នន័យ និងការជឿទុកចិត្ត ការបែងចែកឌីជីថលនិងការដាក់បញ្ចូល អភិបាលកិច្ចឌីជីថលសកល និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ សិទ្ធិមនុស្ស និងសេរីភាព និងនិរន្តរភាព និងបរិស្ថាន។ តាមរយៈការចូលរួមក្នុងការគ្រប់គ្រងអ៊ីនធឺណិតជាសកល ខ្ញុំរំពឹងថានឹងជួបអ្នកតំណាងផ្សេងៗដែលមកជុំវិញពិភពលោក។ វេទិកានេះនឹងក្លាយជាវេទិកាមួយដើម្បីពិភាក្សា រៀន និងផ្លាស់ប្តូរគំនិត គោលបំណងបង្កើនការព្រួយបារម្ភ និងកំណត់ការអនុវត្តល្អបំផុតដែលអាចត្រូវបានអនុវត្តនៅក្នុងប្រទេសរបស់យើងរៀងៗខ្លួន និងដើម្បីជំរុញឱ្យមានលំហឌីជីថលប្រកបដោយស្ថិរភាព និងសុវត្ថិភាពសម្រាប់មនុស្សគ្រប់គ្នា។ ខ្ញុំពិតជាមានចំណង់ខ្លាំងក្នុងការចូលរួមវគ្គ High-Level Panel V session នៅ វេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិតលើកទី១៨ របស់អង្គការសហប្រជាជាតិដែលផ្តោតលើប្រធានបទនៃ  បញ្ញាសិប្បនិម្មិត។ វគ្គនេះដែលគ្រោងធ្វើនៅថ្ងៃទី ៩ ខែតុលា ដែលបង្ហាញពីឱកាសដ៏សំខាន់មួយដើម្បីស្វែងយល់ពីភាពស្មុគស្មាញ និងការរីកចម្រើនយ៉ាងឆាប់រហ័សនៃបច្ចេកវិទ្យាបញ្ញាសិប្បនិម្មិត ជំនាន់ថ្មី។ ការពិភាក្សានឹងស្វែងយល់ពីផលប៉ះពាល់នៃ បញ្ញាសិប្បនិម្មិតមកលើសង្គម និងរបៀបដែល បញ្ញាសិប្បនិម្មិត គួរតែត្រូវបានគ្រប់គ្រងដើម្បីជំរុញការបង្កើតថ្មីដោយមិនបង្កើនហានិភ័យ។ លើសពីនេះទៅទៀត ការពិភាក្សាពីដំណើរការ បញ្ញាសិប្បនិម្មិត Hiroshima ក របស់ជប៉ុន ដោយផ្តល់ការយល់ដឹងអំពីទិសដៅអនាគតនៃអភិបាលកិច្ចបញ្ញាសិប្បនិម្មិត ។ ខ្ញុំសូមថ្លែងអំណរគុណយ៉ាងជ្រាលជ្រៅចំពោះ អង្គការ​ទិន្នន័យ​អំពី​ការ​អភិវឌ្ឍ​  (ODC) សម្រាប់ការគាំទ្រផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុសម្រាប់ខ្ញុំក្នុងការចូលរួមក្នុងវេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិតឆ្នាំ២០២៣។ ខ្ញុំពិតជាទន្ទឹងរង់ចាំក្នុងការចូលរួមយ៉ាងសកម្ម និងទទួលបានការយល់ដឹងដ៏មានតម្លៃពីការពិភាក្សាសំខាន់ៗជាច្រើន

បទពិសោធន៍វេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិតឆ្នាំ ២០២៣ របស់ខ្ញុំ

• ថ្ងៃ​អង្គារ ៥ ខែ​មីនា ២០២៤​
• ហេង សុខឡាយ
• ព្រឹត្តិការណ៍

ជំរាបសួរម្តងទៀត! ខ្ញុំឈ្មោះ សុខឡាយ ហើយថ្មីៗនេះខ្ញុំមានឱកាសដើម្បីចូលរួមវេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិត២០២៣ នៅទីក្រុងក្យូតូ ប្រទេសជប៉ុន។ ខ្ញុំ​ចង់​ចែករំលែក​បទពិសោធន៍ដែលខ្ញុំទទួលបានពីវេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិត២០២៣។ចំណាប់អារម្មណ៍លើវេទិកា៖ដូចដែលបានរំពឹងទុក ខ្ញុំមានបទពិសោធន៍ដ៏អស្ចារ្យ និងមិនអាចបំភ្លេចបានជាមួយវេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិត២០២៣។វេទិកានេះបានប្រមូលផ្តុំអ្នកតំណាងចម្រុះមកពីក្រុមអ្នកពាក់ព័ន្ធសំខាន់ៗទាំងអស់ ដូចជា ក្រុមសារព័ត៌មាន ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ បច្ចេកទេស វិស័យឯកជន អង្គការ រដ្ឋាភិបាល ដែលរួបរួមគ្នាដោយមានគោលដៅរួមតែមួយ។ដើម្បីរៀបចំអនាគតនៃវេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិត ក្នុងនាមជាគណៈកម្មាធិការកម្មវិធីនៃវេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិតយុវជនកម្ពុជា ខ្ញុំមានអារម្មណ៍ថាពិតជាមានមោទនភាពយ៉ាងខ្លាំងក្នុងការធ្វើជាប្រតិភូ មកពីកម្ពុជាដើម្បីចូលរួមវេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិតសកល។ឱកាសនេះបានជំរុញភាពចម្រុះនៅក្នុងអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិត ស្របតាមគោលបំណងរបស់ វេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិត ដែលបានសង្កត់ធ្ងន់លើសារៈសំខាន់នៃភាពចម្រុះ។ ប្រធានបទសម្រាប់ឆ្នាំនេះគឺ \"អ៊ីនធឺណិតដែលយើងចង់បាន - ផ្តល់អំណាចដល់មនុស្សទាំងអស់\" ដែលក្នុងនោះមានកម្មវិធីសំខាន់ៗដូចជា សិក្ខាសាលា វេទិកាបើកចំហ ការពិភាក្សាអំពីប្រធានបទក្នុងពេលខ្លី។ ខ្ញុំចាប់អារម្មណ៍លើការពិភាក្សានានាដែលទាក់ទងនឹងបញ្ញាសិប្បនិម្មិត ដែលកិច្ចពិភាក្សាទាំងនោះ​ បានផ្តល់ការយល់ដឹងដ៏មានតម្លៃអំពីបច្ចេកវិទ្យាដែលកំពុងរីកចម្រើនក្នុងយុគសម័យនេះ។បន្ថែមពីលើនេះ វេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិត ក៏មានស្តង់ចំនួន ៨០ ដើម្បីតំណាងឱ្យបេសកកម្ម និងការងាររបស់ស្ថាប័ននានា។ វាបានផ្តល់ឱកាសពិសេសមួយសម្រាប់ខ្ញុំក្នុងការស្វែងយល់អំពីគំនិតផ្តួចផ្តើមផ្សេងៗ និងបង្កើតទំនាក់ទំនង។ ស្តង់ទាំងនេះ ខុសពីការតាំងពិពណ៌ធម្មតា​ ដែលវាជាកន្លែងសម្រាប់កិច្ចសហការ និងការបំផុសគំនិតសម្រាប់ការងារផ្សេងៗទាក់ទងនឹងការអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិត។កិច្ចពិភាក្សាគួរឱ្យចាប់អារម្មណ៍៖សិក្ខាសាលា #១៩៦ ការវិវត្តន៍បញ្ញាសិប្បនិម្មិតនិង ការវិវត្តនៃអភិបាលកិច្ច៖ ពីគោលការណ៍មួយទៅសកម្មភាពសម័យប្រជុំបានពិភាក្សាអំពីការអភិវឌ្ឍន៍ក្របខ័ណ្ឌអភិបាលកិច្ចបញ្ញាសិប្បនិម្មិតដោយគូសបញ្ជាក់ពីកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងអន្តរជាតិដូចជាគោលការណ៍ បញ្ញាសិប្បនិម្មិតOECD  និងច្បាប់បញ្ញាសិប្បនិម្មិត របស់សហភាពអឺរ៉ុប។ សម័យប្រជុំក៏បានសង្កត់ធ្ងន់លើតម្រូវការសម្រាប់គោលនយោបាយបញ្ញាសិប្បនិម្មិត ដែលស្របតាមតម្លៃសកលដូចជាសមភាព និងតម្លាភាព ដែលទាមទារឱ្យមានកិច្ចសហប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិ និងការសម្របសម្រួលគោលនយោបាយ។កិច្ប្រជុំបានអំពាវនាវឱ្យមានគោលនយោបាយបញ្ញាសិប្បនិម្មិតដ៏ទូលំទូលាយដែលរួមបញ្ចូលជាមួយភាគីពាក់ព័ន្ធទាំងអស់ ដើម្បីធានាឱ្យមានការអភិវឌ្ឍន៍ និងអភិបាលកិច្ចប្រកបដោយការទទួលខុសត្រូវ។កិច្ចពិភាក្សាកម្រិតខ្ពស់ទី ២ - និន្នាការវិវត្តនៅក្នុងព័ត៌មានមិនពិតសម័យប្រជុំបានពន្យល់ពីគោលគំនិតនៃព័ត៌មានមិនពិត(misinformation) ថាជាការចែករំលែកព័ត៌មានមិនពិតដោយអចេតនាដោយបុគ្គលដែលមិនដឹងអំពីភាពមិនត្រឹមត្រូវរបស់ ព័ត៌មានចំណែកឯព័ត៌មានមិនពិត(disinformation) គឺជាការបង្កើត និងការចែកចាយខ្លឹមសារបំភាន់ដោយមានចេតនា និងបង្កគ្រោះថ្នាក់នៅលើឌីជីថល និងប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយសង្គម។ ជាមួយនឹងការរីកចម្រើនយ៉ាងឆាប់រហ័សនៃបច្ចេកវិទ្យា ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយដែលបង្កើតដោយបញ្ញាសិប្បនិម្មិត ដែលមានភាពប៉ិនប្រសប់ក្នុងការរៀបចំខ្លឹមសារសំឡេង និងវីដេអូក្នុងលក្ខណៈគួរឱ្យជឿជាក់ថាត្រឹមត្រូវបាននិងបង្កើតដោយមនុស្ស។ការអភិវឌ្ឍន៍នេះបង្កើនការព្រួយបារម្ភយ៉ាងខ្លាំងអំពីការប្រើប្រាស់ ខុសនៃបញ្ញាសិប្បនិម្មិតក្នុងការផ្សព្វផ្សាយខ្លឹមសារមិនពិត ព្រោះវាកាន់តែមានការលំបាកក្នុងការបែងចែករវាង ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយពិតប្រាកដ និង ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយបង្កេីតដោយបញ្ញាសិប្បនិម្មិត។ ការដោះស្រាយបញ្ហាប្រឈមតម្រូវឱ្យមានវិធីសាស្រ្តដ៏ទូលំទូលាយ ដែលចូលរួមដោយសង្គមទាំងមូល ដែលជាវិធីមួយដែលជំរុញឱ្យមានកិច្ចសហការរវាងរដ្ឋាភិបាល ក្រុមហ៊ុនបច្ចេកវិទ្យា និងពលរដ្ឋ។ ការបង្កើនការយល់ដឹងសម្រាប់បុគ្គល និងសហគមន៍ អំពីព័ត៌មានមិនពិតក៏ជាកត្តាសំខាន់ផងដែរ។កិច្ចពិភាក្សាកម្រិតខ្ពស់ទី ៥- បញ្ញាសិប្បនិម្មិតវគ្គពិភាក្សាបានពិភាក្សាអំពីយុទ្ធសាស្ត្រដើម្បីបង្កើនអត្ថប្រយោជន៍ និងកាត់បន្ថយហានិភ័យនៃបញ្ញាសិប្បនិម្មិត ដូចជាព័ត៌មានមិនពិត និងបញ្ហាតម្លាភាព ដោយធានាថាការអភិវឌ្ឍន៍បញ្ញាសិប្បនិម្មិតបង្កើតឱកាស សម្រាប់គ្រប់គ្នាដោយគ្មានការរើសអើង។ កិច្ចប្រជុំក៏បានសង្កត់ធ្ងន់លើសារៈសំខាន់នៃវិធីសាស្រ្តពហុភាគីសម្រាប់អភិបាលកិច្ចបញ្ញាសិប្បនិម្មិត អន្តរជាតិ។ លើសពីនេះទៀត វាក៏រួមបញ្ចូលផងដែរនូវការយល់ដឹងពីដំណើរការ បញ្ញាសិប្បនិម្មិតHiroshima  ដោយផ្តោតលើបញ្ហាប្រឈម និងឱកាសនៃបញ្ញាសិប្បនិម្មិត និងទិសដៅអភិបាលកិច្ចបញ្ញាសិប្បនិម្មិតនាពេលអនាគត។ វាត្រូវបានស្នើឡើងថា ដើម្បីបង្កើនការរួមបញ្ចូលនៃដំណើរការ បញ្ញាសិប្បនិម្មិត Hiroshima Aការចូលរួមពីក្រុមអ្នកពាក់ព័ន្ធចម្រុះគួរតែត្រូវបានលើកទឹកចិត្ដ ដោយរួម​បញ្ចូល​មិន​ត្រឹម​តែ​ប្រទេស G7 ប៉ុណ្ណោះ​ទេ ប៉ុន្តែ​ក៏​មាន​ប្រទេស​ផ្សេងៗ​ទៀត និង​ក្រុមហ៊ុន​ឯកជន​ផង​ដែរ។កិច្ចពិភាក្សាខ្លី #១១៥ បដិវត្តការសិក្សាដែលជំរុញដោយបញ្ញាសិប្បនិម្មិត នាថ្នាក់ឧត្តមសិក្សានៅកម្ពុជា។ខ្ញុំ​ក៏​បាន​រៀបចំ​វគ្គ​ជជែក​ពិភាក្សា​ខ្លីផ្តោតលើឱកាស និងបញ្ហាប្រឈមនៃការរួមបញ្ចូលឧបករណ៍ដែលដំណើរការដោយបញ្ញាសិប្បនិម្មិត នៅក្នុងការអប់រំនាថ្នាក់ឧត្តមសិក្សាកម្ពុជា។ការយល់ដឹងពីវប្បធម៌៖វេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិតឆ្នាំមិនមែនគ្រាន់តែជាសន្និសីទ និងការពិភាក្សាប៉ុណ្ណោះទេ។ ព្រឹត្តិការណ៍សង្គមបានផ្តល់ឱកាសដ៏អស្ចារ្យមួយដើម្បីយល់ដឹងពីវប្បធម៌ជប៉ុន និងសាកល្បងអាហារកជប៉ុន។ បទពិសោធន៍នេះ មិនមែនគ្រាន់តែជាការកម្សាន្តប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែក៏ជាការទទួលបានការយល់ដឹងកាន់តែស៊ីជម្រៅ និងការស្វែងយល់អំពីវប្បធម៌ជប៉ុនផងដែរ។ការចូលរួម វេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិត២០២៣ នៅទីក្រុងក្យូតូ មិនមែនគ្រាន់តែជាឱកាសដើម្បីចូលរួមជាមួយសហគមន៍អភិបាលកិច្ចសកលនោះទេ។ វា​ជា​បទពិសោធន៍​ដ៏​អស្ចារ្យ​មួយ​ដែល​បង្ហាញ​ពី​សារៈសំខាន់​នៃ​ទស្សនៈវិស័យ​ចម្រុះ​ក្នុង​ការ​បង្កើត \"អ៊ីនធឺណិត​ដែល​យើង​ចង់​បាន\"។ ការពិភាក្សានិងបទពិសោធន៍បានរួមចំណែកដល់ការយល់ដឹងកាន់តែស៊ីជម្រៅអំពីរបៀបដែលយើងអាចផ្តល់អំណាចដល់មនុស្សទាំងអស់ក្នុងយុគសម័យឌីជីថល។ នៅពេលដែលពិភពលោកបន្តវិវឌ្ឍតាមបែបឌីជីថល វេទិកាដូចជាវេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិតដើរតួនាទីយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការធានាថាអ៊ីនធឺណិតនៅតែជាកន្លែងដែលមានស្ថេរភាព និងសុវត្ថិភាពសម្រាប់មនុស្សគ្រប់គ្នា។សូមអរគុណជាពិសេសចំពោះ​អង្គការ​ទិន្នន័យ​អំពី​ការ​អភិវឌ្ឍ​៖ជាចុងក្រោយ ខ្ញុំសូមថ្លែងអំណរគុណយ៉ាងជ្រាលជ្រៅចំពោះ ​អង្គការ​ទិន្នន័យ​អំពី​ការ​អភិវឌ្ឍ​សម្រាប់ការគាំទ្រផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុ។ ការគាំទ្រនេះគឺជាសក្ខីភាពមួយចំពោះសារៈសំខាន់នៃការផ្តល់សិទ្ធិអំណាចដល់សំឡេងចម្រុះ ជាពិសេសយុវជននៅក្នុងវេទិកាសកលដូចជា វេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិត ជាដើម។  វេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិត មិនត្រឹមតែពង្រីកការយល់ដឹងរបស់ខ្ញុំប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែថែមទាំងបានពង្រឹងការប្តេជ្ញាចិត្តរបស់ខ្ញុំក្នុងធ្វើអោយវេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិតយុវជនកម្ពុជាកាន់តែមានភាពល្អប្រសើរ។

សុន្ទរកថាគន្លឹះរបស់លោក ណូប៊ឺត ក្លេនក្នុងកម្មវិធីអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិតសម្រាប់យុវជន ឆ្នាំ២០២៣៖

• ថ្ងៃ​ពុធ ២៨ ខែ​កុម្ភៈ ២០២៤​
• ក្រុមការងារ ODC
• ព្រឹត្តិការណ៍

វេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិតសម្រាប់យុវជនកម្ពុជា ! សូមស្វាគមន៍អ្នកទាំងអស់គ្នា! ខ្ញុំសូមបញ្ជាក់នៅដើមសុន្ទរកថាគន្លឹះរបស់ខ្ញុំ ថាតើពាក្យ \"អភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិតសម្រាប់យុវជន\" មានន័យយ៉ាងដូចម្តេច និង គោលបំណងដែលនាំឱ្យពួកយើងទាំងអស់គ្នាមកទីនេះជាមួយគ្នា។ សូមជម្រាបជូនផងដែរថា ខ្ញុំមានអាយុជិត ៩០ ឆ្នាំហើយ។ ខ្ញុំបានកើតនៅឆ្នាំ ១៩៣៤ មុនវត្តមានរបស់អ៊ីនធឺណិតទៅទៀត។ ឥឡូវនេះ ខ្ញុំពិតជាមានមោទនភាព ឈរនៅទីនេះនៅចំពោះមុខអ្នកទាំងអស់គ្នា ដែលជាយុវវ័យអាចកម្ម៉ង់ទិញម្ហូបអាហារ ឬ ឧបករណ៍កាត់សក់ ឬ ចិញ្ចៀនអាពាហ៍ពិពាហ៍របស់អ្នក ជាមួយនឹងទូរស័ព្ទដៃនៅពេលណាក៏បាន។ ពិតជាខុសប្លែកពីមុន មែន។ កិច្ចការនេះហាក់ដូចជាសាមញ្ញនាពេលបច្ចុប្បន្ននេះ៖ ខ្ញុំគ្រាន់តែវាយពាក្យ IGF ទៅក្នុងGoogle បន្ទាប់មកយើងមានចម្លើយរួចមកហើយ៖ វេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិតសម្រាប់យុវជនកម្ពុជា គឺជាវេទិកាពហុភាគីសកលដែលសម្របសម្រួលការពិភាក្សាអំពីបញ្ហាគោលនយោបាយសាធារណៈទាក់ទងនឹងអ៊ីនធឺណិត។ តើអ្វីៗគ្រប់យ៉ាងមានភាពច្បាស់លាស់ហើយឬនៅ? ប្រហែល​មិន​ដូច្នោះ​នោះទេ យើង​គួរ​ពិនិត្យ​មើល​​ពាក្យម្តងមួយ ៗ ។ ហើយការប្រជុំរបស់យើងគឺមានលក្ខណៈពិសេសៈ ដោយចាប់ផ្តើមពីពាក្យ \"យុវជន\"។ យើងមិនចាំបាច់ កំណត់ពាក្យនេះទេ ព្រោះនៅក្នុងសេចក្តីប្រកាសខាងដើមសម្រាប់កិច្ចប្រជុំនេះ ពាក្យនេះត្រូវបានកំណត់រួចមកហើយដោយ\"យុវជន\" មានន័យថា \"មនុស្សចាប់ពីអាយុ ១៨ ដល់ ៣៥ឆ្នាំ\"។ ចុះចំណែកពាក្យបន្ទាប់: \"វេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិត \"? ចូរចាប់ផ្តើមជាមួយ \"I\" ហើយកំណត់ពាក្យ \"GF\" នៅពេលក្រោយ។ \"I\" តំណាងឱ្យអ៊ីនធឺណិត។ សព្វថ្ងៃនេះ យើងទាំងអស់គ្នាមានគំនិតមួយអំពីអ៊ីនធឺណែត ដោយយើងប្រើប្រាស់វាជារៀងរាល់ថ្ងៃ យើងប្រើប្រាស់វានៅលើទូរស័ព្ទដៃរបស់យើង ឬ នៅលើកុំព្យូទ័រដើម្បីទំនាក់ទំនង។ ប៉ុន្តែ​ខ្ញុំ​សូម​រំលឹក​អ្នកទាំងអស់គ្នាថា នេះ​ជា​ស្ថានភាព​ថ្មី​គួរ​សមដែរ។ កាលពី​ខ្ញុំ​មកប្រទេស​កម្ពុជានៅ​ឆ្នាំ​១៩៩០ គឺមិនទាន់មាន​អ៊ីនធឺណិត​នៅ​កម្ពុជានោះទេ​។ មុនពេលដែលខ្ញុំមកប្រទេសកម្ពុជា ខ្ញុំនៅក្នុងចំណោម អ្នកប្រើប្រាស់អ៊ីនធឺណិតដំបូងបង្អស់នៅប្រទេសអាឡឺម៉ង់ដែលជាប្រទេសកំណើតរបស់ខ្ញុំ។ ប៉ុន្តែបន្ទាប់ពីមកដល់ប្រទេសកម្ពុជា ខ្ញុំបានទៅធ្វើការនៅក្រសួងកសិកម្ម ខ្ញុំមានអារម្មណ៍មិនល្អដោយសារតែអសមត្ថភាពក្នុងការទំនាក់ទំនងដូចពីមុន ដូច្នេះហើយខ្ញុំបានចាប់ផ្តើមការ ប្រើប្រាស់អ៊ីនធឺណិតជាលើកដំបូងនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជានៅចុងឆ្នាំ១៩៩៤។ ខ្ញុំត្រូវបានលើកទឹកចិត្តឱ្យរៀបរាប់ពីការចាប់ផ្តើមនៃអ៊ីនធឺណិតនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា នៅទីនេះ  ហើយខ្ញុំគិតថាសព្វថ្ងៃនេះស្ទើរតែគ្មាននរណាម្នាក់អាចស្រមៃថាតើវាលំបាកប៉ុណ្ណានោះទេ។ បន្ទាប់​ពី​ដំណើរ​ទស្សនកិច្ច​នៅ​អឺរ៉ុប ខ្ញុំ​បាន​ទទួល​កម្មវិធីកំព្យូទ័រ​មួយ​ចំនួន។ ប៉ុន្តែ​នៅ​ភ្នំពេញមិនមាន​ចរន្ត​អគ្គិសនី​នោះទេ។ អគ្គិសនីបាន​ដាច់​ស្ទើរតែរាល់ថ្ងៃ។ ដើម្បីឱ្យមានអគ្គិសនីប្រើប្រាស់សម្រាប់កុំព្យួទ័រយួរដៃរបស់ខ្ញុំ ខ្ញុំបានទិញអាគុយឡានជប៉ុន ២៤ វ៉ុល ហើយខ្ញុំបានសាកវា (ពេលមានអគ្គីសនី) ជាមួយឆ្នាំងសាករបស់ប្រទេសថៃ ហើយមិត្តជនជាតិអាមេរិចរបស់ខ្ញុំម្នាក់បាននាំចូល អាំងវឺរទ័រ (inverter) ដើម្បីប្តូរពី២៤ វ៉ុល (ចរន្តផ្ទាល់) ទៅជាចរន្តឆ្លាស់ ប៉ុន្តែវាមានកម្លាំង ១១០ វ៉ុល ដោយសារវាជា អាំងវឺរទ័រ របស់សហរដ្ឋអាមេរិក ដូច្នេះខ្ញុំក៏ទិញ ម៉ាស៊ីនបំលែងរបស់ប្រទេសវៀតណាម។ នោះជាផ្នែកដែលបរិយាយអំពីគ្រឿងបង្គុំរបស់កំព្យូទ័រ។ ប៉ុន្តែក៏នៅមានផ្នែកកម្មវិធីកំព្យូទ័រផងដែរ។ ហើយបន្ទាប់មកជាការប្រើប្រាស់ជាអក្សរខ្មែរ។ ចំពោះកម្មវិធីកំព្យូទ័រ ដំបូងឡើយ យោធាសហរដ្ឋអាមេរិក បានបង្កើតវិធីសាស្រ្តសម្រាប់ទំនាក់ទំនងតាមកុំព្យូទ័រ។ បន្ទាប់មក មនុស្សនៅសាកលវិទ្យាល័យផ្សេងៗ របស់សហរដ្ឋអាមេរិកក៏ចាប់អារម្មណ៍ផងដែរ ដែលជាការចាប់ផ្តើមនៃអ៊ីនធឺណិត។ ពួកគេបានបង្កើតប្រព័ន្ធអាសយដ្ឋាន ហើយក្រោយមកក៏មានមនុស្សនៅក្នុងប្រទេសផ្សេងទៀតចូលរួមផងដែរ។ លោក Jon Postel សាស្ត្រាចារ្យនៅសាកលវិទ្យាល័យកាលីហ្វ័រញ៉ា បានបង្កើតប្រព័ន្ធអាសយដ្ឋានដែលគ្រប់គ្នាត្រូវប្រើប្រាស់ដើម្បីអាចទំនាក់ទំនងបាន ដោយប្រើ លេខកូដប្រទេសដែលមានពីរអក្សរ (ឧទាហរណ៍ \"kh\" សម្រាប់ប្រទេសកម្ពុជា) និងឋានានុក្រមខាងក្រោមដូចជា \"com\" \"edu\" \"gov\" ជាដើម។ ខ្ញុំបាន ទាក់ទងលោកសាស្ត្រាចារ្យ Jon Postel ហើយគាត់បានឱ្យខ្ញុំនូវលេខកូដសម្រាប់ប្រទេសខ្មែរ \"kh\" និងការណែនាំអំពីរបៀបផ្តល់អាសយដ្ឋានដល់បុគ្គល និងស្ថាប័ននានាក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ ជាច្រើនឆ្នាំក្រោយមក ខ្ញុំបានប្រគល់របស់ទាំងនេះទៅឱ្យក្រសួងប្រៃសណីយ៍ និងទូរគមនាគមន៍។ ប៉ុន្តែប្រជាពលរដ្ឋក៏ចង់ប្រើអក្សរខ្មែរនៅលើកុំព្យូទ័រផងដែរ។ ខ្ញុំបានរកឃើញថា មនុស្ស ៨ នាក់នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា និងនៅបរទេស ដូចជា ប្រទេសបារាំង អូស្ត្រាលី សហរដ្ឋអាមេរិក កាណាដា និងអាល្លឺម៉ង់បានបង្កើតប្រព័ន្ធពុម្ពអក្សរខ្មែរ។ ប៉ុន្តែអ្នកអាចទំនាក់ទំនងបាន លុះត្រាតែអ្នកផ្ញើ និងអ្នកទទួលប្រើប្រព័ន្ធតែមួយ។ ក្រោយ​មក​ខ្ញុំ​បាន​រក​ឃើញ​ថា ​មាន​ប្រព័ន្ធ​ពុម្ព​អក្សរ​ខ្មែរ​ចំនួន ២៣ ផ្សេងៗ​គ្នា​ក្នុង​ការ​ប្រើ​ប្រាស់​ដែលមានភាព​រញ៉េរញ៉ៃ ​ហើយវាបាន​រារាំងក្នុងការ​ទំនាក់​ទំនងឱ្យបានទូលំទូលាយ។ បន្ទាប់មកមិត្តម្នាក់របស់ខ្ញុំ លោកសាស្រ្តាចារ្យ TAN Tin Wee នៅសាកលវិទ្យាល័យជាតិសិង្ហបុរីបានស្នើថាយើងគួរតែប្រើយូនីកូដ។ យូនីកូដ គឺជាការរៀបចំជាអន្តរជាតិដើម្បីបង្កើតអក្សរ កុំព្យូទ័រសម្រាប់អក្សរទាំងអស់នៅលើ ពិភពលោក។ ប៉ុន្តែ​អក្សរ​ខ្មែរ​មិន​ទាន់​បានកំណត់​នៅ​ឡើយ​ទេ។ ជាមួយនឹងសាស្ត្រាចារ្យជនជាតិជប៉ុនម្នាក់ និងប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជាពីរនាក់ដែលរស់នៅក្នុងប្រទេសជប៉ុន អក្សរខ្មែរត្រូវបានចាប់ផ្តើម កំណត់ជាយូនីកូដ ប៉ុន្តែអ្នកដែលបានកំណត់ពុម្ពអក្សរខ្មែររបស់គេរួចមកហើយ និងបានប្រើប្រាស់នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា បានប្រឆាំងនឹងការប្រើប្រាស់យូនីកូដ  ដោយសារផលប្រយោជន៍សេដ្ឋកិច្ចផ្ទាល់ខ្លួន និងមួយផ្នែកទៀតក៏ជាការគាំទ្រដោយអ្នកដែលមានអំណាចនយោបាយផងដែរ។ ជាសំណាងល្អ ក្រោមការដឹកនាំរបស់លោកទេសរដ្ឋមន្ត្រី សុខ អាន ក្រុមការងារស្តីពីពុម្ពអក្សរខ្មែរត្រូវបានបង្កើតឡើង ហើយពុម្ពអក្សរយូនីកូដខ្មែរបានក្លាយជាពុម្ពអក្សរផ្លូវការសម្រាប់សរសេរជាភាសាខ្មែរ។ ដូច្នេះហើយ ទីបំផុត កុំព្យូទ័រត្រូវបានប្រើប្រាស់បានសម្រាប់ទំនាក់ទំនងក្នុង និងពីប្រទេសកម្ពុជាបាន ប៉ុន្តែប្រើប្រាស់បានតាមរយៈអ៊ីមែលតែប៉ុណ្ណោះ ក្នុងអំឡុងពេលប៉ុន្មានឆ្នាំដំបូង បន្ទាប់មក World Wide Web ដែលមានក្រាហ្វិក/រូបភាព និងខ្លឹមសារល្អិតល្អន់ បានចាប់ផ្តើមមានវត្តមាន ប៉ុន្មានឆ្នាំក្រោយមក។ ប៉ុន្តែការអភិវឌ្ឍអ៊ីនធឺណិត និងលទ្ធភាពថ្មីៗជាច្រើនបានកើតឡើងនៅទូទាំងពិភពលោក ដោយយកមកនូវការផ្លាស់ប្តូរជាមូលដ្ឋាននៅក្នុងសង្គមជាច្រើន ដោយសារតែមានព័ត៌មានយ៉ាងច្រើន និងលទ្ធភាពចែករំលែកបាននៅទូទាំងពិភពលោក។ វាហាក់ដូចជាសម័យកាលថ្មីនៃប្រវត្តិសាស្ត្របានចាប់ផ្តើមដោយក្តីសង្ឃឹម ប៉ុន្តែក៏មានការព្រួយបារម្ភផងដែរ។ ដើម្បីស្វែងរកភាពច្បាស់លាស់មួយចំនួននៅក្នុងការអភិវឌ្ឍដ៏វឹកវរទាំងនេះ អង្គការសហប្រជាជាតិបានផ្តួចផ្តើមគំនិតបង្កើតវេទិកាមួយដើម្បីពិភាក្សាអំពីស្ថានភាពនេះ។ ការផ្តួចផ្តើមនេះចេញជា សន្និសិទមិនត្រឹមតែមួយ នោះទេ តែជាសន្និសីទធំៗចំនួនពីររួមមាន \"កិច្ចប្រជុំកំពូលពិភពលោកស្តីពីសង្គមព័ត៌មាន\" ដែលប្រព្រឹត្តទៅនៅទីក្រុងហ្សឺណែវ ប្រទេសស្វីស នៅឆ្នាំ២០០៣ និងនៅទីក្រុងTunis រដ្ឋធានីនៃប្រទេសទុយនេស៊ីនៅឆ្នាំ២០០៥។ \"កិច្ចប្រជុំកំពូលពិភពលោកស្តីពីសង្គមព័ត៌មាន\" ដែល ហៅកាត់ថា \"WSIS\" ជាកិច្ចប្រជុំកំពូលដែលបែងចែកជាពីរដំណាក់កាលរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិស្តីពីព័ត៌មាន ការទំនាក់ទំនង។ បើនិយាយក្នុងន័យទូលំទូលាយគឺការផ្តោតទៅលើសង្គមព័ត៌មានតែម្តង។ គោលបំណងសំខាន់មួយនៃកិច្ចប្រជុំកំពូលគឺដើម្បីផ្សារភ្ជាប់វិសមភាពឌីជីថលសកល ដែលមានគម្លាតរវាងប្រទេសអ្នកមាន និងប្រទេសក្រីក្រ ក្នុងការទទួលបាន និងប្រើប្រាស់បច្ចេកវិទ្យាឌីជីថល តាមរយៈការបង្កើនលទ្ធភាពក្នុងការប្រើប្រាស់អ៊ីនធឺណិតក្នុងប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍន៍។ នៅក្នុងបរិបទនេះ ដោយការចូលរួមរបស់ខ្ញុំក្នុងការបង្កើតការតភ្ជាប់អ៊ីនធឺណិតដំបូងពីប្រទេសកម្ពុជា  ដែល  ដែលសមាគមនៃអតីតអាណានិគមបារាំង និងប្រទេសនិយាយភាសាបារាំង (FRANCOPHONIE)  បានឧបត្ថម្ភឱ្យខ្ញុំចូលរួមក្នុងកិច្ចប្រជុំទាំងពីរនៅទីក្រុងហ្សឺណែវ និងទីក្រុងTunis ដែលមានអ្នកចូលរួមរាប់ពាន់នាក់។ មិនមែនជារឿងគួរឱ្យភ្ញាក់ផ្អើលនោះទេ ដែលតែងតែមានគំនិតខុសគ្នាជាច្រើន ជាពិសេសលើការគ្រប់គ្រងអ៊ីនធឺណិត ដោយពេលខ្លះ ការរៀបចំសន្និសិទទាំងនេះ ទទួលបានភាពបរាជ័យក៏អាចថាបានដែរ។ ប៉ុន្តែ ទីបំផុត​មានការយល់ព្រមឱ្យប្រគល់ ការគ្រប់គ្រងអាសយដ្ឋានអ៊ីនធឺណិត ឧទាហរណ៍ ដូចជា ឈ្មោះប្រទេសដូចជា \"kh\" សម្រាប់ប្រទេសកម្ពុជា - និងរចនាសម្ព័ន្ធរងនៃអាសយដ្ឋានអ៊ីនធឺណិតដូចជា \"com\": \"edu\"-\"gov\" ឱ្យស្ថិតនៅក្រោម ការគ្រប់គ្រងរបស់ស្ថាប័ន នៅសហរដ្ឋអាមេរិក ICANN  \" Internet Corporation for Assigned Names and Numbers \" ក្នុងពេលបច្ចុប្បន្ននេះ ដើម្បីជៀសវាងការបែកបាក់ដ៏ធំមួយ។ ដោយមានការសម្របសម្រួល ក៏មានកិច្ចព្រមព្រៀងមួយផងដែរ ដើម្បីបង្កើត \"វេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិតអន្តរជាតិ (IGF) ជាមួយនឹងការពិគ្រោះយោបល់សុទ្ធសាធ ដែលមិនមានគោលបំនងក្នុងការគ្រប់គ្រងនោះទេ។ កិច្ចប្រជុំកំពូល ត្រូវបានរំខាន ដោយមានការរិះគន់រដ្ឋាភិបាលទុយនីស៊ីដែលអនុញ្ញាតឱ្យមានការវាយប្រហារលើអ្នកកាសែត និងអ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្សប៉ុន្មានថ្ងៃមុន កម្មវិធី។ រដ្ឋាភិបាលទុយនីស៊ីបានព្យាយាមរារាំងសម័យប្រជុំ ដែលបានគ្រោងទុកមួយ ក្រោមចំណងជើងថា \"ការបញ្ចេញមតិក្រោមការគាបសង្កត់\"។ ចាប់តាំងពីព្រឹត្តិការណ៍នេះកើតឡើង អ្នករាយការណ៍ជនជាតិបារាំងម្នាក់លោក Robert Ménard ដែលជាប្រធាន \"អ្នករាយការណ៍គ្មានព្រំដែន\" ត្រូវបានបដិសេធមិនអនុញ្ញាតឱ្យចូលប្រទេសទុយនីស៊ីសម្រាប់កិច្ចប្រជុំកំពូលដំណាក់កាលទីពីរ។ អ្នកកាសែតបារាំងម្នាក់ដែលបម្រើការងារឱ្យកាសែត \" Libération \" ត្រូវបានចាក់ និងវាយដោយជនមិនស្គាល់អត្តសញ្ញាណម្នាក់ បន្ទាប់ពីគាត់បានរាយការណ៍អំពីអ្នកតវ៉ាសិទ្ធិមនុស្សក្នុងតំបន់។ នាវិកទូរទស្សន៍បែលហ្ស៊ិកម្នាក់ត្រូវបានបង្ខំឱ្យប្រគល់វីដេអូរបស់ពួកប្រឆាំងទុយនីស៊ី។ អ្នក​ការពារ​សិទ្ធិ​មនុស្ស​ក្នុង​មូលដ្ឋាន​ត្រូវ​បាន​រារាំង​មិន​ឲ្យ​រៀបចំ​កិច្ច​ប្រជុំ​ជាមួយ​ក្រុម​សង្គម​ស៊ីវិល​អន្តរជាតិ។ ទោះ​ជាយ៉ាងណាក៏ដោយ \"កិច្ចប្រជុំកំពូលពិភពលោកស្តីពីសង្គមព័ត៌មាន\" នៅប្រទេសទុយនីស៊ីបានបញ្ចប់ដោយ វិជ្ជមាន ។ ការបង្កើតវេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិតត្រូវបានប្រកាសជាផ្លូវការដោយអគ្គលេខាធិការអង្គការសហប្រជាជាតិក្នុងឆ្នាំ២០០៦។ កិច្ចប្រជុំលើកដំបូងបានប្រារព្ធឡើងនៅចុងឆ្នាំ២០០៦ ហើយបន្ទាប់មកក៏មានការប្រារព្ធកិច្ចប្រជុំប្រចាំឆ្នាំផងដែរ។ តើយើងអាចពិពណ៌នាអំពីទស្សនទានសំខាន់បំផុតដែលត្រូវបានបង្កើតឡើងនៅក្នុងកិច្ចប្រជុំនៅទីក្រុងទុយនីសបានយ៉ាងដូចម្តេច? កិច្ចប្រជុំនេះ ជារចនាសម្ព័ន្ធពហុភាគីនៃវេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិត។ វាគឺជាគំរូ \"ត្រីភាគី\" ដែលជាលទ្ធផលនៃ \"កិច្ចប្រជុំកំពូលពិភពលោកស្តីពីសង្គមព័ត៌មាន\" ។ ប្រយោគនេះមាននៅក្នុងកថាខ័ណ្ឌទី៣៥ នៃលទ្ធផលកិច្ចប្រជុំនៅទីក្រុងទុយនីស៖ \"យើងបញ្ជាក់សារជាថ្មីថា ការគ្រប់គ្រងអ៊ីនធឺណិត រួមបញ្ចូលទាំងបញ្ហាបច្ចេកទេស និងគោលនយោបាយសាធារណៈ ហើយគួរតែមានការចូលរួមពីភាគីពាក់ព័ន្ធទាំងអស់ រួមទាំង ស្ថាប័នអន្តររដ្ឋាភិបាល និងស្ថាប័នអន្តរជាតិដែលពាក់ព័ន្ធ។ ក្នុងន័យនេះ កិច្ចការនេះត្រូវបានទទួលស្គាល់ថា៖ \"អាជ្ញាធរគោលនយោបាយសម្រាប់បញ្ហាគោលនយោបាយសាធារណៈដែលទាក់ទងនឹងអ៊ីនធឺណិតគឺជាសិទ្ធិអធិបតេយ្យភាពរបស់រដ្ឋ។ ពួកគេមានសិទ្ធិ និងការទទួលខុសត្រូវចំពោះបញ្ហាគោលនយោបាយសាធារណៈទាក់ទងនឹងអ៊ីនធឺណិតអន្តរជាតិ។ “វិស័យឯកជន (សំដៅទៅលើក្រុមហ៊ុនបច្ចេកវិទ្យាជាពិសេស) មាន និងគួរតែបន្តតួនាទីសំខាន់ក្នុងការអភិវឌ្ឍអ៊ីនធឺណិត ទាំងផ្នែកបច្ចេកទេស និងសេដ្ឋកិច្ច។ «សង្គមស៊ីវិលក៏បានដើរតួនាទីយ៉ាងសំខាន់លើបញ្ហាអ៊ីនធឺណិត ជាពិសេសនៅកម្រិតសហគមន៍ ហើយគួរតែបន្តអនុវត្តតួនាទីនេះ»។ ឯកសារផ្លូវការនេះទទួលស្គាល់រដ្ឋ វិស័យឯកជន និងសង្គមស៊ីវិល ហើយ ហៅថាជាក្រុម \"ភាគីពាក់ព័ន្ធ\"។ នៅក្នុងរចនាសម្ព័ន្ធត្រីភាគី នេះ មានការពន្យល់បន្ថែមមួយចំនួនផងដែរថា៖ យើងទទួលស្គាល់ការរួមចំណែកដ៏មានតម្លៃដោយសហគមន៍សិក្សា និងបច្ចេកទេសជាមួយភាគីពាក់ព័ន្ធទាំងនោះដែលបានលើកឡើងនៅក្នុងកថាខណ្ឌទី៣៥ ចំពោះការវិវត្ត ដំណើរការ និងការអភិវឌ្ឍអ៊ីនធឺណិត។ ដូច្នេះ ជាលទ្ធផលនៃកិច្ចប្រជុំនៅប្រទេសទុយនីស វេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិតត្រូវបានបង្កើតឡើង។ វាជា \"វេទិកា\" ប៉ុន្តែតើអ្វីជាវេទិកា? វេទិកាគឺជាកិច្ចប្រជុំមួយដែលគំនិត និងទស្សនៈលើបញ្ហាជាក់លាក់ណាមួយអាចត្រូវបានជជែកពិភាក្សា ។  \"យើងសង្ឃឹមថាទំព័រទាំងនេះដើរតួជាវេទិកាសម្រាប់ការពិភាក្សា\" ។ វេទិកាមួយមិន កំណត់លទ្ធផលនិងមិនមែនជាដំណោះស្រាយនោះទេ ប៉ុន្តែវាពិពណ៌នាអំពីវិធីឆ្ពោះទៅរកដំណោះស្រាយ ដែលភាគីពាក់ព័ន្ធទាំងបីបង្ហាញពីចំណាប់អារម្មណ៍របស់ពួកគេ ដើម្បី ឆ្ពោះទៅរកការអភិវឌ្ឍជំហានបន្ទាប់រួមគ្នា។ ដូច្នេះ សូមទទួលយកតួនាទីរបស់អ្នក ក្នុងនាមយុវជនកម្ពុជា ក្នុង វេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិត។

បទពិសោធន៍​របស់​មល្លិកា​ជាមួយ​នឹង​កម្មវិធីអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិតសម្រាប់យុវជនកម្ពុជា (yIGF)

• ថ្ងៃ​សុក្រ ២៣ ខែ​កុម្ភៈ ២០២៤​
• មាស មល្លិកា​
• ព្រឹត្តិការណ៍

 វេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិតឆ្នាំ ២០២៣ គឺជាកម្មវិធីដ៏គួរឱ្យចាប់អារម្មណ៍​ដែលអនុញ្ញាតឱ្យខ្ញុំទទួលបានការយល់ដឹងបន្ថែមអំពី \'អភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិត\' ការពង្រឹងជំនាញទន់របស់ខ្ញុំ និងឱកាសដ៏មានតម្លៃ ដើម្បីភ្ជាប់ទំនាក់ទំនងជាមួយមនុស្សដែលមានគំនិតដូចគ្នា និងការទៅ​ទស្សនាប្រទេស​ក្នុងក្តីស្រមៃរបស់ខ្ញុំ។ខ្ញុំឈ្មោះ មាស មល្លិកា អាយុ ២២ ឆ្នាំ ជានិស្សិតកំពុង​សិក្សា​ជំនាញផ្នែកសហគ្រិនភាព និងនវានុវត្តន៍នៅសកលវិទ្យាល័យជាតិគ្រប់គ្រងអន្តរជាតិ (NUM IC) និងអ្នករាយការណ៍វ័យ​ក្មេង​នៅគីរីប៉ុស្តិ៍ (Kiripost) ហើយក៏ជាសមាជិកគណៈកម្មាធិការ yIGF របស់កម្ពុជាផងដែរ។របៀបដែលខ្ញុំចូលរួម​ក្នុងកម្មវិធីអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិតសម្រាប់យុវជនកម្ពុជា yIGFនៅថ្ងៃទី២៩ ខែឧសភា ខ្ញុំត្រូវបានជ្រើសរើសឱ្យចូលរួមជាគណៈកម្មាធិការរៀបចំវេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិត យុវជនកម្ពុជា​ (yIGF) ឆ្នាំ ២០២៣។ វាជាពេលវេលាដ៏គួរឱ្យភ្ញាក់ផ្អើល និងរំភើបមួយដែលបានក្លាយជាផ្នែកមួយនៃគណៈកម្មាធិការ yIGF កម្ពុជា ដើម្បីរៀបចំវេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិត ដំបូងបង្អស់នៅកម្ពុជាដែល​កម្មវិធីនេះ​ធ្លាប់បានត្រូវប្រារព្ធនៅជុំវិញពិភពលោក ជារៀងរាល់ឆ្នាំ ។បន្ទាប់​មក ខ្ញុំ​បាន​ជួប​គណៈកម្មាធិកា​រ​រៀបចំ​ទាំង​មូល​ក្នុង​អំឡុង​ពេល​នៃ​កិច្ច​ប្រជុំ​ចាប់​ផ្តើម​នៅ​ អង្គការទិន្នន័យអំពីការអភិវឌ្ឍ ។ ចំណេះដឹងផ្នែកឌីជីថល និងអ៊ីនធឺណិត កំពុងដើរតួនាទីយ៉ាងសំខាន់ក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ហើយយុវជនចាំបាច់ត្រូវមានការយល់ដឹងកាន់តែច្រើនអំពីចំណេះដឹង ឌីជីថល និងគោលនយោបាយទាក់ទងនឹងអ៊ីនធឺណិត សម្រាប់ការអភិវឌ្ឍខ្លួនឯង និងសង្គម។ ខ្ញុំរីករាយណាស់ដែលបានស្គាល់ក្រុមយុវជននៅទីនោះ។ យើង​មាន​ទំនាក់ទំនង​ល្អ​ជាមួយ​គ្នា​ទៅ​វិញ​ទៅ​មក​តាម​រយៈ​ប្រព័ន្ធ​ផ្សព្វផ្សាយ​សង្គម​ផង​ដែរ។  សម្រាប់ការរៀបចំyIGF ត្រូវបានចែងចែកជាក្រុមគណៈកម្មាធិការសំខាន់ៗចំនួនបី។រួមមានគណៈកម្មាធិការកម្មវិធី  គណៈកម្មាធិការទំនាក់ទំនង និងគណៈកម្មាធិការរដ្ឋបាល។ ខ្ញុំរីករាយ និងសាទរក្នុងការក្លាយជាផ្នែកមួយនៃគណៈកម្មាធិការទំនាក់ទំនង yIGF ខ្ញុំបានធ្វើការជាមួយសមាជិកក្រុមដែលមានគំនិតដូចគ្នា។ តួនាទីរបស់ខ្ញុំគឺសរសេរអត្ថបទប្លក់អំពីប្រធានបទទាក់ទងនឹងអ៊ីនធឺណិតដោយផ្តោតលើទិដ្ឋភាពប្រទេសកម្ពុជា។ តាមរយៈបទពិសោធន៏ទាំង​នេះខ្ញុំ​បាន​ស្វែងយល់​ពី​អ្វី​ដែល​គួរ​ឲ្យ​ចាប់អារម្មណ៍​ជាច្រើន​អំពី​ការប្រើប្រាស់​អ៊ីនធឺណិត ​នៅក្នុង​ប្រទេស​កម្ពុជា។បទពិសោធន៍ជជែកពិភាក្សាដំបូងរបស់ខ្ញុំខ្ញុំ​បាន​ឆ្លង​កាត់​ការ​ប្រកួត​និយាយ​ជា​សាធារណៈ​ជាច្រើន​តាំង​ពី​ខ្ញុំ​រៀន​នៅ​វិទ្យាល័យ។ កាន់តែ​ភ័យ​ខ្លាច ខ្ញុំ​កាន់តែ​ហ៊ាន​តតាំង​ខ្លួនឯង​ឱ្យ​ធ្វើ​រឿង​នោះ​។ ខ្ញុំជាមនុស្សដែលគិតទុកជាមុន ហើយភាគច្រើនខ្ញុំតែង​មាន​ការ​ភ័យ​ខ្លាចចំពោះការបញ្ចេញមតិ ជាពិសេសអំពីគំនិតផ្ទាល់ខ្លួនរបស់ខ្ញុំនៅចំពោះមុខមនុស្សច្រើនកុះករ។ តាមរយៈការចូលរួមជាមួយ yIGF របស់កម្ពុជា ខ្ញុំបានប្ដេជ្ញាខ្លួនឯងឱ្យចូលរួមកិច្ចពិភាក្សាវែកញែកអំពីប្រធានបទ \"ការគ្រប់គ្រងអ៊ីនធឺណិត \" ជាមួយក្រុមរបស់ខ្ញុំ។កាលពីថ្ងៃទី ២៨ ខែកក្កដា គណៈកម្មាធិការវេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិតកម្ពុជា (Cambodia yIGF) បានផ្តួចផ្តើមការជជែកដេញដោលជាលក្ខណៈមិត្តភាពលើកដំបូងទាក់ទងនឹងប្រធានបទអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិតដើម្បីទាក់ទាញចំណាប់អារម្មណ៍យុវជន ចូលរួមពិភាក្សាឱ្យចូលរួមកិច្ចពិភាក្សាវែកញែក អំពីអ៊ីនធឺណិត ។កាលពីថ្ងៃទី ១១ ខែសីហា វេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិត កម្ពុជាបានបើកកម្មវិធីជជែកដេញដោលជាលក្ខណៈមិត្តភាពលើកទី២ បន្ទាប់ពីកម្មវិធីទីមួយបានប្រព្រឹត្តិទៅប្រកបដោយភាពជោគជ័យ។ក្នុងនាមជាសមាជិកគណៈកម្មាធិការ yIGF ខ្ញុំពិតជាចង់ចូលរួមក្នុងការជជែកដេញដោលលើកទីពីរ និងចូលរួមការបណ្តុះបណ្តាលអំពីរបៀបជជែកពិភាក្សា និងបញ្ចេញមតិរបស់ខ្ញុំតាមរយៈការស្រាវជ្រាវលើប្រភពផ្សេងៗជាលក្ខណៈក្រុមជាលើកដំបូងក្នុងជីវិតរបស់ខ្ញុំ។\"មតិជាច្រើនយល់ថាក្រុមហ៊ុនផ្ដល់សេវាកម្មឌីជីថលគួរតែទទួលខុសត្រូវចំពោះការការពារទិន្នន័យអ្នកប្រើប្រាស់ និងការផ្តល់គោលការណ៍ប្រើប្រាស់ប្រកបដោយតម្លាភាព\" ជាប្រធានសម្រាប់ការជជែកពិភាក្សាជាលក្ខណៈមិត្តភាពលើកទីពីរ។ កំឡុង​ពេល​នោះ​ ខ្ញុំបានរៀនពីរបៀបប្រមូលទិន្នន័យ និងព័ត៌មានបន្ថែមទៀតតាមរយៈការស្វែងរកតាមអ៊ីនធឺណិតសង្ខេបគំនិតសំខាន់ៗ ទទួលបានការយល់ដឹងថ្មីៗបន្ថែមទៀតអំពីអ្នកផ្តល់សេវាអ៊ីនធឺណិតនិងឧទាហរណ៍អំពីគោលនយោបាយទិន្នន័យ និងសេវាកម្មឌីជីថលរបស់ប្រទេសផ្សេងៗ។ ខ្ញុំក៏ចាប់អារម្មណ៍ផងដែរអំពីរបៀបដែលកម្មវិធីមួយចំនួនបានប្រើប្រាស់និងភ្ជាប់ទិន្នន័យរបស់យើងក្នុងគោលបំណងជាច្រើន វាជារឿងដែលថ្មីសម្រាប់ខ្ញុំ។ លើសពីនេះ ការជជែកវែកញែកបានជួយខ្ញុំឱ្យ ពង្រឹងជំនាញទន់របស់ខ្ញុំដូចជា ការធ្វើការងារជាក្រុម ការស្តាប់សកម្ម ការត្រិះរិះពិចារណានិងធ្វើឱ្យខ្ញុំដើរចេញពី comfort zone របស់ខ្ញុំដើម្បីបង្ហាញពីមតិរបស់ខ្ញុំ និងក្រុម អំពីប្រធានបទមួយ​នេះ​។អនុស្សាវរីយ៍ និងការយល់ដឹងជាមួយកម្មវិធី yIGF កម្ពុជានៅថ្ងៃទី ២៣ និង ២៤ ខែ កញ្ញា ឆ្នាំ២០២៣ អង្គការទិន្នន័យអំពីការអភិវឌ្ឍ បានរៀបចំវេទិកាដំបូងរបស់ yIGF នៅក្នុងព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ក្រោមប្រធានបទ \'ការពង្រឹងសមត្ថភាពឌីជីថល៖ ធានាលទ្ធភាពទទួលបាន សុវត្ថិភាព និងឱកាសសម្រាប់ទាំងអស់គ្នា\' នៅបណ្ឌិត្យសភាបច្ចេកវិទ្យាឌីជីថលកម្ពុជា។អ្នកចូលរួមប្រហែល ២៥០ នាក់ រួមទាំងវាគ្មិន ៣៦ នាក់មកពីបណ្តាប្រទេស​ជាច្រើន​រួម​មាន ប្រទេសជប៉ុន នេប៉ាល់ ឥណ្ឌា ឥណ្ឌូនេស៊ី កូរ៉េ ម៉ាឡេស៊ី ហុងកុង និងហ្វីលីពីន។ព្រឹត្តិការណ៍នេះបានបង្ហាញប្រធានបទរងចំនួនបី៖ ការណែនាំអំពីការគ្រប់គ្រងបញ្ញាសិប្បនិម្មិត (AI) សិទ្ធិ និងទំនួលខុសត្រូវឌីជីថលតាមអ៊ីនធឺណិតនិងសុវត្ថិភាពអ៊ីនធឺណិតនិងភាពឯកជនទិន្នន័យ។ក្នុងរយៈពេលពីរថ្ងៃនេះខ្ញុំ និងគណៈកម្មាធិការរៀបចំ yIGF ទាំងអស់បានរៀបចំយ៉ាងសកម្ម និងបែងចែកភារកិច្ចសម្រាប់សមាជិកនីមួយៗព្រមទាំងអ្នកស្ម័គ្រចិត្ត ដើម្បីធានាថាកម្មវីធីនិងដំណើរការដោយរលូន។យើងបានជួយគ្នាទៅវិញទៅមក ដើម្បីសម្រួលដល់ការចូលរួមរបស់ទស្សនិកជន ការធ្វើបទបង្ហាញរបស់ ការលេងហ្គែមកំសាន្ (ភូមិ yIGF Game) និង ការពិភាក្សាពីភាគីពាក់ព័ន្ធអំពីអ៊ីនធឺណិត នៅកម្ពុជា និងជំហានបន្ទាប់របស់ yIGF កម្ពុជា។ការរៀបចំកម្មវិធី ពីរថ្ងៃពេញ វាពិតជាមានការហត់នឿយ ប៉ុន្តែយើងបានសហការគ្នា និងចែករំលែកគំនិតរបស់យើងក្នុងអំឡុងពេលធ្វើការជាក្រុម និងទទួលបានចំណេះដឹងបន្ថែម។ យើងបានសិក្សាជាពិសេសអំពីបញ្ញាសិប្បនិមិត្តសន្តិសុខតាមអ៊ីនធឺណិតការចូលរួមពីភាគីពាក់ព័ន្ធផ្សេងៗ ដើម្បីផ្តល់មតិស្ថាបនាសម្រាប់អ៊ីនធឺណិត ដែលមានសុវត្ថិភាពជាងមុនតាមរយៈវេទិកានេះ។ទន្ទឹមនឹងវេទិកានេះ ខ្ញុំមានឱកាសចូលរួមកម្មវិធីអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិត ដែលនឹងរៀបចំនៅទីក្រុងក្យូតូ ប្រទេសជប៉ុន នៅថ្ងៃទី ៨ ដល់ ១២ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២៣ ជាមួយនឹងអ្នកចូលរួមចំនួន ១២នាក់មកពីគណៈកម្មាធិការរៀបចំ yIGF កម្ពុជា ក្រោមប្រធានបទ \"អ៊ីនធឺណិត ដែលយើងចង់បាន - ការផ្តល់អំណាចដល់ប្រជាជនទាំងអស់ \'\'។កម្មវិធី អភិបាល​កិច្ច​អ៊ីនធឺណិត IGF ប្រចាំឆ្នាំលើកទី ១៨ នឹងអភិវឌ្ឍជុំវិញប្រធានបទរងដូចខាងក្រោម៖ AI និង​ការរួម​ចូល​ក្នុង​បច្ចេកវិទ្យា; ជៀសវាងការបែងចែកអ៊ីនធឺណិត ; សុវត្ថិភាពតាមអ៊ីនធឺណិតឧក្រិដ្ឋកម្មតាមអ៊ីនធឺណិតនិងសុវត្ថិភាពលើអ៊ីនធឺណិត ; ការគ្រប់គ្រងទិន្នន័យ និង​ភាព​ជឿទុក​ចិត្ត​តាម​ប្រព័ន្ធអនឡាញ; ការបែងចែកឌីជីថល និងការដាក់បញ្ចូល; អភិបាលកិច្ចឌីជីថលសកល និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ; សិទ្ធិមនុស្ស និងសេរីភាព; និងនិរន្តរភាព និងបរិស្ថាន។ទាំងនោះគឺជាប្រធានបទដែលខ្ញុំចង់ដឹងចង់ឃើញ ហើយចង់ស្តាប់ទស្សនៈ និងការយល់ដឹងបន្ថែមពីមនុស្សជុំវិញពិភពលោក។ប្រធានបទដែលគួរអោយចាប់អារម្មណ៍បំផុតដែលខ្ញុំចង់ចូលរួមសម្រាប់ការពិភាក្សាកាន់តែស៊ីជម្រៅគឺ ឧក្រិដ្ឋកម្មតាមអ៊ីនធឺណិតនិងសុវត្ថិភាពលើអ៊ីនធឺណិតការគ្រប់គ្រងទិន្នន័យ និងការជឿទុកចិត្ត អភិបាលកិច្ចឌីជីថលសកល និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ សិទ្ធិមនុស្ស និងសេរីភាព និងនិរន្តរភាព និងបរិស្ថានតាមប្រព័ន្ធអនឡាញ។ខ្ញុំទន្ទឹងរងចាំក្នុងការចូលរួមក្នុងវេទិកាសកលនេះនៅប្រទេសជប៉ុនក្នុងសប្តាហ៍ខាងមុខនេះ ហើយចែករំលែកជាមួយអ្នកអំពីបទពិសោធន៍របស់ខ្ញុំក៏ដូចជាចំណេះដឹងរបស់ខ្ញុំបន្ទាប់ពីបានចូលរួមក្នុងវេទិកានេះ។

ត្រលប់ទៅពិភពពិត៖ កម្មវិធីអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិតអាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក (APISG) ២០២៣ – ពីភីកសែលទៅមនុស្ស

• ថ្ងៃ​សុក្រ ២៣ ខែ​កុម្ភៈ ២០២៤​
• ឡាយ ពុទ្ធិនាថ
• ព្រឹត្តិការណ៍

បន្ទាប់ពីការចូលរួមកម្មវិធីអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិតអាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក (APSIG) ២០២០ តាមរយៈអនឡាញ ! ខ្ញុំមានអារម្មណ៍ថា ដូចជាបានជាប់គាំងនៅក្នុងពិភពអនឡាញ  ដូច្នេះការឈានជើងចូលទៅក្នុងកម្មវិធី APISG ២០២៣ ដោយផ្ទាល់គឺដូចជាខ្យល់អាកាសបរិសុទ្ធ។ លែងមានអេក្រង់ភ្លឹបភ្លែតៗទៀតហើយ មានមនុស្សពិតៗ និងការទំនាក់ទំនងរបស់គ្នាទៅបិញទៅមក។ ប្លក់របស់ហាំងឃាង បានបង្ហាញកម្មវិធីជាលក្ខណៈ ផ្លូវការហើយ ប៉ុន្តែសូម ខ្ញុំចែករំលែកចំណុចល្អ ៗ ពិសេសៗ មួយចំនួនរបស់ខ្ញុំ។ដំបូង យើង​មើល​ពី​ក្រោយ​វាំងនន​អ៊ីនធឺណិត។ ​វា​មិន​មែន​គ្រាន់​តែជា​វេទមន្ត​! យើងបានរៀនអំពី protocols ម៉ាស៊ីនមេ និងសូម្បីតែខ្សែកាបឆ្លងកាត់មហាសមុទ្រ ដែលវាហាក់បីដូចជាផ្លូវហាយវេឌីជីថលជាដើម។ ការមើលឃើញហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធដែលលាក់បាំងដែលបានភ្ជាប់យើងទាំងអស់គ្នា ភាសាស្ងប់ស្ងាត់នៅក្រោមរាល់ការចុច ធ្វើឱ្យខ្ញុំពេញចិត្តលើអ៊ីនធឺណិតកាន់តែច្រើន។បន្ទាប់​មក យើង​រៀនសូត្រអំពី​សុវត្ថិភាព​អ៊ីនធឺណិត។ នៅក្នុងយុគសម័យឌីជីថលនេះ ការការពារខ្លួនយើងតាមអ៊ីនធឺណិតគឺមានសារៈសំខាន់ដូចនៅពិភពខាងក្រៅដែរ។ អ្នកជំនាញបានបង្រៀនយើងអំពីឯកជនភាពទិន្នន័យ សុវត្ថិភាពអនឡាញ និងសូម្បីតែសុខុមាលភាពឌីជីថល។ វាជាការរំលឹកទាន់ពេលវេលាថាជីវិតអនឡាញរបស់យើងក៏សមនឹងទទួលបានការការពារផងដែរ។បន្ទាប់មក យើងបានមកកាន់ពិភពដ៏គួរឱ្យរំភើបនៃ ស្តង់ដារ World Wide Web Consortium (W3C) ។ ទាំងនេះគឺដូចជាឧបករណ៍ពិសេសដែលអាចធ្វើឱ្យគេហទំព័រកាន់តែប្រសើរឡើងសម្រាប់មនុស្សគ្រប់គ្នា ជាពិសេសសម្រាប់ជនមានពិការភាព។ យើងបានឃើញការបង្ហាញផ្ទាល់អំពីរបៀបដែលពួកគាត់ធ្វើការ ការធ្វើឱ្យគេហទំព័រកាន់តែរលូន និងងាយស្រួលប្រើ។ នេះបង្ហាញខ្ញុំថាគេហទំព័រនៅកម្ពុជាអាចនឹងអស្ចារ្យដូចគេហទំព័រផ្សេងៗទៀត ប្រសិនបើយើងប្រើការអនុវត្តល្អបំផុតទាំងនេះ។ប៉ុន្តែ APISG មិនមែនជជែកតែតែបញ្ហារហូតនោះទេ។ យើងមានលំហាត់ដែលពោរពេញដោយភាពសប្បាយរីករាយ ការគ្រប់គ្រងអ៊ីនធឺណិតក្នុងជីវិតពិត។ ស្រមៃថាការបោះជំហានចូលទៅក្នុងបុគ្គលផ្សេងៗគ្នា និងឈ្វេងយល់ពីទស្សនៈអ្នកដទៃ។ វាគឺជាការក្រើនរំលឹកដ៏មានអានុភាពថា ការសហការ និងការយោគយល់គ្នា គឺជាគន្លឹះសម្រាប់អនាគតរបស់អ៊ីនធឺណិត ទោះបីជាយើងមិនយល់ស្របក៏ដោយ។ហើយតើយើងអាចបំភ្លេចព្រឹត្តិការណ៍សង្គមបានដោយរបៀបណា? ការពោរពេញទៅដោយថាមពលនៃ របាំទាហ្វីលីពីន (ត្រឹមត្រូវ អ្នកមិនបានអានច្រលំនោះទេ!) ការចែករំលែកវប្បធម៌ដ៏កក់ក្តៅការទទួលដ៏រួសរាយរាក់ទាក់ ម្ហូបហ្វីលីពីនដ៏ឈ្ងុយឆ្ងាញ់ទាំងអស់បានរំឭកយើងថា អ៊ីនធឺណិតគឺជាការភ្ជាប់រវាងមនុស្ស និងវប្បធម៌។ នេះគឺជាកម្មវិធីជប់លៀងសកល!APISG ២០២៣ មិនមែនគ្រាន់តែជាសន្និសីទមួយប៉ុណ្ណោះទេ។ វាជាការភ្ញាក់ដឹងខ្លួនឡើងវិញ។ វាបង្ហាញខ្ញុំពីថាមពលនៃការតភ្ជាប់របស់មនុស្សក្នុងការរៀបចំអនាគតរបស់អ៊ីនធឺណិត។ ខ្ញុំ​ចាកចេញ​មិន​ត្រឹម​តែ​មាន​ចំណេះដឹង​ប៉ុណ្ណោះ​ទេ ប៉ុន្តែ​ដោយ​ក្តីសង្ឃឹម និង​សុទិដ្ឋិនិយម។ នេះមិនមែនគ្រាន់តែជាអេក្រង់ទៀតទេ វា​ជា​បង្អួច​សម្រាប់​អនាគត​ដែល​ត្រូវ​បាន​បង្កើត​ឡើង​ដោយ​ការ​សហការ ការ​យល់​ដឹង។ ឥឡូវនេះ សូមរក្សាសន្ទុះនោះបន្ត ហើយបង្កើតអ៊ីនធឺណិតដែលឆ្លុះបញ្ចាំងពីភាពល្អបំផុតរបស់យើង – ភាពចម្រុះ ទំនាក់ទំនងគ្នាទៅវិញទៅមក និងមានការវិវឌ្ឍឥតឈប់ឈរ។

“​អ៊ីនធឺណិតដែលយើងចង់បាន – ការបង្កើនភាពអង់អាចសម្រាប់ទាំងអស់គ្នា”​ បទ​ពិសោធន៍​របស់ខ្ញុំ​នៅវេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិតឆ្នាំ ២០២៣

• ថ្ងៃ​សុក្រ ២៣ ខែ​កុម្ភៈ ២០២៤​
• រស់ ច័ន្ទវល័ក្ខ
• ព្រឹត្តិការណ៍

វេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិត(IGF) បាន​ប្រព្រឹត្ត​ទៅ​រយៈពេល​ប្រាំ​ថ្ងៃ​ ចាប់ពី​ថ្ងៃ​ទី ​៨ ដល់​ថ្ងៃ​ទី​ ១២​ ខែតុលា ឆ្នាំ ២០២៣ នៅមជ្ឈមណ្ឌលសន្និសីទអន្តរជាតិក្យូតូ ទីក្រុងក្យូតូ ប្រទេសជប៉ុន។ កិច្ចប្រជុំប្រចាំឆ្នាំលើកទី ១៨ របស់ IGF ត្រូវបានរៀបចំឡើងដោយរដ្ឋាភិបាលជប៉ុន។ IGF បាន​ចាប់ផ្តើម​ដំបូង​ក្នុង​ឆ្នាំ​  ២០០៦ ដើម្បីនាំមនុស្សមកជួបជុំគ្នាពីក្រុមអ្នកពាក់ព័ន្ធនានាក្នុងការពិភាក្សាអំពីគោលនយោបាយសាធារណៈឌីជីថល។ការចូលរួមក្នុង IGF ២០២៣ គឺជាសុបិនក្លាយជាការពិតមួយសម្រាប់ខ្ញុំ។ នៅក្នុងប្លក់នេះខ្ញុំនឹងបង្ហាញពីពេលវេលាដ៏គួរឱ្យចងចាំដែលខ្ញុំបានជួបប្រទះក្នុងអំឡុងពេលព្រឹត្តិការណ៍នេះ អ្វីដែលខ្ញុំបានរៀនពីព្រឹត្តិការណ៍ និងចែករំលែកការពិភាក្សាសំខាន់ៗ។ក្នុងអំឡុងពេលទាំងប្រាំនៃវេទិកានេះ ប្រធានបទរងចំនួន ៨ ត្រូវបានគេយកទៅពិភាក្សារួមមាន (១) បញ្ញាសិប្បនិមិត្ត និងបច្ចេកវិទ្យាដែលកំពុងរីកចម្រើន (២) ការជៀសវាងការបែកបាក់នៃអ៊ីនធឺណិត (៣) សុវត្ថិភាពអ៊ីនធឺណិត ឧក្រិដ្ឋកម្មតាមអ៊ីនធឺណិត និងសុវត្ថិភាពលើអ៊ីនធឺណិត (៤) អភិបាលកិច្ចទិន្នន័យ និងការជឿទុកចិត្ត (៥) ការបែងចែក និងបរិយាប័នឌីជីថល (៦) អភិបាលកិច្ច និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការឌីជីថលសកល (៧) សិទ្ធិមនុស្ស និងសេរីភាព និង (៨) និរន្តរភាព និងបរិស្ថាន។ វគ្គទាំងអស់ត្រូវបានរៀបចំឡើង សម្រាប់ទម្រង់ផ្សេងៗ រួមមានទាំងការពិភាក្សារហ័ស សិក្ខាសាលា និងកិច្ចប្រជុំកម្រិតខ្ពស់។បន្ថែមពីលើវគ្គផ្តល់ព័ត៌មានទាំងអស់ តំបន់ស្តង់ បានផ្តល់ឱកាសចម្រុះ ដើម្បីភ្ជាប់ទំនាក់ទំនងជាមួយក្រុមហ៊ុន អង្គការ និងក្រុមយុវជនសង្គមស៊ីវិលដែលបានផ្សព្វផ្សាយពី សេវាកម្ម និងកម្មវិធីរបស់ពួកគេ។ លើសពីនេះ ខ្ញុំក៏បានរៀនសូត្រនូវវប្បធម៌ដ៏សម្បូរបែបរបស់ប្រទេសជប៉ុន ដោយស្លៀកសំលៀកបំពាក់ប្រពៃណីជប៉ុនហៅថា គីម៉ូណូ ចូលរួមក្នុងពិធីតែរបស់ជប៉ុន និងចូលរួមក្នុងពិធីជប់លៀងអាហារពេលល្ងាច ដែលមានការសម្តែងនូវប្រពៃណីជប៉ុន ការបាញ់កាំជ្រួច និងម្ហូបជប៉ុន។ក្នុងអំឡុង IGF ២០២៣ ខ្ញុំក៏បានចូលរួមជាអ្នកសម្របសម្រួលនៃវគ្គពិភាក្សារហ័សលើប្រធានបទនៃ បដិវត្តន៍ការសិក្សាដែលជំរុញដោយ បញ្ញាសិប្បនិមិត្តនាថ្នាក់ឧត្តមសិក្សានៅកម្ពុជា និងចូលរួមវគ្គ ការពន្លឿន ការផ្លាស់ប្តូរថាមពលប្រកបដោយបរិយាប័ន ដែលមានវាគ្មិនមកពីកម្ពុជា។ វាជាវគ្គដ៏គួរឱ្យចាប់អារម្មណ៍មួយ នៅពេលដែលយើងពិភាក្សាអំពី បញ្ញាសិប្បនិមិត្តដែលអាចផ្តល់ផលប៉ះពាល់ដល់ការអប់រំនាថ្នាក់ឧត្តមសិក្សានៅកម្ពុជា ការចូលរួមរបស់យើងគឺមកពីមជ្ឈដ្ឋានផ្សេងៗ រួមមានស្ថាប័នអប់រំ យុវជន អ្នកសារព័ត៌មាន សង្គមស៊ីវិល រដ្ឋាភិបាល និងវិស័យឯកជន។ខ្ញុំពិតជាមានកិត្តិយស និងរីករាយណាស់ដែលបានចូលរួមក្នុងពិធីបើក IGF ២០២៣ នៅពេលដែលខ្ញុំមានឱកាសបានជួប និងស្តាប់សុន្ទរកថារបស់លោក Fumio Kishida នាយករដ្ឋមន្រ្តីជប៉ុន និងលោក Vint Cerf ដែលជាបិតានៃអ៊ីនធឺណិត។ ក្នុងពិធីនោះ ពួកគេបានលើកឡើងពីសារៈសំខាន់នៃអ៊ីនធឺណិតនៅក្នុងជីវិតប្រចាំថ្ងៃរបស់យើង ដោយសារវាជួយជំរុញការអភិវឌ្ឍ។ ខ្ញុំពិតជាចាប់អារម្មណ៍នឹងសុន្ទរកថារបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី Fumio Kishida អំពីការធ្វើបច្ចុប្បន្នភាពដ៏សំខាន់លើដំណើរការ Hiroshima AI ខណៈដែលខ្ញុំជឿថាវានឹងជំរុញប្រព័ន្ធ AI និងបង្កើតក្រមសីលធម៌សម្រាប់ការអភិវឌ្ឍន៍ និងប្រើប្រាស់ AI ផងដែរ។ ការពិភាក្សានេះបង្ហាញពីវិធីសាស្រ្តដ៏ល្អបំផុតក្នុងការជំរុញការអភិវឌ្ឍន៍ប្រកបដោយការទទួលខុសត្រូវរបស់ បញ្ញាសិប្បនិមិត្ត ខណៈពេលដែលជៀសវាងការបែកបាក់។គន្លឹះសំខាន់ៗពីវគ្គគួរឱ្យចាប់អារម្មណ៍គណៈកម្មាធិការកម្រិតខ្ពស់ស្តីពីនិន្នាការវិវត្តនៃព័ត៌មានមិនពិត &ព័ត៌មានក្លែងក្លាយក្នុង​វគ្គ​នេះ ខ្ញុំ​មាន​ឱកាស​បាន​ស្តាប់​អ្នក​ជំនាញ​ផ្នែក​អក្ខរកម្ម​ព័ត៌មាន។ វគ្គនេះបានពិភាក្សាអំពីវិធីសាស្រ្ត ដើម្បីកំណត់អត្តសញ្ញាណ ប្រភេទ និងគំរូនៃព័ត៌មានមិនពិត និងព័ត៌មានក្លែងក្លាយ និងវិធីសាស្រ្តក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហានេះ។តើវិធីសាស្រ្តគោលការណ៍ជាស្រទាប់អាចបញ្ឈប់ការបែកខ្ញែកអ៊ីនធឺណិតបានទេ?ការពិភាក្សាផ្តោតលើគោលនយោបាយសាធារណៈ ដែលជាគំនិតផ្តួចផ្តើមពី សង្គមស៊ីវិលរដ្ឋាភិបាល ដើម្បីជម្នះបញ្ហានៃការបែកខ្ញែកអ៊ីនធឺណិត។ ក្រុម​អ្នក​ពិភាក្សា​បង្ហាញ​ករណី​សិក្សា​ដែល​ប្រទេស​មួយ​ចំនួន​ប្រឈម​នឹង​បញ្ហា​នេះ។ ការចូលរួមរបស់សង្គមស៊ីវិល និងសហគមន៍អ៊ីនធឺណិត ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហានេះ។ អ្នកជំនាញបង្ហាញពីសារៈសំខាន់នៃអ៊ីនធឺណិតក្នុងការអភិវឌ្ឍន៍សេដ្ឋកិច្ចសង្គម ហើយបុគ្គលគ្រប់រូបគួរតែអាចប្រើប្រាស់អ៊ីនធឺណិតបាន។ការពន្លឿនការផ្លាស់ប្តូរថាមពលប្រកបដោយបរិយាប័នវគ្គនេះផ្តោតសំខាន់ទៅលើបច្ចេកវិទ្យាឌីជីថល ដើម្បីសម្រេចបាននូវគោលដៅអភិវឌ្ឍន៍ប្រកបដោយចីរភាព។ វាជាវគ្គទីពីរនៅក្នុង IGF ២០២៣ ដែលមានវាគ្មិនមកពីប្រទេសកម្ពុជា។ វាគ្មិនក៏បានបង្ហាញពីកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរួមគ្នាជាសកលឆ្ពោះទៅរកថាមពលនាពេលអនាគត ដែលគ្មាននរណាម្នាក់គួរទុកចោលនោះទេ។ លើសពីនេះ យុវជនក៏ដើរតួនាទីយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការសម្រេចបាននូវថាមពលបៃតង និងនិរន្តរភាពបរិស្ថាននាពេលអនាគត។គំរោង​អនាគតបន្ទាប់ពីត្រឡប់ពី IGF ២០២៣ ខ្ញុំមានគោលដៅធានាបាននូវនិរន្តន៍ភាព នៃអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិតនៅកម្ពុជា។ វាបានអនុញ្ញាតឱ្យខ្ញុំចូលរួមក្នុងវេទិកា អភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិតផ្សេងទៀត ដោយធ្វើជាវាគ្មិនក្នុងការចែករំលែកវគ្គស្តីពី My Digital Risk Workshop ដែលខ្ញុំបាននិយាយអំពីវិធីបង្កើតពាក្យសម្ងាត់ដែលមានសុវត្ថិភាព។ ខ្ញុំត្រូវបានបំផុសគំនិតដោយសកម្មភាព IGF និងគំនិតផ្តួចផ្តើមរបស់ក្រុមយុវជនដទៃទៀត ដើម្បីបង្កើតសហគមន៍អភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិតក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ដើម្បីផ្លាស់ប្តូរគំនិតស្តីពីនិន្នាការឌីជីថលសកល សុវត្ថិភាពតាមអ៊ីនធឺណិត របៀបជៀសវាងការបែកបាក់អ៊ីនធឺណិត និងបញ្ហាទាក់ទងនឹងអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិត ផ្សេងៗទៀត។ខ្ញុំសូមឆ្លៀតឱកាសនេះ ដើម្បីថ្លែងអំណរគុណចំពោះ អង្គការទិន្នន័យអំពីការអភិវឌ្ឍ (អូឌីស៊ី) ដែលបានផ្តល់ការគាំទ្រផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុ និងឱកាសសម្រាប់ខ្ញុំក្នុងការចូលរួម IGF លើកទី ១៨ នៅប្រទេសជប៉ុន។ ខ្ញុំសង្ឃឹមថាខ្ញុំនឹងបានធ្វើការជាមួយក្រុមការងារ អូឌីស៊ី លើគម្រោងអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិតនាពេលអនាគត ដើម្បីរក្សាបាននូវនិរន្តរតភាពនៃ IGF និងការផ្សព្វផ្សាយចំណេះដឹងអំពីអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិតដល់យុវជនកម្ពុជានាពេលអនាគត។

YIGF Cambodia ចូលរួមពង្រឹងអក្ខរកម្មឌីជីថលក្នុងសិក្ខាសាលា ហានិភ័យរបស់ខ្ញុំ នៅសាកលវិទ្យាល័យអន្តរជាតិផារ៉ាហ្គន

• ថ្ងៃ​សុក្រ ១២ ខែ​មករា ២០២៤​
• សុខាច័ន្ទ សុជាតា
• អក្ខរកម្មឌីជីថល

ក្នុង​យុគសម័យ​នៃ​ការ​រីក​ចម្រើន​នៃ​បច្ចេកវិទ្យា​យ៉ាង​ឆាប់​រហ័ស តម្រូវការ​សម្រាប់​ជំនាញ​ឌីជីថល​កាន់តែ​មាន​ភាព​ច្បាស់លាស់។ និស្សិតនៅសាកលវិទ្យាល័យ Paragon មានគោលបំណងបង្កើតគម្លាតនេះដោយផ្តល់នូវការយល់ដឹងជាក់ស្តែង និងការបណ្តុះបណ្តាលតាមរយៈសិក្ខាសាលាស្តីពីចំណេះដឹងឌីជីថល (\'ហានិភ័យឌីជីថលរបស់ខ្ញុំ\') នៅខែធ្នូ ឆ្នាំ 2023 ដែលគ្របដណ្តប់លើជំនាញឌីជីថលផ្សេងៗគ្នា។ គោលបំណងនៃសិក្ខាសាលានេះគឺដើម្បីដោះស្រាយការបែងចែកឌីជីថលក្នុងចំណោមសិស្សដែលចូលរៀនថ្នាក់ឧត្តមសិក្សា។ សិក្ខាសាលា \'My DigitalRisk\' ត្រូវបានបង្កើតឡើង និងដំណើរការដោយនិស្សិតមកពីសាកលវិទ្យាល័យអន្តរជាតិផារ៉ាហ្គន។គម្រោងនេះក៏បានបំពេញតម្រូវការសម្រាប់វគ្គសិក្សា MIS321 ផ្នែកគ្រប់គ្រងគម្រោងនៅក្នុងដេប៉ាតេម៉ង់គ្រប់គ្រងប្រព័ន្ធព័ត៌មានវិទ្យានៅសាកលវិទ្យាល័យអន្តរជាតិផារ៉ាហ្គន។\'My DigitalRisk\' បានដោះស្រាយតម្រូវការទាំងនេះដោយផ្តល់ជូននូវការបណ្តុះបណ្តាលជាក់ស្តែង និងជាក់ស្តែងនៅក្នុងសមត្ថភាពឌីជីថលសំខាន់ៗសម្រាប់សិស្សចំនួន 30 នាក់ ដោយភ្ជាប់ចន្លោះប្រហោងដើម្បីពង្រឹងអ្នកចូលរួមឱ្យចូលរួមដោយទំនុកចិត្តជាមួយនឹងបច្ចេកវិទ្យាទំនើប។វគ្គទាំងបីនៃសិក្ខាសាលាគឺមានដូចជា៖របៀបប្រើប្រាស់ឧបករណ៍ឌីជីថល បង្រៀនដោយគ្រូបង្វឹក Darapong RithMy Digital Identity & My Password, បង្រៀនដោយគ្រូបង្វឹក Socheata Sokhachan & Chanvoleak Ros ដែលផ្តោតលើចំណេះដឹងឌីជីថល សុវត្ថិភាព និងការការពារពាក្យសម្ងាត់។My Device x Digital Risk, បង្រៀនដោយគ្រូបង្វឹក Socheata Sokhachan ការបណ្តុះបណ្តាលស្តីពីសុវត្ថិភាពសម្រាប់ឧបករណ៍ផ្ទាល់ខ្លួន។Socheata Sokhachan & Chanvoleak Ros ក៏ធ្លាប់ជាអ្នករៀបចំវេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ិនធឺណិតយុវជនកម្ពុជា (YIGF) នៅឆ្នាំ ២០២៣ ផងដែរ។សិក្ខាសាលាស្តីពីហានិភ័យឌីជីថលរបស់ខ្ញុំ ត្រូវបានរៀបចំឱ្យមានតុល្យភាពល្អសម្រាប់យេនឌ័រ និងភាពសម្បូរបែបនៃផ្ទៃខាងក្រោយ ដោយមានអ្នកចូលរួម 30 នាក់ចាប់ពីអាយុ 18 ដល់ 25 ឆ្នាំ។សិក្ខាសាលាត្រូវបានវាយតម្លៃតាមរយៈការស្ទង់មតិមុន និងក្រោយ (សរុបចំនួន 19) បញ្ជាក់ពីការយល់ឃើញរបស់អ្នកចូលរួម និងការវាយតម្លៃជំនាញ។ ផ្អែកលើការស្ទង់មតិដែលបានបញ្ចប់ សិស្សបានបង្ហាញពីភាពប្រសើរឡើងជាមធ្យម 13.89% នៅក្នុងពិន្ទុមធ្យម។ នេះបង្ហាញពីឥទ្ធិពលនៃសិក្ខាសាលាក្នុងការបង្កើនទំនុកចិត្តរបស់អ្នកចូលរួមក្នុងការរុករកឧបករណ៍ និងគំនិតឌីជីថលចម្រុះ។មតិរបស់សិស្ស៖\"សិក្ខាសាលា My DigitalRisk ផ្តល់នូវការណែនាំដ៏ទូលំទូលាយមួយអំពីរបៀបការពារខ្លួនអ្នកនៅលើអ៊ីនធឺណិត។ ខ្ញុំ​បាន​រៀន​វិធី​ដ៏​ឆ្លាត​វៃ​មួយ​ដើម្បី​ជៀស​វាង​ការ​លួច​បន្លំ ព្រម​ទាំង​របៀប​បង្កើត​ពាក្យ​សម្ងាត់​ខ្លាំង​ដែល​គ្មាន​អ្នក​ណា​អាច​ស្មាន​បាន។ ជាងនេះទៅទៀត My DigitalRisk បានផ្តល់ឱ្យខ្ញុំនូវឧបករណ៍សំខាន់ៗជាច្រើនដើម្បីជួយខ្ញុំក្នុងជីវិតនៅសាកលវិទ្យាល័យរបស់ខ្ញុំ។\"Mr. Bol Oudom និស្សិតផ្នែកគ្រប់គ្រងប្រព័ន្ធព័ត៌មានវិទ្យាមកពីសាកលវិទ្យាល័យអន្តរជាតិផារ៉ាហ្គន\"ខ្ញុំបានចូលរួម \'My DigitalRisk\' សិក្ខាសិកាហើយវាជាការបើកភ្នែក! សិក្ខាសាលា My DigitalRisk ផ្តល់ឱ្យអ្នកចូលរួមនូវចំណេះដឹងដ៏មានតម្លៃ ហើយបានចែករំលែកជាច្រើនអំពីការគំរាមកំហែងតាមអ៊ីនធឺណិត ការរំលោភលើទិន្នន័យ និងសូម្បីតែវត្ថុកេរ្តិ៍ឈ្មោះតាមអ៊ីនធឺណិត។ ពួកគេបានផ្ដល់ឱ្យយើងនូវគន្លឹះជាក់ស្តែងក្នុងការរក្សាសុវត្ថិភាពនៅលើអ៊ីនធឺណិត។ ពីពាក្យសម្ងាត់ទៅការកំណត់ឯកជនភាព។\"Ms. Nhorng Malin និស្សិតផ្នែកអក្សរសាស្រ្តអង់គ្លេសនៃសាកលវិទ្យាល័យកម្ពុជាការថ្លែងអំណរគុណទៅដល់ដៃគូ៖ភាពជោគជ័យនៃសិក្ខាសាលា My DigitalRisk គឺដោយសារកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរួមគ្នា និងការគាំទ្រពីដៃគូ និងអង្គការគាំទ្ររបស់យើង។ ការរួមចំណែករបស់ពួកគេមានសារសំខាន់ក្នុងការបង្កើតកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងនេះឆ្ពោះទៅរកការលើកកម្ពស់ចំណេះដឹងផ្នែកឌីជីថល។ អ្នកគាំទ្ររបស់យើងគឺសាកលវិទ្យាល័យអន្តរជាតិផារ៉ាហ្គន, ដេប៉ាតេម៉ង់គ្រប់គ្រងប្រព័ន្ធព័ត៌មានវិទ្យានៅសាកលវិទ្យាល័យអន្តរជាតិផារ៉ាហ្គន, Open Development Cambodia (ODC), SecDev Foundation, Chumrum Digital, ICT4D និង YIGF Cambodia។

បទពិសោធន៍ IGF ២០២៣ ដែលមិនអាចបំភ្លេចបាន៖ ការរុករកអ៊ីនធឺណិត និងគន្លឹះសំខាន់ដែលខ្ញុំបានទទួល

• ថ្ងៃ​ព្រហស្បតិ៍ ១៤ ខែ​ធ្នូ ២០២៣​
• ហុងថុល្លី សុនីត
• ព្រឹត្តិការណ៍

ការចាប់ផ្តើមដំណើរដ៏មិនគួរឱ្យជឿទៅកាន់វេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិតឆ្នាំ ២០២៣ ដែលរៀបចំដោយអង្គការសហប្រជាជាតិនៅទីក្រុងក្យូតូ ប្រទេសជប៉ុន គឺជាសុបិនក្លាយជាការពិត។ នៅក្នុងការបង្ហោះប្លក់នេះ ខ្ញុំនឹងចែករំលែករឿងសំខាន់ៗពីព្រឹត្តិការណ៍ បំភ្លឺលើការពិភាក្សាសំខាន់ៗ និងឥទ្ធិពលដែលវាមានលើខ្ញុំនាថ្ងៃមុខ។ ការបើកកម្មវិធីដ៏អស្ចារ្យ និងការចូលរួមក្នុងវគ្គពិភាក្សា វេទិកានេះមានរយៈពេលប្រាំថ្ងៃ ដែលរៀបចំឡើងដើម្បីបង្កើនការចូលរួម និងបំផុសគំនិតដល់អ្នកចូលរួម។ នៅថ្ងៃដំបូង ខ្ញុំបានឃើញការសម្ពោធបើកកម្មវិធីដ៏ធំ ដែលពោរពេញទៅដោយសិក្ខាសាលាដ៏គួរឱ្យចាប់អារម្មណ៍ និងការពិភាក្សាកម្រិតខ្ពស់លើប្រធានបទថ្មីៗដូចជា បញ្ញាសិប្បនិម្មិត(AI) សុវត្ថិភាពតាមអ៊ីនធឺណិត និងប្រធានបទជាច្រើនទៀត។ លើសពីវគ្គសិក្សានេះ កម្មវិធីមានតំបន់ស្តង់ដែលបានបង្ហាញឱកាសជាច្រើនដើម្បីភ្ជាប់ទំនាក់ទំនងជាមួយក្រុមហ៊ុន អង្គការ និងក្រុមយុវជនដែលផ្សព្វផ្សាយសម្រាប់សេវាកម្ម និងកម្មវិធីរបស់ពួកគេ។ លើសពីនេះ អ្នកចូលរួមមានឱកាសទទួលបានបទពិសោធន៍ប្រពៃណីរបស់ប្រទេសជប៉ុន តាមរយៈការស្លៀកពាក់បែបប្រពៃណីជប៉ុន និងចូលរួមក្នុងពិធីផឹកតែជប៉ុនផងដែរ។ ថ្ងៃនេះបានបញ្ចប់ដោយការប្រារព្ធពិធីយ៉ាងអធឹកអធមរួមទាំងការបាញ់កាំជ្រួច និងការសម្តែងរបស់ប្រពៃណីជប៉ុន។ ការកសាងទំនាក់ទំនង៖ បណ្តាញទំនាក់ទំនង គឺជាទិដ្ឋភាពមួយផ្សេងទៀតនៃបទពិសោធន៍របស់ខ្ញុំនៅ IGF ២០២៣។ ខ្ញុំបានអញ្ជើញបុគ្គលជាច្រើនឱ្យចូលរួមក្នុងវគ្គធ្វើបទបង្ហាញពីររបស់យើងដែលបង្ហាញអំពី បដិវត្តការសិក្សាដែលជំរុញដោយ AI នៅក្នុងឧត្តមសិក្សាកម្ពុជា និងការពន្លឿនការផ្លាស់ប្តូរថាមពលរួមបញ្ចូល។ វគ្គទាំងនេះគឺជាវគ្គបង្ហាញលើកដំបូងដែលមិនធ្លាប់មានដែលមានជនជាតិខ្មែរយើងជាអ្នកពិភាក្សានៅក្នុងវេទិកាអន្តរជាតិនេះ។ ខ្ញុំរីករាយដែលបានឃើញអ្នកចូលរួមជាច្រើនដែលចាប់អារម្មណ៍លើប្រធានបទរបស់យើង។ ពិធីបើកដ៏អង់អាច៖ ពិធីបើក IGF ២០២៣ គឺជាឱកាសដ៏សំខាន់មួយ ដែលធ្វើឡើងដោយមានការចូលរួមពីបុគ្គលដ៏មានកិត្តិយស ដូចជានាយករដ្ឋមន្ត្រីជប៉ុន Kishida Fumio និងលោក Vint Cerf ដែលជាបិតានៃអ៊ីនធឺណិតផ្ទាល់។ សុន្ទរកថារបស់ពួកគេបានគូសបញ្ជាក់ពីតួនាទីសំខាន់នៃអ៊ីនធឺណិតក្នុងជីវិតប្រចាំថ្ងៃរបស់យើង ដោយសង្កត់ធ្ងន់ទៅលើឥទ្ធិពលរបស់វាទៅលើសកម្មភាពសេដ្ឋកិច្ចសង្គម ការអភិវឌ្ឍន៍ សុខភាព និងសន្តិសុខ។ បន្ថែមពីនេះ ពួកគេបានទទួលស្គាល់ការគំរាមកំហែងដែលបង្កឡើងដោយព័ត៌មានមិនពិត និងឧក្រិដ្ឋកម្មតាមអ៊ីនធឺណិត ខណៈពេលដែលអំពាវនាវឱ្យមានគោលនយោបាយដែលមានការទទួលខុសត្រូវ និងវិធីសាស្រ្តរួមបញ្ចូលមួយដើម្បីបង្រួបបង្រួមការបែងចែកឌីជីថល។ គន្លឹះសំខាន់ៗពីវគ្គគួរឱ្យចាប់អារម្មណ៍ និយាយជាមួយអ្នករស់នៅក្នុង Metaverse ៖ នៅក្នុងវគ្គនេះ ខ្ញុំមានឱកាសជួបជាមួយ Nem ដែលជា YouTuber ដ៏ពេញនិយម និងជាអ្នករស់នៅ Metaverse ។ វគ្គនេះបានពិភាក្សាអំពីអត្ថប្រយោជន៍នៃការប្រើប្រាស់ Metaverse សម្រាប់ការបង្កើតមាតិកាប្រកបដោយភាពច្នៃប្រឌិត ដូចជាប្រសិទ្ធភាពនៃការចំណាយ សមត្ថភាពក្នុងការគេចចេញពីការពិត ការបង្កើនភាពច្នៃប្រឌិតតាមរយៈការផ្លាស់ប្តូររូបរាង និងផ្ទៃខាងក្រោយ និងការលើកកម្ពស់ភាពចម្រុះនៃយេនឌ័រ។ អត្ថប្រយោជន៍ និងបញ្ហាប្រឈមនៃការពិតនិម្មិត៖ ការពិភាក្សាដ៏គួរឱ្យចាប់អារម្មណ៍មួយបានវិលជុំវិញអត្ថប្រយោជន៍ និងបញ្ហាប្រឈមដែលមានសក្តានុពលដែលបង្ហាញដោយបច្ចេកវិទ្យាដែលកំពុងរីកចម្រើនដូចជាបញ្ញាសិប្បនិម្មិត និងការពិតនិម្មិត។ ខ្ញុំបានស្វែងយល់ពីតម្រូវការសម្រាប់គោលការណ៍ និងគុណតម្លៃរួម ដើម្បីដឹកនាំការអភិវឌ្ឍន៍របស់បច្ចេកវិទ្យា ដោយធានាថាវាស្របតាមសិទ្ធិមនុស្ស និងការពិចារណាអំពីសីលធម៌។ តម្លាភាព គណនេយ្យភាព និងការពន្យល់បកស្រាយត្រូវបានកំណត់ថាជាកត្តាសំខាន់ក្នុងការរចនា និងអភិបាលកិច្ចរបស់ពួកគេ។ តម្រូវការដើម្បីធ្វើសមតុល្យរវាងវិធីសាស្រ្តពីលើចុះក្រោម និងពីក្រោមឡើងលើ ដោយផ្តោតលើស្តង់ដារពិភពលោក និងការអភិវឌ្ឍន៍ផ្អែកលើតម្លៃ ត្រូវបានកំណត់ថាជាកត្តាចាំបាច់។ មួយទសវត្សរ៍ក្រោយ៖ការបង្កើតមាតិកា និងការចូលប្រើព័ត៌មានបើកចំហ៖ ការសន្ទនាបានតម្រង់ឆ្ពោះទៅរកសារៈសំខាន់នៃអ្នកប្រើប្រាស់ក្នុងការបង្កើតបច្ចេកវិទ្យាថ្មី ដោះស្រាយបញ្ហាប្រឈមនានាទាក់ទងនឹងការគ្រប់គ្រងមាតិកាដែលបង្កើតដោយអ្នកប្រើប្រាស់ ការតភ្ជាប់ ភាពងាយស្រួល និងបច្ចេកទេសចែកចាយមាតិកា។ យើងបានស្វែងយល់ពីសារៈសំខាន់នៃក្របខ័ណ្ឌរក្សាសិទ្ធិក្នុងការគាំទ្រការផលិតមាតិកា តម្រូវការសម្រាប់ការភ្ជាប់គ្នាកាន់តែជិតស្និទ្ធរវាងបណ្តាញ និងសេវាកម្មមាតិកា និងតួនាទីសំខាន់នៃភាពចម្រុះនៃភាសា និងវប្បធម៌នៅក្នុងបរិយាកាសផ្សាយបន្តផ្ទាល់។ ការប្រឈមមុខនឹងព័ត៌មានមិនពិត និងការពិតទីផ្សារឌីជីថល៖ ការសន្ទនាបានបំភ្លឺអំពីសារៈសំខាន់នៃការពិចារណាបរិបទក្នុងស្រុក នៅពេលសិក្សាព័ត៌មាននៅភាគខាងត្បូងសកល ដោយជំរុញឱ្យមានការយល់អំពីបរិស្ថានវិទ្យាដ៏ធំនៃសិទ្ធិ និងការតស៊ូ។ ការការពារប្រកបដោយក្រមសីលធម៌ ការអនុវត្តល្អក្នុងការផ្សាយពាណិជ្ជកម្ម និងការវិភាគហានិភ័យក្នុងយុទ្ធនាការទីផ្សារត្រូវបានគូសបញ្ជាក់ ដើម្បីទប់ទល់នឹងការគំរាមកំហែងដែលអាចកើតមានចំពោះអ្នកសារព័ត៌មាន និងការនិយាយដោយសេរី។ ការប្រើប្រាស់ទិន្នន័យផ្ទាល់ខ្លួនដោយវេទិកាឌីជីថលសម្រាប់ការពង្រីកមាតិកា ត្រូវការវិធានការច្បាប់ និងតម្លាភាព ដើម្បីប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងការផ្សព្វផ្សាយព័ត៌មានមិនពិត និងបំភាន់។ ការបញ្ជ្រាបភាពធន់នឹងអ៊ីនធឺណិត និងរបៀបវារៈនៃការអភិវឌ្ឍន៍៖ ការពិភាក្សាផ្តោតលើការកសាងសមត្ថភាពតាមអ៊ីនធឺណិត និងការតភ្ជាប់របស់វាទៅនឹងគោលដៅអភិវឌ្ឍន៍។ វិស័យសំខាន់ៗចំនួនបួនសម្រាប់ការកំណត់អាទិភាពត្រូវបានកំណត់៖ ការពង្រឹងតួនាទីនៃភាពធន់តាមអ៊ីនធឺណិត ការជំរុញការកសាងសមត្ថភាពអ៊ីនធឺណិតប្រកបដោយនិរន្តរភាព ការកសាងសមត្ថភាពតាមអ៊ីនធឺណិតប្រកបដោយវិជ្ជាជីវៈ និងការពង្រឹងតួនាទីនៃភាពធន់តាមអ៊ីនធឺណិតក្នុងការអភិវឌ្ឍន៍។ អ្នកជំនាញបានអំពាវនាវឱ្យមានការភ្ជាប់ទំនាក់ទំនងច្បាស់លាស់រវាងភាពធន់នឹងអ៊ីនធឺណិត និងការអភិវឌ្ឍន៍ប្រកបដោយចីរភាព កិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងកសាងសមត្ថភាពប្រកបដោយនិរន្តរភាព និងការចូលរួមរបស់សមាជិកសភាក្នុងការបណ្តុះបណ្តាល និងការបែងចែកធនធានសម្រាប់សន្តិសុខអ៊ីនធឺណិត។ ចំណាប់អារម្មណ៍ទៅលើប្រទេសជប៉ុន៖ ប្រទេសជប៉ុនបានបន្សល់ទុកនូវចំណាប់អារម្មណ៍ដ៏យូរអង្វែងមកលើខ្ញុំ។ ខ្ញុំកត់សំគាល់ថា ប្រទេសនេះមានប្រព័ន្ធធ្វើដំណើរសាធារណៈលឿន និងអាចចូលប្រើប្រាស់បានគ្រប់គ្នា ភាពស្អាតប្រកបដោយអនាម័យនៅគ្រប់ទិសទី និងការយកចិត្តទុកដាក់របស់ប្រទេសក្នុងការបង្ហាញពីវប្បធម៌ដ៏សម្បូរបែប។ យើងអាចរៀនពីប្រទេសជប៉ុនបាន ដូចជាយុទ្ធសាស្ត្រឥទ្ធិពលទន់របស់ប្រទេសជប៉ុន ដោយបញ្ចូលទំនិញមានរូបភាពគួរឱ្យស្រលាញ់ អាហារ និងរូបតុក្កតាជានិមិត្តសញ្ញាដ៏ទាក់ទាញដើម្បីទាក់ទាញភ្ញៀវអន្តរជាតិ។ ផែនការអនាគត និងការដឹងគុណ៖ បទពិសោធន៍ IGF ២០២៣ បានធ្វើឱ្យចំណង់ចំណូលចិត្តរបស់ខ្ញុំទៅលើប្រធានបទអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិត ជំរុញខ្ញុំឱ្យចូលរួមក្នុងវេទិកា និងសន្និសិទផ្សេងៗបន្ថែមទៀត ដើម្បីពង្រីកចំណេះដឹងរបស់ខ្ញុំ និងចែករំលែកវាជាមួយអ្នកដទៃ។ ខ្ញុំត្រូវបានបំផុសគំនិតឱ្យបង្កើតសហគមន៍ឌីជីថល ដើម្បីផ្លាស់ប្តូរការយល់ដឹងអំពីអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិត AI និងការបង្កើតមាតិកា។ ខ្ញុំសូមថ្លែងអំណរគុណយ៉ាងជ្រាលជ្រៅចំពោះអង្គការទិន្នន័យអំពីការអភិវឌ្ឍ (ODC) ដែលបានផ្ដល់ឱកាសឱ្យខ្ញុំចូលរួមក្នុងព្រឹត្តិការណ៍នេះ ដោយបានជួយជាជំនយទៅលើការចំណាយលើការធ្វើដំណើរ និងទិដ្ឋាការរបស់ខ្ញុំ។ ការទទួលស្គាល់របស់អង្គការចំពោះកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់ខ្ញុំបានជំរុញខ្ញុំឆ្ពោះទៅរកការពង្រីកបណ្តាញអន្តរជាតិ និងចំណេះដឹងរបស់ខ្ញុំ។

វេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិតឆ្នាំ ២០២៣ នៅប្រទេសជប៉ុន៖ តើខ្ញុំទទួលបានអ្វីខ្លះពី IGF ហើយតើវាអស្ចារ្យប៉ុណ្ណា?

• ថ្ងៃ​ព្រហស្បតិ៍ ១៤ ខែ​ធ្នូ ២០២៣​
• ឡាំ សុធារី
• ព្រឹត្តិការណ៍

វេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ិនធឺណិតត្រូវបានប្រារព្ធឡើងនៅក្នុងប្រទេសជប៉ុនចាប់ពីថ្ងៃទី 8 ខែតុលាដល់ថ្ងៃទី 12 ខែតុលា ឆ្នាំ 2023។ ខ្ញុំគឺជាអ្នកចូលរួមម្នាក់ក្នុងវេទិកានេះ។ ម្យ៉ាងវិញទៀត ខ្ញុំរំភើបចិត្តយ៉ាងខ្លាំង ហើយបានទទួលការសង្ខេបព័ត៌មាននៅថ្ងៃដំបូង។ ការចូលរួមវេទិកានេះ គឺជាបទពិសោធន៍ផ្លាស់ប្តូរជីវិតសម្រាប់ខ្ញុំ។ ចាប់ពីពេលដែលខ្ញុំដើរឆ្លងកាត់វេទិកា ខ្ញុំត្រូវបានស្វាគមន៍ដោយភាពរីករាយ និងការស្វាគមន៍យ៉ាងកក់ក្តៅពីអ្នករៀបចំ។ ជាមួយគ្នានេះ ព្រឹត្តិការណ៍នេះត្រូវបានគ្រោងទុក រៀបចំ និងប្រតិបត្តិបានល្អ ដោយមានវាគ្មិនចូលរួម និងវគ្គយល់ដឹងច្បាស់លាស់។ ការពិភាក្សា និងសម័យប្រជុំមានព័ត៌មានច្រើន ហើយខ្ញុំបានរៀនច្រើនពីវាគ្មិនជំនាញ។ លើសពីនេះ វេទិកាត្រូវបានរៀបចំឡើងតាមរបៀបដែល ធ្វើឱ្យវាងាយស្រួលសម្រាប់ខ្ញុំក្នុងការរុករក និងទទួលបានព័ត៌មានដែលខ្ញុំត្រូវការ។ មានការពិភាក្សាលើប្រធានបទផ្សេងៗ ហើយសមាជិកកំពុងផ្លាស់ប្តូរបទពិសោធន៍ ទស្សនៈ និងចំណេះដឹងរបស់ពួកគេយ៉ាងសកម្ម។ វគ្គដែលខ្ញុំចាប់អារម្មណ៍ក្នុងអំឡុង IGF 2023 គឺអំពីរបៀបដែលវិស័យថាមពល និង បរិស្ថាន តភ្ជាប់ជាមួយបច្ចេកវិទ្យា និងរបៀបដែលបច្ចេកវិទ្យាឌីជីថលពង្រឹងវិស័យទាំងនេះនៅក្នុង សង្គម។ ខ្ញុំចាំបានថា គន្លឹះមួយដកចេញពីវាគ្មិនក្នុងវេទិកាមួយ គាត់បាននិយាយថា \"យើងមិនអាចបង្កើតយុទ្ធសាស្រ្តជាតិ ស្តីពីបច្ចេកវិទ្យាឌីជីថលដោយមិនមើលពីវិស័យបរិស្ថាន ឬ វិស័យថាមពលបានទេ\"។ខ្ញុំក៏ចាប់អារម្មណ៍លើការពិភាក្សាតុមូលនៃប្រធានបទ AI ផងដែរ។ វាគ្មិនចូលរួមក្នុងការពិភាក្សាទូលំ ទូលាយលើការធានានូវការតភ្ជាប់ដែលអាចទុកចិត្តបានដើម្បីដោះស្រាយការបែងចែកឌីជីថលដោយកាត់បន្ថយហានិភ័យនៃ AI ចំពោះសង្គម សេដ្ឋកិច្ច និងការបង្កើនអត្ថប្រយោជន៍ដល់មនុស្សជាតិ។ អ្វី​ដែល​ធ្វើ​ឱ្យ​ព្រឹត្តិការណ៍​នេះ​ពិសេស​គឺ​ឱកាស​ដើម្បី​ភ្ជាប់​ទំនាក់ទំនង​ជាមួយ​យុវជន​ផ្សេង​ទៀត ហើយ​ឱកាស​នៃ​បណ្តាញ​ដែល​ផ្តល់​ឱ្យ​ក៏​មាន​តម្លៃ និង​ជួយ​ខ្ញុំ​ក្នុង​ការ​បង្កើត​ទំនាក់ទំនង​ដ៏​សំខាន់។ គ្រប់គ្នាមានភាពរួសរាយរាក់ទាក់ ហើយខ្ញុំអាចភ្ជាប់ទំនាក់ទំនងជាមួយបុគ្គលដែលមានគំនិតដូចគ្នាជាច្រើននាក់មកពីមជ្ឈដ្ឋាន និងបទពិសោធន៍ផ្សេងៗគ្នា។ ខ្ញុំបានភ្ជាប់ទំនាក់ទំនងមួយចំនួនជាមួយយុវជនក្នុងបណ្តាប្រទេសអាស៊ាន ដើម្បីពង្រីកបណ្តាញទំនាក់ទំនង និង ចែករំលែកបទពិសោធន៍ និងឱកាសក្នុងវិស័យអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិត។ លើសពីនេះ ខ្ញុំរីករាយក្នុងការទស្សនាការបង្ហាញស្តង់របស់ក្រុមហ៊ុនបច្ចេកវិទ្យានីមួយៗនៅក្នុងវេទិកា។ ខ្ញុំមានការចាប់អារម្មណ៍យ៉ាងខ្លាំងចំពោះអ្វីដែលខ្ញុំបានឃើញ។ ស្តង់មានភាពទាក់ទាញ ទាក់ទាញ និងបង្ហាញនូវបច្ចេកវិជ្ជាទំនើបចុងក្រោយបង្អស់ ប្រកបដោយភាពច្នៃប្រឌិត និងអន្តរកម្ម។ តំណាងនៅស្តង់មានចំណេះដឹង រួសរាយរាក់ទាក់ និងផ្តល់ព័ត៌មានច្បាស់លាស់អំពីផលិតផលរបស់ពួកគេ។ ខ្ញុំរីករាយនឹងបទពិសោធន៍របស់ខ្ញុំនៅឯស្តង់ ហើយមានអារម្មណ៍ថាមាន ការបំផុសគំនិតដោយវិធីដែលពួកគេបង្ហាញបច្ចេកវិទ្យារបស់ពួកគេ។ភាពល្បីល្បាញ សម្រាប់បច្ចេកវិទ្យាច្នៃប្រឌិត និង មានកេរ្តិ៍ឈ្មោះក្នុងភាពជឿនលឿន នៃបច្ចេកវិទ្យា ទំនើប។ ប្រទេសជប៉ុនក៏ជាប្រទេសដ៏គួរឱ្យចាប់អារម្មណ៍មួយផងដែរ ដែលមានការផ្តល់ជូនភ្ញៀវទេសចរណ៍ជាច្រើន  និង ជាគោលដៅដែលត្រូវទៅទស្សនាសម្រាប់អ្នកដែលមានចំណាប់អារម្មណ៍ចង់ស្វែងយល់ពីវប្បធម៌ជប៉ុន។ ជាចុងក្រោយខ្ញុំសុខចិត្តចែករំលែកចំណេះដឹងរបស់ខ្ញុំដែលខ្ញុំទទួលបានពី IGF ទៅកាន់មនុស្សដែលមានគំនិតបើកចំហដើម្បីឱ្យពួកគេមានការលើកទឹកចិត្តសម្រាប់ចូលរួមក្នុងសកម្មភាព IGF នាពេលខាងមុខ ហើយខ្ញុំពិតជារីករាយណាស់ដែលខ្ញុំអាចគាំទ្រដល់ការរីកចម្រើនរបស់អ្នកដទៃ។ខ្ញុំចង់ចំណាយពេលបន្តិច ដើម្បីថ្លែងអំណរគុណយ៉ាងជ្រាលជ្រៅចំពោះ Open Development Cambodia ដែលបានធ្វើឱ្យវាអាចទៅរួចសម្រាប់ខ្ញុំក្នុងការចូលរួមក្នុងវេទិកានេះ។ ខ្ញុំមិនអាចអរគុណ ODC គ្រប់គ្រាន់សម្រាប់ការគាំទ្រ ដែលបានផ្តល់ឱ្យខ្ញុំនូវឱកាសដើម្បីក្លាយជាផ្នែកមួយនៃបទពិសោធន៍ដ៏អស្ចារ្យនេះ។ ប្រសិនបើគ្មានឱកាសដែលខ្ញុំទទួលបានពី Open Development Cambodia ខ្ញុំមិនអាចបង្កើនចំណេះដឹងរបស់ខ្ញុំអំពីរបៀបដែលបច្ចេកវិទ្យាត្រូវបានទទួលយកនៅក្នុងសង្គម និងរបៀបដែលវាមានសារៈសំខាន់ក្នុងជីវិតប្រចាំថ្ងៃរបស់យើងនោះទេ។ ជាពិសេស ខ្ញុំពិតជារីករាយណាស់ក្នុងការស្វែងយល់ពីប្រទេសជប៉ុន ដែលជាប្រទេសដ៏ស្រស់ស្អាតជាមួយនឹងមនុស្សដែលមានចិត្តសប្បុរស។

ជំហានបន្ទាប់​ក្រោយពីការចូលរួមវេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិតលើកទី ១៨

• ថ្ងៃ​ពុធ ១៣ ខែ​ធ្នូ ២០២៣​
• ហួត ស៊្រីម៉ានីត
• ព្រឹត្តិការណ៍

ខ្ញុំមិនដែលនឹកស្មានថា ខ្ញុំនឹងមានឱកាសក្នុងការចូលរួមវេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ិនធឺណិតប្រចាំឆ្នាំទេ ​​​ប៉ុន្តែខ្ញុំបានពុះពា​រគ្រប់ឧបសគ្គនិងអាចយកឈ្នះគំនិតតូចចង្អៀតរបស់ខ្ញុំដោយទទួលយកនូវអ្វីថ្មីៗសម្រាប់ខ្លួនឯង។ ក្នុងនាមជានិស្សិតថ្នាក់បរិញ្ញាបត្រផ្នែកគណនេយ្យ និងហិរញ្ញវត្ថុខ្ញុំមិនដែរនឹកស្រមៃថានិងមានឱកាសក្លាយទៅជាគណៈកម្មាធិម្នាក់ក្នុងការរៀបចំវេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិតលើកដំបូងរបស់កម្ពុជា​​ លើសពីនេះទៅទៀតការទទួលបានឱ្យកាសក្នុងការចូលរួមវេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិត​គឺជាបទពិសោធន៍មួយដ៏អស្ចារ្យ។តើខ្ញុំបានរៀនអ្វីខ្លះពីវេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិត?កិច្ចប្រជុំប្រចាំឆ្នាំលើកទី ១៨ នៃអភិបាលកិច្ចអ៊ិនធឺណិតត្រូវបានប្រារព្ធឡើងនៅមជ្ឈមណ្ឌលសន្និសីទអន្តរជាតិក្យូតូប្រទេសជប៉ុន។ នៅឆ្នាំនេះ ប្រធានបទនៃកិច្ចពិភាក្សាគឺ \"អ៊ីនធឺណែតដែលយើងចង់បាន - ការផ្តល់អំណាចដល់មនុស្សទាំងអស់\" ហើយការពិភាក្សាក៏បានលើកឡើងជុំវិញប្រធានបទរងចំនួនប្រាំបី ចាប់ពី AI & Emerging Technologies ដល់និរន្តរភាព និងបរិស្ថាន។ការចូលរួមក្នុងព្រឹត្តិការណ៍នេះគឺជាបទពិសោធន៍ដ៏សម្បូរបែបដែលផ្តល់ឱ្យខ្ញុំនូវការយល់ដឹងដ៏មានតម្លៃ ទស្សនៈថ្មី និងបទពិសោធន៍ជាក់ស្តែង។ ខ្ញុំចង់ចំណាយពេលនេះដើម្បីឆ្លុះបញ្ចាំងពីអ្វីដែលខ្ញុំបានរៀនពីព្រឹត្តិការណ៍នេះ និងរបៀបដែលវាបានជះឥទ្ធិពលដល់ខ្ញុំ។ ជាផ្នែកមួយនៃបទពិសោធន៍ដ៏អស្ចារ្យនេះ អ្នកចូលរួមទាំងអស់ត្រូវបានផ្តល់ឱកាសឱ្យជ្រើសរើសវគ្គដែលពួកគេចង់ចូលរួម ហើយខ្ញុំមានសំណាងណាស់ដែលអាចចូលរួមវគ្គក្នុងសុបិនរបស់ខ្ញុំបាន។ IGF នេះគឺជាបទពិសោធន៍ដ៏មានតម្លៃដែលជួយខ្ញុំឱ្យស្វែងយល់បន្ថែមអំពីការគ្រប់គ្រងអ៊ីនធឺណិត បញ្ហាប្រឈម និងឱកាសដែលនៅខាងមុខ។ ជាងនេះទៅទៀត ខ្ញុំក៏ត្រូវរៀននិងស្តាប់អំពីទស្សនៈផ្សេងទៀតរបស់មនុស្សមកពីមជ្ឈដ្ឋានផ្សេងៗគ្នាទាក់ទងនឹងបញ្ហាផ្សេងៗ។ ដោយមកពីនរណាម្នាក់ដែលមិនមែនមកពីប្រវត្តិបច្ចេកវិទ្យា ខ្ញុំបានរៀនអំពីការវិវឌ្ឍន៍ចុងក្រោយបង្អស់នៅក្នុង AI និង blockchain និងរបៀបដែលបច្ចេកវិទ្យាទាំងនេះកំពុងត្រូវបានប្រើប្រាស់ដើម្បីបង្កើតកម្មវិធីអ៊ីនធឺណិតថ្មីៗ។ ក៏ដូចជាការរៀនអំពីបញ្ហាប្រឈមនៃសុវត្ថិភាពអ៊ីនធឺណិត និងការគ្រប់គ្រងទិន្នន័យ និងវិធីកាត់បន្ថយ ហានិភ័យដែលទាក់ទងនឹងបញ្ហាទាំងនេះ។ ក្រៅពីនោះខ្ញុំបានរៀនអំពីសារៈសំខាន់នៃសិទ្ធិឌីជីថល និងតម្រូវការដើម្បីការពារឯកជនភាពរបស់មនុស្សនៅលើអ៊ីនធឺណិត។ជាចុងក្រោយខ្ញុំបានរៀនអំពីការងារដែលកំពុងធ្វើ ដើម្បីភ្ជាប់ការបែងចែកឌីជីថល និងធានាថាអ្នកគ្រប់គ្នាមានលទ្ធភាពប្រើប្រាស់អ៊ីនធឺណិត។តើវគ្គដែលគួរឱ្យចាប់អារម្មណ៍បំផុតអំពីព្រឹត្តិការណ៍នេះគឺជាអ្វី?ក្នុងនាមជានិស្សិតថ្នាក់បរិញ្ញាបត្រផ្នែកគណនេយ្យ និងហិរញ្ញវវគ្គដែលគួរឱ្យចាប់អារម្មណ៍បំផុតសម្រាប់ខ្ញុំគឺវគ្គ \"AI & Emerging Technologies\" ។ វគ្គនេះបានស្វែងយល់ពីអត្ថប្រយោជន៍ និងហានិភ័យដែលអាចកើតមាននៃ AI និងបច្ចេកវិទ្យាដែលកំពុងរីកចម្រើនផ្សេងទៀត ហើយបានពិភាក្សាពីរបៀបដើម្បីធានាថាបច្ចេកវិទ្យាទាំងនេះត្រូវបានប្រើប្រាស់ឱ្យបានល្អ។ខ្ញុំចាប់អារម្មណ៍ជាពិសេសក្នុងការពិភាក្សាអំពីរបៀបកាត់បន្ថយហានិភ័យនៃភាពលំអៀង AI និងការរើសអើង។ នេះគឺជាបញ្ហាសំខាន់មួយ ដោយសារប្រព័ន្ធ AI ត្រូវបានប្រើប្រាស់កាន់តែខ្លាំងឡើងដើម្បីធ្វើការសម្រេចចិត្តដែលប៉ះពាល់ដល់ជីវិតរបស់មនុស្ស។វគ្គដែលគួរឱ្យចាប់អារម្មណ៍មួយទៀតគឺវគ្គមួយស្តីពី​\"Emerging Tech and Solutions for Digital Inclusion\"។ វាជាការពិភាក្សាដ៏គួរឱ្យចាប់អារម្មណ៍ និងផ្តល់ព័ត៌មានអំពីសក្តានុពលនៃបច្ចេកវិទ្យាថ្មី ដើម្បីជួយសម្រួលដល់ការបែងចែកឌីជីថល និងលើកកម្ពស់ការរួមបញ្ចូលឌីជីថល។ ជាងនេះទៅទៀត វគ្គនេះក៏បានលើកឡើងពីសារៈសំខាន់នៃការសហការពីភាគីពាក់ព័ន្ធជាច្រើនក្នុងការអភិវឌ្ឍន៍និងប្រើប្រាស់បច្ចេកវិទ្យាដែលកំពុងរីកចម្រើនសម្រាប់ការរួមបញ្ចូលឌីជីថល។ វាគ្មិនមកពីរដ្ឋាភិបាល ធុរកិច្ចសង្គមស៊ីវិលនិងអ្នកសិក្សាទាំងអស់បានសង្កត់ធ្ងន់លើភាពចាំបាច់ក្នុងការធ្វើការរួមគ្នាដើម្បីធានាថាបច្ចេកវិទ្យាទាំងនេះត្រូវបានប្រើប្រាស់ក្នុងវិធីដែលផ្តល់អត្ថប្រយោជន៍ដល់មនុស្សគ្រប់គ្នា។ វគ្គស្តីពីបច្ចេកវិទ្យាថ្មី និងដំណោះស្រាយសម្រាប់ការរួមបញ្ចូលឌីជីថលគឺជាការពិភាក្សាដ៏វិជ្ជមាន និងប្រកបដោយក្តីសង្ឃឹមអំពីសក្តានុពលនៃបច្ចេកវិទ្យាថ្មីៗដើម្បីជួយកសាងពិភពឌីជីថលដែលបើកចំហនិងរួមបញ្ចូលកាន់តែច្រើន។វាគួរឱ្យចាប់អារម្មណ៍ក្នុងការស្តាប់ពីទស្សនៈពីកំពូលចុះក្រោម និងពីក្រោមលើបញ្ហានេះ និងដើម្បីស្វែងយល់អំពីបញ្ហាប្រឈម និងឱកាសសម្រាប់ការរួមបញ្ចូលឌីជីថល។បន្ទះកម្រិតខ្ពស់ II ស្តីពីការវិវត្តនៃនិន្នាការនៅក្នុងព័ត៌មានខុស & ក្លែងក្លាយ គឺជាវគ្គចុងក្រោយ និងទាក់ទាញបំផុត។ ការស្តាប់យោបល់របស់អ្នកជំនាញមកពីជុំវិញពិភពលោក និងជាពិសេសអ្នកឈ្នះរង្វាន់ណូបែលសន្តិភាពឆ្នាំ 2021 គឺជាការមើលឃើញដ៏គួរឱ្យចាប់អារម្មណ៍។ អ្នកស្រី Maria Ressa អំពីគំរូបច្ចុប្បន្ននៅក្នុងព័ត៌មានមិនពិត និងព័ត៌មានមិនពិត ក៏ដូចជាបង្កើតសំណើសម្រាប់ដោះស្រាយបញ្ហាទាំងនេះ។ ជាផ្នែកមួយនៃវគ្គនេះ បានជួយខ្ញុំឱ្យយល់កាន់តែស៊ីជម្រៅអំពីរបៀបដែលព័ត៌មានមិនពិត និងព័ត៌មានមិនពិតកំពុងក្លាយជាបញ្ហាដែលកំពុងកើនឡើងនៅក្នុងប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍន៍ដូចជាប្រទេសកម្ពុជា ដែលប្រជាជនមានទំនោរជឿលើអ្វីទាំងអស់ដែលពួកគេឃើញតាមអ៊ីនធឺណិត។ចំណុចសំខាន់នៃវេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិតក្រៅ​ពី​អាច​ចូល​រួម​កិច្ច​ប្រជុំ​គួរ​ឱ្យ​ចាប់​អារម្មណ៍​ទាំង​អស់ ការ​ជួប​ជាមួយ​នាយក​រដ្ឋ​មន្ត្រី​ជប៉ុន Fumio Kishida គឺ​ជា​ការ​ភ្ញាក់​ផ្អើល​យ៉ាង​ខ្លាំង។ ការស្តាប់របស់គាត់លើប្រធានបទ \"AI Generative\" នៅក្នុងសុន្ទរកថាសំខាន់របស់គាត់គឺពិតជាបំភ្លឺ។ វាគឺជាការបន្ថែមដ៏គួរឱ្យរំភើប ប្រកបដោយប្រាជ្ញា និងមានប្រយោជន៍ចំពោះ IGF 2023។ លើសពីនេះ វាបានជំរុញឱ្យខ្ញុំចង់ដឹងចង់ឃើញ និងធ្វើឱ្យខ្ញុំឆ្ងល់ថាតើប្រទេសជប៉ុននឹងបំពេញតាមការសន្យាដែលធ្វើឡើងដោយ Kishida នៅក្នុងសុន្ទរកថារបស់គាត់យ៉ាងដូចម្តេច។តើ​អ្វីជា​គម្រោង​​បន្ទាប់របស់អ្នកបន្ទាប់​ពី​ត្រឡប់​មក​កម្ពុជា​វិញ?បន្ទាប់ពីត្រឡប់មកកម្ពុជាវិញ ខ្ញុំមានគម្រោងចែករំលែកនូវអ្វីដែលខ្ញុំបានរៀននៅ IGF ជាមួយមិត្តរបស់ខ្ញុំ និងអ្នកពាក់ព័ន្ធផ្សេងទៀត។ ដើម្បីផ្សព្វផ្សាយចំណេះដឹងអំពីបញ្ហាអភិបាលកិច្ចតាមអ៊ីនធឺណិតខ្ញុំក៏មានបំណងផ្តល់បទបង្ហាញនិងសរសេរអត្ថបទប្លក់ និងអត្ថបទអំពី IGF ផងដែរ។ ខ្ញុំក៏មានបំណងបន្តសិក្សាអំពីបច្ចេកវិទ្យានាពេលខាងមុខ និងការគ្រប់គ្រងអ៊ីនធឺណិត។ ជាចុងក្រោយ ខ្ញុំមានបំណងសហការជាមួយក្រុមសង្គមស៊ីវិល ដើម្បីគាំទ្រការប្រើប្រាស់បច្ចេកវិទ្យាដើម្បីប្រយោជន៍សង្គម និងតស៊ូដើម្បីសិទ្ធិឌីជីថល។ លើសពីនេះទៀតខ្ញុំនឹងសហការជាមួយអង្គការ និងស្ថាប័នរដ្ឋាភិបាលដើម្បីបង្កើតគោលការណ៍ណែនាំ និងនីតិវិធីដែលលើកកម្ពស់ការស្វាគមន៍ និងរួមបញ្ចូលសហគមន៍អនឡាញ។ដើម្បីធ្វើឱ្យប្រាកដថាអ៊ីនធឺណិតត្រូវបានបង្កើតនិងប្រើប្រាស់ក្នុងវិធីដែលផ្តល់អត្ថប្រយោជន៍ដល់ប្រជាជនកម្ពុជាទាំងអស់ ខ្ញុំគិតថាវាជារឿងសំខាន់ដែលប្រជាជនកម្ពុជាចូលរួមក្នុងការពិភាក្សាជាសកលស្តីពីការគ្រប់គ្រងអ៊ីនធឺណិត។ ខ្ញុំប្តេជ្ញាប្រើជំនាញរបស់ខ្ញុំ ដើម្បីជះឥទ្ធិពលជាវិជ្ជមានដល់ទិដ្ឋភាពអ៊ីនធឺណែតរបស់ប្រទេសកម្ពុជានាពេលអនាគត។ចំណាប់​អារម្មណ៍អំពីប្រទេសជប៉ុនបើ​និយាយ​ពី​ប្រទេស​ជប៉ុនខ្ញុំ​ពិត​ជា​មាន​អារម្មណ៍​ល្អ​ណាស់។ការយកចិត្តទុកដាក់របស់ប្រទេសជប៉ុនចំពោះការបង្កើតថ្មី និងវប្បធម៌សហការដ៏រឹងមាំរបស់ខ្លួនគឺគួរអោយចាប់អារម្មណ៍។ការយកចិត្តទុកដាក់របស់ប្រទេសជប៉ុនចំពោះពហុភាគីក្នុងការគ្រប់គ្រងអ៊ីនធឺណិតក៏ធ្វើឱ្យខ្ញុំកោតសរសើរផងដែរ។ ជាពិសេស IGF 2023 នៅក្យូតូបានធ្វើឱ្យខ្ញុំចាប់អារម្មណ៍។បញ្ហាអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិតត្រូវបានពិភាក្សាជាសកលនៅ IGF ហើយវាជារឿងសំខាន់ដែលភាគីពាក់ព័ន្ធទាំងអស់ - រដ្ឋាភិបាល សាជីវកម្ម បុគ្គល និងអង្គការសង្គមស៊ីវិល មានសំឡេងនៅក្នុងកិច្ចពិភាក្សាទាំងនេះ។ប្រទេសជប៉ុនបានបង្ហាញពីការប្តេជ្ញាចិត្តរបស់ខ្លួនចំពោះពហុភាគីពាក់ព័ន្ធ និងអ៊ីនធឺណិតប្រកបដោយសមធម៌ និងបើកចំហដោយធ្វើជាម្ចាស់ផ្ទះ IGF នៅឆ្នាំ ២០២៣។ ការវិនិយោគរបស់ប្រទេសជប៉ុនក្នុងការអភិវឌ្ឍន៍បច្ចេកវិទ្យាគឺជារឿងមួយទៀតដែលធ្វើអោយខ្ញុំចាប់អារម្មណ៍។ នៅក្នុងវិស័យថ្មីៗជាច្រើន រួមមាន បញ្ញាសិប្បនិមិត្ត (AI) មនុស្សយន្តនិងកុំព្យូទ័រកង់ទិចប្រទេសជប៉ុនគឺជាអ្នកដឹកនាំ។ ខ្ញុំគិតថាបច្ចេកវិទ្យាទាំងនេះមានថាមពលក្នុងការផ្លាស់ប្តូរពិភពលោកទាំងស្រុង ហើយខ្ញុំពិតជារំភើបដែលឃើញប្រទេសជប៉ុនឈរនៅជួរមុខនៃការរីកចម្រើនរបស់ពួកគេ។ សរុបមក ខ្ញុំពិតជាមានអារម្មណ៍ល្អចំពោះប្រទេសជប៉ុន។តាមគំនិតរបស់ខ្ញុំប្រទេសជប៉ុនគឺជាប្រទេសមួយដែលអោយតម្លៃដល់ពហុភាគីនិយម ការច្នៃប្រឌិត និងការងារជាក្រុម។ ខ្ញុំចាប់អារម្មណ៍ចង់មើលពីរបៀបដែលប្រទេសជប៉ុននឹងបន្តជំរុញការអភិវឌ្ឍន៍សកលលោក និងអ៊ីនធឺណិត។ការថ្លែងអំណរគុណចំពោះ អង្គការទិន្នន័យអំពីការអភិវឌ្ឍខ្ញុំចង់ថ្លែងអំណរគុណចំពោះ អង្គការទិន្នន័យអំពីការអភិវឌ្ឍ(ODC)ដែលធ្វើឱ្យវាអាចទៅរួចសម្រាប់ខ្ញុំក្នុងការធ្វើដំណើរទៅកាន់ទីក្រុងក្យូតូ ប្រទេសជប៉ុនក្នុងឆ្នាំ ២០២៣ សម្រាប់វេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិត (IGF)។ ខ្ញុំមានការកោតសរសើរចំពោះ ដែលបានទទួលស្គាល់ពីសារៈសំខាន់នៃការចូលរួមរបស់ខ្ញុំនៅក្នុង IGF ។ ដោយមានជំនួយពី ODCខ្ញុំអាចភ្ជាប់បណ្តាញជាមួយអ្នកពាក់ព័ន្ធផ្សេងទៀតដែលចែករំលែកភាពរីករាយរបស់ខ្ញុំ សម្រាប់ការគ្រប់គ្រងអ៊ីនធឺណិត និងរៀនពីអ្នកជំនាញជុំវិញពិភពលោក។ ខ្ញុំប្ដេជ្ញាក្នុងការប្រើប្រាស់ចំណេះដឹង និងបទពិសោធន៍ដែលខ្ញុំទទួលបាននៅ IGF ដើម្បីគាំទ្រនិងរួមចំណែកដល់ការអភិវឌ្ឍន៍ប្រទេសកម្ពុជាឌីជីថលដែលបើកចំហ និងរួមបញ្ចូលកាន់តែច្រើន។

ការស្វែងយល់ពីវេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ិនធឺណិតនៅទីក្រុងក្យូតូ ប្រទេសជប៉ុន

• ថ្ងៃ​សុក្រ ៨ ខែ​ធ្នូ ២០២៣​
• សែត គីមហុង
• ព្រឹត្តិការណ៍

វេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ិនធឺណិត (IGF) គឺជាវេទិកាសកលមួយ ដែលភាគីពាក់ព័ន្ធមកពីមជ្ឈដ្ឋានផ្សេងៗមកជួបជុំគ្នា ដើម្បីពិភាក្សាអំពីបញ្ហាសំខាន់ៗទាក់ទងនឹងផលប៉ះពាល់នៃអ៊ីនធឺណិតលើសង្គម។ ចាប់ពីថ្ងៃទី ៨ ដល់ថ្ងៃទី ១២ ខែតុលា ហើយក្នុងនោះដែរខ្ញុំ ក៏ទទួលបានឱកាសចូលរួមកម្មវិធី IGF ២០២៣ នៅទីក្រុងក្យូតូ ប្រទេសជប៉ុន។ នៅក្នុងការអត្ថបទនេះ ខ្ញុំនឹងចែករំលែកបទពិសោធន៍ និងការយល់ដឹងរបស់ខ្ញុំពីព្រឹត្តិការណ៍ដ៏សំខាន់នេះ ដែលគ្របដណ្តប់លើប្រធានបទជាច្រើន ចាប់ពីកិច្ចសហប្រតិបត្តិការឌីជីថលសម្រាប់និរន្តរភាពបរិស្ថាន រហូតដល់តួនាទីរបស់សមាជិកសភាក្នុងការរៀបចំអ៊ីនធឺណិតដែលគួរឱ្យទុកចិត្ត។ការបង្ហាញអំពីIGF ២០២៣IGF ២០២៣ ត្រូវបើកកម្មវិធីដោយសុន្ទរកថាដ៏មានតម្លៃពីអគ្គលេខាធិការរងអង្គការសហប្រជាជាតិ និងនាយករដ្ឋមន្ត្រីជប៉ុន ដោយសង្កត់ធ្ងន់លើសារៈសំខាន់នៃកិច្ចសហប្រតិបត្តិការពហុភាគីក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហាប្រឈមជាសកល ដូចជាការអភិវឌ្ឍន៍ប្រកបដោយចីរភាព និងសកម្មភាពអាកាសធាតុ។ ប្រធានបទនៃព្រឹត្តិការណ៍នេះ \"អ៊ិនធឺណិតដែលយើងចង់បាន - ការផ្តល់អំណាចដល់មនុស្សទាំងអស់\" បានគូសបញ្ជាក់ពីការប្តេជ្ញាចិត្តក្នុងការបង្កើតអនាគតឌីជីថលដែលរួមបញ្ចូល និងនិរន្តរភាព។ថ្ងៃទី ០: ការកំណត់នៃវេទិការថ្ងៃដំបូងនៃព្រឹត្តិការណ៍នេះ មានកម្មវិធីបើកសម្ពោធបំផុសគំនិត និងវគ្គមួយស្តីពី \"ប្រព័ន្ធបណ្តាញនាពេលអនាគតជាវេទិកាសេវាកម្មបើកចំហនៅក្នុង Beyond5G/6G Era\"។ វគ្គនេះបានផ្តល់ការយល់ដឹងអំពីការវិវត្តនៃប្រព័ន្ធបណ្តាញ ដោយកំណត់សម្លេងសម្រាប់ការពិភាក្សានាពេលខាងមុខ។ថ្ងៃទី ១៖ និរន្តរភាពបរិស្ថាន និងអ៊ីនធឺណែតដែលគួរឱ្យទុកចិត្តនៅថ្ងៃដំបូង ខ្ញុំបានចូលរួមវគ្គបំភ្លឺចំនួនពីរ។ \"ធនធានដែលមិនអាចទាញយកបាន៖ តើកិច្ចសហប្រតិបត្តិការឌីជីថលអាចរួមចំណែកដល់សមរភូមិសម្រាប់បរិស្ថានរបស់យើងយ៉ាងដូចម្តេច?\" ស្វែងយល់ពីតួនាទីនៃកិច្ចសហប្រតិបត្តិការឌីជីថលក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហាប្រឈមបរិស្ថាន។ នៅក្នុង \"តួនាទីរបស់អ្នកតំណាងរាស្រ្តក្នុងការបង្កើតអ៊ីនធឺណែតដែលអាចទុកចិត្តបានដែលផ្តល់អំណាចដល់ប្រជាជនទាំងអស់\" ខ្ញុំបានរៀនអំពីតួនាទីដ៏សំខាន់របស់សមាជិកសភាក្នុងការរៀបចំបណ្តាញអ៊ីនធឺណែតដែលគួរឱ្យទុកចិត្ត ជាមួយនិងភាពជម្រុះ។ថ្ងៃទី 2៖ ការអប់រំដែលជំរុញដោយ AIថ្ងៃទី 2 ស្វែងយល់អំពីអនាគតនៃការអប់រំជាមួយនឹងវគ្គ \"បដិវត្តការសិក្សាដែលជំរុញដោយ AI ក្នុងឧត្តមសិក្សាកម្ពុជា។ កិច្ចពិភាក្សានេះមានជាប់ពាក់ព័ន្ធជាពិសេសនៅពេលដែលវាបានស្វែងយល់ពីសក្តានុពលរបស់ AI ក្នុងការប្រែក្លាយទិដ្ឋភាពអប់រំរបស់កម្ពុជា។ថ្ងៃទី ៣៖ ការផ្លាស់ប្តូរថាមពលជាសកលបទពិសោធន៍ IGF របស់ខ្ញុំគឺវគ្គស្តីពី \"ការបង្កើនល្បឿននៃការផ្លាស់ប្តូរថាមពលជាសកល\" ។ វគ្គនេះបានផ្តល់នូវការយល់ដឹងដ៏មានតម្លៃចំពោះការផ្លាស់ប្តូរជាសកលឆ្ពោះទៅរកប្រភពថាមពលប្រកបដោយនិរន្តរភាព និងតួនាទីដែលបច្ចេកវិទ្យាឌីជីថលអាចដើរតួក្នុងការផ្លាស់ប្តូរនេះ។ វាបានសង្កត់ធ្ងន់លើសារៈសំខាន់នៃការធានាឱ្យមានការផ្លាស់ប្តូរថាមពលដែលមិនទុកឱ្យនរណាម្នាក់នៅពីក្រោយ។ថ្ងៃទី ៤: នីតិរដ្ឋសម្រាប់ការគ្រប់គ្រងទិន្នន័យថ្ងៃចុងក្រោយបានបង្ហាញពីសម័យប្រជុំស្តីពី \"នីតិរដ្ឋសម្រាប់អភិបាលកិច្ចទិន្នន័យ\" ដែលគូសបញ្ជាក់ពីសារៈសំខាន់នៃការគ្រប់គ្រងទិន្នន័យ ខណៈការគោរពនីតិរដ្ឋ។ នេះមានសារៈសំខាន់ជាពិសេសនៅក្នុងយុគសម័យឌីជីថល ដែលទិន្នន័យដើរតួនាទីយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការរៀបចំពិភពលោករបស់យើង។ការចូលរួមចំណែកដល់ប្រទេសកម្ពុជាការចូលរួមរបស់ខ្ញុំនៅក្នុង IGF ២០២៣ បាននាំឱ្យខ្ញុំនូវចំណេះដឹងដ៏មានតម្លៃ និងទស្សនៈថ្មីៗ។ ខ្ញុំប្តេជ្ញាលើកកម្ពស់ការប្រើប្រាស់បច្ចេកវិទ្យាឌីជីថលប្រកបដោយការទទួលខុសត្រូវ តស៊ូមតិសម្រាប់ការរួមបញ្ចូលអ៊ីនធឺណិត និងគាំទ្រគំនិតផ្តួចផ្តើមដែលប្រើប្រាស់ AI សម្រាប់ការអប់រំ និងការផ្លាស់ប្តូរថាមពលប្រកបដោយនិរន្តរភាពក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ ខ្ញុំសូមថ្លែងអំណរគុណយ៉ាងជ្រាលជ្រៅចំពោះ ​អង្គការ​ទិន្នន័យ​អំពី​ការ​អភិវឌ្ឍ​ សម្រាប់ការគាំទ្រការចូលរួមរបស់ខ្ញុំនៅក្នុង IGF ២០២៣។ ការគាំទ្រមួយនេះបានអនុញ្ញាតឱ្យខ្ញុំចូលរួមជាមួយអ្នកដឹកនាំការគិតជាសកល និងទទួលបានការយល់ដឹងកាន់តែស៊ីជម្រៅអំពីបញ្ហាសំខាន់ៗនៅក្នុងការគ្រប់គ្រងអ៊ីនធឺណិត។ ខ្ញុំទន្ទឹងរង់ចាំការចែករំលែកចំណេះដឹងថ្មីរៗបស់ខ្ញុំ និងរួមចំណែកដល់អនាគតឌីជីថលរបស់ប្រទេសកម្ពុជា ដោយមានការគាំទ្រពី​អង្គការ​ទិន្នន័យ​អំពី​ការ​អភិវឌ្ឍ​។សរុបសេចក្តីមក IGF ២០២៣ នៅទីក្រុងក្យូតូ ប្រទេសជប៉ុន គឺជាបទពិសោធន៍ផ្លាស់ប្តូរ ដ៏ទូលំទូលាយទៅរកឱកាស និងគំនិតថ្មីៗសម្រាប់កំណត់អនាគតនៃអ៊ីនធឺណិត។ ជាមួយនឹងការប្តេជ្ញាចិត្តចំពោះការផ្លាស់ប្តូរជាវិជ្ជមាន ខ្ញុំពិតជារំភើបក្នុងការចូលរួមចំណែករបស់ខ្ញុំក្នុងការកសាងអនាគតឌីជីថលដ៏ត្រចះត្រចង់សម្រាប់ប្រទេសកម្ពុជា នាពេលអនាគត។

ការ​យល់​ដឹង​របស់​ក្រុមការងារ​អូ​ឌី​ស៊ី​ពី​កម្មវិធី The Asia Pacific School on Internet Governance (APSIG) ២០២៣

• ថ្ងៃ​អង្គារ ៥ ខែ​ធ្នូ ២០២៣​
• សុខ ហាំងឃាង
• ព្រឹត្តិការណ៍

APSIG គឺជាការបំពេញបន្ថែមនៃការកសាងសមត្ថភាពរបស់កម្មវិធី The​ Asia​ Pacific​ Internet​ Governance​ Academy​ ២០២៣​ (APIGA​)​ រួមទាំង ជាសាលាអភិបាលកិច្ច​អ៊ីនធឺណិត ក្នុងតំបន់ដែលធ្វើការបង្កើតមូលដ្ឋានគ្រឹះ ការលើកកម្ពស់ការយល់ដឹង និងការកសាងសមត្ថភាពនៅក្នុងតំបន់អាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក។ APSIG ២០២៣ ត្រូវបានប្រារព្ធឡើងរយៈពេលបីថ្ងៃចាប់ពីថ្ងៃទី ២៧-២៩ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ ២០២៣ នៅសណ្ឋាគារ Park Inn Radisson North EDSA ទីក្រុងម៉ានីល ប្រទេសហ្វីលីពីន។ ក្រុមការងាររបស់អង្គការទិន្នន័យអំពីការអភិវឌ្ឍ (ODC) ចូលរួមនៅក្នុងព្រឹត្តិការណ៍ទាំងមូល។APSIG បានចាប់ផ្តើមដំបូងក្នុងឆ្នាំ ២០១៦ ក្នុង​គោលបំណង​ផ្តល់​នូវ​ចំណេះដឹង​ និង​ជំនាញ​ដល់​អ្នកចូលរួមដើម្បី​ចូលរួម​ក្នុង​ការ​បង្កើត​គោលនយោបាយ​អ៊ីនធឺណិត​ ដោយ​បង្កើត​មូលដ្ឋាន​គ្រឹះ​ដ៏​រឹង​មាំ​ដូច​ខាងក្រោម​៖ ផ្សព្វផ្សាយ និងគាំទ្រសាលារៀនអភិបាលកិច្ច​អ៊ីនធឺណិត (SIGs) នៅក្នុងតំបន់អាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក ផ្តល់សេវាកម្មបណ្តុះបណ្តាលដល់អ្នករៀបចំ និងវាគ្មិននៅ SIGs ជាតិ និងក្នុងស្រុក ថ្ងៃសូន្យ (២៦ វិច្ឆិកា ២០២៣) កម្មវិធី​បាន​ចាប់ផ្តើម​ជា​ផ្លូវការ​ជាមួយនឹង​ការ​ណែនាំ និង​កម្មវិធី​ស្វាគមន៍ ។ នៅថ្ងៃសូន្យនៃព្រឹត្តិការណ៍នេះ អ្នកចូលរួមទាំងអស់ បានស្គាល់គ្នា និងរៀនពីគ្នាទៅវិញទៅមកអំពីអភិបាលកិច្ច​អ៊ីនធឺណិត ដែលកើតឡើងនៅក្នុងប្រទេសរបស់ពួកគេ។ ថ្ងៃទីមួយ (២៧​ វិច្ឆិកា ២០២៣​) កម្មវិធី​ផ្តោត​លើ ប្រវត្តិអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិត និងការវិវត្តនៃប្រព័ន្ធអេកូឡូស៊ី តួនាទីរបស់អង្គការអន្តរជាតិ និង NRIs បច្ចេកវិទ្យាអ៊ីនធឺណិត និងស្តង់ដារសុវត្ថិភាព Flash Talk ដោយអ្នកចូលរួមទាំងអស់, Bitcoin, Blockchain និង IP Go ។ អ្នកចូលរួមទាំងអស់ត្រូវបានជូនដំណឹងនៅថ្ងៃសូន្យ ដើម្បីរៀបចំការធ្វើ Flash Talk លើប្រធានបទនៃអភិបាលកិច្ច​អ៊ីនធឺណិត នៅក្នុងប្រទេសកំណើតរបស់ពួកគេ។ ក្រុមការងារ អូ​ឌី​ស៊ី បានធ្វើបទបង្ហាញស្តីពី AI-driven learning Revolution In Cambodian Higher Education ដែលជាឯកសារស្រាវជ្រាវដែលធ្វើឡើងដោយលោក ហេង សុខឡាយ អ្នកស្រាវជ្រាវលើបញ្ញាសិប្បនិម្មិត និងជាគ្រូបង្រៀននៅបណ្ឌិត្យសភាបច្ចេកវិទ្យាឌីជីថលកម្ពុជា។ លើសពីនោះ ក្រុមការងារ អូ​ឌី​ស៊ី ក៏បានគាំទ្រវាគ្មិនក្នុងការពន្យល់អំពី IP Go ការពិពណ៌នាអំពីសកម្មភាព ​តួនាទី​របស់​ប្រតិបត្តិ​ករ​បណ្តាញ​ និង​វិធី​ដំណើរការ​អ៊ីនធឺណិត ។ ថ្ងៃទីពីរ (២៨ វិច្ឆិកា ២០២៣​) កម្មវិធីផ្តោតលើ ភាពងាយស្រួល និងការដាក់បញ្ចូលលទ្ធភាពប្រើប្រាស់ និងបរិយាបន្ន (Accessibility and Inclusivity) សេដ្ឋកិច្ចឌីជីថល និងអនាគតនៃការងារ ការកាត់ផ្ដាច់អ៊ីនធឺណិត និងច្បាប់សិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ ឧប្បត្តិហេតុសុវត្ថិភាពអ៊ីនធឺណិត (ការដើរតួ)/ សុវត្ថិភាព DNS អភិបាលកិច្ច​អ៊ីនធឺណិត និងសង្គ្រាមជំនាន់ទី ៧ ។ សកម្មភាពគួរឱ្យចាប់អារម្មណ៍មួយក្នុងចំណោមសកម្មភាពជាច្រើនគឺ \"លទ្ធភាពប្រើប្រាស់ និងបរិយាបន្ន ( Accessibility and Inclusivity) \" ដែលវាគ្មិនបានបង្ហាញយើងអំពីភាពងាយស្រួលនៃគេហទំព័រ។ គាត់មានបំណងលើកកម្ពស់ការយល់ដឹងក្នុងចំណោមអ្នកបង្កើតគេហទំព័រ ដើម្បីពិចារណាលើធាតុនានា រួមទាំងសំឡេង ការបញ្ជាដោយសំឡេង និងឧបករណ៍ដែលមានផ្សេងទៀត។ វាគ្មិនក៏បានជំរុញអ្នកបង្កើតគេហទំព័រឱ្យធ្វើតាមការណែនាំរបស់ WC3 \"គោលការណ៍ណែនាំអំពីភាពងាយស្រួលនៃមាតិកាគេហទំព័រ\" (Web Content Accessibility Guidelines) មានការស្នើរសុំឱ្យជនមានពិការភាពសាកល្បងគេហទំព័ររបស់ពួកគេ ដើម្បីធានាថាខ្លឹមសារដែលមាននៅលើគេហទំព័ររបស់ពួកគេអាចចូលប្រើប្រាស់បាន។ បន្ទាប់ពីផ្នែកនេះ វាគ្មិនពិភាក្សាអំពីការអនុវត្តច្បាប់សិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិចំពោះការបិទអ៊ីនធឺណិត។ នៅក្នុងវគ្គការ​ដើរតួ​ក្នុង​ឧប្បត្តិហេតុ​តាម​ប្រព័ន្ធ​អ៊ីនធឺណិត​ ដែល​អ្នកចូលរួម​ទាំងអស់​ត្រូវ​បាន​បែងចែក​ជា​ ៣​ ក្រុម​ធំៗ​ រួម​មាន​ក្រុម​គ្រប់គ្រង​ ក្រុមបច្ចេកទេស​ និង​ក្រុម​ច្បាប់​ដែល​ទទួលខុសត្រូវ​ក្នុង​ការ​ឆ្លើយ​តប​ទៅ​កាន់​សាធារណជន​អំពី​ ករណី​ដែល​ Hacker​ លេច​ធ្លាយ​ទិន្នន័យ​របស់អង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាល​​។ ​ក្រុម ការងារ អូ​ឌី​ស៊ី បានដើរតួនាទីជាប្រធានក្រុមនៃក្រុមអ្នកច្បាប់ ហើយបានពន្យល់ដល់អ្នកចូលរួមដែលស្ថិតនៅក្នុងក្រុមអ្នកច្បាប់ និងអ្វីដែលយើងត្រូវធ្វើនៅក្នុងវគ្គនេះ ហើយយើងក៏បានពិភាក្សាអំពីដំណាក់កាលដែលយើងត្រូវអនុវត្តតាម យ៉ាងយកចិត្តទុកដាក់ផងដែរ។ សកម្មភាពទាំងនោះបានធ្វើឱ្យអ្នកចូលរួមដឹងពីរបៀបឆ្លើយតបទៅនឹងឧប្បត្តិហេតុបែបនេះដែលនឹងកើតឡើងនៅក្នុងជីវិតប្រចាំថ្ងៃរបស់យើង។ នៅចុងបញ្ចប់នៃថ្ងៃទី ២ ក្រុមការងារ អូ​ឌី​ស៊ី ក៏បានធ្វើបទបង្ហាញអំពីវប្បធម៌កម្ពុជាដល់អ្នកចូលរួមទាំងអស់ និងធ្វើបទបង្ហាញអំពីការងាររបស់ អូ​ឌី​ស៊ី និងការចូលរួមរបស់ អូ​ឌី​ស៊ី ក្នុងការកែលម្អអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិតនៅកម្ពុជា រួមទាំងកម្មវិធីវេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិតសម្រាប់យុវជនកម្ពុជា វេទិកាអាយស៊ីធី និងឌីជីថលកម្ពុជា និង កម្ពុជា អាយស៊ីធីខែម។​ ថ្ងៃទីបី (២៩ វិច្ឆិកា ២០២៣​) កម្មវិធីនេះបានចាប់ផ្តើមជាមួយនឹងផ្នែកដែលមានឈ្មោះថា Emerging ICANN អាទិភាព៖ ជុំបន្ទាប់នៃ gTLD ថ្មី និងការទទួលយកជាសកល ផលប៉ះពាល់នៃការបែងចែកអ៊ីនធឺណិតលើអនាគតនៃអ៊ីនធឺណិត។ កម្មវិធី APSIG 2023 បានបញ្ចប់ជាមួយនឹងការថ្លែងបិទដោយអ្នករៀបចំ។ អ្នកចូលរួមទាំងអស់បានផ្តល់មតិកែលម្អរបស់ពួកគេដើម្បីកែលម្អកម្មវិធី។ ​ក្រុមការងារ​របស់​អូ​ឌី​ស៊ី​ បានបង្កើត​ទំនាក់ទំនង​ជាមួយ​អ្នកចូលរួម​ផ្សេង​ទៀត​ សម្រាប់​កិច្ច​សហប្រតិបត្តិការ​នា​ពេល​អនាគត​។​ បន្ទាប់​ពី​កម្មវិធី​បាន​បញ្ចប់​ គេ​រំពឹង​ថា​ ក្រុមការងារ​របស់​ អូ​ឌី​ស៊ី​ អាច​សិក្សា​ ឬ​អនុវត្ត​ ប្រសិនបើ​អាច​ធ្វើ​បាន​ មេរៀន​ពាក់ព័ន្ធ​ណាមួយ​ដែល​បាន​រៀន​ពី​ APISIG 2023 ដល់យុវជនកម្ពុជា ​ ដល់​យុវជន​កម្ពុជា​ តាម​រយៈ​ព្រឹត្តិការណ៍​ “​វេទិកា​អភិបាលកិច្ច​អ៊ិ​ន​ធឺ​ណិ​ត​សម្រាប់​យុវជន​កម្ពុជា​ (Cambodia​ YIGF)”​ ដែល​គ្រោងនឹង​ រៀបចំនៅ​រាជធានី​ភ្នំពេញ​ នា​ឆ្នាំ​២០២៤​ ខាង​មុខ​នេះ។ ការយល់ដឹងពី APSIG ២០២៣ ក៏ផ្តល់នូវធាតុចូលបន្ថែម សម្រាប់ក្រុមការងារ អូ​ឌី​ស៊ី ដើម្បីប្រើប្រាស់សម្រាប់វគ្គចែករំលែកបទពិសោធន៍ទាក់ទងនឹងអភិបាលកិច្ច​អ៊ិ​ន​ធឺ​ណិ​ត ។ ទីពីរ វាគឺជាឱកាសដែលក្រុមការងាររបស់ អូ​ឌី​ស៊ី បានកសាងបណ្តាញ និងផ្លាស់ប្តូរយោបល់ ជាមួយ ក្រុមអ្នកស្រាវជ្រាវ អ្នកជំនាញ និងសហគមន៍អភិបាលកិច្ចតាមអ៊ីនធឺណិតផ្សេងៗទៀត។

បទពិសោធន៍ទទួលបានពីអភិបាលកិច្ចអ៊ិនធឺណិតក្នុងនាមជាវាគ្មិនមួយរូប

• ថ្ងៃ​អាទិត្យ ១៩ ខែ​វិច្ឆិកា ២០២៣​
• អ៊ុត ច័ន្ទតារាពេជ្រ
• ព្រឹត្តិការណ៍

ស្រមៃមើលកន្លែងមួយដែលពិភពបុរាណជួបនឹងចុងសម័យកាលដែលមានវប្បធម៌រេរាំជាមួយនឹងបច្ចេកវិទ្យា—កន្លែងមួយនោះគឺជាទីក្រុងក្យូតូ នៃប្រទេសជប៉ុន។ ឥឡូវនេះ ស្រមៃថាអ្នកជាផ្នែកមួយនៃការប្រមូលផ្តុំដោយ អ្នកដែលមានចំណង់ចំណូលចិត្តរួមគ្នាក្នុងការបង្កើតពិភពឌីជីថល។ នោះហើយជាកន្លែងដែលខ្ញុំបានចូលរួម នៅឯវេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិត (IGF) 2023 ហើយខ្ញុំចង់ប្រាប់អ្នកថាបទពិសោធន៍ដ៏គួរឱ្យរំភើបនេះមិន មែនតែមួយឆាវនោះទេ!ក្នុងនាមជាអ្នកតំណាងយុវជនគ្រាដ៏គួរឱ្យចងចាំបំផុតមួយនៅក្នុងដំណើររបស់ខ្ញុំគឺឱកាសក្នុងការធ្វើជាវាគ្មិនក្នុងវគ្គ #133 មានចំណងជើងថា \"ការពន្លឿនការផ្លាស់ប្តូរថាមពលរួមដែលមានភាពបញ្ចូល\"។ វគ្គនេះគឺជាផ្នែកសំខាន់មួយនៃការពិភាក្សាទូលំ ទូលាយអំពីបច្ចេកវិទ្យាឌីជីថលដើម្បីសម្រេចបាននូវគោលដៅអភិវឌ្ឍន៍ប្រកបដោយចីរភាព។ វគ្គនេះត្រូវបាន រៀបចំឡើងដោយអ្នកជំនាញដោយអង្គភាពសំខាន់ៗមួយចំនួន រួមមានក្រសួងកិច្ចការសេដ្ឋកិច្ច និងគោល នយោបាយអាកាសធាតុរបស់ប្រទេសហូឡង់ NLIGF វេទិកាពាណិជ្ជកម្មអេឡិចត្រូនិកហូឡង់ (ECP) និង WEOG។ នៅពេលខ្ញុំឈានជើងឡើងលើវេទិកា ខ្ញុំបាននាំយកមកជាមួយខ្ញុំមិនត្រឹមតែទស្សនៈវិស័យរបស់ ប្រទេសកម្ពុជាប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែថែមទាំងសហគមន៍យុវជនអាស៊ានដែលពោរពេញដោយភាពស្វាហាប់ផងដែរ។ វា​ជា​ពេល​មួយ​ដ៏មានកិត្តិយសនិង​ការ​ទទួល​ខុស​ត្រូវ​ដ៏​ធំធេង​ក្នុង​ការ​លើក​ឡើង​នូវ​សំឡេង​របស់​យុវជន។ បេសកកម្មនៃវគ្គពិភាក្សានេះគឺមានភាពច្បាស់លាស់ដើម្បីបង្កើនកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរួមគ្នារបស់យើងឆ្ពោះទៅ កាន់អនាគតថាមពលដែលពិតជាមិនទុកនរណាម្នាក់ចោលនៅក្រោយឡើយ។ នៅខាងក្រោយបទបង្ហាញរបស់ ខ្ញុំដែលមានចំណងជើងថា \"ការសម្រេចនូវអនាគតថាមពលបៃតងរបស់អាស៊ានតាមរយៈយុវជន\" ខ្ញុំបានស្វែង យល់ពីតួនាទីដ៏សំខាន់របស់យុវជនក្នុងការដឹកនាំការផ្លាស់ប្តូរថាមពលបៃតងនៅក្នុងតំបន់អាស៊ាន។ ខ្ញុំបានចាប់ ផ្តើមដោយសង្កត់ធ្ងន់លើសារៈសំខាន់ដ៏សំខាន់នៃថាមពលបៃតង មិនត្រឹមតែសម្រាប់និរន្តរភាពបរិស្ថានប៉ុណ្ណោះ ទេ ប៉ុន្តែក៏សម្រាប់អនាគតរួមរបស់យើងផងដែរ។ បន្ទាប់មកខ្ញុំបានលើកឡើងពីបញ្ហាប្រឈមសំខាន់ៗដែល អាស៊ានប្រឈមមុខក្នុងការផ្លាស់ប្តូរទៅរកថាមពលបៃតង រួមទាំងការកើនឡើងនៃតម្រូវការថាមពល និងបញ្ហា នៃលទ្ធភាព និងលទ្ធភាពប្រើប្រាស់។ យ៉ាង​ណា​មិញ ខ្ញុំ​ក៏​បាន​បង្ហាញ​ពី​សក្តានុពល​ដ៏ធំធេង​សម្រាប់​យុវជន​ក្នុង ​ការ​ចូល​រួម​ចំណែក​ក្នុង​ការ​អភិវឌ្ឍ​នេះ។ តាមរយៈការអនុម័តនូវបច្ចេកវិទ្យាបៃតង ការបង្កើតការងារបៃតង និងការផ្តួចផ្តើមគំនិតផ្តួចផ្តើមបៃតង យើងអាចប្រើប្រាស់គំរូជោគជ័យនៃវេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិតកម្ពុជា ជាឧទាហរណ៍ ដែលវេទិកានេះដើរតួនាទីយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការជំរុញការផ្លាស់ប្តូរឆ្ពោះទៅរក អនាគតថាមពល ប្រកបដោយនិរន្តរភាព និងបៃតងក្នុងអាស៊ាន។សុន្ទរកថាពីវគ្គសំខាន់ៗផ្សេងទៀត៖គំនិតរបស់ខ្ញុំមិនមែនកើតឡើងពីខ្ញុំតែម្នាក់ប៉ុណ្ណោះទេ។ ខ្ញុំបានទទួលនូវគំរូ និងចំណេះដឹងមួយចំនួនពីអ្នកជំនាញ ក្នុងវគ្គពិភាក្សាផ្សេងទៀតដែលខ្ញុំបានចូលរួមមុនវគ្គប្រជុំក្រុមរបស់ខ្ញុំ។ ខ្ញុំនឹងលើកឡើងនូវវគ្គពិភាក្សាបី ដែលបំផុសគំនិតដល់ខ្ញុំយ៉ាងពិតប្រាកដខាងក្រោម៖\"ការផ្លាស់ប្តូរក្របខ័ណ្ឌបច្ចេកវិទ្យាសម្រាប់ភពផែនដី\"IGF 2023 គឺដូចជាពិភពឌីជីថលដែលពោរពេញដោយចំណេះដឹង និងការបំផុសគំនិត។ វគ្គនេះបានធ្វើឱ្យខ្ញុំស្រមៃមើលនូវ Utopia ពណ៌បៃតងដែលដំណើរការដោយបច្ចេកវិទ្យា។ វាជាការរំលឹកថាអាណាចក្រឌីជីថលអាចជាកម្លាំងសម្រាប់ភពផែនដីផងដែរ ប្រសិនបើយើងរួមបញ្ចូលបរិស្ថាននៅក្នុងដំណើរការកសាងក្របខ័ណ្ឌ។\"ការពិភាក្សាកម្រិតខ្ពស់លើបញ្ញាសិប្បនិម្មិត\"Artificial Intelligence ឬ AI មិនមែនគ្រាន់តែជាពាក្យចចាមអារ៉ាមនោះទេ វាគឺជាតារារបស់កម្មវិធី! វគ្គនេះគឺជាការបំផុសគំនិតបំផុតសម្រាប់ខ្ញុំ ព្រោះវាបានបង្ហាញយើងពីរបៀបដែល AI អាចជាអ្នកបង្កើនល្បឿននៅក្នុងសិទ្ធិរបស់ខ្លួនយើង ដោយបង្កើនល្បឿនអោយយើងឆ្ពោះទៅកាន់ពិភពលោកដែលកាន់តែបៃតង និងមាននិរន្តរភាពជាងមុន។ ប៉ុន្តែ​មាន​បញ្ហា​ដែល​យើង​ត្រូវ​ពិចារណា​នៅទីនេះ! AI ត្រូវការត្រីវិស័យសីលធម៌ ហើយនោះជាកន្លែងដែលអភិបាលកិច្ចចូលមក។“បើគ្មានការពិតទេ អ្នកមិនអាចមានការពិត ហើយបើគ្មានការពិតទេ អ្នកមិនអាចមានការជឿទុកចិត្តបានឡើយ” ម្ចាស់រង្វាន់ណូបែលសន្តិភាព Maria Ressa បានថ្លែងនៅ IGF2023។ ការផ្តល់យោបល់ចំនួនបីត្រូវបានលើកឡើងសម្រាប់ការចូលទៅជិត AI ទូទៅ ដែលវាអាចត្រូវបានគេលួចយ៉ាងងាយស្រួលសម្រាប់បង្កើតឥទ្ធិពលលើផ្លូវអារម្មណ៍ និងជាញឹកញាប់ជាមួយនឹងខ្លឹមសារមិនពិតរួមមាន៖ \"បញ្ឈប់ការឃ្លាំមើលដើម្បីរកប្រាក់ចំណេញ។ បញ្ឈប់ការលំអៀងដោយសរសេរកូដប្រឆាំងនឹងស្ត្រី LGBTQI និងជនជាតិភាគតិចផ្សេងទៀត និងប្រើប្រាស់សារព័ត៌មានជាថ្នាំបំបាត់អំពើទុច្ចរិត។\"\"យុវជនសម្រាប់ការរួមបញ្ចូលឌីជីថល និងនិរន្តរភាពបរិស្ថាន\"វគ្គនេះគឺដូចជាការប្រមូលផ្តុំគ្នាមួយសម្រាប់អ្នកចម្បាំងឌីជីថលវ័យក្មេងដើម្បីចាប់ផ្តើមធ្វើសកម្មភាព។ វាសង្កត់នូវសារថាយើងជាយុវជនមិនមែនគ្រាន់តែជាអនាគតទេ យើងជាអ្នកជំរុញការផ្លាស់ប្តូរថ្ងៃនេះ! Nadia Owusu នៃសង្គមស៊ីវិល តំណាងក្រុមអាហ្រ្វិក បានសង្កត់ធ្ងន់លើតួនាទីរបស់យុវជននៅក្នុងពេលវេលាដ៏មានសារៈសំខាន់នេះ នៅពេលដែលយើងត្រូវការពន្លឿនបរិស្ថានឌីជីថលបៃតង។ ខ្ញុំទទួលបានការបំផុសគំនិតជាច្រើនពីការងារ និងសេចក្តីថ្លែងការណ៍របស់នាងពីវគ្គពិភាក្សាដែលជំរុញដល់កិច្ចពិភាក្សារបស់ខ្ញុំផងដែរ។ដំណើរត្រឡប់មកវិញការចាកចេញពីទីក្រុងក្យូតូគឺ ពិបានធ្វើចិត្តបានណាស់ ប៉ុន្តែខ្ញុំបានយកមកវិញលើសពីការចងចាំទៅទៀត។ ខ្ញុំបាននាំយកវ៉ាលីមួយត្រឡប់មកវិញដែលពោរពេញទៅដោយការបំផុសគំនិត ប្រាជ្ញា និងបេះដូងដែលផ្ទុះឡើងជាមួយនឹងការប្តេជ្ញាចិត្តដើម្បីបន្តគាំទ្រសិទ្ធិឌីជីថល និរន្តរភាពបរិស្ថាន និងការផ្តល់សិទ្ធិអំណាចដល់យុវជន។ខ្ញុំនឹងប្រើប្រាស់ចំណេះដឹងរបស់ខ្ញុំដើម្បីបំភ្លឺពិភពឌីជីថលរបស់យើង ម្តងមួយភីកសែល។ការអរគុណជាពិសេសសូមថ្លែងអំណរគុណយ៉ាងស្មោះស្ម័គ្រចំពោះក្រុមការងារដ៏គួរឱ្យកោតសរសើររបស់ខ្ញុំ គណៈកម្មាធិការរៀបចំវេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ិនធឺណិតយុវជនកម្ពុជា ក្រុមប្រឹក្សាភិបាលនៃគណៈកម្មាធិការប្រឹក្សារបស់យើង និងអង្គការ Open Development Cambodia សម្រាប់ការធ្វើឱ្យឱកាសដ៏អស្ចារ្យនេះអាចកើតឡើង។ ការគាំទ្រ និងការយកចិត្តទុកដាក់របស់អ្នកបានជំរុញដំណើររបស់ខ្ញុំឆ្ពោះទៅកាន់ពិភពឌីជីថលដែលមានភាពរួមបញ្ចូល និងនិរន្តរភាព។

ការបន្ថយគម្លាតនៃឌីជីថល៖ អ្វីដែល IGF ២០២៣ បានបង្រៀនខ្ញុំ

• ថ្ងៃ​សុក្រ ១៧ ខែ​វិច្ឆិកា ២០២៣​
• វ៉ា​ ផាវ៉ាន
• ព្រឹត្តិការណ៍

ការបែងចែកឌីជីថលគឺជាគម្លាតរវាងអ្នកដែលមានលទ្ធភាពប្រើប្រាស់បច្ចេកវិទ្យាឌីជីថល និងអ្នកដែលមិនមានលទ្ធភាពប្រើប្រាស់ប្រព័ន្ធទាំងអស់នោះ។ វា​ជា​បញ្ហា​ដែល​ជះឥទ្ធិពល​ដល់​មនុស្ស​ទូទាំង​ពិភពលោក ប៉ុន្តែ​វា​ត្រូវបាន​យកចិត្តទុកដាក់ជាពិសេស​នៅក្នុង​ប្រទេស​កំពុង​អភិវឌ្ឍ។នៅវេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ិនធឺណិតថ្មីៗនេះ (IGF២០២៣) ខ្ញុំមានឱកាសចូលរួមវគ្គជាច្រើនពីវេទិកាជាន់ខ្ពស់ រហូតដល់បន្ទប់វាគ្មិនដែលមិនបានចាក់ផ្សាយនៅលើយូធូប។ ក្នុងចំណោមវគ្គ ៣០០ ជាងដែល IGF២០២៣អនុញ្ញាតឲ្យចូលរួម ខ្ញុំបានចូលរួមវគ្គភាគជាច្រើនអំពី ការបែងចែក និងរួមបញ្ចូលនៃឌីជីថល និង បរិស្ថាននិងនិរន្តរភាព។ ប្រធានបទផ្សេងៗគ្នាពីប្រទេសជាច្រើនត្រូវបានបកស្រាយ ទោះជាយ៉ាងនេះក្តី ខ្ញុំនឹងយកតែយកការបែងចែកនិងការរួមបញ្ចូលឌីជីថលរបស់ប្រទេសចំនួនពីរមកប្រៀបធៀបគឺ ប្រទេសជប៉ុន និងប្រទេសកម្ពុជា។គម្លាតនៃឌីជីថលរបស់ប្រទេសជប៉ុន៖ប្រទេសជប៉ុនគឺជាប្រទេសដែលជឿនលឿនខាងបច្ចេកវិទ្យា ប៉ុន្តែប្រជាជនមួយចំនួនប្រឈមមុខនឹងឧបសគ្គក្នុងការចូលប្រើប្រាស់ និងប្រើប្រាស់ឧបករណ៍ឌីជីថលផងដែរ។ ជាក់ស្ដែង ជាពិសេសសម្រាប់មនុស្សចាស់ និងសហគមន៍ជនបទដាច់ស្រយាល។ប្រទេសជប៉ុនមានមេរៀនសំខាន់ៗមួយចំនួនអំពីរបៀបធ្វើបន្ថយគម្លាតផ្នែកឌីជីថល ដូចជាការវិនិយោគហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ និងការបណ្តុះបណ្តាលចំណេះដឹងផ្នែកឌីជីថល។• វិនិយោគលើហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ៖ ប្រទេសជប៉ុនបានវិនិយោគយ៉ាងច្រើនលើបណ្តាញអ៊ីនធឺណែតល្បឿនលឿន សូម្បីតែនៅតំបន់ជនបទក៏ដោយ។ នេះបានធ្វើឱ្យអ្នកគ្រប់គ្នាកាន់តែងាយស្រួលប្រើអ៊ីនធឺណិត។• ផ្តល់ការបណ្តុះបណ្តាលអក្ខរកម្មឌីជីថល៖ ប្រទេសជប៉ុនផ្តល់កម្មវិធីអក្ខរកម្មឌីជីថលនៅគ្រប់កម្រិតនៃការអប់រំ។ វាជួយមនុស្សឱ្យរៀនពីរបៀបប្រើប្រាស់ឧបករណ៍ឌីជីថលប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាព។គម្លាតនៃឌីជីថលនៅប្រទេសកម្ពុជាកម្ពុជា​ជា​ប្រទេស​កំពុង​អភិវឌ្ឍន៍​មួយ​ដែល​មាន​ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ ICT មិនសូវជឿនលឿន ហើយ​បណ្ដាញអ៊ីនធឺណិតនៅខ្សោយនៅឡើយ។ ជាលទ្ធផល មួយភាគធំនៃចំនួនប្រជាជនមានកម្រិតមធ្យម ឬគ្មានលទ្ធភាពប្រើប្រាស់ធនធានឌីជីថល។ ភាពខុសគ្នានេះមានផលប៉ះពាល់អវិជ្ជមានជាពិសេសទៅលើប្រជាជននៅតាមជនបទ។កម្ពុជា​ក៏​កំពុង​រៀន​មេរៀន​ដ៏​មាន​តម្លៃ​ផង​ដែរ​អំពី​វិធីបន្ថយគម្លាតនៃ​ឌីជីថល៖• បង្កើតគោលនយោបាយ និងក្របខណ្ឌច្បាប់ដ៏រឹងមាំ៖ កម្ពុជា​បាន​បង្កើត​គោលនយោបាយ និង​ក្របខណ្ឌ​បទប្បញ្ញត្តិ​ដែល​ជំរុញ​ឱ្យ​មាន​ការ​រីក​ចម្រើន ICT និង​បិទ​គម្លាត​ឌីជីថល។ នេះរួមបញ្ចូលទាំងកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងដើម្បីកែលម្អហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធអ៊ីនធឺណិត និងកាត់បន្ថយការចំណាយលើការចូលប្រើអ៊ីនធឺណិត។• ចាប់ដៃគូជាមួយវិស័យឯកជន៖ កម្ពុជាកំពុងធ្វើការជាមួយវិស័យឯកជន ដើម្បីទាញយកធនធាន និងជំនាញ ដើម្បីជំរុញកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងដាក់បញ្ចូលឌីជីថល។តើយើងអាចរៀនអ្វីខ្លះពីប្រទេសជប៉ុន និងកម្ពុជា?ប្រទេសជប៉ុន និងកម្ពុជាអាចបង្រៀនយើងច្រើនអំពីរបៀបបង្កើតការបែងចែកឌីជីថល។ ខាងក្រោមនេះគឺជាមេរៀនសំខាន់ៗមួយចំនួនរួមមាន៖• ប្រកាន់យកវិធីសាស្រ្តផ្ទាល់ខ្លួន៖ ប្រទេសនីមួយៗប្រឈមមុខនឹងបញ្ហាប្រឈមប្លែកៗពីគ្នា ដូច្នេះ មិនមែនដំណោះស្រាយមួយអាចប្រើប្រាស់គ្រប់កាលៈទេសៈនោះទេ។ វាមានសារៈសំខាន់ណាស់ក្នុងការយល់ដឹងអំពីបរិបទក្នុងតំបន់ និងបង្កើតដំណោះស្រាយដែលសមស្រប។• បង្កើតគោលនយោបាយរួមបញ្ចូល៖ រដ្ឋាភិបាលគួរតែបង្កើតគោលនយោបាយដែលផ្តល់អាទិភាពដល់ការរួមបញ្ចូលឌីជីថល។ នេះរួមបញ្ចូលទាំងការវិនិយោគលើហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ ការលើកកម្ពស់កម្មវិធីអក្ខរកម្មឌីជីថល និងការធ្វើឱ្យប្រាកដថាសេវាកម្មឌីជីថលមានតម្លៃសមរម្យ។• សហការដើម្បីផលប៉ះពាល់៖ កិច្ចសហការរវាងរដ្ឋាភិបាល អាជីវកម្ម និងអង្គការសង្គមស៊ីវិលអាចជំរុញកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងយ៉ាងសំខាន់ដើម្បីសម្រេចបាននូវការរួមបញ្ចូលឌីជីថល។ការបង្រួបបង្រួមការបែងចែកឌីជីថល និងការលើកកម្ពស់ការដាក់បញ្ចូលឌីជីថលគឺចាំបាច់ក្នុងការធានាថា មនុស្សគ្រប់រូបមានសិទ្ធិទទួលបានឱកាស ព័ត៌មាន និងធនធានស្មើៗគ្នា។ ប្រទេសជប៉ុន ​មាន​ការ​រីក​ចម្រើនហើយ ប៉ុន្តែ​នៅ​មាន​ការងារ​ច្រើន​ទៀត​ដែល​ត្រូវ​ធ្វើ។ តាមរយៈការសិក្សាពីបទពិសោធន៍របស់ពួកគេ យើងអាចបង្កើតដំណោះស្រាយដែលមានប្រសិទ្ធភាព និងរួមបញ្ចូលកាន់តែច្រើនមកប្រើប្រាស់ក្នុងប្រទេសយើងឲ្យបានសមស្រប។

IGF ២០២៣៖ អនាគតនៃអ៊ិនធឺណិតគឺស្ថិតនៅក្នុងហានិភ័យ ហើយយើងទាំងអស់គ្នាមានតួនាទីជួយដោះស្រាយ

• ថ្ងៃ​សុក្រ ១៧ ខែ​វិច្ឆិកា ២០២៣​
• សុខាច័ន្ទ សុជាតា
• ព្រឹត្តិការណ៍

វេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ិនធឺណិត (IGF) តំណាងឱ្យការប្រមូលផ្តុំប្រចាំឆ្នាំឈានមុខគេរបស់ពិភពលោកនៃភាគីពាក់ព័ន្ធពីវិស័យផ្សេងៗគ្នា ដោយប្រមូលផ្តុំគ្នាដើម្បីពិភាក្សា និងមានឥទ្ធិពលលើគន្លងនៃអនាគតរបស់អ៊ីនធឺណិត។ 2023 IGF ដែលរៀបចំនៅទីក្រុងក្យូតូ ប្រទេសជប៉ុន ចាប់ពីថ្ងៃទី ៨ ដល់ ១២ ខែតុលា បានកត់សម្គាល់ពេលវេលាដ៏សំខាន់មួយ។ នៅចំណុចប្រសព្វនេះ អ៊ីនធឺណិតប្រឈមមុខនឹងបញ្ហាជាច្រើន ដោយលើកកំពស់សារៈសំខាន់នៃព្រឹត្តិការណ៍នេះក្នុងការរៀបចំអនាគតរបស់វា។ដោយឆ្លុះបញ្ចាំងពីបទពិសោធន៍ផ្ទាល់ខ្លួនរបស់ខ្ញុំនៅ IGF 2023 វាមិនមានអ្វីខ្លីនៃការពង្រឹងនោះទេ។ សិក្ខាសាលាជាច្រើន និងភាពខ្នះខ្នែងរបស់សហគមន៍ក្នុងការចូលរួមក្នុងការពិភាក្សាដោយឯកឯងបានធ្វើឱ្យខ្ញុំមានការងឿងឆ្ងល់។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ចំពេលមានការផ្លាស់ប្តូរគំនិតដ៏រស់រវើក ការសង្កេតដ៏គួរឱ្យកត់សម្គាល់មួយគឺជាតួនាទីដ៏កម្រដែលជារឿយៗត្រូវបានលេងដោយយុវជនក្នុងការពិភាក្សា ជាមួយនឹងតួនាទីអកម្មជាច្រើន។បញ្ហាប្រឈមនៃយុគសម័យថ្មីសម្រាប់អ៊ីនធឺណិតបញ្ហា​ប្រឈម​ចម្បង​បំផុត​ក្នុង​ចំណោម​បញ្ហា​ប្រឈម​ដែល​បាន​ពិភាក្សា​គឺ​ការ​គំរាម​កំហែង​នៃ​ការ​បែក​ខ្ញែក​អ៊ីនធឺណិត។ រដ្ឋាភិបាល និងអង្គភាពឯកជនកំពុងប្រជែងគ្នាកាន់តែខ្លាំងឡើងក្នុងការគ្រប់គ្រងផ្នែកផ្សេងគ្នានៃអ៊ីនធឺណិត ដែលបង្កើនហានិភ័យនៃទិដ្ឋភាពឌីជីថលដែលប្រេះស្រាំ និងប្រេះស្រាំ។ ផលប៉ះពាល់នៃការបែកខ្ញែកបែបនេះរួមមានការរឹតត្បិតការចូលប្រើព័ត៌មាន និងសេវាកម្ម ក៏ដូចជាការរារាំងសក្តានុពលនៃការច្នៃប្រឌិត។បញ្ហាប្រឈមដ៏សំខាន់មួយទៀតដែលបានលេចឡើងគឺការកើនឡើងនៃ AI និងបច្ចេកវិទ្យាដែលកំពុងរីកចម្រើនផ្សេងទៀត។ ខណៈពេលដែលបច្ចេកវិទ្យាទាំងនេះមានសក្តានុពលក្នុងការធ្វើបដិវត្តទិដ្ឋភាពផ្សេងៗនៃជីវិតរបស់យើង វាក៏នាំមកនូវហានិភ័យផងដែរ ដូចជាការផ្លាស់ទីលំនៅការងារ និងការប្រើប្រាស់ទិន្នន័យមិនត្រឹមត្រូវ។ ការរុករកទេសភាពនេះតម្រូវឱ្យមានកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរួមគ្នាដើម្បីធានាបាននូវការអភិវឌ្ឍន៍ប្រកបដោយការទទួលខុសត្រូវ និងសីលធម៌ និងការអនុវត្តនៃបច្ចេកវិទ្យាបំប្លែងទាំងនេះ។បន្ថែមពីលើបញ្ហាប្រឈមទាំងនេះ អ៊ិនធឺណិតបានដោះស្រាយជាមួយនឹងការរីករាលដាលនៃព័ត៌មានមិនពិត និងព័ត៌មានមិនពិត ការកើនឡើងនៃឧក្រិដ្ឋកម្មតាមអ៊ីនធឺណិត និងការលុបបំបាត់ភាពឯកជនលើអ៊ីនធឺណិត។ចំណុចភ្លឺក្នុងចំណោមបញ្ហាប្រឈមទាំងនេះគឺភាពជោគជ័យរបស់ IGF ២០២៣ ក្នុងការប្រមូលផ្តុំអ្នកពាក់ព័ន្ធចម្រុះមកពីជុំវិញពិភពលោក។ ប្រធានបទនៃវេទិកា \"អ៊ិនធឺណិតដែលយើងចង់បាន - ការផ្តល់អំណាចដល់មនុស្សទាំងអស់\" បានបម្រើជាការរំលឹកថា អ៊ីនធឺណិតគឺជាធនធានសកលដែលគួរតែអាចប្រើប្រាស់បាន និងមានប្រយោជន៍សម្រាប់មនុស្សគ្រប់គ្នា។អ្វីដែលខ្ញុំបានរៀនពីអ្នកជំនាញអ៊ីនធឺណិតឈានមុខគេរបស់ពិភពលោក៖អ៊ីនធឺណិត​ជា​ធនធាន​សកល ហើយ​វា​ត្រូវ​តែ​គ្រប់គ្រង​តាម​នោះ​។ ប្រព័ន្ធគ្រប់គ្រងអ៊ីនធឺណេតបច្ចុប្បន្នត្រូវបានបែកខ្ញែក និងខ្ទេចខ្ទាំ ដែលធ្វើឱ្យវាពិបាកក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហាប្រឈមជាសកល។ យើងត្រូវការប្រព័ន្ធគ្រប់គ្រងអ៊ីនធឺណិតដែលរួមបញ្ចូល និងចូលរួមកាន់តែច្រើន ដែលឆ្លុះបញ្ចាំងពីលក្ខណៈសកលនៃអ៊ីនធឺណិត។- យើងត្រូវវិនិយោគលើអក្ខរកម្មឌីជីថល និងការអប់រំ។ មនុស្សជាច្រើននៅជុំវិញពិភពលោកមិនមានជំនាញ និងចំណេះដឹងដែលពួកគេត្រូវការក្នុងការប្រើប្រាស់អ៊ីនធឺណិតប្រកបដោយសុវត្ថិភាព និងប្រសិទ្ធភាពនោះទេ។ យើងត្រូវវិនិយោគលើកម្មវិធីដែលបង្រៀនមនុស្សអំពីអក្ខរកម្មឌីជីថល និងសុវត្ថិភាពតាមអ៊ីនធឺណិត។- យើងត្រូវការពារឯកជនភាព និងសុវត្ថិភាពអនឡាញរបស់យើង។ អ៊ីនធឺណិត​បាន​ក្លាយ​ជា​កន្លែង​បង្កាត់​ពូជ​សម្រាប់​ឧក្រិដ្ឋកម្ម​តាម​អ៊ីនធឺណិត និង​ការ​បំពាន​ទិន្នន័យ។ យើងត្រូវចាត់វិធានការដើម្បីការពារឯកជនភាព និងសុវត្ថិភាពអនឡាញរបស់យើង ទាំងបុគ្គល និងក្នុងសង្គម។- យើងត្រូវធានាថា អ៊ីនធឺណិតអាចចូលប្រើបានសម្រាប់មនុស្សគ្រប់គ្នា។ អ៊ីនធឺណិតនៅតែជាភាពប្រណីតសម្រាប់មនុស្សជាច្រើនជុំវិញពិភពលោក។ យើងត្រូវធ្វើការដើម្បីធ្វើឱ្យអ៊ីនធឺណិតកាន់តែមានតម្លៃសមរម្យ និងអាចប្រើប្រាស់បានសម្រាប់មនុស្សគ្រប់គ្នា ដោយមិនគិតពីប្រាក់ចំណូល ឬទីតាំងរបស់ពួកគេ។- យើងត្រូវលើកកម្ពស់ភាពចម្រុះ និងការរួមបញ្ចូលនៅលើអ៊ីនធឺណិត។ អ៊ីនធឺណិតគួរតែជាកន្លែងដែលមនុស្សគ្រប់គ្នាមានអារម្មណ៍ស្វាគមន៍ និងគោរព។ យើងត្រូវធ្វើការដើម្បីលើកកម្ពស់ភាពចម្រុះ និងការរួមបញ្ចូលនៅលើអ៊ីនធឺណិត ទាំងនៅក្នុងលក្ខខណ្ឌនៃមាតិកាដែលមាន និងមនុស្សដែលកំពុងចូលរួមក្នុងសហគមន៍អនឡាញ។នេះគ្រាន់តែជារឿងមួយចំនួនប៉ុណ្ណោះដែលខ្ញុំបានរៀនពីអ្នកជំនាញអ៊ីនធឺណិតឈានមុខគេរបស់ពិភពលោកនៅ IGF 2023។ វាជាព្រឹត្តិការណ៍ដ៏បំផុសគំនិត ហើយវាបានផ្តល់ក្តីសង្ឃឹមដល់ខ្ញុំសម្រាប់អនាគតនៃអ៊ីនធឺណិត។ ខ្ញុំជឿថា ប្រសិនបើយើងធ្វើការជាមួយគ្នា យើងអាចបង្កើតអ៊ីនធឺណិតកាន់តែបើកចំហ រួមបញ្ចូល និងសមធម៌សម្រាប់មនុស្សគ្រប់គ្នា។តើយើងទាំងអស់គ្នាអាចជួយអ្វីខ្លះ? តាមទស្សនៈរបស់យុវជន៖ឥឡូវនេះ ការផ្លាស់ប្តូរពីការឆ្លុះបញ្ចាំងទៅជាសកម្មភាព សំណួរកើតឡើង៖ តើយើងទាំងអស់គ្នាអាចធ្វើអ្វីខ្លះដើម្បីរួមចំណែក ជាពិសេសពីទស្សនៈរបស់យុវជន?- ការចូលរួមសកម្មរបស់យុវជន៖   ការអំពាវនាវដ៏ខ្លាំងក្លានៅ IGF ២០២៣ គឺសម្រាប់ការកើនឡើង និងការចូលរួមរបស់យុវជនយ៉ាងសកម្ម។ វាច្បាស់ណាស់ថា ដើម្បីឲ្យការគ្រប់គ្រងអ៊ីនធឺណិតមានភាពរួមបញ្ចូល និងមានប្រសិទ្ធភាព យុវជនត្រូវតែបោះជំហានទៅមុខ ចូលរួមពិភាក្សា និងប្រកួតប្រជែងនឹងបទដ្ឋានដែលមានស្រាប់។ ទស្សនៈតែមួយគត់របស់យើងអាចបញ្ចូលគំនិតថ្មីៗ និងដំណោះស្រាយប្រកបដោយភាពច្នៃប្រឌិតទៅក្នុងសុន្ទរកថា។- ការតស៊ូមតិសម្រាប់ចំណេះដឹងឌីជីថល៖   តម្រូវការសម្រាប់ការពង្រឹងចំណេះដឹងផ្នែកឌីជីថលបានលេចចេញជាចំណុចសំខាន់មួយ។ នៅក្នុងពិភពលោកដែលគ្របដណ្តប់ដោយបច្ចេកវិទ្យា យុវជនអាចឈានមុខគេក្នុងការតស៊ូមតិសម្រាប់កម្មវិធីអប់រំដែលបំពាក់ឱ្យបុគ្គលម្នាក់ៗនូវជំនាញក្នុងការរុករកទិដ្ឋភាពឌីជីថលប្រកបដោយការទទួលខុសត្រូវ។- ការលើកកម្ពស់ការរួមបញ្ចូលៈ   ការចូលប្រើអ៊ីនធឺណិតគួរតែហួសពីព្រំដែនភូមិសាស្រ្ត និងសេដ្ឋកិច្ចសង្គម។ ក្នុងនាមជាអ្នកតស៊ូមតិរបស់យុវជន យើងអាចឈ្នះគំនិតផ្តួចផ្តើមដែលភ្ជាប់ទំនាក់ទំនងឌីជីថល ដោយធានាថាអ៊ីនធឺណិតគឺជាសិទ្ធិជាមូលដ្ឋានដែលអាចចូលប្រើបានសម្រាប់ទាំងអស់គ្នា។- ទំនួលខុសត្រូវនៃការប្រើប្រាស់បច្ចេកវិទ្យាដែលកំពុងរីកចម្រើន៖   ដោយសារភាពលេចធ្លោនៃ AI និងបច្ចេកវិទ្យាដែលកំពុងរីកចម្រើន យុវជនក្នុងនាមជាអ្នកអនុម័តដំបូង ទទួលខុសត្រូវក្នុងការតស៊ូមតិសម្រាប់ការប្រើប្រាស់ប្រកបដោយក្រមសីលធម៌ និងការទទួលខុសត្រូវរបស់ពួកគេ។ ការទទួលបានព័ត៌មានអំពីហានិភ័យ និងអត្ថប្រយោជន៍ដែលអាចកើតមាន ធ្វើឱ្យយើងរួមចំណែកដល់ការបង្កើតគោលនយោបាយដែលធ្វើឱ្យមានតុល្យភាពនៃការបង្កើតថ្មី និងសុខុមាលភាពសង្គម។- ប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងព័ត៌មានមិនពិត៖   ព័ត៌មាន​មិន​ពិត​បាន​កើត​ឡើង​ជា​ការ​គំរាម​កំហែង​យ៉ាង​សំខាន់។ យុវជនអាចដើរតួយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងព័ត៌មានមិនពិត តាមរយៈការលើកកម្ពស់ការយល់ដឹងអំពីប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ ការត្រួតពិនិត្យការពិត និងការចែករំលែកព័ត៌មានប្រកបដោយការទទួលខុសត្រូវ។IGF ២០២៣ បានគូសបញ្ជាក់ថា អនាគតនៃអ៊ីនធឺណិត គឺជាការទទួលខុសត្រូវរួម។ ការចូលរួមយ៉ាងសកម្មរបស់យុវជន មិនមែនគ្រាន់តែជាការលើកទឹកចិត្តប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែមានសារៈសំខាន់ផងដែរ។ តាមរយៈការទទួលយកតួនាទីរបស់យើងជាកាតាលីករសម្រាប់ការផ្លាស់ប្តូរជាវិជ្ជមាន យើងអាចធ្វើការរួមគ្នាឆ្ពោះទៅរកការបង្កើតអ៊ីនធឺណិត ដែលពិតជាផ្តល់អំណាច និងផ្តល់អត្ថប្រយោជន៍ដល់មនុស្សទាំងអស់។ ការពិភាក្សា និងការសហការដែលបានជំរុញនៅ IGF ២០២៣ បម្រើជាកាតាលីករសម្រាប់អនាគតឌីជីថលដែលរួមបញ្ចូល សុវត្ថិភាព និងប្រកបដោយភាពច្នៃប្រឌិត។

ការស្គាល់ជាលើកដំបូង ជាលើកដំបូងដែលចូលរួម

• ថ្ងៃ​អង្គារ ៣១ ខែ​តុលា ២០២៣​
• បៀន សីនៈ
• ព្រឹត្តិការណ៍

តើអ្នកដឹងទេថា ការចូលប្រើអ៊ីនធឺណិតតែមួយមុខមិនគ្រប់គ្រាន់ទេ? សុវត្ថិភាពអ៊ីនធឺណិតក៏ចាំបាច់ផងដែរ ដើម្បីបង្កើនឌីជីថលក្នុង​សង្គម​មួយ​។ ក្នុងនាមជាគណៈកម្មាធិការរៀបចំនៃ YIGF Cambodia ខ្ញុំមានមោទនភាពណាស់ ដែលបានចូលរួម​ជួយ​រៀបចំវេទិកាលើក​ដំបូងបំផុតអំពីអភិបាលកិច្ច​អ៊ីនធឺណិតនៅកម្ពុជា។ បន្ទាប់ពីបានចូលរួមចំណែករៀបចំវេទិកា YIGF Cambodia ដោយជោគជ័យ ខ្ញុំត្រូវបានជ្រើសរើសដោយ អង្គការទិន្នន័យ​អំពី​ការអភិវឌ្ឍ (ODC) ដើម្បីចូលរួមក្នុងវេទិកា​អភិបាលកិច្ច​អ៊ីនធឺណិតសកលនាពេលខាងមុខ។​ ហើយខ្ញុំក៏​មានមោទនភាពដែលបានទទួលបានការយល់ព្រម​ពីអង្គការសហប្រជាជាតិឱ្យចូលរួមក្នុងកិច្ចប្រជុំប្រចាំឆ្នាំលើកទី ១៨​ នៃវេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិត (IGF) នៅមជ្ឈមណ្ឌលសន្និសីទអន្តរជាតិក្យូតូនា​ខែតុលា ឆ្នាំ២០២៣ ខាងមុខនេះ​ ។បទពិសោធន៍ថ្មីស្រឡាង​នៅ​ពេល​ឮអំពីអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិតជាលើកដំបូង ខ្ញុំមិនដឹងថាអ្វីជាអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិតទេ។ អ្វីដែលខ្ញុំបាន​គិតឃើញ​គឺ​នៅ​ពេល​គ្រប់គ្នា​ត្រូវការអ៊ីនធឺណិតសម្រាប់រៀន​ និង​ធ្វើការ​តាម​ប្រព័ន្ធ​អនឡាញ ក្នុងអំឡុងពេលនៃការបិទខ្ទប់​ដោយសារ​ជំងឺរាតត្បាត​កូវីដ-១៩។ មុនពេលក្លាយជាគណៈកម្មាធិការរៀបចំ YIGF Cambodia អ្វីដែលខ្ញុំចង់ឃើញនៅកម្ពុជា គឺមាន​អ៊ីនធឺណេតរួមបញ្ចូលសម្រាប់មនុស្សគ្រប់គ្នាទូទាំងប្រទេស ជាពិសេសប្រជាជនរស់នៅតំបន់ដាច់ស្រយាល និងនៅតាម​ជនបទ។ តាមទស្សនៈរបស់ខ្ញុំស្របនឹង​អ្វីដែល​រដ្ឋាភិបាល​កំពុងព្យាយាមអភិវឌ្ឍន៍​ កម្ពុជាត្រូវការហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធជាមូលដ្ឋាន ជាពិសេស​ការប្រើប្រាស់​អ៊ីនធឺណិតនៅពាសពេញ​ប្រទេស​។ នៅពេលដែលប្រជាពលរដ្ឋ​គ្រប់​រូប​អាចប្រើប្រាស់អ៊ីនធឺណិតបាន នោះនឹងមានឱកាសយ៉ាងច្រើនសម្រាប់ពួកគេ ក៏ដូចជាសម្រាប់កំណើនសេដ្ឋកិច្ច និងសុខុមាលភាពសង្គមរបស់ប្រទេសផងដែរ។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ចំណុចដ៏ធំមួយដែលខ្ញុំបានខកខានយក​មក​ពិចារណា គឺភាពមិនមានសុវត្ថិភាព ដែលត្រូវបានពាំ​មក​ជាមួយ​ឱកាសដ៏ច្រើន​នោះ​។ ការចូលរួមជាមួយ YIGF Cambodia បានបន្ថែម​​ចំណេះដឹង​លើ​ទស្សនៈរបស់ខ្ញុំបន្ថែម​ថា ការ​ប្រើអ៊ីនធឺណិតតែមួយ​គឺមិនគ្រប់គ្រាន់ទេ ដោយឡែក​សុវត្ថិភាពក៏គួរតែមានស្រប​ជាមួយនឹង​ការប្រើប្រាស់​ផង​ដែរ។ គំនិតដ៏ល្អ​ជាច្រើនត្រូវបាន​លើក​ឡើង​ក្នុងចំណោមគណៈកម្មាធិការរៀបចំ ដែលសុទ្ធសឹង​ជាអ្នកមានបំណងចង់នាំយកវេទិកាដំបូងដែលមិនធ្លាប់មានជូន​ទស្សនិកជនរបស់យើង។ ខ្ញុំ​មិន​ធ្លាប់​​គិត​ថា អភិបាលកិច្ច​អ៊ីនធឺណិត​ជា​ការ​អភិវឌ្ឍ​ដ៏​សំខាន់​មួយ​ដែល​យើង​ត្រូវ​ការ​ក្នុង​ជីវិត​ប្រចាំ​ថ្ងៃ និង​សម្រាប់​ការ​អភិវឌ្ឍ​ន៍​ប្រទេសឡើយ​។ ឥឡូវនេះ ខ្ញុំមិនត្រឹមតែដឹងពីសារៈសំខាន់របស់វាប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែខ្ញុំក៏កំពង់​តស៊ូមតិលើការផ្តល់សិទ្ធិអំណាចតាមឌីជីថល ដើម្បីធានាបាននូវការចូលប្រើប្រាស់​អ៊ីនធឺណិត​ សុវត្ថិភាព និងឱកាសសម្រាប់អ្នករាល់គ្នា។ ទោះបីជាប្រធានបទភាគច្រើនពីវាគ្មិនជាតិ និងអន្តរជាតិត្រូវបានលើកឡើងជាញឹក​ញយ​នៅក្នុងជីវិតប្រចាំថ្ងៃរបស់យើងក៏ដោយ អ្វីដែលពិសេសនោះគឺប្រធានបទផ្សេងៗជាច្រើន​ត្រូវបានដាក់​បង្ហាញជាមួយគ្នាសម្រាប់​វេទិកាទាំង​ពីរថ្ងៃ​។ ប្រធានបទមួយដែលខ្ញុំគិតថាមានសារៈសំខាន់សម្រាប់អ្នកប្រើប្រាស់អ៊ីនធឺណិតគ្រប់រូបគឺ Open Data & Privacy ដែលវាគ្មិនចែករំលែកគន្លឹះដើម្បីគ្រប់គ្រងទិន្នន័យផ្ទាល់ខ្លួន ដោយយកចិត្តទុកដាក់នៅពេលដំណើរការទិន្នន័យផ្ទាល់ខ្លួន រក្សាសុវត្ថិភាព និងសួរពីរបៀបដំណើរការទិន្នន័យផ្ទាល់ខ្លួន។ ខ្ញុំ​គិត​ថា​វា​សាមញ្ញ ប៉ុន្តែ​មាន​សារៈ​សំខាន់​ខ្លាំង​ណាស់​សម្រាប់​អ្នក​ប្រើ​អ៊ីនធឺណិត​ទាំង​អស់​ត្រូវ​ដឹង។ អ្វីដែលកាន់តែ​ពិសេសគឺ អ្នកចូលរួម​របស់យើងអាចជ្រើសរើសវគ្គខ្លីៗ​ ដែលពួកគេ​ពេញចិត្ត និង​ចូល​រួមដោយសេរី។ទាក់ទង​នឹង​ការចូលរួមនៅក្នុង YIGF Cambodia ខ្ញុំគឺ​ជាគណៈកម្មាធិការរៀបចំទំនាក់ទំនង ដែលដើរតួនាទីក្នុងការរចនាប្រកបដោយភាពច្នៃប្រឌិត និងគាំទ្រ​ក្រុម​​ផ្សព្វផ្សាយ​ផងដែរ។ ប្រវត្តិនៃការអប់រំ និងអាជីពរបស់ខ្ញុំគឺទាក់ទង​នឹង​ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ និងទំនាក់ទំនងទាំងស្រុង​ ដូច្នេះការទទួលយកតួនាទីនេះគឺកាន់​តែល្អសម្រាប់ខ្ញុំក្នុងការអនុវត្តជំនាញរបស់ខ្ញុំក្នុង​ការបញ្ជូនសារ រូបភាប​ សម្លេងភាសា និងប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយសង្គមត្រឹមត្រូវ​ទៅកាន់ទស្សនិកជន។ មិនត្រឹមតែខ្ញុំអាចរួមចំណែកជា​ជំនាញរបស់ខ្ញុំក្នុងវេទិកាប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែក្នុងពេលដំណាលគ្នានេះ​ខ្ញុំ​អាចរៀនពីគណៈកម្មាធិការរៀបចំផ្សេង​ទៀត​ផងដែរ ជាពិសេសពីមតិស្ថាបនារបស់ពួកគេលើការរចនា​របស់ខ្ញុំ​ផងដែរ​។ សរុបមក ការស្គាល់ និងចូលរួមជាលើកដំបូង គឺជាបទពិសោធន៍សិក្សាដ៏ល្អមួយសម្រាប់​ខ្ញុំ​។​YIGF Cambodia៖ បញ្ចប់ដោយជោគជ័យវេទិកានេះត្រូវបានប្រារព្ធឡើងដោយជោគជ័យដោយមានអ្នកចូលរួមចំនួន ១២៧ នាក់ចូលរួមចាប់ពីថ្ងៃទី ២៣ ដល់ ២៤ ខែកញ្ញានៅឯបណ្ឌិត្យសភាបច្ចេកវិទ្យាឌីជីថលកម្ពុជា​ (CADT) ។ វាគ្មិនជាង ៤០ នាក់បានផ្តល់បទបង្ហាញផ្សេងៗនៅក្នុងវគ្គផ្សេងៗគ្នា ដើម្បីពង្រីកការយល់ដឹងរបស់អ្នកស្តាប់អំពីការគ្រប់គ្រងអ៊ីនធឺណិត។ តួនាទី​របស់​ខ្ញុំ​ក្នុង​ថ្ងៃ​ព្រឹត្តិការណ៍​គឺ​គាំទ្រ​ក្រុម​ផ្សព្វផ្សាយ​​ ដោយ​ការ​ថត​រូប​នៃ​ព្រឹត្តិការណ៍​ទាំងមូល។ ការងារទាំងអស់បានប្រព្រឹត្តទៅដោយរលូន សូមអរគុណដល់អ្នកទាំងអស់គ្នាដែលបានចូលរួម ក៏ដូចជាអ្នកស្ម័គ្រចិត្តរបស់យើងផងដែរ។ចំណត​បន្ទាប់គឺ IGF ២០២៣កិច្ចប្រជុំប្រចាំឆ្នាំលើកទី ១៨ នៃវេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិត (IGF) ២០២៣ នឹងប្រព្រឹត្តទៅចាប់ពីថ្ងៃទី ៨ ដល់ថ្ងៃទី ១២ ខែតុលា នៅទីក្រុងក្យូតូ ដោយរដ្ឋាភិបាលនៃប្រទេសជប៉ុន។ ប្រធានបទសំខាន់គឺ «អ៊ិនធឺណិតដែលយើងចង់បាន - ការផ្តល់អំណាចដល់មនុស្សទាំងអស់» ដែលនឹងមានវគ្គជាង ៣០០ នៅក្នុងសន្និសីទរយៈពេល ៥ ថ្ងៃ។ ប្រធានបទរងដែលខ្ញុំចាប់អារម្មណ៍គឺ ការគ្រប់គ្រងទិន្នន័យ និងការជឿទុកចិត្ត និង ការបែងចែកឌីជីថល និងការដាក់បញ្ចូល​។ ខ្ញុំក៏មិនអាចរង់ចាំ ដើម្បីចូលរួមវគ្គដែលគួរឱ្យចាប់អារម្មណ៍ផងដែររួមមាន​ ការលេចចេញនូវបច្ចេកវិទ្យា និងដំណោះស្រាយសម្រាប់ការរួមបញ្ចូលឌីជីថល តួនាទីរបស់អ្នកតំណាងរាស្រ្តក្នុងការបង្កើតអ៊ីនធឺណិតដែលអាចទុកចិត្តបានដែលផ្តល់អំណាចដល់មនុស្សទាំងអស់ និងចែករំលែកការទទួលខុសត្រូវរួមគ្នាក្នុងយុគសម័យឌីជីថល។ជាថ្មីម្តងទៀត សូមអរគុណដល់អង្គការអង្គការទិន្នន័យ​អំពី​ការអភិវឌ្ឍ (ODC) ដែលបានផ្តល់ឱកាសដ៏ល្អបែបនេះដល់ខ្ញុំក្នុងការចូលរួម IGF ២០២៣ នៅទីក្រុងក្យូតូ ប្រទេសជប៉ុន។ សូមរង់ចាំប្លុក IGF 2023 នាពេលខាងមុខរបស់ខ្ញុំ!

តាមដានវេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិតជប៉ុន

• ថ្ងៃ​សុក្រ ២៧ ខែ​តុលា ២០២៣​
• រស់ ច័ន្ទវល័ក្ខ
• ព្រឹត្តិការណ៍

អ៊ីនធឺណិត និងបច្ចេកវិទ្យាតែងតែជាប្រធានបទដ៏គួរឱ្យចាប់អារម្មណ៍មួយដើម្បីស្រាវជ្រាវ។ នាងខ្ញុំឈ្មោះ រស់ ច័ន្ទវល័ក្ខ ។ ខ្ញុំ​មិន​មែន​ជា​អ្នក​ជំនាញ​​ផ្នែកបច្ចេកវិទ្យា​នោះ​ទេ ប៉ុន្តែនាង​ខ្ញុំ​ជា​អ្នក​ចូល​ចិត្ត​លើ​បច្ចេកវិទ្យាយ៉ាងខ្លាំង ។ ខ្ញុំ​បានប្រើប្រាស់​​បច្ចេកវិទ្យា ឬ​អ៊ីនធឺណិត តាំងពីយូរណាស់មកហើយ។ ពីការមើលវីដេអូសាមញ្ញៗតាមអ៊ីនធឺណិត រហូតដល់ការស្រាវជ្រាវលើទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិ ដោយនេះជាជំនាញរបស់ខ្ញុំ។ខ្ញុំពិតជាមានសំណាងណាស់! ដែលបានជ្រើសរើសឱ្យធ្វើចូលរួមវេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិត (IGF) ២០២៣ នៅទីក្រុងក្យូតូ ប្រទេសជប៉ុន ដោយនាយកដ្ឋានកិច្ចការសេដ្ឋកិច្ច និងសង្គមរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ (ហៅកាត់UNDESA) និងអង្គការ​ទិន្នន័យ​អំពី​ការអភិវឌ្ឍ​ (អូឌីស៊ី)។ វាជាផ្លូវដ៏វែងឆ្ងាយមុនការផ្ដល់ឱកាសមួយនេះ។ ជំហានដំបូងរបស់ខ្ញុំជាមួយបច្ចេកវិទ្យាគឺបានកើតឡើងនាកំឡុងឆ្នាំទីពីរនៃជីវិតមហាវិទ្យាល័យ គឺនៅពេលដែលខ្ញុំត្រូវបានការងារជាអ្នកសម្របសម្រួលការអភិវឌ្ឍន៍ផលិតផល។ ខ្ញុំបានគ្រប់គ្រងផ្នែកបច្ចេកវិទ្យានៃក្រុមហ៊ុនមួយតែម្នាក់ឯង ដែលធ្វើការលើគម្រោងក្នុងការគ្រប់គ្រងអគារ។ វាពាក់ព័ន្ធទាំង បច្ចេកវិទ្យាហិរញ្ញវត្ថុ ហៅថា Fintech និងបច្ចេកវិទ្យាអចលនទ្រព្យ ហៅថាProptech ។ ខ្ញុំបានប្រមូលទិន្នន័យផ្ទាល់ខ្លួនច្រើនជាច្រើនពី លំនៅដ្ឋាន និង ម្ចាស់លំនៅដ្ឋាន។យើងបានប្រើទិន្នន័យដើម្បីជួយកែលម្អប្រព័ន្ធរបស់យើងនៅក្នុងបញ្ហាគ្រប់គ្រង ការទំនាក់ទំនង និងការទូទាត់ទឹកប្រាក់។ យើងមិនដែលគិតថាទិន្នន័យនេះមានសារៈសំខាន់នោះទេ ព្រោះវាគ្រាន់តែជាឈ្មោះ និងលេខទូរស័ព្ទប៉ុណ្ណោះ។ ក្រោយមក ខ្ញុំបានធ្វើការឱ្យអង្គការអន្តរជាតិមួយ ដែលខ្ញុំបានឃើញទិន្នន័យតូចៗទាំងនេះគួររក្សាជាការសម្ងាត់។ យើងអាចមើលឃើញភាពខុសគ្នានៃរបៀប គ្រប់គ្រងទន្និន័យ របស់ក្រុមហ៊ុននីមួយៗ ពីព្រោះពុំមានចំណេះដឹងអំពីបញ្ហានេះ ឬការអប់រំពីការគ្រប់គ្រងទន្និន័យ និងច្បាប់ដែលពាក់ព័ន្ធ។នៅឆ្នាំ២០២៣នេះ អង្គការ​ទិន្នន័យ​អំពី​ការអភិវឌ្ឍ​ បានជ្រើសរើសគណៈកម្មការរៀបចំ វេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិតសម្រាប់យុវជនកម្ពុជា (ហៅកាត់YIGF) ជាលើកដំបូងដែលមិនធ្លាប់មាននៅកម្ពុជា។ អរគុណ អូឌីស៊ីផងដែរ ដែលបានជ្រើសរើសនាងខ្ញុំ។ ទោះបីជាចំណេះដឹងរបស់ខ្ញុំ អំពីអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិត នៅមានការខ្វះខាត ប៉ុន្តែក្នុងអំឡុងរយះពេលបីខែចុងក្រោយនេះ អូឌីស៊ី និងក្រុមការងារ បាន សហការគាំទ្រក្រុមយុវជនយើងឲ្យមានការយល់ដឹងពី សារៈសំខាន់នៃការគ្រប់គ្រងទិន្នន័យ ការការពារឧបករណ៍ និង ទិដ្ឋភាពច្បាប់ពាក់ព័ន្ធនិងអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិត  នៅក្នុងប្រទេសផ្សេងៗ។ វេទិកាវេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិតសម្រាប់យុវជនកម្ពុជា  ទទួលបានជោគជ័យដោយមានអ្នកចូលរួម ១៧០ នាក់  ។ កម្មវិធីជាង២ថ្ងៃនេះ មានវគ្គសរុបចំនួន ជាង ៣០ ហើយវគ្គនីមួយៗត្រូវបានបង្រៀន ដោយអ្នកជំនាញកម្រិតខ្ពស់នៃផ្នែកឌីជីថល។ក្នុងវគ្គមួយដែលបង្រៀនដោយលោកស្រី DEVI Svaradiva ប្រធានវិទ្យាស្ថានអភិវឌ្ឍន៍អ៊ីនធឺណិត ដែលបាន បញ្ចប់ថ្នាក់អនុបណ្ឌិតផ្នែកទំនាក់ទំនងពីសាកលវិទ្យាល័យឥណ្ឌូនេស៊ី ហើយបច្ចុប្បន្នកំពុងបន្តការសិក្សាថ្នាក់អនុបណ្ឌិតផ្នែកបញ្ញាសិប្បនិម្មិតនៅសាកលវិទ្យាល័យម៉ាល់តា។ លោកស្រីបានផ្តល់ឱ្យយើងនូវការយល់ដឹងកាន់តែស៊ីជម្រៅអំពីក្រមសីលធម៌ បញ្ញាសិប្បនិម្មិត និងច្បាប់ការពារទិន្នន័យ។លើសពីនេះទៅទៀត បទបង្ហាញដោយ លោកលី សុខផាត ប្រធាននាយកដ្ឋានសិក្សាគម្រោងនិងកម្មវិធីអភិវឌ្ឍន៍ អគ្គលេខាធិការដ្ឋានគណៈកម្មធិការដ្ឋាភិបាលឌីជីថល ស្តីពី បរិវត្តកម្មឌីជីថលគឺជាបទបង្ហាញដែលគួរអោយចាប់អារម្មណ៍ ។ គាត់បានលើកឡើងពីកង្វល់របស់ភលរដ្ឋលើកត្តាជាច្រើនដូចជា លំនៅឋានតាមខេត្ត លទ្ធភាពទទួលបានរបស់ជនមានពិការភាព តម្លាភាព និងគណនេយ្យភាពរបស់រដ្ឋាភិបាល។ វា​ជា​ការសង្ខេប និងការផ្ដល់ចំណេះដឹងយ៉ាងសំខាន់ សម្រាប់​អ្នក​ចូល​រួម​ទាំង​អស់ និង​គណៈកម្មាធិការ​រៀបចំ។ ជាមួយនឹងការរៀនសូត្រពីវគ្គទាំងអស់នៃ YIGF ខ្ញុំនឹងកាន់តែមានភាពក្លាហានក្នុងការ ស្វែងយល់បន្ថែមពីវេទិកា IGF នៅដើមខែតុលា ឆ្នាំ ២០២៣។ឆ្ពោះ​ទៅ​រក​ការ​ពិភាក្សា​បន្ថែម​ទៀត លោកក៏​បាន​លើក​ឡើង​អំពី​ច្បាប់​ការពារ​ទិន្នន័យ​ដែល​ ជាសេចក្ដី​ព្រាង​ច្បាប់ដោយ​ក្រសួង​ប្រៃសណីយ៍ និង​ទូរគមនាគមន៍ (MPTC)។ អនុក្រឹត្យមួយត្រូវបានចេញផ្សាយនៅឆ្នាំ ២០២១ ដោយក្រសួងមហាផ្ទៃ (MoI) ដោយបញ្ជាក់ពីកត្តាមួយចំនួនដែលនឹងត្រូវបានណែនាំ ប៉ុន្តែការសន្មត់រួមគឺការការពារទិន្នន័យផ្ទាល់ខ្លួន។ ផ្នែកដែលគួរឱ្យចាប់អារម្មណ៍ជាងនេះទៅទៀតសម្រាប់អ្នកអានគឺកម្រិតនៃការគ្រប់គ្រងសន្តិសុខនៅក្នុងក្រសួងមហាផ្ទៃ និងភាគីពាក់ព័ន្ធផ្សេងទៀតដូចជា ក្រសួង​ប្រៃសណីយ៍ និង​ទូរគមនាគមន៍ និងអន្តរក្រសួង។ នេះ​បង្ហាញ​ពី​ទំនាក់ទំនង​សហការ​ដែល​ពលរដ្ឋ​គួរ​មើល​ឃើញ។ ជាងនេះទៅទៀត នៅក្នុងជំពូកទី ២ មាត្រា ៤ មានការចង្អុលបង្ហាញថា តើទិន្នន័យណាខ្លះមានលក្ខណៈផ្ទាល់ខ្លួន ហើយត្រូវតែរក្សាសុវត្ថិភាពដោយកម្រិតក្រសួង។វេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិតត្រូវបានបង្កើតឡើងក្នុងឆ្នាំ ២០០៦  ដើម្បីជួយសម្រួលដល់ ភាគីពាក់ព័ន្ធពហុភាគី ប្រជាធិបតេយ្យ និងវេទិកាតម្លាភាពសម្រាប់ការពិភាក្សាលើបញ្ហាអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិត។ ដែលភ្ជាប់ទៅនឹងចំណង់ចំណូលចិត្តរបស់ខ្ញុំក្នុងការចូលរួមក្នុងគណៈកម្មាធិការរៀបចំ YIGF ។ ខ្ញុំ​ចង់​ក្លាយ​ជា​ផ្នែក​មួយ​នៃ​ចលនា​ដើម្បី​ការពារ និង​ណែនាំ​គោលនយោបាយ​សាធារណៈ​អ៊ីនធឺណិត​ដល់​ប្រទេសកម្ពុជា។ ចំពោះការរំពឹងទុករបស់ខ្ញុំ ខ្ញុំចង់មានគោលដៅច្បាស់លាស់អំពីរបៀបដែលខ្ញុំអាចជួយដល់សង្គមកម្ពុជាក្នុងការការពារខ្លួនតាមអ៊ីនធឺណិតតាមរបៀបដ៏ស្អិតរមួតក្នុងរយៈពេល ៥ ឆ្នាំខាងមុខ។ គោលដៅដែលអាចសម្រេចបាន និងស្របតាមគោលការណ៍នៃកិច្ចប្រជុំកំពូលពិភពលោកស្តីពីសង្គមព័ត៌មាន (WSIS) ក្នុងដំណើរការគ្រប់គ្រងអ៊ីនធឺណិត។ លើសពីនេះ YIGF អប់រំយុវជនអំពីគោលនយោបាយសាធារណៈ និងបញ្ហាអ៊ីនធឺណិតនៅលើកម្រិតអន្តរជាតិ និងបង្ហាញពីការអនុវត្តពីប្រទេសផ្សេងទៀតដែលមានលទ្ធផលល្អ។មានវគ្គច្រើនជាង ៣០០ សម្រាប់រយះពេល ៥ ថ្ងៃពេញនៃព្រឹត្តិការណ៍។ ជាទូទៅ ប្រធានបទគឺស្ថិតនៅលើប្រធានបទជាក់លាក់មួយ។ ក្នុងករណីនេះប្រធានបទគឺ \"អ៊ីនធឺណិតដែលយើងចង់បាន - ការពង្រឹងភាពអង់អាចសម្រាប់មនុស្សគ្រប់រូប\" ។ How is it for all?  ទិដ្ឋភាពច្បាប់ កុមារ និង​ការ​រួម​បញ្ចូល​ផ្នែក​យេនឌ័រ​ជា​ប្រធានបទដែលវេទិកា IGFបានផ្ដោតលើ ។នាងខ្ញុំសូមអរគុណ អង្គការ​ទិន្នន័យ​អំពី​ការអភិវឌ្ឍ ដែលបានផ្តល់ឱកាសដល់ក្រុមគណះកម្មការរៀនចំ យើងខ្ញុំក្នុងការស្វែងយល់បន្ថែមពីវេទិកា IGF ទៅកាន់ប្រទេសជប៉ុន ដើម្បីស្វែងយល់អំពីការ អភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិត ហើយក៏សូមអរគុណដល់ UNDESA សម្រាប់ការរៀបចំ វេទិកា IGF នាឆ្នាំ ២០២៣នេះ!

បទពិសោធន៍របស់ខ្ញុំមុនពេលព្រឹត្តិការណ៍នៅ Brisbane– yIGF & APrIGF 2023

• ថ្ងៃ​សុក្រ ២៧ ខែ​តុលា ២០២៣​
• ហួត មរកត
• ព្រឹត្តិការណ៍

ខ្ញុំឈ្មោះ ហួត មរកត ហើយបច្ចុប្បន្នខ្ញុំកំពុងសិក្សាថ្នាក់បរិញ្ញាបត្រនៅវិទ្យាស្ថានសិក្សាអន្តរជាតិ និងគោលនយោបាយសាធារណៈ នៃសាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទភ្នំពេញ ជាមួយនឹងមុខជំនាញផ្នែកសេដ្ឋកិច្ចអន្តរជាតិ។ ខ្ញុំជាសមាជិកនៃគណៈកម្មាធិការរៀបចំនៃ វេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិតសម្រាប់យុវជនកម្ពុជា (YIGF)ឆ្នាំ២០២៣។ មូលហេតុចម្បងដែលខ្ញុំសម្រេចចិត្តក្នុងការចូលរួមក្នុងកម្មវិធី Asia Pacific Youth IGF 2023 គឺដើម្បីស្វែងយល់អោយកាន់តែស៊ីជម្រៅអំពីការគ្រប់គ្រងអ៊ីនធឺណិត ដែលជាប្រធានបទដ៏ក្តៅគគុកមួយនៅក្នុងពិភពលោកបច្ចុប្បន្ន ដោយសារតែការជះឥទ្ធិពលរបស់វាយ៉ាងខ្លាំងទៅលើសង្គម។ នៅក្នុងប្រទេសរបស់ខ្ញុំ ប្រជាជនមួយចំនួននៅតែមានចំណេះដឹងតិចតួចទាក់ទងនឹងប្រធានបទទាំងនេះ ហើយមានការយល់ដឹងតិចតួចអំពីបញ្ហាដែលទាក់ទងនឹងការគ្រប់គ្រងអ៊ីនធឺណិត ឬវេទិកាឌីជីថល។បន្ទាប់ពីខ្ញុំបានដឹងអំពី Asia Pacific Youth IGF ចំណាប់អារម្មណ៍របស់ខ្ញុំចំពោះការគ្រប់គ្រងអ៊ីនធឺណិត និងវេទិកាឌីជីថលបានកើនឡើងយ៉ាងខ្លាំង ខណៈដែលខ្ញុំចង់ស្វែងយល់ និងសិក្សាបន្ថែមអំពីវា។ អ្វីដែរគួរឱ្យចាប់អារម្មណ៍មួយទៀតនោះគឺ វេទិកានេះមានក្រុមចម្រុះជាច្រើនដូចជា រដ្ឋាភិបាល វិស័យឯកជន និងអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាល ដែលជាឱកាសដ៏ល្អឥតខ្ចោះមួយក្នុងការស្វែងយល់ពីទស្សនៈផ្សេងៗគ្នា ទៅលើការគ្រប់គ្រងអ៊ីនធឺណិត។ ឱកាសទាំងនេះនឹងអនុញ្ញាតឱ្យខ្ញុំបានស្គាល់ និងភ្ជាប់ទំនាក់ទំនងជាមួយមនុស្សដទែទៀតដែលមានចំណាប់អារម្មណ៍ស្រដៀងគ្នា ហើយក៏ផ្ដល់ឪកាសអោយខ្ញុំក្នុងការទទួលបាននូវការរៀនពីអ្វីៗដែរថ្មី ពីទស្សនៈផ្សេងៗគ្នានេះ។ ខ្ញុំសង្ឃឹមថា ខ្ញុំនឹងបានស្វែងយល់បន្ថែមអំពីអភិបាលកិច្ចឌីជីថលនៅក្នុងសន្និសិទនេះអោយកាន់តែសុីជម្រៅ និងទទួលបានឪកាសក្នុងជួបជាមួយបុគ្គលជាច្រើនទៀតមកពីទូទាំងតំបន់អាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក ដើម្បីពង្រីកបណ្តាញទំនាក់ទំនងរបស់ខ្ញុំអោយកាន់តែច្រើន។ បន្ទាប់ពីខ្ញុំសម្រេចចិត្តដាក់ពាក្យចូលរួមកម្មវិធី Asia Pacific Youth IGF 2023 ខ្ញុំត្រូវបានគេជ្រើសរើសក្នុងការទទួលបានការគាំទ្រផ្នែកស្នាក់នៅពី yIGF.Asia និងចូលរួមវេទិកាដោយផ្ទាល់នៅទីក្រុង Brisbane ប្រទេសអូស្ត្រាលី។ ក្នុងនាមជាសមាជិកនៃគណៈកម្មាធិការរៀបចំនៃ វេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិតសម្រាប់យុវជនកម្ពុជា (YIGF)ឆ្នាំ២០២៣ ខ្ញុំក៏ចង់ថ្លែងអំណរគុណយ៉ាងស្មោះស្ម័គ្រចំពោះ Open Development Cambodia សម្រាប់ការចំណាយលើការហោះហើរ និងទិដ្ឋាការទៅមករបស់ខ្ញុំ។វេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណេតក្នុងតំបន់អាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក (APrIGF) ប្រព្រឹត្តទៅនៅទីក្រុង Brisbane ប្រទេសអូស្ត្រាលី ចាប់ពីថ្ងៃទី 29 ខែសីហា ដល់ថ្ងៃទី 31 ខែសីហា ឆ្នាំ២០២៣ ក្រោមការឧបត្ថម្ភរបស់ au Domain Administration (auDA) និងឧបត្ថម្ភដោយមជ្ឈមណ្ឌលព័ត៌មានបណ្តាញអាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក (APNIC), APNIC Foundation, NETTHING 2023, រដ្ឋាភិបាលអូស្ត្រាលី និង​ (ICANN)។ yIGF ផ្តល់វេទិកាមួយសម្រាប់យុវជននៅក្នុងតំបន់អាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក ដើម្បីពិភាក្សាអំពីការគ្រប់គ្រងអ៊ីនធឺណិត។ អ្នកចូលរួមវ័យក្មេងទាំងអស់នឹងមានឱកាសទទួលបានការយល់ដឹងអំពីប្រធានបទក្តៅៗ ដូចជាការដាក់បញ្ចូលឌីជីថល និងនិរន្តរភាពតាមរយៈការជឿទុកចិត្ត។ នៅឆ្នាំនេះ yIGF បានខិតខំប្រឹងប្រែងនាំយកយុវជន ក៏ដូចជាភាគីពាក់ព័ន្ធជាច្រើនមកកាន់តុពិភាក្សា ដើម្បីផ្តល់ឱ្យពួកគេនូវព័ត៌មាន និងជំនាញចាំបាច់ដើម្បីចូលរួមក្នុងការសន្ទនាជុំវិញការគ្រប់គ្រងអ៊ីនធឺណិត។មុនពេលព្រឹត្តិការណ៍នេះ អ្នកចូលរួមទាំងអស់បានចូលរួមយ៉ាងសកម្មក្នុងការប្រជុំតាមអ៊ីនធឺណិតដោយប្រើ \"Google Chat\" ជាបណ្តាញទំនាក់ទំនង។ យើងក៏មានការតំរង់ទិសនិម្មិត yIGF 2023 នៅពេលដែលយើងណែនាំខ្លួនយើងក្នុងអំឡុងពេលវគ្គ \"ice-breaking session\"។ បន្ទាប់ពីនេះ ពួកគេផ្តល់នូវទិដ្ឋភាពសង្ខេបនៃ yIGF និងការណែនាំបន្ថែមទៅដល់បុគ្គលដែលមានចម្ងល់អំពី yIGF ។ គោលបំណងរបស់ IGF គឺការជូនដំណឹងដល់យុវជនអំពីការគ្រប់គ្រងអ៊ីនធឺណិត។ ក៏ដូចជាការលើកទឹកចិត្តយុវជនជំនាន់ក្រោយឱ្យចូលរួមក្នុងដំណើរការពិចារណា និងធ្វើការសម្រេចចិត្តបន្ថែមទៀតទៅលើប្រធានបទនៃការគ្រប់គ្រងអ៊ីនធឺណិត។ ដូច្នេះ គោលដៅរបស់ yIGF គឺជាបណ្តាញមួយសម្រាប់យុវជន ហើយសំខាន់បំផុតគឺការកសាងសមត្ថភាពពួកគេក្នុងការចូលរួម ក៏ដូចជាបញ្ចេញមតិទៅលើប្រធានបទទាំងនេះ។លើសពីនេះ យើងបានទទួលឯកសារដែលត្រូវត្រួតពិនិត្យមុនពេលចូលរួមក្នុងព្រឹត្តិការណ៍នេះ មានដូចជា yIGF Infokit ដែលមានផ្ទុកនូវព័ត៌មានដ៏ទូលំទូលាយអំពីព្រឹត្តិការណ៍ រួមទាំងរបៀបវារៈ ប្រវត្តិរូបរបស់វាលគ្មិម និងព័ត៌មានលម្អិតពាក់ព័ន្ធផ្សេងទៀត។ ខ្ញុំអាចយល់ដឹងកាន់តែច្បាស់ពីកម្មវិធីនេះ តាមរយះព័ត៌មាននៅក្នុង Infokit។ បន្ថែមពីលើការជជែកជាក្រុមនៅលើ Google Space យើងក៏មានការជជែកជាក្រុមទីពីរនៅលើ Signal សម្រាប់ការធ្វើបទបង្ហាញនៅថ្ងៃចុងក្រោយ។ ការជជែកជាក្រុមនេះត្រូវបានបំបែកជាក្រុមអ្នកពាក់ព័ន្ធសំខាន់ៗចំនួនបួន៖ សង្គមស៊ីវិល សហគមន៍បច្ចេកទេស រដ្ឋាភិបាល និងវិស័យឯកជន។ ដូច្នេះ មុន​ចូលរួមព្រឹត្តិការណ៍នេះផ្ទាល់ ខ្ញុំ​អាច​ប្រាស្រ័យ​ទាក់ទង​ជាមួយ​សមាជិកដទៃដែលកំពុងរស់នៅប្រទេសដទៃទៀតតាមរយះប្រព័ន្ធឌីជីថលមួយនេះ និងសូមអរគុណដល់គណៈកម្មាធិការ​រៀបចំ yIGF ដែលបានរៀបចំអោយកាន់តែមានភាពងាយស្រួលក្នុងការចូលរួមកម្មវិធីមួយនេះ​។

ដំណើរទៅកាន់វេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិត ២០២៣

• ថ្ងៃ​សៅរ៍ ២១ ខែ​តុលា ២០២៣​
• ហុងថុល្លី សុនីត
• ព្រឹត្តិការណ៍

ចំណុចចាប់ផ្តើមចំណុចចាប់ផ្តើមខ្ញុំឈ្មោះ ហុង ថុល្លី សុនីត ជាអ្នកសរសេរមាតិកាបែបច្នៃប្រឌិតនៅក្រុមហ៊ុនទីភ្នាក់ងារច្នៃប្រឌិតមួយនៅភ្នំពេញ។ ខ្ញុំបានបញ្ចប់ថ្នាក់បរិញ្ញាបត្រផ្នែកគ្រប់គ្រងប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយពីសាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទភ្នំពេញ (RUPP)។ កន្លងមកនេះ ជីវិតរបស់ខ្ញុំហាក់ដូចជាដើរតាមទម្លាប់ដដែលៗ ធ្វើដំណើរទៅមកៗពីកន្លែងធ្វើការ ហើយត្រឡប់ទៅផ្ទះវិញ។ ខ្ញុំ​ពេញ​ចិត្តនឹង​ការងារ​របស់​ខ្ញុំ ប៉ុន្តែខ្ញុំចេះតែមាន​អារម្មណ៍ថាខ្វះអ្វីម្យ៉ាងដែលត្រូវបំពេញ​បន្ថែមសម្រាប់ខ្លួន។ ខ្ញុំប្រាថ្នាចង់បានអ្វីមួយបន្ថែមទៀត អ្វីមួយដែលនឹងបញ្ឆេះស្មារតីរបស់ខ្ញុំ ហើយផ្តល់ឱ្យខ្ញុំនូវគោលបំណងដែលអាចធ្វើឱ្យខ្ញុំទន្ទឹងរង់ចាំសម្រាប់ថ្ងៃខាងមុខ។ក្នុងអំឡុងពេលនោះ ការកើនឡើងចំនួននៃការគំរាមកំហែងឌីជីថល រួមទាំងករណីនៃការក្លែងបន្លំនៅលើបណ្តាញសង្គមដូចជា Telegram បានក្លាយជាប្រធានបទដ៏ក្តៅគគុក។ ការអភិវឌ្ឍន៍យ៉ាងឆាប់រហ័សនៃការច្នៃប្រឌិតដូចជា បញ្ញាសិប្បនិម្មិត (AI) បានសង្កត់ធ្ងន់បន្ថែមទៀតអំពីតម្រូវការសម្រាប់ការយល់ដឹងខ្ពស់ទាក់ទងនឹងអក្ខរកម្មឌីជីថល សិទ្ធិឌីជីថល និងឯកជនភាពទិន្នន័យ។ ការ​សម្រេច​បាន​នេះ​បាន​ជំរុញ​ឱ្យ​ខ្ញុំមាន​អារម្មណ៍​​ក្នុង​ការស្វែងរកមតិជាដំណោះស្រាយ​បន្ទាន់សម្រាប់​បញ្ហា​សំខាន់​ទាំង​នេះ​។ថ្ងៃមួយ ខ្ញុំបានឃើញឱកាសមួយដែលនឹងផ្លាស់ប្តូរជីវិតរបស់ខ្ញុំ នោះគឺការប្រកាសជ្រើសរើសគណៈកម្មាធិការរៀបចំវេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិតសម្រាប់យុវជនកម្ពុជា (YIGF)។ ដោយចាប់អារម្មណ៍នឹងការបង្ហោះដែលចែករំលែកដោយមិត្តភ័ក្តិ និងចង់បានឱកាសតបស្នងដល់សង្គមវិញផងនោះ ខ្ញុំបានសម្រេចចិត្តដាក់ពាក្យ ហើយមិនដឹងជាភ័ព្វសំណាងឬយ៉ាងណា ខ្ញុំក៏ត្រូវបានជ្រើសរើសជាសមាជិកនៃគណៈកម្មាធិការរៀបចំវេទិកានេះឡើង។ ខ្ញុំក៏មិនបានរំពឹងទុកថា បទពិសោធន៍នេះមិនត្រឹមតែបញ្ឆេះចំណង់ចំណូលចិត្តរបស់ខ្ញុំប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែវាថែមទាំងជម្រុញខ្ញុំឱ្យក្លាយជាប្រធានក្រុមនៃក្រុមទំនាក់ទំនង និងផ្សព្វផ្សាយផងដែរ។ ក្នុងនាមជាអ្នកដឹកនាំការទំនាក់ទំនង និងផ្សព្វផ្សាយនៅក្នុង YIGF ខ្ញុំមើលការខុសត្រូវលើការបង្កើតមាតិកាសម្រាប់គេហទំព័រ និងប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយសង្គម ត្រួតពិនិត្យការរចនាសម្ភារៈទំនាក់ទំនង និងជំរុញកិច្ចសហការក្នុងក្រុម។ពិបាកប៉ុន្តែទទួល​បាន​លទ្ធផល​ដ៏​សក្តិសមការ​ចាប់​ផ្តើម​ដំណើរ​នេះ​មិន​មែន​មិនជួប​បញ្ហា​ប្រឈម​នោះ​ទេ។ វាទាមទារច្រើននៅក្នុងការរក្សាតុល្យភាពការងារស្ម័គ្រចិត្តជាមួយនឹងការងារពេញម៉ោង ប៉ុន្តែការខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់ខ្ញុំក្នុងគោលបំណងលើកកម្ពស់ និងការបំផុសគំនិតដែលខ្ញុំទទួលបានពីមិត្តរួមក្រុមរបស់ខ្ញុំបានរុញខ្ញុំទៅមុខបន្ត។ ទោះបីជាមានឧបសគ្គក៏ដោយ យើងបានរៀបចំកម្មវិធី YIGF នៅកម្ពុជាជាលើកដំបូងដោយជោគជ័យ ដែលលើសពីការរំពឹងទុកដំបូងរបស់យើង ដែលមានអ្នកចូលរួមប្រមាណ ១៧០នាក់។ ការតាំងចិត្ត និងការប្តេជ្ញាចិត្តរបស់យើងមិនបានសម្រេចដោយមិនបានទទួលការកត់សម្គាល់ឡើយ។ ការចុះឈ្មោះរបស់ខ្ញុំសម្រាប់វេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិត (IGF) ដ៏មានកិត្យានុភាពរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិឆ្នាំ ២០២៣ ត្រូវបានអនុម័ត ហើយខ្ញុំត្រូវបានជ្រើសរើសឱ្យទទួលបានជំនួយផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុពី អង្គការទិន្នន័យអំពីការអភិវឌ្ឍ (ODC) ដើម្បីធ្វើដំណើរទៅកាន់ប្រទេសជប៉ុន និងចូលរួមក្នុងវេទិកាដោយផ្ទាល់។ ខ្ញុំសូមថ្លែងអំណរគុណចំពោះ ODC សម្រាប់ជំនួយលើចំណាយលើការធ្វើដំណើរទៅមក និងការចំណាយទិដ្ឋាការរបស់ខ្ញុំ សម្រាប់ការទទួលស្គាល់ការខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់ខ្ញុំ និងសម្រាប់ផ្តល់ឱ្យខ្ញុំនូវឱកាស ដើម្បីពង្រីកចំណេះដឹង និងបណ្តាញរបស់ខ្ញុំនៅលើឆាកអន្តរជាតិ។ការរំពឹងទុកនៃការសិក្សាពី IGF ២០២៣ នាពេលខាងមុខវេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិត (IGF) គឺជាគំនិតផ្តួចផ្តើមដោយអង្គការសហប្រជាជាតិ ដើម្បីប្រមូលផ្តុំមនុស្សមកពីក្រុមអ្នកពាក់ព័ន្ធផ្សេងៗគ្នា ដើម្បីពិភាក្សាអំពីបញ្ហាគោលនយោបាយសាធារណៈទាក់ទងនឹងអ៊ីនធឺណិត។ ទោះបីជាមិនទាន់មានកិច្ចព្រមព្រៀងជាផ្លូវការក៏ដោយ IGF ជូនដំណឹង និងលើកទឹកចិត្តអ្នកបង្កើតគោលនយោបាយទាំងក្នុងវិស័យសាធារណៈ និងឯកជន។ គណៈប្រតិភូនៅក្នុងកិច្ចប្រជុំប្រចាំឆ្នាំផ្លាស់ប្តូរព័ត៌មាន និងការអនុវត្តល្អបំផុត ក្នុងគោលបំណងបង្កើនឱកាសអ៊ីនធឺណិត និងដោះស្រាយបញ្ហាប្រឈមនានា។ កិច្ចប្រជុំប្រចាំឆ្នាំលើកទី ១៨ នៃ IGF នឹងប្រព្រឹត្តទៅនៅទីក្រុងក្យូតូ ប្រទេសជប៉ុន ក្នុងខែតុលា ឆ្នាំ ២០២៣ ដោយផ្តោតលើប្រធានបទនៃការផ្តល់សិទ្ធិអំណាចដល់មនុស្សទាំងអស់គ្នា។ ប្រធានបទរងសម្រាប់វេទិកានេះរួមមាន AI និងបច្ចេកវិទ្យាដែលកំពុងរីកចម្រើន ជៀសវាងការបែងចែកអ៊ីនធឺណិត សុវត្ថិភាពអ៊ីនធឺណិត និងសុវត្ថិភាពអនឡាញ ការគ្រប់គ្រងទិន្នន័យ និងការជឿទុកចិត្ត ការបែងចែកឌីជីថល និងការរួមបញ្ចូល អភិបាលកិច្ច និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការឌីជីថលសកល សិទ្ធិមនុស្ស និងសេរីភាព និងនិរន្តរភាព និងបរិស្ថាន។ការចូលរួមព្រឹត្តិការណ៍ IGF ២០២៣ ប្រាកដជាបទពិសោធន៍ដ៏សំបូរបែប ដោយផ្តល់ជូននូវវគ្គសិក្សា និងប្រធានបទជាច្រើនសម្រាប់ឈ្វេងយល់។ តាមរយៈសិក្ខាសាលា ការពិភាក្សាខ្លី ការបើកដំណើរការ វគ្គចម្រុះថាមវន្ត ការប្រជុំ វេទិកាបើកចំហ និងវេទិកាកម្រិតខ្ពស់ ខ្ញុំរំពឹងថានឹងស្វែងយល់អំពីប្រធានបទដ៏គួរឱ្យចាប់អារម្មណ៍ និងទទួលបានការយល់ដឹងដ៏មានតម្លៃបន្ថែមទៀត។វគ្គមួយដែលធ្វើឱ្យខ្ញុំចាប់អារម្មណ៍ជាពិសេសគឺ វេទិកាកម្រិតខ្ពស់ស្តីពីនិន្នាការវិវត្តនៃព័ត៌មានមិនច្បាស់លាស់ និងព័ត៌មានមិនពិត។ នៅក្នុងយុគសម័យដែលព័ត៌មានមិនច្បាស់លាស់ និងព័ត៌មានមិនពិតបង្កបញ្ហាប្រឈមយ៉ាងសំខាន់ ការយល់ដឹងអំពីនិន្នាការវិវត្តនៃព័ត៌មានទាំងពីរគឺមានសារៈសំខាន់ណាស់។ ខ្ញុំសង្ឃឹមថានឹងរៀនអំពីផលប៉ះពាល់នៃវេទិកាប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយសង្គម និងកម្មវិធីផ្ញើសារនៃមាតិកាមិនពិតដែលបានរីករាលដាលយ៉ាងឆាប់រហ័ស ក៏ដូចជាការរីកចម្រើននៃមាតិកាប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយដែលបង្កើតដោយ AI ដែលកាន់តែធ្វើឱ្យបន្ទាត់រវាងការពិត និងការប្រឌិតកាន់តែមានភាពស្រពិចស្រពិល។វគ្គមួយទៀតដែលខ្ញុំចង់ឈ្វេងយល់គឺ \"Next-Gen Education: Harnessing Generative AI\"។ តាមរយៈការទទួលបានការយល់ដឹងអំពីនិន្នាការចុងក្រោយបំផុត ឧទាហរណ៍នៃពិភពពិត និងឧបករណ៍នៅក្នុងវិស័យ AI ក្នុងការអប់រំ ខ្ញុំនឹងត្រូវបានបំពាក់ដោយចំណេះដឹង និងគំនិតដើម្បីជំរុញការច្នៃប្រឌិតក្នុងការអនុវត្តផ្នែកអប់រំផ្ទាល់ខ្លួនរបស់ខ្ញុំ។ វគ្គនេះបង្ហាញពីសក្តានុពលក្នុងការរៀបចំអនាគតនៃការអប់រំ ហើយខ្ញុំពិតជារំភើបណាស់ដែលបានចូលរួមជាផ្នែកមួយ។លើសពីនេះ ខ្ញុំពិតជារំភើបណាស់ដែលមានឱកាសជួបនឹងតថភាពអ្នករស់នៅក្នុង Metaverse ហើយស្វែងយល់ពីបទពិសោធន៍របស់ Nem ដែលជា YouTuber និម្មិតដំបូងគេក្នុងពិភពលោកនៅក្នុងវគ្គ \"Talk with Metaverse Residents\" ។ ទស្សនវិស័យតែមួយគត់របស់ Nem ដែលជាវត្តមានប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយសកម្មនៅក្នុង Metaverse នឹងផ្តល់នូវការយល់ដឹងដ៏មានតម្លៃទៅកាន់ពិភពនិម្មិតនេះ។ ក្នុងវគ្គនេះ ខ្ញុំទន្ទឹងរង់ចាំមើលការបង្ហាញអំពីឧបករណ៍ដែលបង្កើនបទពិសោធន៍ Metaverse ដែលអនុញ្ញាតឱ្យអ្នករស់នៅជ្រមុជខ្លួនយ៉ាងពេញលេញនៅក្នុងជីវិតនិម្មិត។តាមរយៈការចូលរួមក្នុងព្រឹត្តិការណ៍ IGF ២០២៣ ខ្ញុំរំពឹងថានឹងទទួលបានការយល់ដឹងកាន់តែស៊ីជម្រៅអំពីប្រធានបទ និងនិន្នាការសំខាន់ៗជាច្រើននៅក្នុងអាណាចក្រឌីជីថល។ ជាពិសេស ខ្ញុំសង្ឃឹមថានឹងរៀនអំពីនិន្នាការវិវត្តនៃព័ត៌មានមិនច្បាស់លាស់ និងព័ត៌មានមិនពិត ការពិតនិម្មិតនៃពិភពលោក Metaverse និង AI ជំនាន់ក្រោយ។ តាមរយៈការចូលរួមក្នុងវគ្គ និងការពិភាក្សា ខ្ញុំរំពឹងថានឹងទទួលបានការយល់ដឹងអំពីផលប៉ះពាល់នៃប្រធានបទទាំងនេះលើសង្គម ក៏ដូចជាយុទ្ធសាស្ត្រ និងដំណោះស្រាយដែលមានសក្តានុពលសម្រាប់ដោះស្រាយបញ្ហាប្រឈមដែលពាក់ព័ន្ធ។

មិនស្គាល់តែមិនប្រាកដថាមិនធ្លាប់ឮ– ផ្លូវទៅកាន់វេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិត

• ថ្ងៃ​សៅរ៍ ២១ ខែ​តុលា ២០២៣​
• ហួត ស៊្រីម៉ានីត
• ព្រឹត្តិការណ៍

ការណែនាំ​ខ្លួនជម្រាបសួរ​​​ខ្ញុំ ឈ្មោះហួត​ ស្រ៊ីម៉ានីត​​ បច្ចុប្បន្នជានិស្សិតឆ្នាំទីពីរសិក្សាថ្នាក់បរិញ្ញាបត្រវិទ្យាសាស្ត្រផ្នែកគណនេយ្យ និងហិរញ្ញវត្ថុ មានបំណងប្រាថ្នាក្លាយទៅជា​គណនេយ្យករដែលមានទទួលនាមការបញ្ជាក់ CAT ពីវិទ្យាស្ថាន​ CamEd Business School។ លើសពីនេះទៅទៀត ខ្ញុំក៏ជាសហប្រធាននៃក្លឹបសហគ្រិនខេមអេដជំនាន់ទី 7 ។ ខ្ញុំចាត់​ទុក​ខ្លួន​ឯង​ថា​ជា​អ្នក​សិក្សា​ដែល​មាន​ការ​តាំង​ចិត្ត អត់ធ្មត់ និង​បើក​ចិត្ត​ទូលាយ ដែល​តែង​តែ​ហ៊ានប្រឈមនឹងបទពិសោធន៏​ ព្រមទាំងចំណេះដឹង​ថ្មីៗ។ ក្នុងអំឡុងពេលសិក្សា ខ្ញុំឃើញថាខ្លួនឯងចូលចិត្តប្រធានបទទាក់ទងនឹងភាសា និងបច្ចេកវិទ្យាព្រមទាំងមានជំនាញប្រស័យទាក់ទងខ្លាំង។ថ្វីត្បិតតែខ្ញុំមិនទាន់ទទួលបានបទពិសោធន៍ច្រើនក៏ដោយ ប៉ុន្តែក្នុងនាមជាអ្នកសិក្សាដែលបើកចិត្តទូលាយ មានបំណងចង់ចាប់ផ្តើមនិងអភិវឌ្ឍខ្លួនឯងបន្ថែមទៀតនៅក្នុងវិស័យបទពិសោធន៍ការងារ។មុន​ពេល​ចូលរួម​វេទិកា​អភិបាលកិច្ច​អ៊ីនធឺណិត​សម្រាប់យុវជន​កម្ពុជាមិន​ប្រាកដ​ថា​វា​ជា​វាសនា ឬ​ជា​និស្ស័យ​នោះ​ទេ ខ្ញុំ​បាន​ឃើញ​​ការ​បង្ហោះ​របស់​អង្គការ Open Development Cambodia កាល​ពី​ខែ​ឧសភា ដែល​បាន​សរសេរ​ថា \"Call For Organizing Committee\"។ ដោយខ្ញុំចាប់អារម្មណ៍នឹទិដ្ឋភាពផ្សេងៗនៃការគ្រប់គ្រងអ៊ីនធឺណិត ហើយបានសម្រេចចិត្តសាកល្បងដាក់ពាក្យ។ដោយសារតែសេចក្តីស្រឡាញ់​​ទើបខ្ញុំបានសម្រេចចិត្តចាប់ផ្តើមដំណើរដែលខ្ញុំមិនធ្លាប់ស្គាល់នេះ។ម៉្យាងទៀតក្នុងនាមជាអ្នកសិក្សាដែលមានចិត្តទូលំទូលាយ ហើយតែងតែស្វាគមន៍និងទន្ទឹងរង់ចាំនូវបញ្ហាប្រឈមថ្មីៗ ខ្ញុំតែងតែផ្តួចផ្តើមគំនិតដើម្បីស្ម័គ្រចិត្ត និងចូលរួមក្នុងសកម្មភាពផ្សេងៗគ្រប់កាលៈទេសៈ។ គិតត្រលប់ទៅពេលដែលខ្ញុំដាក់ពាក្យធ្វើជាគណៈកម្មការរៀបចំវេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ិនធឺណិតរបស់យុវជនលើកដំបូងបង្អស់របស់ប្រទេសកម្ពុជា ខ្ញុំមិនដែលគិតសោះថាខ្ញុំនឹងធ្វើវាបាន។ដំណើរជាមួយវេទិកា​អភិបាលកិច្ច​អ៊ីនធឺណិត​សម្រាប់យុវជន​កម្ពុជាជាក់ស្តែង មកពីខ្ញុំំមានប្រវត្តិជានិស្សិតផ្នែកគណនេយ្យ និងហិរញ្ញវត្ថុ ខ្ញុំមិនដែលគិតថាខ្ញុំស័ក្តិសមជាមួយអ្វីផ្សេងក្រៅពីហិរញ្ញវត្ថុទេ ដូច្នេះហើយទើបខ្ញុំសម្រេចចិត្តចាប់ផ្តើមដំណើរនេះដោយក្លាយជាសមាជិកនៃគណៈកម្មាធិការរដ្ឋបាល ដែលខ្ញុំគ្រប់គ្រងផ្នែករដ្ឋបាល និងហិរញ្ញវត្ថុ។ ខ្ញុំទទួលបន្ទុកលើកិច្ចការមូលដ្ឋានជាផ្នែកនៃការគ្រប់គ្រងរួមទាំងការជួយសម្រួលដល់ការរកទីកន្លែងសម្រាប់កម្មវិធីការផ្គត់ផ្គង់សម្ភារះ និងការបកប្រែរបៀបវារៈនៃព្រឹត្តិការណ៍។ខ្ញុំក៏ទទួលបន្ទុកបង្កើតស្លាយបទបង្ហាញ និងវិញ្ញាបនបត្រសម្រាប់ថ្ងៃព្រឹត្តិការណ៍ ដែលប្រារព្ធឡើងនៅថ្ងៃទី 23 និង 24ខែកញ្ញាជាផ្នែកនៃការងារគាំទ្ររបស់ខ្ញុំនៅគណៈកម្មាធិការកម្មវិធី។ ក្នុង​នាម​ជា​និស្សិត​ឆ្នាំ​ទី​ពីរ ខ្ញុំ​ត្រូវ​តែ​មាន​តុល្យភាពការ​សិក្សា​ជាមួយ​នឹង​ការងារ​ស្ម័គ្រ​ចិត្ត​របស់​ខ្ញុំ។ វាបានបង្ហាញថាមានភាពលំបាក និងហត់នឿយ ដោយសារខ្ញុំត្រូវលេងល្បែងសិក្សារបស់ខ្ញុំ ការងារស្ម័គ្រចិត្តរបស់ខ្ញុំជាគ្រូបណ្តុះបណ្តាលអក្ខរកម្មឌីជីថលសម្រាប់ក្រសួងអប់រំ យុវជន និងកីឡា​​, តួនាទីរបស់ខ្ញុំជាសហប្រធាននៃក្លឹបសហគ្រិន ខេមអេដ និងជាគណៈកម្មាធិការរដ្ឋបាលរបស់ Cam YIGF ។ការរំពឹងទុកអំពីវេទិកា​អភិបាលកិច្ច​អ៊ីនធឺណិត​សម្រាប់យុវជន​កម្ពុជាក្នុងនាមជាសមាជិកនៃ Cam YIGF គោលដៅចម្បងរបស់ខ្ញុំគឺលើកកម្ពស់ការរួមបញ្ចូលផ្នែកឌីជីថល ការគ្រប់គ្រងអ៊ីនធឺណិត និងការបង្កើតអនាគតរបស់ខ្លួននៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាក្នុងចំណោមយុវជនកម្ពុជា និងផ្តល់ឱ្យយុវជននូវសំឡេង និងវេទិកាមួយដើម្បីដោះស្រាយសិទ្ធិឌីជីថល អក្ខរកម្ម និងគោលនយោបាយជំរុញដោយបច្ចេកវិទ្យា។ នៅក្នុង​ប្រទេស។វេទិកានេះនឹងបម្រើជាតំបន់សម្រាប់ការស្រាវជ្រាវនាពេលអនាគតរបស់ខ្ញុំ និងជួយពង្រីកចំណេះដឹងរបស់ខ្ញុំលើការគ្រប់គ្រងអ៊ីនធឺណិត។អំឡុងពេលវេទិកា​អភិបាលកិច្ច​អ៊ីនធឺណិត​សម្រាប់យុវជន​កម្ពុជាទោះបីជាមានឧបសគ្គដែលក្រុម និងខ្ញុំបានជួបប្រទះក្នុងដំណាក់កាលមុនព្រឹត្តិការណ៍ក៏ដោយ ក៏ព្រឹត្តិការណ៍របស់យើងបានទៅយ៉ាងរលូន ហើយយើងបានរៀបចំកម្មវិធី YIGF នៅកម្ពុជាលើកដំបូងដោយ ជោគជ័យ ដែលលើសពីការរំពឹងទុកដំបូងរបស់យើង ដែលមានអ្នកចូលរួមប្រមាណ ២៥០នាក់។ ក្នុង​អំឡុង​ពេល​ព្រឹត្តិការណ៍​ពីរ​ថ្ងៃ ខ្ញុំ​មាន​ឱកាស​ធ្វើ​ការ​ជា​អ្នក​កត់​ចំណាំ។ តួនាទីនេះភាគច្រើនរួមមានការកត់ត្រា ដូច្នេះហើយ ខ្ញុំត្រូវរៀនលម្អិតអំពីប្រធានបទផ្សេងៗ អំពីឯកជនភាពទិន្នន័យ បទបញ្ជាការពារទិន្នន័យទូទៅសុវត្ថិភាពឌីជីថលនិងសុវត្ថិភាពតាមអ៊ីនធឺណិត របៀបធានាសុវត្ថិភាពខ្លួនឯងដោយជោគជ័យលើអ៊ីនធឺណិត។ក្នុងអំឡុងសន្និសីទនេះខ្ញុំមានឱកាសចូលរួមក្នុងវគ្គចែកចេញជាពីរដែលនិយាយអំពីប្រធានបទដូចជាការផ្លាស់ប្តូរឌីជីថល និងច្បាប់ការពារទិន្នន័យ។ការរៀនអំពីទស្សនៈរបស់មនុស្សដែលមានប្រវត្តិផ្សេងៗគ្នា រួមទាំងអ្នកនៅក្នុងវិស័យសាធារណៈ ឯកជន និងរដ្ឋាភិបាលគឺគួរឱ្យចាប់អារម្មណ៍។ ការយល់ដឹងរបស់ខ្ញុំអំពីប្រធានបទបានផ្លាស់ប្តូរទាំងស្រុងជាលទ្ធផលនៃការសង្កេតការយល់ឃើញរបស់ពួកគេ ហើយពួកគេក៏បានធ្វើឱ្យខ្ញុំកាន់តែបើកចំហចំពោះចម្លើយដែលមានសក្តានុពលផងដែរ។ក្នុង​អំឡុង​ពេល Phum yIGF ដែល​បាន​ធ្វើ​ឡើង​នៅ​ថ្ងៃ​ដំបូង​នៃ​ព្រឹត្តិការណ៍។ខ្ញុំ​​ក៏បាន​បម្រើការ​ជា​អ្នក​ចែក​ចាយ​រូបិយប័ណ្ណ​គ្រីបតូ​ម្នាក់ការធ្វើឱ្យអ្នកចូលរួមយល់ដឹងពីរបៀបដែលពួកគេគួរការពារ និងថែរក្សាខ្លួនឯងដោយការយកចិត្តទុកដាក់ចំពោះហានិភ័យដែលមិនស្គាល់ក៏ដូចជាការយល់ដឹងអំពីហានិភ័យនៃការវិនិយោគនៅក្នុងទីផ្សារគឺជាការផ្តោតសំខាន់នៃហ្គេមនេះ។វា​ជា​បទពិសោធន៍​ដ៏​ត្រចះ​ត្រចង់​មួយ​ក្នុង​ការ​ចូល​រួម​ការ​ជួប​ជុំ​អ្នក​ពាក់ព័ន្ធ​ច្រើន​ភាគី។វាពិតជាអស្ចារ្យណាស់ក្នុងការទស្សនាការក្លែងធ្វើបុគ្គលពីគ្រប់ភាគីពាក់ព័ន្ធទាំងអស់ដែលធ្វើការរួមគ្នាដើម្បីបង្កើតគំនិតកាន់តែប្រសើរឡើងសម្រាប់របៀបលើកកម្ពស់អភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិតសម្រាប់កម្ពុជា។ក្រឡេកមើលទៅក្រោយវិញវាពិតជាមានប្រយោជន៍ទាំងអស់ព្រោះព្រឹត្តិការណ៍នេះឈានដល់ដំណាក់កាលដ៏សំខាន់មួយ។ការប្រែក្លាយព្រឹត្តិការណ៍ឱ្យក្លាយជាការពិត គឺជាការស្រមើស្រមៃដ៏ព្រៃផ្សៃមួយ បន្ទាប់ពីចំណាយពេលទាំងយប់ទាំងយប់អស់រយៈពេល 3 ខែជាមួយក្រុមសុបិន ដើម្បីរៀបចំផែនការ និងអភិវឌ្ឍសម្រាប់ព្រឹត្តិការណ៍នោះ។ផ្លូវទៅកាន់វេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិតខ្ញុំពិតជាខ្នះខ្នែងក្នុងការចូលរួម និងចូលរួមក្នុងកិច្ចប្រជុំប្រចាំឆ្នាំលើកទី 18នៃវេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិត ដែលនឹងប្រារព្ធឡើងនៅទីក្រុងក្យូតូ ប្រទេសជប៉ុន ចាប់ពីថ្ងៃទី 8 ខែតុលា ដល់ថ្ងៃទី 12 ខែតុលា ឆ្នាំ 2023 ក្រោមប្រធានបទ \"អ៊ិនធឺណិតដែលយើងចង់បាន ផ្តល់អំណាចដល់ប្រជាជនទាំងអស់\" និងជាមួយប្រធានបទរងចំនួនប្រាំបី។ ខ្ញុំខ្នះខ្នែងស្វែងយល់បន្ថែមអំពីប្រធានបទរងនៃ \"ការគ្រប់គ្រងទិន្នន័យ & ទំនុកចិត្ត, ការបែងចែកឌីជីថល និងការដាក់បញ្ចូល, បច្ចេកវិទ្យា AI & Emerging Technologies, និងនិរន្តរភាព & បរិស្ថាន\"ព្រោះវាមានការចាប់អារម្មណ៍ជាពិសេសចំពោះខ្ញុំ។ ឆន្ទៈរបស់ខ្ញុំក្នុងការចូលរួមក្នុងការពិភាក្សាទាំងនេះកើតចេញពីការជឿជាក់របស់ខ្ញុំថាមានឱកាសច្រើនសម្រាប់ឥទ្ធិពលនៅក្នុងទំនាក់ទំនងនៃបច្ចេកវិទ្យាដែលកំពុងរីកចម្រើននិរន្តរភាព និងការរួមបញ្ចូលឌីជីថល។ លើសពីនេះ ខ្ញុំរំពឹងជាពិសេសចំពោះការពិភាក្សាអំពី\"នីតិរដ្ឋសម្រាប់ការគ្រប់គ្រងទិន្នន័យ\"ហើយសង្ឃឹមថានឹងរួមចំណែកដល់កិច្ចពិភាក្សាគោលនយោបាយលើបញ្ហាសំខាន់ៗដូចជាច្បាប់ការពារទិន្នន័យថ្មីដែលបច្ចុប្បន្នកំពុងពិភាក្សាក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ IGF នេះនឹងបម្រើជាកន្លែងសម្រាប់ខ្ញុំក្នុងការស្វែងយល់ និងរៀនលើសពីសមត្ថភាពរបស់ខ្ញុំ។ វានឹងក្លាយជាឱកាសដ៏អស្ចារ្យសម្រាប់ខ្ញុំក្នុងការស្វែងយល់អំពីនិន្នាការបច្ចុប្បន្ននិងភាពជឿនលឿនក្នុងការគ្រប់គ្រងអ៊ីនធឺណិតក៏ដូចជាទស្សនៈរបស់អ្នកពាក់ព័ន្ធផ្សេងៗលើបញ្ហាសំខាន់ៗទាក់ទងនឹងការគ្រប់គ្រងអ៊ីនធឺណិត និងទិន្នន័យ។ នេះនឹងផ្តល់ឱ្យខ្ញុំនូវឱកាសក្នុងការប្រាស្រ័យទាក់ទងនិងជួបអ្នកដ៏ទៃពីជុំវិញពិភពលោកដែលមានការព្រួយបារម្ភអំពីអនាគតនៃអ៊ីនធឺណិត។ជាចុងក្រោយ ខ្ញុំសូមថ្លែងអំណរគុណយ៉ាងស្មោះស្ម័គ្រចំពោះ Open Development Cambodia សម្រាប់ការគាំទ្ររបស់ពួកគេក្នុងការសម្រេចក្តីសុបិនរបស់ខ្ញុំក្នុងការចូលរួមក្នុងកិច្ចប្រជុំប្រចាំឆ្នាំលើកទី 18 នៃវេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិតដែលនឹងប្រព្រឹត្តទៅនៅទីក្រុងក្យូតូ ប្រទេសជប៉ុន ចាប់ពីថ្ងៃទី 8 ដល់ ថ្ងៃទី 12​​​ ខែតុលា 2023 ។

ការស្វែងរកសក្តានុពល និងឱកាសតាមរយៈវេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិត

• ថ្ងៃ​សុក្រ ២០ ខែ​តុលា ២០២៣​
• វ៉ា​ ផាវ៉ាន
• ព្រឹត្តិការណ៍

ជម្រាបសួរ! ខ្ញុំឈ្មោះ វ៉ា ផាវ៉ាន ហើយខ្ញុំជានិស្សិតដែលទៀបតែបញ្ចប់ការសិក្សាពីជំនាញ គ្រប់គ្រងប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ និងភាសាអង់គ្លេសសម្រាប់ការអប់រំ ។ ខ្ញុំមានសេចក្តីសោមនស្សរីករាយយ៉ាងក្រៃលែងក្នុងការប្រាប់អ្នកទាំងអស់គ្នាអំពីបទពិសោធន៍របស់ខ្ញុំទាក់ទងនឹងវេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិត (IGF2023) ដែលខ្ញុំនឹងទៅរៀនអ្វីថ្មីៗ និងចែករំលែកព័ត៌មានទាំងអស់នោះទៅកាន់អ្នករាល់គ្នា ។ កិច្ចប្រជុំប្រចាំឆ្នាំអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិតនេះ បានអនុញ្ញាតឱ្យខ្ញុំចូលរួមក្នុងការពិភាក្សាសំខាន់ៗលើប្រធានបទពាក់ព័ន្ធចំនួនប្រាំបីនៃ \"អ៊ីនធឺណិតដែលយើងទាំងអស់គ្នាចង់បាន - ការផ្តល់អំណាចដល់មនុស្សទាំងអស់\" រួមមាន៖• បញ្ញាសិប្បនិម្មិត និងបច្ចេកវិទ្យាដែលកំពុងរីកចម្រើន• ជៀសវាងការបែកខ្ញែកអ៊ីនធឺណិត• ឧក្រិដ្ឋកម្មតាមអ៊ីនធឺណិត និងសុវត្ថិភាពតាមអ៊ីនធឺណិត• ការគ្រប់គ្រងទិន្នន័យ និងការជឿទុកចិត្ត• គម្លាត និងការរួមបញ្ចូលនៃឌីជីថល• អភិបាលកិច្ច និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការឌីជីថលជាសកល• សិទ្ធិមនុស្ស និងសេរីភាព• និរន្តរភាព និងបរិស្ថានកិច្ចប្រជុំប្រចាំឆ្នាំលើកទី ១៨ នៃវេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិតនឹងប្រព្រឹត្តទៅនៅទីក្រុងក្យូតូ ប្រទេសជប៉ុន ចាប់ពីថ្ងៃទី ៨​ ដល់ថ្ងៃទី ១២ ខែតុលា ឆ្នាំ ២០២៣នេះ។ ហើយក្នុងនាមជាសិក្ខាកាមម្នាក់ដែលត្រូវបានជ្រើសរើសឲ្យចូលរួមក្នុងវេទិកានេះ ក្រោមការគាំទ្ររបស់ អង្គការទិន្នន័យអំពីការអភិវឌ្ឍ ខ្ញុំនឹងរៀបរាប់អំពីរបៀបដែលខ្ញុំបានចូលរួម អ្វី​ដែល​ខ្ញុំ​បាន​រៀនសូត្រពី​​វេទិកា​អភិបាលកិច្ច​អ៊ីនធឺណិត​សម្រាប់​យុវជន​កម្ពុជា និង​អ្វី​ដែល​ខ្ញុំ​សង្ឃឹម​ថា​នឹង​រៀនពី​​កិច្ចប្រជុំ​ប្រចាំ​ឆ្នាំ​នៅ​ប្រទេស​ជប៉ុន។ផ្លូវដែលនាំខ្ញុំមកដល់ទីនេះ៖ខ្ញុំបានប្រទះឃើញការបង្ហោះមួយចេញពីទំព័ររបស់អង្គការទិន្នន័យអំពីការអភិវឌ្ឍ (ODC) ដែលបានលើកទឹកចិត្តយុវជនឱ្យចូលរួមក្នុងការជជែកវែកញែកពីគោលនយោបាយអ៊ីនធឺណិត ខណៈពេលដែលខ្ញុំកំពុងលេងហ្វេសប៊ុក។ អ្វីដែលចម្លែក និងគួរឲ្យចាប់អារម្មណ៍សម្រាប់ខ្ញុំនោះ គឺវាជាលើកទីមួយហើយដែលខ្ញុំបានឮអំពីពាក្យថា \"អភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិត\"។ ខ្ញុំ​បាន​សម្រេច​ចិត្ត​ដាក់​ពាក្យ​ចូល​រួម​ធ្វើជា​គណៈកម្មាធិការ​រៀបចំ ហើយ​ខ្ញុំ​ត្រូវ​បាន​ទទួល​ភារកិច្ច​ជា​ប្រធាន​ផ្នែក​ផ្សព្វផ្សាយ និង​វាយ​តម្លៃ។ ខ្ញុំជាប់ជាគណកម្មាធិការម្នាក់ក្នុងចំណោមគណៈកម្មការចំនួន ២០ រូបផ្សេងទៀតដែលត្រូវបានជ្រើសរើសដើម្បីរៀបចំ និងរួមចំណែកដល់ភាពជោគជ័យនៃការប្រព្រឹត្តឡើងនៃវេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ិនធឺណិតសម្រាប់យុវជនកម្ពុជាលើកដំបូងឆ្នាំ២០២៣។ បន្ថែមពីលើការខិតខំប្រឹងប្រែង និងសហការជាមួយមនុស្សដ៏ពូកែៗទាំងអស់ដែលខ្ញុំបានជួបក្នុងរយៈពេលបួនខែកន្លងមកនៃការរៀបចំសម្រាប់ CamYIGF 2023 ខ្ញុំក៏បានឆ្លៀតឱកាសនេះ រៀនសូត្រពីអ្វីថ្មីៗ និងចូលរួមពិភាក្សាក៏ដូចជាផ្ដល់យោបល់ឲ្យគ្នាទៅវិញទៅមក។ការពិភាក្សាសំខាន់ៗក្នុងវេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ិនធឺណិតសម្រាប់យុវជនកម្ពុជា៖ការ​ចូលរួម​ជាមួយ​មនុស្ស​ដែលមាន​គំនិត​ដូចគ្នា និង​ស្វែងយល់​ពី​ទិដ្ឋភាព​ជាច្រើន​នៃ​ការគ្រប់គ្រង​អ៊ីនធឺណិត​នៅក្នុង​វេទិកា​អភិបាលកិច្ច​អ៊ីនធឺណិត​សម្រាប់​យុវជន​កម្ពុជា គឺជា​ព្រឹត្តិការណ៍មួយដែលខ្ញុំអាចនិយាយបានថា​ផ្លាស់ប្តូរ​ជីវិតរបស់ខ្ញុំតែម្ដង។ អ្នកចូលរួមប្រហែល២៥០ នាក់បានចូលរួមព្រឹត្តិការណ៍រយៈពេលពីរថ្ងៃផ្តោតទៅលើប្រធានបទ \"ការបង្កើនភាពអង់អាចផ្នែកឌីជីថល៖ ធានាការចូលរួមប្រើប្រាស់ សុវត្ថិភាព និងកាលានុវត្តភាពអ៊ីនធឺណិតសម្រាប់ទាំងអស់គ្នា\" ដែលបានកើតឡើងនៅបណ្ឌិត្យសភាបច្ចេកវិទ្យាឌីជីថលកម្ពុជា (CADT)។ វេទិកានេះមានវាគ្មិនចំនួន ៣៦រូប រួមមានវាគ្មិន មកពីប្រទេសជប៉ុន នេប៉ាល់ ឥណ្ឌា ឥណ្ឌូនេស៊ី កូរ៉េ ម៉ាឡេស៊ី ហុងកុង និងហ្វីលីពីន។ខ្ញុំពេញចិត្តនឹងវគ្គសំណួរ ចម្លើយនៅក្នុងបន្ទប់នីមួយៗជាងគេ ដោយអ្នកចូលរួមទាំងអស់មានភាពស្វាហាប់ជាខ្លាំងក្នុងការដេញដោលជាមួយវាគ្មិនដែលលើកយកប្រធានបទតូចៗជាង ៣០ ពាក់ព័ន្ធលើប្រធានបទរងទាំងបីដូចជា៖ ការណែនាំអំពីការគ្រប់គ្រងបញ្ញាសិប្បនិម្មិត (AI), សិទ្ធិឌីជីថល និងទំនួលខុសត្រូវលើអ៊ីនធឺណិត, និងសុវត្ថិភាពអ៊ីនធឺណិត និងឯកជនភាពទិន្នន័យ។ ការធ្វើការជាអ្នកថតរូប និងវីដេអូ មានន័យថាខ្ញុំអាចបន្តធ្វើការលើតួនាទីរបស់ខ្ញុំ ខណៈពេលដែលស្រូបព័ត៌មានពីវាគ្មិនផងដែរ។ លើសពីនេះ ការស្តាប់ក្រុមពិភាក្សាអំពីការឆ្លើយតបរបស់រដ្ឋាភិបាលចំពោះបញ្ហាបន្តដែលបង្កឡើងដោយអ៊ីនធឺណេតគឺជាចំណុចលេចផ្លោរបស់វេទិកានេះតែម្ដង។ អ្នកចូលរួមបានជីកជ្រៅទៅក្នុងឧបសគ្គដែលអ្នករស់នៅជនបទ ជួបប្រទះ ពេលដែលពួកគាត់ព្យាយាមប្រើប្រាស់អ៊ីនធឺណិត និងពិភាក្សាអំពីវិធីដើម្បីជួយពួកគាត់ទាំងនោះ។ នៅពេលដែលសិក្ខាសាលាបានជំរុញបរិយាកាសនៃកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ ជំរុញឱ្យពួកយើងធ្វើការបំផុសគំនិតអំពីដំណោះស្រាយដែលអាចកើតមាន និងការបញ្ចុះបញ្ចូលសម្រាប់ការចូលប្រើប្រាស់ឌីជីថលកាន់តែច្រើននៅក្នុងសហគមន៍មូលដ្ឋានរបស់យើងនោះ បានធ្វើឲ្យអ្នកចូលរួមពីរនាក់បានលើកឡើងជាពិសេសអំពី ក្ដីរំភើប និងភ័ព្វសំណាងរបស់ពួកគេនៅពេលដែលពួកគេអាចចូលរួមក្នុង CamYIGF 2023 ហើយថែមទាំងបានស្នើឲ្យ វេទិកានេះ​​ធ្វើ​ឡើង​ម្ដង​ទៀត​នៅ​ឆ្នាំ​ក្រោយ ហើយឲ្យរៀបចំឲ្យមាន​​មនុស្ស​កាន់​តែ​ច្រើន​ពីសំណាក់​ក្រុម​ជនជាតិ​ភាគតិច និងអ្នកជនបទ​ឱ្យ​ចូល​រួម។អ្វីដែលត្រូវទន្ទឹងរង់ចាំនៅក្នុងកិច្ចប្រជុំប្រចាំឆ្នាំនៃវេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិតនៅប្រទេសជប៉ុនប្រធានបទរងចំនួនពីរក្នុងចំណោមប្រធានបទទាំងប្រាំបី \"គម្លាតឌីជីថល និងការរួមបញ្ចូលនៃឌីជីផល\" និង \"និរន្តរភាព និងបរិស្ថាន\" ជាប្រធានបទដែលខ្ញុំចាប់អារម្មណ៍ជាងគេ នៅពេលដែលខ្ញុំរៀបចំកាលវិភាគចូលរួមកិច្ចប្រជុំប្រចាំឆ្នាំនៃអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិត នៅទីក្រុងក្យូតូ ប្រទេសជប៉ុន។ ខ្ញុំរំពឹងថាបញ្ហាដែលកំពុងកើតឡើងលើវិស័យទាំងនេះនឹងត្រូវបានលើកឡើងយកមកពិភាក្សាឲ្យកាន់តែច្បាស់ ដែលនឹងបើកផ្លូវសម្រាប់ដំណោះស្រាយប្រកបដោយភាពច្នៃប្រឌិត។នៅក្នុងសង្គមសកលភាវូបនីយកម្មបច្ចុប្បន្ន វាមានសារៈសំខាន់បំផុតក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហាគម្លាតឌីជីថល និងជំរុញការបញ្ចូលឌីជីថលយ៉ាងសកម្ម។ វាជាការចាំបាច់ក្នុងការវាយតម្លៃយ៉ាងខ្លាំងនូវក្របខ័ណ្ឌច្បាប់ដែលមានស្រាប់ និងបង្កើតយុទ្ធសាស្ត្រថ្មីៗដើម្បីជួយសម្រួលដល់ការចូលរួមជាសកល និងអត្ថប្រយោជន៍ប្រកបដោយសមធម៌នៅក្នុងវិស័យឌីជីថល។ ខ្ញុំរំពឹងថានឹងចូលរួមក្នុងសកម្មភាពដូចជាសិក្ខាសាលា និងការពិភាក្សាជាក្រុមដែលមានគោលបំណងជំរុញភាពចម្រុះ និងការរួមបញ្ចូលនៅក្នុងអាណាចក្រឌីជីថល។វេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិត មានឥទ្ធិពលលើអនាគតនៃអ៊ីនធឺណិតឱ្យកាន់តែប្រសើរឡើង ហើយវាបានផ្តល់ឱ្យខ្ញុំនូវមូលដ្ឋានគ្រឹះដែលខ្ញុំត្រូវការដើម្បីចាប់ផ្តើមចូលរួមក្នុងការពិភាក្សាសំខាន់ៗអំពីគម្លាត ការរួមបញ្ចូល និរន្តរភាព និងបរិស្ថាននៃឌីជីថល។ ខ្ញុំទន្ទឹងរង់ចាំចូលរួមក្នុងការពិភាក្សា ទទួលបានចំណេះដឹង និងការតស៊ូមតិសម្រាប់អនាគតឌីជីថលប្រកបដោយសមធម៌ និងបរិស្ថានបន្ថែមទៀតនៅក្នុងកិច្ចប្រជុំប្រចាំឆ្នាំ IGF នៅប្រទេសជប៉ុនឆ្នាំនេះ។ ប្រសិនបើយើងធ្វើការជាមួយគ្នា យើងអាចធ្វើឲ្យអ៊ីនធឺណិតកាន់តែប្រសើរឡើង យុត្តិធម៌ និងកាន់តែមានមនសិការខាងបរិស្ថានសម្រាប់មនុស្សគ្រប់គ្នា។

អភិបាលកិច្ចអ៊ិនធឺណិតសម្រាប់យុវជនកម្ពុជាលើកដំបូង” – តើវាដូចការរំពឹងទុករបស់ខ្ញុំឬទេ?

• ថ្ងៃ​ព្រហស្បតិ៍ ១៩ ខែ​តុលា ២០២៣​
• អ៊ុត ច័ន្ទតារាពេជ្រ
• ព្រឹត្តិការណ៍

សួស្តី អ្នកចូលចិត្តស្វែងយល់ពីពិភពឌីជីថលទាំងឡាយ! ខ្ញុំឈ្មោះ ពេជ្រ ជាអ្នកគាំទ្រសកម្មភាពបរិស្ថាន នឹងកំពុងធ្វើការក្នុងវិស័យការងារបៃតង ហើយក្នុងអត្ថបទនេះខ្ញុំនឹងចែករំលែកដំណើរដ៏សែនមានន័យរបស់ខ្ញុំពេញមួយកម្មវិធីដំបូងបង្អស់របស់ អភិបាលកិច្ចអ៊ិនធឺណិតសម្រាប់យុវជនកម្ពុជា(CamYIGF)។ ប៉ុន្តែជាដំបូង ខ្ញុំសូមចែករំលែកអំពីដំណើរនៃការក្លាយខ្លួនជាផ្នែកមួយនៃគណៈកម្មាធិការរៀបចំកម្មវិធីដ៏អស្ចារ្យមួយនេះ។ ការដាក់ពាក្យដែលមិនបានរំពឹងទុកការចូលរួមរបស់ខ្ញុំនៅក្នុងគំនិតផ្តួចផ្តើមផ្តល់អំណាចដល់យុវជននៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា បានផ្តល់ឪកាសអោយខ្ញុំជួបប្រទះនូវកម្មវិធីដ៏ល្អមួយនេះ ថ្វីត្បិតខ្ញុំមានចំណេះដឹងបន្តិចបន្តួចអំពីអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិតក៏ដោយ។ ​ប្រសិនបើ​ខ្ញុំ​បាន​ប្រាប់​ខ្លួន​ឯង​កាល​ពី​មួយ​ឆ្នាំ​មុន​ថា ខ្ញុំ​នឹង​ក្លាយ​ជា​ផ្នែក​មួយ​នៃ​គណៈកម្មាធិការ​រៀបចំ​អភិបាលកិច្ច​អ៊ីនធឺណិត​របស់​យុវជន​កម្ពុជា​ដំបូង​គេ នោះខ្ញុំ​ប្រាកដជា​សើចមិនខាន។ ខ្ញុំ​បាន​ដាក់​ពាក្យ​ចូល​ជា​ផ្នែក​មួយ​នៃ​ក្រុមគណៈកម្មាធិការ​រៀបចំកម្មវិធី និង​បង្ហាញ​ពី​វិធីដែល​ខ្ញុំ​អាច​រួម​ចំណែក​ក្នុង​ការ​កសាង និង​ការប្រតិបត្តិកម្មវិធីមួយនេះ។ ខ្ញុំក៏ត្រូវបានគេជ្រើសរើស និងក្លាយជាផ្នែកមួយនៃក្រុមដ៏អស្ចារ្យដែលខ្ញុំនឹងប្រាប់អ្នកបន្តទៅនេះ។សកម្មភាពមុនកម្មវិធីជាមួយនឹងជំនាញរបស់ខ្ញុំក្នុងវិស័យជជែកពិភាក្សាខ្ញុំបានចូលរួមដឹកនាំក្នុងការរចនាកម្មវិធីរងដែលជាការជជែកដេញដោលពីរជុំជុំវិញការគ្រប់គ្រងអ៊ីនធឺណិត។មួយត្រូវបានធ្វើឡើងរវាង IISPP Debate Society និង Paragon International University Debate Club។ជុំទី២បានធ្វើឡើងរវាងគណៈកម្មការរៀបចំកម្មវិធីនិងនិស្សិតមកពី CADT ហើយប្រធានបទបានផ្តោតជុំវិញការគ្រប់គ្រងអ៊ីនធឺណិតដែលមានលក្ខណៈស៊ីជម្រៅជាងជុំទីមួយ។ការផ្តល់ការបណ្តុះបណ្តាលនិងការសម្របសម្រួលកម្មវិធីរងនេះគឺជាបទពិសោធន៍ដែលខ្ញុំតែងតែចង់មានកន្លងមក។គោលបំណងនៃកម្មវិធីរងគឺដើម្បីឱ្យទស្សនិកជនមានចំណេះដឹងខ្លះៗអំពីការគ្រប់គ្រងអ៊ីនធឺណិតមុនពេលចូលរួមកម្មវិធីជាក់ស្តែងមួយខែក្រោយពីកម្មវិធីរងនេះ។បទពិសោធន៍សំខាន់ៗក្នុងអំឡុងពេលកម្មវិធីខ្ញុំគិតថាបទពិសោធន៍មួយដែលមិនអាចបំភ្លេចបានពី CamYIGF នោះគឺការឈានជើងចូលក្នុងតួនាទីជា Master of Ceremonies (MC) សម្រាប់ពិធីបើកកម្មវិធី។ ការស្វាគមន៍បណ្តាមនុស្សចម្រុះ រួមទាំងអ្នកសាទរពិភពឌីជីថល ដែលជាអ្នកចូលរួមមកពីរាជធានីភ្នំពេញ និងតាមបណ្តាខេត្តនានា គឺជាការចាប់ផ្តើមកម្មវិធីដ៏អស្ចារ្យមួយសម្រាប់ខ្ញុំ។ពេញមួយកម្មវិធីនេះ ខ្ញុំទទួលបានសិទ្ធិក្នុងការសម្របសម្រួលវគ្គបំបែកចេញជាច្រើន ដោយចូលខ្លួនទៅក្នុងការពិភាក្សាអំពីឯកជនភាពឌីជីថល សុវត្ថិភាពតាមអ៊ីនធឺណិត ការរួមបញ្ចូលប្រព័ន្ធឌីជីថល និងទិដ្ឋភាពឌីជីថលដែលកំពុងរីកចម្រើនឥតឈប់ឈរ។ វាគួរឱ្យចាប់អារម្មណ៍ណាស់ក្នុងការស្តាប់ការយល់ឃើញ និងគំនិតប្លែកៗពីវាគ្មិនរបស់យើង រួមទាំងវាគ្មិនអន្តរជាតិដែលធ្វើឡើងតាមអ៊ីនធឺណិត និងវាគ្មិនជាតិរបស់យើងផងដែរ ដែលបានឡើងធ្វើបទបង្ហាញដោយផ្ទាល់ ជាពិសេសការចែករំលែកពីអ្នកចូលរួមរបស់យើង។ ការគ្រប់គ្រងលំហូរកម្មវិធីជាមួយក្រុមអ្នកស្ម័គ្រចិត្តទាំងពីរ រួមមានក្រុមសម្របសម្រួលកម្មវិធី និងក្រុមគាំទ្រផ្នែកប្រតិបត្តិការ គឺជាឧបសគ្គមួយទៀតដែលយើងបានឆ្លងកាត់ជាមួយគ្នាសម្រាប់ព្រឹត្តិការណ៍មួយដែលមានអ្នកចូលរួម 250 នាក់។ ការធានាថាវគ្គនីមួយៗដំណើរការដោយរលូន ហើយអ្នកចូលរួមមានបទពិសោធន៍ប្រកបដោយការយល់ដឹង និងអន្តរកម្ម គឺជាបញ្ហាប្រឈមដ៏មានតម្លៃដែលពួកយើងបានដោះស្រាយ។ ការសម្រេចចិត្តនៅនឹងកន្លែងជាច្រើន គឺជាកម្លាំងមួយផងដែរ ដែលរក្សាកម្មវិធីឱ្យស្ថិតលើពេលវេលាកំណត់ និងថាមវន្ត។CamYIGF គឺជាចំណុចប្រសព្វនៃគំនិតដ៏អស្ចារ្យពីវិស័យផ្សេងៗ រួមទាំង រដ្ឋាភិបាល វិស័យឯកជន អ្នកជំនាញ និងអ្នកនិយមលេងអ៊ីនធឺណិតផ្សេងៗ។ ការផ្សារភ្ជាប់បណ្តាញជាច្រើននេះ នាំមកនូវទស្សនៈប្លែកៗពីបុគ្គលនីមួយៗ ហើយជាចំណុចលេចធ្លោរបស់កម្មវិធីយើង។ រួមពីអ្នកជំនាញខាងបច្ចេកវិទ្យា រហូតដល់អ្នកជំនាញខាងគោលនយោបាយ ខ្ញុំមានឱកាសភ្ជាប់ទំនាក់ទំនង និងរៀនពីអ្នកជំនាញដែលល្អបំផុតក្នុងវិស័យនេះ។ ហើយចុងក្រោយ កិច្ចប្រជុំពហុភាគីដែលមិនគួរឱ្យជឿ! ផ្នែកមួយនៃកិច្ចសន្ទនានេះគឺជាការបើកភ្នែកពិតប្រាកដ នៅពេលដែលខ្ញុំទទួលបានបទពិសោធន៍ថាតើការពិភាក្សាពហុភាគីពិតប្រាកដនឹងធ្វើទៅបែបណា។ ស្មារតីសហការ និងការផ្លាស់ប្តូរគំនិតរវាងភាគីពាក់ព័ន្ធមកពីមជ្ឈដ្ឋានផ្សេងៗគ្នាបានបន្សល់ទុកនូវចំណាប់អារម្មណ៍យូរអង្វែងមកលើរូបខ្ញុំ នៅពេលដែលយើងខិតខំឆ្ពោះទៅរកកិច្ចសហការ និងការផ្តួចផ្តើមដំណោះស្រាយ ដើម្បីកែលម្អអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិតនៅកម្ពុជារបស់យើងនេះ។ដូច្នេះ តើខ្ញុំទទួលបានអ្វីដែលខ្ញុំរំពឹងទុកពី CamYIGF ទេ?ទេ ព្រោះវាលើសពីអ្វីដែលខ្ញុំរំពឹងទុកទៅទៀត ហើយខ្ញុំមិនបានគិតថា អភិបាលកិច្ចអ៊ិនធឺណិតកម្ពុជាលើកដំបូងអាចសម្រេចបាននូវចំណុចសំខាន់ដែលបានលើកឡើងនោះទេ។ដើម្បីសង្ខេបបទពិសោធន៍របស់ខ្ញុំដោយខ្លីនោះ ខ្ញុំគឺជាអេប៉ុងស្ងួតដែលខ្វះជាតិទឹកអ៊ីនធឺណិត តែឥឡូវនេះវាពោរពេញទៅដោយចំណេះដឹងអំពីការគ្រប់គ្រងឌីជីថល និងអ៊ីនធឺណិត។ ភាពស្មុគ្រស្មាញនៃការគ្រប់គ្រងអ៊ីនធឺណិត គោលនយោបាយដែលបង្កើតពិភពអនឡាញរបស់យើង និងរបៀបដែលយើងអាចធានាបាននូវប្រភពឌីជីថលដែលមានសុវត្ថិភាព និងការរួមបញ្ចូលប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណិតកាន់តែច្រើនសម្រាប់ទាំងអស់គ្នាត្រូវបានបង្ហាញ និងចែករំលែកពេញមួយកម្មវិធី។ ​សង្ឃឹម​​ថា​អ្នក​អាច​ទទួល​អារម្មណ៍ដែលខ្ញុំមាន បន្ទាប់​ពី​ការ​អាន​អត្ថបទ​នេះ​។មាន​អ្វី​បន្ទាប់?ជំហានបន្ទាប់សម្រាប់ក្រុមរបស់យើងគឺការចូលរួមកិច្ចប្រជុំប្រចាំឆ្នាំលើកទី 18 នៃវេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិតនៅទីក្រុងក្យូតូ ប្រទេសជប៉ុន ចាប់ពីថ្ងៃទី 8 រហូតដល់ថ្ងៃទី 12 ខែតុលា។ កំឡុងពេលដែលខ្ញុំបន្តការងារបៃតងយ៉ាងសកម្ម ខ្ញុំមានសេចក្តីរំភើបរីករាយក្នុងការចូលរួមក្នុងវគ្គនិរន្តរភាពជាច្រើននៅក្នុងកម្មវិធីខាងមុខនេះ ដោយសារពួកគេបានតម្រឹមប្រធានបទយ៉ាងល្អឥតខ្ចោះជាមួយនឹងចំណង់ចំណូលចិត្ត និងគោលបំណងវិជ្ជាជីវៈរបស់ខ្ញុំ។ខ្ញុំមានសេចក្តីរំភើបរីករាយក្នុងការក្លាយជាផ្នែកមួយនៃវគ្គ \'ប្រព័ន្ធគោលនយោបាយដែលស្និទ្ធស្នាលនឹងបរិស្ថានសម្រាប់បច្ចេកវិទ្យាដែលកំពុងរីកចម្រើន\' ដែលនឹងផ្តល់នូវការយល់ដឹងសំខាន់ៗអំពីគោលនយោបាយបច្ចេកវិទ្យាប្រកបដោយនិរន្តរភាព ហើយជួយបង្កើនតួនាទីរបស់ខ្ញុំនៅក្នុងវិស័យការងារបៃតង។កិច្ចប្រជុំកំពូល គឺតែងតែជាកន្លែងដែលខ្ញុំចូលចិត្តទៅ។ \'IGF 2023 Global Youth Summit\' នឹងអនុញ្ញាតឱ្យខ្ញុំភ្ជាប់ទំនាក់ទំនងជាមួយអ្នកចូលចិត្តអ៊ីនធឺណេត ឬប្រព័ន្ធឌីជីថល ដើម្បីចែករំលែកបទពិសោធន៍ រៀន និងរួមគ្នាបង្កើតទិដ្ឋភាពឌីជីថលដែលផ្តល់អាទិភាពមិនត្រឹមតែនិរន្តរភាពបរិស្ថានប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែការគ្រប់គ្រងឌីជីថល និងអ៊ីនធឺណិតទាំងមូលផងដែរ។\'ការរួមបញ្ចូលឌីជីថល និងនិរន្តរភាពបរិស្ថាន\' គឺជាវគ្គមួយផ្សេងទៀតដែលលាយបញ្ចូលគ្នាយ៉ាងល្អឥតខ្ចោះនូវចំណាប់អារម្មណ៍របស់ខ្ញុំ។ វាអនុញ្ញាតឱ្យខ្ញុំស្វែងយល់ពីរបៀបដែលបច្ចេកវិទ្យាឌីជីថលអាចតភ្ជាប់ចន្លោះប្រហោងក្នុងសង្គម ខណៈពេលដែលការលើកកម្ពស់និរន្តរភាព ការពង្រីកប្រាជ្ញា និងបណ្តាញរបស់ខ្ញុំនៅក្នុងប្រធានបទទាំងនេះ។ជាចុងក្រោយ \'បណ្តាញសហគមន៍៖ អធិបតេយ្យភាពឌីជីថល និងនិរន្តរភាព\' ឆ្លុះបញ្ចាំងពីការយកចិត្តទុកដាក់របស់ខ្ញុំក្នុងការបង្កើតពិភពឌីជីថលដែលគិតគូរពីបរិស្ថានកាន់តែច្រើន។ វគ្គនេះនឹងភ្ជាប់ខ្ញុំជាមួយអ្នកជំនាញ និងអ្នកអនុវត្តដែលមានគំនិតដូចគ្នាទៅនឹងគោលការណ៍ជីវិតរបស់ខ្ញុំផងដែរ។បំណងប្រាថ្នារបស់ខ្ញុំក្នុងការចូលរួមក្នុងវគ្គទាំងនេះកើតឡើងពីជំនឿរបស់ខ្ញុំថាចំនុចប្រសព្វនៃបច្ចេកវិទ្យាដែលកំពុងរីកចម្រើន និរន្តរភាព និងការរួមបញ្ចូលប្រព័ន្ធឌីជីថលផ្តល់នូវឱកាសសម្រាប់ការបង្កើតនូវឥទ្ធិពលសំខាន់ៗ។ខ្ញុំទន្ទឹងរង់ចាំ ក្នុងការឈានជើងចូលទៅក្នុងវេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិតលើកទី 18 និងទទួលបានការយល់ដឹងដោយផ្ទាល់ដែលនឹងលើកកម្ពស់វេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិតកម្ពុជាលើកទី 2 នៅឆ្នាំក្រោយ។ គោលដៅ និងគោលបំណងរបស់ក្រុមរបស់យើងសម្រាប់ការចូលរួមក្នុងវេទិកានៅឆ្នាំនេះគឺ ការអនុញ្ញាតអោយយើងអាចផ្តល់ជូនអ្នកចូលរួមកម្មវិធីរបស់យើងនៅឆ្នាំបន្តបន្ទាប់ នូវបទពិសោធន៍ដែលអាចប្រៀបធៀបបានទៅនឹងខ្លឹមសារ វគ្គបំបែក និងទម្រង់ទាំងមូលរបស់វេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិតនៅទីក្រុងក្យូតូផងដែរ។

ត្រៀមខ្លួនដើម្បីចូលទៅក្នុងពិភពនៃការគ្រប់គ្រងអ៊ីនធឺណិតហើយឬនៅ? ចូលរួមជាមួយខ្ញុំក្នុងដំណើរជាមួយវេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិតយុវជនកម្ពុជា!

• ថ្ងៃ​អង្គារ ៣ ខែ​តុលា ២០២៣​
• សែត គីមហុង
• ព្រឹត្តិការណ៍

ក្នុងនាមជានិស្សិតផ្នែកវិទ្យាសាស្ត្រកុំព្យូទ័រឆ្នាំទី 3 នៅបណ្ឌិត្យសភាបច្ចេកវិទ្យាឌីជីថលកម្ពុជា ចំណង់ចំណូលចិត្តរបស់ខ្ញុំចំពោះបច្ចេកវិទ្យា និងពិភពឌីជីថលបាននាំខ្ញុំទៅរកឱកាសដ៏អស្ចារ្យមួយចំនួន។ បច្ចុប្បន្ននេះ ខ្ញុំបម្រើជាសមាជិកនៃគណៈកម្មាធិការរៀបចំនៅវេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ិនធឺណិតយុវជនកម្ពុជា (YIGF) ដែលខ្ញុំមានឱកាសស្វែងយល់ជ្រៅទៅក្នុងពិភពដ៏ស្មុគស្មាញនៃការគ្រប់គ្រងអ៊ីនធឺណិត ការរចនាគេហទំព័រ និងការរចនាក្រាហ្វិក។ហេតុអ្វីខ្ញុំជ្រើសរើសចូលរួមកម្មវិធីនេះការគ្រប់គ្រងអ៊ីនធឺណិតគឺជាវិស័យមួយដែលខ្ញំុតែងតែចាប់អារម្មណ៍។ ខ្ញុំជឿថាការយល់ដឹងពីរបៀបដែលអ៊ីនធឺណិតដំណើរការទាំងកម្រិតតំបន់ និងអន្តរជាតិគឺមានសារៈសំខាន់នៅក្នុងពិភពលោកដែលមានទំនាក់ទំនងគ្នាទៅវិញទៅមកនាពេលបច្ចុប្បន្ននេះ។ ជំនាញរបស់ខ្ញុំក្នុងការរចនា និងការអភិវឌ្ឍន៍គេហទំព័របានអនុញ្ញាតឱ្យខ្ញុំរួមចំណែកយ៉ាងមានអត្ថន័យដល់ក្រុម YIGF ដែលធ្វើខ្ញុំរីកចម្រើនក្នុងការសហការ នវានុវត្តន៍​ និងការច្នៃប្រឌិតមានតម្លៃ។កត្តាជំរុញមួយនៅពីក្រោយការចូលរួមរបស់ខ្ញុំនៅក្នុងកម្មវិធីនេះ គឺបំណងប្រាថ្នារបស់ខ្ញុំដើម្បីស្វែងយល់បន្ថែមអំពីទិដ្ឋភាពផ្សេងៗនៃការគ្រប់គ្រងអ៊ីនធឺណិត រួមមាន អង្គការអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិត សុវត្ថិភាពតាមអ៊ីនធឺណិត ទំនុកចិត្ត និងគោលការណ៍អភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិត។ ខ្ញុំចាប់អារម្មណ៍ជាពិសេសអំពីរបៀបដែលកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងសុវត្ថិភាពអ៊ីនធឺណិតបង្កើនការការពារតាមអ៊ីនធឺណិត និងបង្កើតការជឿទុកចិត្តក្នុងចំណោមអ្នកប្រើប្រាស់។ លើសពីនេះ ខ្ញុំមានគោលបំណងដើម្បីទទួលបានការយល់ដឹងអំពីរបៀបដែលគោលការណ៍ដូចជាភាពបើកចំហ ភាពងាយស្រួល សុវត្ថិភាព និងអន្តរប្រតិបត្តិការមានឥទ្ធិពលលើដំណើរការធ្វើការសម្រេចចិត្ត បង្កើតប្រព័ន្ធអេកូអ៊ីនធឺណិតដែលមានស្ថេរភាពសម្រាប់ទាំងអស់គ្នា។អំពី វេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិតសម្រាប់យុវជនកម្ពុជា (YIGF)អង្គការទិន្នន័យអំពីការអភិវឌ្ឍOpen Development Cambodia (ODC) បានបង្កើត YIGF ជាលើកដំបូងសម្រាប់យុវជនក្នុងប្រទេសកម្ពុជាក្នុងឆ្នាំ 2023។បន្ថែមពីលើការលើកទឹកចិត្តយុវជនឱ្យចូលរួមកាន់តែសកម្មក្នុងការជជែកពិភាក្សាគោលនយោបាយ និងការសម្រេចចិត្ត វាមានគោលបំណងបង្កើនការយល់ដឹងរបស់យុវជនអំពីសុន្ទរកថាជុំវិញការគ្រប់គ្រងអ៊ីនធឺណិត។ បន្ថែមពីលើការជួយពួកគេឱ្យយល់អំពីតួនាទីរបស់ពួកគេនៅក្នុងសង្គមនាពេលអនាគត វេទិកានេះអនុញ្ញាតឱ្យយុវជន អ្នកជំនាញផ្នែកបច្ចេកវិទ្យា អ្នកបង្កើតគោលនយោបាយ និងអ្នកជំនាញដើម្បីផ្លាស់ប្តូរចំណេះដឹង និងធ្វើឱ្យប្រសើរឡើងនូវការចែករំលែកព័ត៌មាន និងសុវត្ថិភាពអ៊ីនធឺណិត។ វេទិកានេះបានផ្តល់នូវបទពិសោធន៍ និងការយល់ដឹងដែលមិនអាចកាត់ថ្លៃបាននៅក្នុងទិដ្ឋភាពឌីជីថល ជំរុញការពិភាក្សា និងការសហការគ្នាក្នុងចំណោមបុគ្គលដែលមានចំណង់ចំណូលចិត្ត។តួនាទីរបស់ខ្ញុំជាជំនួយផ្នែកបច្ចេកទេសក្នុងព្រឹត្តិការណ៍រយៈពេលពីរថ្ងៃគឺថ្ងៃទី 23 និង 24 ខែកញ្ញា ខ្ញុំមានឱកាសចូលរួមចំណែកជាជំនួយបច្ចេកទេស។ ទំនួលខុសត្រូវចម្បងរបស់ខ្ញុំរួមមានការធានាថាបទបង្ហាញទាំងអស់ដំណើរការទៅដោយរលូន ស្លាយមានសណ្តាប់ធ្នាប់ និងដោះស្រាយបញ្ហាបច្ចេកទេសណាមួយដែលកើតឡើង។កិច្ចការទាំងនេះហាក់ដូចជាតូចតាច ប៉ុន្តែវាមានសារសំខាន់ចំពោះភាពជោគជ័យនៃព្រឹត្តិការណ៍បែបនេះ។ ដូចដែលអ្នកចូលរួមបានពិភាក្សាលើប្រធានបទសំខាន់នៃការគ្រប់គ្រងអ៊ីនធឺណិត វាចាំបាច់ណាស់ដែលទិដ្ឋភាពបច្ចេកទេសដំណើរការយ៉ាងរលូន។ នេះអនុញ្ញាតឱ្យផ្តោតទៅលើខ្លឹមសារ ជំរុញការពិភាក្សាប្រកបដោយផលិតភាព និងព័ត៌មាន។អ្វីដែលខ្ញុំរំពឹងពីកម្មវិធីនេះក្នុងអំឡុងពេលកម្មវិធីនេះ ខ្ញុំចង់ស្វែងយល់បន្ថែមអំពីរបៀបដែលអ៊ីនធឺណិតត្រូវបានគ្រប់គ្រង។ ខ្ញុំរំភើបណាស់ដែលបានរៀនពីអ្នកជំនាញ និងអ្នកដទៃដូចខ្ញុំ។ យើងនឹងនិយាយអំពីរឿងសំខាន់ៗដែលធ្វើឱ្យយើងគិត និងជួយយើងក្នុងពិភពឌីជីថល។ ខ្ញុំ​គិត​ថា​វា​នឹង​ជួយ​ឱ្យ​ខ្ញុំ​យល់​កាន់​តែ​ច្រើន និង​ចែករំលែក​អ្វី​ដែល​ខ្ញុំ​រៀន​ជាមួយ​អ្នក​ដទៃ​ក្នុង​ប្រទេស​កម្ពុជា និង​ជុំវិញ​ពិភពលោក។បទពិសោធន៍ដែលខ្ញុំមានបំណងចង់ទទួលបានក្នុងនាមជាសមាជិកគណៈកម្មាធិការរៀបចំ ខ្ញុំរំពឹងថានឹងទទួលបានបទពិសោធន៍ច្រើនមុខ។ ទាំងនេះរួមបញ្ចូលបណ្តាញជាមួយអ្នកជំនាញ និងបុគ្គលដែលមានគំនិតដូចគ្នា ដែលចែករំលែកចំណង់ចំណូលចិត្តរបស់ខ្ញុំសម្រាប់ពិភពឌីជីថល។ ខ្ញុំសង្ឃឹមថានឹងអភិវឌ្ឍបន្ថែមទៀតនូវជំនាញរៀបចំ និងភាពជាអ្នកដឹកនាំរបស់ខ្ញុំ តាមរយៈការចូលរួមរបស់ខ្ញុំក្នុងការធ្វើផែនការ និងការអនុវត្តទិដ្ឋភាពផ្សេងៗនៃ YIGF ។ លើសពីនេះ ខ្ញុំទន្ទឹងរង់ចាំនាំយកការយល់ដឹង និងចំណេះដឹងមកផ្ទះ ដែលនឹងផ្តល់អត្ថប្រយោជន៍ដល់ការបន្តការសិក្សារបស់ខ្ញុំ និងការខិតខំប្រឹងប្រែងក្នុងអាជីពនាពេលអនាគត។ពីប្រទេសកម្ពុជាទៅក្យូតូ - ស្វែងយល់ពីការគ្រប់គ្រងអ៊ីនធឺណិតជាសកលនៅក្នុងយុគសម័យឌីជីថលរបស់យើង ការការពារព័ត៌មានផ្ទាល់ខ្លួនគឺសំខាន់ណាស់។ ខ្ញុំពិតជារំភើបក្នុងការចូលរួមក្នុងការពិភាក្សាអំពីគោលនយោបាយ ជាពិសេសទាក់ទងនឹងការការពារទិន្នន័យ។ មិនថាវាធានានូវភាពឯកជននៃទិន្នន័យផ្ទាល់ខ្លួនរបស់យើង ការពិចារណាលើច្បាប់ការពារទិន្នន័យថ្មី ឬការផ្តល់ការយល់ដឹងដើម្បីកែលម្អបទប្បញ្ញត្តិដែលមានឥទ្ធិពលលើយើងទាំងអស់គ្នានោះទេ ខ្ញុំប្តេជ្ញាចូលរួមចំណែកក្នុងការបង្កើតអនាគតឌីជីថលដែលមានសុវត្ថិភាពជាងមុន។សូមអរគុណជាពិសេសចំពោះ អង្គការទិន្នន័យអំពីការអភិវឌ្ឍ (ODC) ដែលបានផ្តល់ឱ្យខ្ញុំនូវឱកាសពិសេសនេះ។ តាមរយៈការគាំទ្ររបស់(ODC)ខ្ញុំមានឱកាសចូលរួមវេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិត (IGF) នៅទីក្រុងក្យូតូ ប្រទេសជប៉ុន ចាប់ពីថ្ងៃទី 8 ដល់ថ្ងៃទី 12 ខែតុលា ឆ្នាំ 2023។ IGF គឺជាវេទិកាសកលដែលដោះស្រាយបញ្ហាអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិត ហើយខ្ញុំរីករាយក្នុងការរួមចំណែកដល់ ការពិភាក្សា និងរៀនពីអ្នកជំនាញក្នុងប្រធានបទរងដែលចាប់អារម្មណ៍AI & បច្ចេកវិទ្យាដែលកំពុងរីកចម្រើន,ការគ្រប់គ្រងទិន្នន័យ និងទំនុកចិត្ត និរន្តរភាព និងបរិស្ថាន.ដំណើរ​របស់ខ្ញុំ​ក្នុង​នាម​ជា​សមាជិក​គណៈកម្មាធិកា​រ​រៀបចំ​នៅ​វេទិកា​អភិបាលកិច្ច​អ៊ីនធឺណិត​របស់​យុវជន​កម្ពុជា​ពិតជាអស្ចារ្យនិងសមិទ្ធិផលល្អ។ ខ្ញុំទន្ទឹងរង់ចាំចែករំលែកបទពិសោធន៍ និងការយល់ដឹងរបស់ខ្ញុំជាមួយសាធារណជនទូទៅ ជាមួយគ្នានេះដែរ យើងនឹងស្វែងយល់ពីពិភពដ៏គួរឱ្យរំភើបនៃការគ្រប់គ្រងអ៊ីនធឺណិត និងឥទ្ធិពលរបស់វាទៅលើជីវិតឌីជីថលរបស់យើង។សម្រាប់ព័ត៌មានបន្ថែមអំពីវេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិតនៅទីក្រុងក្យូតូ ប្រទេសជប៉ុន អ្នកអាចចូលមើលបាន។ https://www.intgovforum.org/en  សូមអរគុណសម្រាប់ការចូលរួមជាមួយខ្ញុំក្នុងដំណើរដ៏អស្ចារ្យនេះ ហើយខ្ញុំមិនអាចរង់ចាំក្នុងការចែករំលែកបទពិសោធន៍របស់ខ្ញុំពី IGF នៅប្រទេសជប៉ុនជាមួយអ្នកទាំងអស់គ្នា។ជាចុងបញ្ចប់ ខ្ញុំសូមថ្លែងអំណរគុណយ៉ាងស្មោះស្ម័គ្រចំពោះ Open Development Cambodia(ODC)ម្តងទៀតនិងដៃគូសហការអ្នកឧបត្ថម្ភអ្នកសហការនិងអ្នកគាំទ្រទាំងអស់របស់យើងដែលបានធ្វើឱ្យកម្មវិធីនេះអាចទៅរួច។ការគាំទ្រនិងការប្តេជ្ញាចិត្តឥតងាករេរបស់អ្នកចំពោះការអប់រំអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិតសម្រាប់យុវជនត្រូវបានកោតសរសើរយ៉ាងខ្លាំងហើយខ្ញុំសង្ឃឹមថាយើងអាចបន្តគំនិតផ្តួចផ្តើមដ៏មានតម្លៃនេះសម្រាប់ឆ្នាំខាងមុខនេះ។

ហេតុផលចំនួន ៤ នៅពីក្រោយភាពជោគជ័យនៃវេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិតសម្រាប់យុវជន

• ថ្ងៃ​អង្គារ ៣ ខែ​តុលា ២០២៣​
• ទេពកេន វណ្ណកន
• ព្រឹត្តិការណ៍

វេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិតសម្រាប់យុវជនកម្ពុជា (ហៅកាត់ថា yIGF) លើកដំបូងបង្អស់បានបញ្ចប់ទៅដោយជោគជ័យកាលពីថ្ងៃទី ២៣-២៤ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២៣ កន្លងទៅ។ ព្រឹត្តិការណ៍រយៈពេល ២ ថ្ងៃនេះ ប្រព្រឹត្តទៅនៅឯបណ្ឌិតសភាបច្ចេកវិទ្យាឌីជីថលកម្ពុជា (CADT) នៅរាជធានីភ្នំពេញ បេះដូងនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ដោយមានអ្នកចូលរួមសរុបប្រមាណ ២០០នាក់។បើតាមនិយមន័យដែលបានបង្ហោះនៅលើទំព័រវេបសាយរបស់ខ្លួន វេទិកា yIGF មានគោលបំណងលើកកម្ពស់ការយល់ដឹងរបស់យុវជន ជុំវិញប្រធានបទនានាដែលពាក់ព័ន្ធនឹងការងារអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិត ដើម្បីជំរុញយុវវ័យជំនាន់ក្រោយឱ្យចូលរួមឱ្យបានសកម្មនៅក្នុងកិច្ចពិភាក្សាគោលនយោបាយ និងដំណើរការធ្វើសេចក្ដីសម្រេចចិត្ត ដើម្បីយល់ដឹងអំពីតួនាទីរបស់ពួកគេនៅក្នុងសង្គមនាពេលអនាគត ក៏ដូចជាដើម្បីឱ្យពួកគេប្រើប្រាស់អ៊ីនធឺណិតប្រកបដោយសុវត្ថិភាពផងដែរ។ដោយឈរលើហេតុផលធំៗចំនួន ៤ ខាងក្រោម យើងអាចសន្និដ្ឋានបានថា នេះគឺជាព្រឹត្តិការណ៍ដែលពាក់ព័ន្ធនឹងបច្ចេកវិទ្យាមួយដ៏ជោគជ័យបំផុតនៅកម្ពុជា។១. ក្រុមការងារគ្រប់រូបមានការប្ដេជ្ញាចិត្តខ្ពស់ភាពជោគជ័យនៃព្រឹត្តិការណ៍នេះ បានមកពីក្រុមការងារគ្រប់រូប ដោយរាប់ចាប់ពីគណៈកម្មាធិការប្រឹក្សា (Advisory Committees ឬហៅកាត់ថា AC), គណៈកម្មាធិការរៀបចំ (Organizing Committees​ ឬហៅកាត់ថា OC) និងក្រុមយុវជនស្ម័គ្រចិត្ត។គណៈកម្មាធិការប្រឹក្សាដើរតួនាទីយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការតម្រង់ទិសការរៀបចំព្រឹត្តិការណ៍ទាំងមូលឆ្ពោះទៅរកផ្លូវដ៏ត្រឹមត្រូវ។ ពួកគាត់បាននាំយកព្រឹត្តិការណ៍ដ៏សំខាន់នេះមកកម្ពុជា និងបានសម្រិតសម្រាំងជ្រើសរើសគណៈកម្មាធិការរៀបចំ។ ពួកគាត់ក៏បានស្វះស្វែងរកជំនួយគាំទ្រទាំងសម្ភារៈនិងថវិកា, បោះដៃទៅរកអ្នកបង្កើតគោលនយោបាយនៅក្នុងជួររដ្ឋាភិបាល និងត្រួសត្រាយផ្លូវឱ្យក្រុមការងារទាំងមូលសម្រេចការងារបានជោគជ័យ និងទាន់ពេលវេលា។ចំណែកឯគណៈកម្មាធិការរៀបចំវិញ ពោរពេញទៅដោយសមាជិកវ័យក្មេង វ័យឆ្លាត និងមានភាពរហ័សរហួន ដែលខ្ញុំជឿជាក់យ៉ាងមុតមាំថា ពួកគេនឹងក្លាយជាអ្នកដឹកនាំនៅកម្ពុជានាពេលអនាគតជាក់ជាមិនខាន។ ពួកគេសុទ្ធតែជាអ្នកដែលប្រកបទៅដោយចំណេះនិងជំនាញនៅលើផ្នែកផ្សេងៗគ្នា។ ពួកគេធ្វើការងារជាក្រុមយ៉ាងក្លៀវក្លា និងសម្រេចបាននូវសមិទ្ធផលការងារប្រកបដោយគុណភាពខ្ពស់ ដើម្បីធានាថា ព្រឹត្តិការណ៍នេះនឹងដំណើរការទៅដោយរលូន និងប្រកបដោយវិជ្ជាជីវៈ។The website teamភាពជោគជ័យនេះក៏មិនអាចខ្វះបានការរចូលរួមចំណែកពីសំណាក់ក្រុមអ្នកស្ម័គ្រចិត្តរបស់យើងបានទេ។ ពួកគេខិតខំបំពេញការងារដោយមិនខ្លាចនឿយហត់ ដើម្បីរួមចំណែកនៅក្នុងភាពជោគជ័យមួយនេះ។ ជាក់ស្ដែង នៅមុនព្រឹត្តិការណ៍នេះចាប់ផ្ដើម ទាំងគណៈកម្មាធិការរៀបចំ និងអ្នកស្ម័គ្រចិត្តរបស់យើងបានធ្វើការទាំងថ្ងៃទាំងយប់ដើម្បីសម្រេចការងាររបស់ពួកគេរៀងៗខ្លួន។ អ្នកខ្លះបានគេងតែពីរបីម៉ោងប៉ុណ្ណោះក្នុងមួយថ្ងៃ អស់រយៈពេលជាច្រើនថ្ងៃជាប់គ្នា។ បើអ្នកបានមកចូលរួមព្រឹត្តិការណ៍នេះដោយផ្ទាល់ ឬ ចូលអាននៅលើវេបសាយ ឬ ក៏ចូលមើលសមិទ្ធិផលនៅលើបណ្ដាញសង្គមរបស់ព្រឹត្តិការណ៍នេះ នោះអ្នកនឹងបានឃើញនូវស្នាដៃដ៏ត្រចះត្រចង់របស់ពួកគេជាក់ជាមិនខាន។២. បរិយាបន្នមិនខុសពីអ្វីដែលបានបង្ហោះនៅលើវេបសាយនៃព្រឹត្តិការណ៍នេះទេ yIGF គឺជាព្រឹត្តិការណ៍មួយប្រកបដោយថាមវ័ន្ត និងបរិយាបន្ន ពោលគឺវាបានប្រមូលផ្ដុំយុវជន, អ្នកបង្កើតគោលនយោបាយ, អ្នកជំនាញ និងសង្គមស៊ីវិលឱ្យមកជួបជុំគ្នា ដើម្បីពិភាក្សាអំពីការងារអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិត, ចែករំលែកបទពិសោធន៍, បង្កើតទំនាក់ទំនងរវាងគ្នា និងរៀនសូត្រពីគ្នាទៅវិញទៅមក។អ្នកដែលបានចូលរួមទាំងនោះមានដូចជា៖ សិស្សនិស្សិត, អ្នកធ្វើការងារសង្គម, មន្ត្រីរាជការ និងអ្នកបង្កើតគោលនយោបាយ, ជនជាតិដើមភាគតិច, ប្រជាជនមកពីតាមបណ្ដាខេត្ត និងអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាល ជាដើម។ ក្រៅពីនេះ ក្នុងចំណោមអ្នកចូលរួមទាំងអស់ អ្នកខ្លះចូលរួមជាអ្នកស្ម័គ្រចិត្ត, វាគ្មិន, អ្នកសម្របសម្រួលជាមួយវាគ្មិន, ក្រុមជំនួយបច្ចេកទេស និងអ្នកកាន់កម្មវិធីជាដើម។លើសពីនេះ ព្រឹត្តិការណ៍នេះក៏មានចូលរួមផងដែរពីសំណាក់វាគ្មិនដែលមកពីបរទេស និងមកពីស្ថាប័នអន្តរជាតិនានា ដែលរួមមានដូចជា នាយកដ្ឋានកិច្ចការសេដ្ឋកិច្ចនិងសង្គម នៃអង្គការសហប្រជាជាតិ (UN Department of Economic and Social Affairs ឬ UNDESA), ក្រុមហ៊ុន Dot Asia, វាគ្មិនមកពីទីក្រុងហុងកុង, ប្រទេសម៉ាឡេស៊ី, ឥណ្ឌា, ប៉ាគីស្ថាន, សាធារណរដ្ឋកូរ៉េ និងប្រទេសមួយចំនួនទៀត។៣. ប្រធានបទប្រធានបទចម្បងនៃវេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិតសម្រាប់យុវជនកម្ពុជានៅឆ្នាំនេះ គឺ «ការបង្កើនភាពអង់អាចផ្នែកឌីជីថល៖ ធានាការចូលរួមប្រើប្រាស់ សុវត្ថិភាព និងកាលានុវត្តភាពអ៊ីនធឺណិតសម្រាប់ទាំងអស់គ្នា» ជាមួយនិងប្រធានបទរងចំនួន ៣ ដូចជា៖ ការណែនាំអំពីបញ្ញាសិប្បនិម្មិត (AI)សិទ្ធិឌីជីថល និងទំនួលខុសត្រូវលើប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណិតសន្តិសុខអ៊ីនធឺណិត និងឯកជនភាពទិន្នន័យ។ រាល់ប្រធានបទដែលបានដាក់ស្នើដោយវាគ្មិនទាំងអស់ ត្រូវតែស៊ីគ្នាជាមួយនិងប្រធានបទគោល ក៏ដូចជាប្រធានបទរងនៃវេទិកា។ប្រធានបទដែលទាក់ទងនឹងបញ្ញាសិប្បនិម្មិត, សិទ្ធិឌីជីថលនិងទំនួលខុសត្រូវលើប្រព័ន្ធអនឡាញ ព្រមទាំងសន្តិសុខសាយប័រ គឺជាប្រធានបទដ៏ពេញនិយមនៅក្នុងសង្គមកម្ពុជាបច្ចុប្បន្ន។ អ្នកចូលរួមមកពីគ្រប់ជំនាញសុទ្ធតែចាប់អារម្មណ៍ទៅលើបញ្ញាសិប្បនិម្មិត និងរបៀបដែលវាដំណើរការ ខណៈពេលដែលអ្នកចូលរួមមកពីអង្គការសង្គមស៊ីវិល នាំគ្នាព្រួយបារម្ភអំពី «ដានជើងឌីជីថល» របស់មនុស្ស និងការបែកធ្លាយឯកជនភាពនៅលើប្រព័ន្ធអនឡាញ ជាពិសេសគឺអ្នកដែលធ្វើការនៅក្នុងវិស័យការពារសិទ្ធិរបស់កុមារ។I presented \"The Fondation of Web Security\"I helped Dixon with Khmer Tranlsationអ្នកចូលរួមទាំងអស់សុទ្ធតែចាប់អារម្មណ៍នឹងវិធានការរឹតបន្តឹងសុវត្ថិភាពផ្ទាល់ខ្លួននៅលើអ៊ីនធឺណិត តាមរយៈការរៀនសូត្រពីបច្ចេកទេសថ្មីៗពីអ្នកជំនាញមកពី ជំរុំឌីជីថល និងពីអ្នកជំនាញខាងសន្តិសុខសាយប័រដទៃទៀត។ក្រៅតែអំពីការចែកជាបន្ទប់សម្រាប់ចែករំលែក ក៏មានផងដែរកម្មវិធី «ភូមិ yIGF» និងកម្មវិធី «វេទិកាអ្នកពាក់ព័ន្ធពហុភាគី» ដែលគ្រប់អ្នកចូលរួមទាំងអស់ត្រូវបានតម្រូវឱ្យចូលរួម និងរៀនសូត្រពីកម្មវិធីទាំងពីរនេះ។ភូមិ yIGF ធ្វើឡើងនៅថ្ងៃដំបូងនៃវេទិកា ដោយអ្នកចូលរួមទាំងអស់ត្រូវបានលើកទឹកចិត្តឱ្យស្វែងយល់អំពីរូបិយបណ្ណឌីជីថល (រូបិយបណ្ណគ្រីបតូ), NFTs និងរបៀបដែលភាពរអាក់រអួលនៃទីផ្សារជួញដូរឧបករណ៍ទាំងនេះ ប៉ពាល់ទៅដល់ការវិនិយោគរបស់ពួកគេ តាមរយៈផលប៉ះពាល់មួយចំនួនដូចជា ការហ៊ែគ និងភាពរអាក់រអួលនៃសេវាអ៊ីនធឺណិតនិងការផ្ដាច់ចរន្តអគ្គិសនី។ កម្មវិធីនេះបានជួយឱ្យអ្នកចូលរួមទាំងអស់យល់ដឹងអំពីហានិភ័យនៃការវិនិយោគរបស់ពួកគេនៅលើទីផ្សារទាំងនោះ។Srymanit and I were the Crypto currency Seller (role play)Busy selling cryto currency (role play)ចំណែកឯវេទិកាអ្នកពាក់ព័ន្ធពហុភាគីវិញ ធ្វើឡើងនៅថ្ងៃទី២នៃវេទិកា ដោយក្នុងនោះអ្នកចូលរួមមួយចំនួនត្រូវបានបែងចែកជាក្រុមដោយមានបែងចែកតួនាទីគ្នា ដើម្បីធ្វើការតស៊ូមតិរវាងគ្នា។ ក្រុមទាំងនោះរួមមាន «ក្រុមតំណាងរដ្ឋាភិបាល», «ក្រុមតំណាងក្រុមហ៊ុនឯកជន» និង «ក្រុមតំណាងពលរដ្ឋទូទៅ»។ក្រុមនីមួយៗទទួលបានពេលវេលាគ្រប់គ្រាន់ក្នុងការជួបប្រជុំគ្នា និងដើម្បីត្រៀមនូវសំណួរនិងចម្លើយ ដើម្បីសួរនិងឆ្លើយទៅកាន់ក្រុមដទៃទៀត។ ការតស៊ូមតិនេះបានដំណើរការទៅយ៉ាងល្អ ហើយលទ្ធផលដែលបានមកពីការតស៊ូមតិនេះគឺពោរពេញទៅដោយផលប្រយោជន៍យ៉ាងច្រើនក្រៃលែង។ វេទិកាអ្នកពាក់ព័ន្ធពហុភាគីនេះ ត្រូវបានបូកសរុបដោយលោក ធី ទ្រី អគ្គនាយកនៃអង្គការទិន្នន័យអំពីការអភិវឌ្ឍ (ODC) ដោយលោកបានគូសបញ្ជាក់ថា លោកបានរៀនសូត្រនូវគំនិតថ្មីៗជាច្រើនពីការតស៊ូមតិនេះ និងបានសន្យាថានឹងនាំយកគំនិតទាំងនោះទៅពិភាក្សានៅក្នុងដំណើរការបង្កើតគោលនយោបាយជាមួយភាគីពាក់ព័ន្ធបន្តទៀត។The team representing the government meeting before the Multi-Stakeholder conferenceDuring the Multi-Stakeholder conference៤. ការចូលរួមចំណែកពីសំណាក់ភាគីទាំងអស់វេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិតសម្រាប់យុវជនកម្ពុជានឹងមិនអាចទទួលបានជោគជ័យបានទេ ប្រសិនបើមិនមានការចូលរួមពពីគណៈកម្មាធិការប្រឹក្សា, គណៈកម្មាធិការរៀបចំ, អ្នកស្ម័គ្រចិត្ត, វាគ្មិន និងអ្នកចូលរួមគ្រប់ៗរូប។ អ្នកចូលរួមគ្រប់រូបបានប្រាស្រ័យទាក់ទងជាមួយគ្នាយ៉ាងរស់រវើកកំលុងពេលសិក្សានៅតាមបន្ទប់, កំលុងពេលសម្រាកអាហារសម្រន់ និងសូម្បីតែបន្ទាប់ពីវេទិកានេះត្រូវបានបិទបញ្ចប់ទៅហើយក្ដី។តាមរយៈការសង្កេតរបស់ខ្ញុំ អ្នកចូលរួមជាច្រើនបានបង្កើតមិត្តថ្មីៗ, បានរៀនសូត្រពីចំណេះដឹងថ្មីៗ និងបានយល់ដឹងអំពីបញ្ហាប្រឈមនៅក្នុងវិស័យឌីជីថលនាពេលបច្ចុប្បន្ននេះ។ សិស្សនិស្សិតនឹងទទួលបានការងារល្អៗក្រោយពេលបញ្ចប់ការសិក្សាតាមរយៈការបង្កើតមិត្តភាពថ្មីៗនៅក្នុងវេទិកានេះ។ រីឯក្រុមហ៊ុនឯកជនវិញ អាចនឹងទទួលបានគម្រោងថ្មីៗបន្ថែមទៀតពីភាគីដ៏មានសក្ដានុពលនានា ដែលពួកគេបានជួបប្រាស្រ័យទាក់ទងនៅឯវេទិកានេះ។ចំណុចសំខាន់មួយទៀតដែលវេទិកានេះបាននាំមក គឺការពិភាក្សារកធាតុចូលជុំវិញច្បាប់ស្ដីពីការការពារទិន្នន័យបុគ្គល។ ខ្ញុំជឿជាក់យ៉ាងមុតមាំថា ច្បាប់នេះនឹងទទួលបានធាតុចូលច្រើនជាងមុន និងត្រូវបានអនុម័តឱ្យប្រើប្រាស់ក្នុងពេលឆាប់ៗនេះ។ ដោយសារតែរូបខ្ញុំផ្ទាល់នឹងទៅចូលរួមកិច្ចប្រជុំប្រចាំឆ្នាំនៃវេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិតលើកទី ១៨ នៅទីក្រុងក្យូតូ ប្រទេសជប៉ុន ក្នុងពេលខាងមុខដ៏ខ្លី ខ្ញុំរីករាយនឹងចែករំលែកនូវចំណេះដឹងនិងបទពិសោធន៍ដែលខ្ញុំនឹងទទួលបានពីវេទិកានេះ នៅក្នុងដំណើរការនៃកិច្ចពិភាក្សាស្វែងរកធាតុចូលនៃច្បាប់នេះ ទៅតាមគ្រប់មធ្យោបាយដែលអាចធ្វើទៅរួច ក្រោយពេលត្រឡប់មកវិញ។All participants after the closing ceremonyជាចុងក្រោយ ខ្ញុំជឿជាក់ថា វេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិតសម្រាប់យុវជនកម្ពុជា ឆ្នាំ ២០២៣ ពិតជាបានផ្ដល់ក្ដីសង្ឃឹមដល់ពលរដ្ឋកម្ពុជាគ្រប់រូប ដើម្បីឱ្យពួកគេរស់នៅក្នុងពិភពលោកមួយដែលមានសុវត្ថិភាពជាងមុន នៅក្នុងយុគសម័យបដិវដ្តន៍ឧស្សាហកម្មទី ៤។ ដែលមានន័យថា ពួកគេនឹងកាន់តែមានការប្រុងប្រយ័ត្នជាងមុនក្នុងការសម្រេចចិត្តថា តើទិន្នន័យប្រភេទណាដែលពួកគេគួរ ឬ មិនគួរចែករំលែកនៅលើប្រព័ន្ធអនឡាញ និងថាតើ ពួកគេគួរចែករំលែកទិន្នន័យផ្ទាល់ខ្លួនទាំងនោះក្នុងកម្រិតណា។ មិនតែប៉ុណ្ណោះ ខ្ញុំក៏សង្ឃឹមថា ពួកគេនឹងរៀនសូត្រពីការប្រើប្រាស់មធ្យោបាយក្នុងការការពារខ្លួនរបស់ពួកគេពីគ្រប់ការវាយប្រហារខាងសាយប័រ។ បន្ថែមពីលើនេះ ពួកគេក៏នឹងយល់ដឹងពីបច្ចេកវិទ្យាដែលទាក់ទងនឹងបញ្ញាសិប្បនិម្មិតថ្មីៗនៅជុំវិញខ្លួន និងដែលកំពុងពេញនិយម រួចហើយព្យាយាមសម្របខ្លួនទៅតាមការរីកចម្រើនទាំងនោះ។ ធ្វើដូច្នេះ ពួកគេនឹងតែងតែធ្វើបច្ចុប្បន្នភាពសមត្ថភាពការងាររបស់ពួកគេនៅលើទីផ្សារការងារជានិច្ច។ពិតណាស់ បើគ្មានការជួយជ្រោមជ្រែងពីអង្គការទិន្នន័យអំពីការអភិវឌ្ឍទេ នោះព្រឹត្តិការណ៍ដ៏ប្រកបដោយផ្លែផ្កាមួយនេះ នឹងមិនលេចជារូបរាងបាននោះឡើយ។ ខ្ញុំសង្ឃឹមយ៉ាងមុតមាំថា អង្គការទិន្នន័យអំពីការអភិវឌ្ឍ ក៏ដូចជាភាគីពាក់ព័ន្ធដទៃទៀត នឹងពិចារណារៀបចំឱ្យមានវេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិតសម្រាប់យុវជនកម្ពុជានេះនៅឆ្នាំក្រោយៗទៀត៕

អ្នកតស៊ូមតិផ្នែកអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិតនៅកម្ពុជា៖ ផ្លូវរបស់ខ្ញុំទៅកាន់ UN IGF 2023

• ថ្ងៃ​ព្រហស្បតិ៍ ២៨ ខែ​កញ្ញា ២០២៣​
• សុខាច័ន្ទ សុជាតា
• ព្រឹត្តិការណ៍

ដំណើរ​នៃ​ព្រលឹង​ក្មេង​វង្វេង​ដើម្បី​ស្វែង​រក​ខ្លួន​នាងពី​ការ​ក្លាយ​ជា​អ្នក​ចូល​រួម​នៅ​បណ្ឌិត​សភា​អភិបាល​កិច្ច​អ៊ីនធឺណិត​អាស៊ី​ប៉ាស៊ីហ្វិក (APIGA) នៅ​ឆ្នាំ 2022 ដល់​ការ​រៀបចំ​វេទិកា​អភិបាលកិច្ច​អ៊ីនធឺណិត​សម្រាប់​យុវជន​កម្ពុជា ឆ្នាំ​២០២៣ ដំណើរ​របស់​ខ្ញុំ​បាន​ក្លាយ​ជា​បទ​ពិសោធ​ផ្លាស់​ប្តូរ។ មុនពេល APIGA ខ្ញុំមិនបានដឹងអំពីសហគមន៍អ៊ីនធឺណិតដ៏ធំ និងរួមបញ្ចូល និងតួនាទីរបស់វាក្នុងការអភិវឌ្ឍន៍គោលនយោបាយនោះទេ។ ក្នុងនាមជានិស្សិតឆ្នាំទី 3 ជំនាញគ្រប់គ្រងប្រព័ន្ធព័ត៌មាននៅសកលវិទ្យាល័យ Paragon International ការសិក្សាដោយខ្លួនឯង និងការស្វែងយល់គឺមានសារៈសំខាន់សម្រាប់ខ្ញុំ។ ពួកគេ​បាន​ជួយ​ខ្ញុំ​ឱ្យ​រក​ឃើញ​ឱកាស​ដែល​ស្រប​នឹង​ចំណាប់អារម្មណ៍ និង​ចំណង់​ចំណូល​ចិត្ត​របស់​ខ្ញុំ។សព្វថ្ងៃនេះ ខ្ញុំបានចូលរួមយ៉ាងសកម្មនៅក្នុងសហគមន៍អ៊ីនធឺណិត ដោយរក្សាល្បឿនជាមួយនឹងនិន្នាការបច្ចេកវិទ្យានៅក្នុងយុគសម័យនៃការផ្លាស់ប្តូរឌីជីថលរបស់យើង។ ដំណើរ​នេះ​បាន​ធ្វើ​ឱ្យ​ខ្ញុំ​មាន​អារម្មណ៍​រំភើប និង​មាន​កម្លាំង។អារម្មណ៍​ដែល​បំផុសគំនិត និង​ស្វាហាប់បន្ទាប់ពីបានចូលរួមក្នុង APIGA ខ្ញុំបានត្រលប់មកប្រទេសកម្ពុជាវិញជាមួយនឹងសំណួរដ៏ក្តៅគគុកមួយ៖ តើខ្ញុំអាចលើកកម្ពស់ការយល់ដឹងអំពីការគ្រប់គ្រងអ៊ីនធឺណិតនៅក្នុងប្រទេសរបស់ខ្ញុំដោយរបៀបណា? ខ្ញុំជឿជាក់យ៉ាងមុតមាំលើសារៈសំខាន់របស់វាសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍន៍ឌីជីថលយ៉ាងឆាប់រហ័សរបស់ប្រទេសយើង និងការរក្សានូវអ៊ីនធឺណិតបើកចំហ សុវត្ថិភាព និងរួមបញ្ចូលសម្រាប់ទាំងអស់គ្នា។ ជាសំណាងល្អ ខ្ញុំបានរកឃើញចំលើយ ដែលជាឱកាសដ៏អស្ចារ្យមួយដើម្បីនាំយកការយល់ដឹងអំពីអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិតដល់យុវជនកម្ពុជា តាមរយៈវេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិតយុវជនកម្ពុជា។នៅពេលដែលខ្ញុំដឹងថា Open Development Cambodia (ODC) កំពុងនាំយកគំរូវេទិកានេះមកកម្ពុជា ហើយស្វែងរកគណៈកម្មាធិការរៀបចំ ខ្ញុំមិនខ្ជះខ្ជាយពេលវេលាក្នុងការដាក់ពាក្យនោះទេ។ ក្នុងចំណោមបេក្ខជនជាច្រើនដែលបានទទួលការសម្ភាសន៍ ខ្ញុំមានកិត្តិយសណាស់ដែលត្រូវបានជ្រើសរើសជាសមាជិកនៃគណៈកម្មាធិការរៀបចំវេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិតសម្រាប់យុវជនកម្ពុជាឆ្នាំ 2023។ វាជាមុខតំណែងដ៏មានអត្ថន័យដែលស្របនឹងគោលដៅ និងគំនិតផ្តួចផ្តើមរបស់ខ្ញុំយ៉ាងល្អឥតខ្ចោះ។ដំណើរការរៀបចំ YIGF កម្ពុជាការ​រៀបចំ​ព្រឹត្តិការណ៍​ដ៏​សំខាន់​មួយ​ដូច​ជា​វេទិកា​អភិបាលកិច្ច​អ៊ីនធឺណិត​របស់​យុវជន​កម្ពុជា​មិន​មែន​ជា​រឿង​ងាយស្រួល​នោះ​ទេ។ ក្នុង​នាម​ជា​សមាជិក​គណៈ​កម្មាធិការ​រៀបចំ​ការ​ប្រកួត ខ្ញុំ​បាន​វាយ​តម្លៃ​តួនាទី និង​ការ​ទទួល​ខុស​ត្រូវ​ផ្សេងៗ ដោយ​ជំរុញ​ក្រុម​ឲ្យ​សម្រេច​បាន​នូវ​គោល​បំណង​របស់​យើង។ ការរួមចំណែករបស់ខ្ញុំមានចាប់ពីការនៅក្នុងគណៈកម្មាធិការកម្មវិធី ការធ្វើសេចក្តីព្រាងកំណត់ចំណាំ ប្រធានបទ និងប្រធានបទរងនៃ YIGF Cambodia របស់យើង ដល់សកម្មភាពសំខាន់ៗដូចជា ការសម្តែងតួនាទីលើអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិតពហុភាគី។ខ្ញុំមានមោទនៈភាពក្នុងការរចនាគេហទំព័រដ៏ស្រស់ស្អាត របស់យើង គឺ yigfkh.org និងផ្តល់ការគាំទ្រនៅក្នុងគណៈកម្មាធិការទំនាក់ទំនង ដែលរួមមានការបង្កើតផ្ទាំងរូបភាព និងសម្ភារៈផ្សេងៗ។ លើសពីតួនាទីទាំងនេះ ខ្ញុំជឿថាតួនាទីរបស់ខ្ញុំក្នុងការបង្រួបបង្រួមក្រុម ផ្តល់ការលើកទឹកចិត្ត និងលើកទឹកចិត្តពួកគេឱ្យតស៊ូរហូតដល់យើងសម្រេចបាននូវគោលដៅនៃវេទិការបស់យើងគឺមានតម្លៃមិនអាចកាត់ថ្លៃបាន។បន្ទាប់ពី YIGF Cambodia 2023 បានមកដល់ទីបញ្ចប់ដំណើររបស់យើងជាមួយ YIGF Cambodia 2023 ថ្មីៗនេះបានបញ្ចប់ដោយកំណត់ត្រាដ៏ខ្ពង់ខ្ពស់ ដែលធ្វើអោយខ្ញុំដឹងគុណយ៉ាងក្រៃលែង។ ខ្ញុំ​មាន​មោទនភាព​ចំពោះ​ការ​ចូល​រួម​ចំណែក​របស់​ខ្ញុំ​ផ្ទាល់ ហើយ​ក៏​មាន​មោទនភាព​ដូចគ្នា​ចំពោះ​សមាជិក​គណៈកម្មាធិការ​រៀបចំ​ការ​របស់​ខ្ញុំ។ ការខិតខំប្រឹងប្រែងរួមគ្នា ការលះបង់ និងការដេកមិនលក់រាប់មិនអស់របស់យើង គឺជាឧបករណ៍មួយក្នុងការធ្វើឱ្យ YIGF Cambodia ទទួលបានជោគជ័យយ៉ាងខ្លាំង។តើមានអ្វីបន្ទាប់សម្រាប់ខ្ញុំ? តើដំណើរនេះដឹកនាំទៅណា?ខ្ញុំមានកិត្តិយសយ៉ាងខ្លាំងដែលត្រូវបានជ្រើសរើសដោយ Open Development Cambodia ជាសមាជិកគណៈកម្មាធិការរៀបចំសម្រាប់វេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិតប្រចាំឆ្នាំរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ (IGF) 2023 លើកទី 18 នៅទីក្រុងក្យូតូ ប្រទេសជប៉ុន ដែលគ្រោងនឹងធ្វើឡើងចាប់ពីថ្ងៃទី 8 ដល់ថ្ងៃទី 12 ខែតុលា ឆ្នាំ 2023។ ប្រធានបទនៃវេទិកា។ \"អ៊ិនធឺណិតដែលយើងចង់បាន - ការផ្តល់អំណាចដល់មនុស្សទាំងអស់\" ត្រូវបានបំពេញបន្ថែមដោយប្រធានបទរងរួមមាន AI & បច្ចេកវិទ្យាដែលកំពុងរីកចម្រើន ការជៀសវាងការបែងចែកអ៊ីនធឺណិត សុវត្ថិភាពតាមអ៊ីនធឺណិត ឧក្រិដ្ឋកម្មតាមអ៊ីនធឺណិត និងសុវត្ថិភាពលើអ៊ីនធឺណិត ការគ្រប់គ្រងទិន្នន័យ និងទំនុកចិត្ត ការបែងចែកឌីជីថល និងការរួមបញ្ចូល អភិបាលកិច្ចឌីជីថលសកល និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ សិទ្ធិមនុស្ស និងសេរីភាព និងនិរន្តរភាព និងបរិស្ថាន។IGF ដើរតួនាទីជាវេទិកាមួយដែលភាគីពាក់ព័ន្ធចម្រុះមកជួបជុំគ្នាដោយស្មើភាពគ្នាក្នុងការផ្លាស់ប្តូរព័ត៌មាន និងចែករំលែកការអនុវត្តល្អបំផុតទាក់ទងនឹងអ៊ីនធឺណិត និងបច្ចេកវិទ្យា។ ខណៈពេលដែល IGF ប្រហែលជាមិនមានសិទ្ធិធ្វើការសម្រេចចិត្ត វាជូនដំណឹង និងបំផុសគំនិតអ្នកដែលធ្វើ។ វាជំរុញការយល់ដឹងរួម និងការផ្លាស់ប្តូរចំណេះដឹង ដើម្បីបង្កើនឱកាសអ៊ីនធឺណិត និងដោះស្រាយហានិភ័យ និងបញ្ហាប្រឈមនានា។ ទិដ្ឋភាពមួយនៃ IGF ដែលធ្វើអោយខ្ញុំរំភើបជាពិសេសគឺកិច្ចប្រជុំអភិបាលកិច្ចតាមអ៊ីនធឺណិតដែលមានភាគីពាក់ព័ន្ធ។ វគ្គទាំងនេះអាចឱ្យភាគីពាក់ព័ន្ធមកពីគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ រួមទាំងប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍន៍ ចូលរួមក្នុងការជជែកពិភាក្សាអំពីអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិត រួមចំណែកដល់ការកសាងសមត្ថភាព និងសម្របសម្រួលដល់ការចូលរួមរបស់ពួកគេនៅក្នុងស្ថាប័ន និងការរៀបចំអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិតដែលមានស្រាប់។ក្នុងចំណោមវគ្គជាច្រើននៅ IGF 2023 ខ្ញុំមានចំណាប់អារម្មណ៍ជាពិសេសចំពោះការពិភាក្សាពហុភាគីលើបញ្ហាទាក់ទងនឹង AI ជំនាន់ និងវគ្គកម្រិតខ្ពស់ ដែលប្រមូលផ្តុំវាគ្មិនមកពីក្រុមអ្នកពាក់ព័ន្ធចម្រុះ។ វគ្គនេះ ដូចជាកម្មវិធីដែលនៅសល់ បង្ហាញពីការប្តេជ្ញាចិត្តរបស់ IGF ចំពោះសុន្ទរកថាពហុភាគី ការផ្លាស់ប្តូរចំណេះដឹង និងជំនឿថាការផ្លាស់ប្តូរបែបនេះក្នុងចំណោមអ្នកធ្វើការសម្រេចចិត្តអាចនាំទៅរកលទ្ធផលគោលនយោបាយដ៏ល្អប្រសើរ។ នៅ IGF 2023 ការផ្តោតអារម្មណ៍នឹងវិលជុំវិញសំណួរចំណាប់អារម្មណ៍សាធារណៈដែលទាក់ទងនឹងប្រធានបទរងជាច្រើន រួមមាន AI & Emerging Technologies, ជៀសវាងការបែងចែកតាមអ៊ីនធឺណិត, សុវត្ថិភាពតាមអ៊ីនធឺណិត, ឧក្រិដ្ឋកម្មតាមអ៊ីនធឺណិត និងសុវត្ថិភាពលើអ៊ីនធឺណិត, ការគ្រប់គ្រងទិន្នន័យ និងទំនុកចិត្ត, ការបែងចែក និងការដាក់បញ្ចូលឌីជីថល, ការគ្រប់គ្រង និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការឌីជីថលសកល។ សិទ្ធិមនុស្ស និងសេរីភាព និងនិរន្តរភាព និងបរិស្ថាន។ជាចុងក្រោយ ខ្ញុំចង់ថ្លែងអំណរគុណយ៉ាងស្មោះស្ម័គ្រចំពោះ Open Development Cambodia (ODC) សម្រាប់ការគាំទ្រផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុរបស់ពួកគេ ដែលអនុញ្ញាតឱ្យខ្ញុំចូលរួមក្នុងវេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិតឆ្នាំ 2023 នៅទីក្រុងក្យូតូ ប្រទេសជប៉ុន។ ខ្ញុំក៏សូមកោតសរសើរចំពោះការលះបង់ និងការខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់ខ្ញុំផ្ទាល់ផងដែរ ព្រោះវាត្រូវបានជំរុញដោយបំណងប្រាថ្នារបស់ខ្ញុំក្នុងការលើកកម្ពស់ការយល់ដឹងអំពីអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិតក្នុងចំណោមយុវជនកម្ពុជា និងរួមចំណែកដល់ការផ្លាស់ប្តូរបច្ចេកវិទ្យាឌីជីថលរបស់កម្ពុជា។ ការ​ងារ​លំបាក​អាច​ទទួល​បាន ប៉ុន្តែ​ការ​លើក​ទឹក​ចិត្ត​របស់​ខ្ញុំ​លើស​ពី​ការ​ចំណេញ​ផ្ទាល់​ខ្លួន។ ខ្ញុំខិតខំប្រឹងប្រែងព្រោះខ្ញុំចង់នាំយកការយល់ដឹងអំពីអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិតដល់យុវជនកម្ពុជា និងរួមចំណែកដល់ការអភិវឌ្ឍន៍ឌីជីថលរបស់កម្ពុជា។

គណៈកម្មាធិការរៀបចំវេទិការ YIGF Cambodia៖ រឿងរ៉ាវឆ្ពោះទៅកាន់ IGF 2023

• ថ្ងៃ​ព្រហស្បតិ៍ ២៨ ខែ​កញ្ញា ២០២៣​
• ឡាំ សុធារី
• ព្រឹត្តិការណ៍

ខ្ញុំជាសមាជិកម្នាក់នៃគណៈកម្មាធិការរៀបចំវេទិការ YIGF Cambodia និងជាអ្នកចូលរួមម្នាក់ក្នុងចំណោមអ្នកចូលរួមដែលត្រូវបានជ្រើសរើសឱ្យចូលរួមក្នុង IGF 2023 ដែលនឹងទទួលបានជំនួយពីខាង Open Development Cambodia ។  ខ្ញុំមានសេចក្តីរំភើបរីករាយដែលបានចូលរួមកម្មវិធី IGF 2023 នៅទីក្រុងក្យូតូ ប្រទេសជប៉ុន ចាប់ពីថ្ងៃទី 8 ដល់ថ្ងៃទី 12 ខែតុលា ឆ្នាំ 2023 ព្រោះនេះជាឱកាសដ៏អស្ចារ្យមួយសម្រាប់ខ្ញុំ ដើម្បីរៀនបន្ថែម ហើយខ្ញុំទន្ទឹងរង់ចាំទទួលបានចំណេះដឹង អំពីប្រធានបទ \"អ៊ីនធឺណិតដែលយើងចង់បាន - ផ្តល់អំណាចដល់មនុស្សទាំងអស់គ្នា ដែលសង្កត់ធ្ងន់លើសារៈសំខាន់នៃការចូលប្រើអ៊ីនធឺណិតដែលរួមបញ្ចូល និង សមធម៌សម្រាប់បុគ្គល និងសហគមន៍ទាំងអស់។  IGF 2023 នឹងរួមបញ្ចូលការពិភាក្សា សិក្ខាសាលា និងព្រឹត្តិការណ៍ផ្សេងៗជាច្រើនដែលផ្តោតលើធាតុផ្សេងៗនៃការគ្រប់គ្រងអ៊ីនធឺណិត។  ទាំងនេះត្រូវបានគេរំពឹងថានឹងរួមបញ្ចូលសន្តិសុខតាមអ៊ីនធឺណិត សិទ្ធិឌីជីថល ការការពារឯកជនភាព និងទិន្នន័យ បច្ចេកវិទ្យាដែលកំពុងរីកចម្រើន និង បញ្ហាផ្សេងៗទៀត។  ព្រឹត្តិការណ៍នេះក៏នឹងផ្តល់ឱកាសសម្រាប់ការទំនាក់ទំនង និងការសហការគ្នារវាងអ្នកចូលរួមមកពីគ្រប់វិស័យ និងតំបន់ផ្សេងៗគ្នាក្នុងពិភពលោក។  ខ្ញុំក៏រីករាយផងដែរក្នុងការចូលរួមក្នុងការពិភាក្សាប្រកបដោយអត្ថន័យ និងផ្លាស់ប្តូរគំនិតជាមួយអ្នកដែលមានឆន្ទៈក្នុងការបន្តបុព្វហេតុនៃការរួមបញ្ចូលឌីជីថល និងភាពចម្រុះ។  ខ្ញុំពិតជាចង់ចូលរួមវគ្គ IGF 2023 ទាំងអស់ដែលទាក់ទាញចំណាប់អារម្មណ៍របស់ខ្ញុំទេ ជាពិសេស ស្តីពីសិទ្ធិមនុស្សឌីជីថល កិច្ចប្រជុំកំពូលយុវជន IGF 2023 និងកម្មវិធីផ្សេងទៀតស្តីពីបញ្ញាសិប្បនិម្មិត សន្តិសុខអ៊ីនធឺណិត និងសុវត្ថិភាពលើអ៊ីនធឺណិតរបស់កុមារ។បទពិសោធន៍ដែលមិនអាចបំភ្លេចបានរបស់ខ្ញុំនៅ វេទិការ YIGF Cambodia ជាផ្នែកមួយនៃគណៈកម្មាធិការរៀបចំរបស់ YIGF Cambodia គឺជាបទពិសោធន៍ដ៏អស្ចារ្យដែលបានសាកល្បងជំនាញ សមត្ថភាព និងគំនិតច្នៃប្រឌិតរបស់ខ្ញុំ។  ខណៈពេលដែលវាអាចជាកិច្ចការដ៏លំបាកមួយ វាក៏ជារង្វាន់ដ៏ខ្ពង់ខ្ពស់ផងដែរក្នុងការតបស្នងពីការខិតខំប្រឹងប្រែងទាំងអស់ដោយទទួលបានការរៀបចំវេទិកា YIGF Cambodia បានជោគជ័យ។  បទពិសោធន៍របស់ខ្ញុំនៅក្នុង YIGF Cambodia កាលពីថ្ងៃទី 23-24 ខែកញ្ញា ឆ្នាំ 2023 ដែលត្រូវបានរៀបចំឡើងនៅ បណ្ឌិត្យសភាបច្ចេកវិទ្យាឌីជីថលកម្ពុជា វាជាវេទិកាយល់ដឹង និងផ្តល់ព័ត៌មានសម្រាប់យុវជនកម្ពុជាទាំងអស់ រួមទាំងខ្ញុំផងដែរ។  ក្នុងអំឡុងពេលវេទិការ YIGF Cambodia យុវជនបានចែករំលែកគំនិត និងក្តីកង្វល់របស់ពួកគេលើបច្ចេកវិទ្យាក្នុងការពិភាក្សា។  ខ្ញុំក៏បានរៀនពីគណៈកម្មការរៀបចំផ្សេងៗ គណៈកម្មការប្រឹក្សា ភ្ញៀវកិត្តិយស វាគ្មិន និងយុវជនដែលចូលរួមផងដែរ។  វេទិកានេះគឺមិនអាចបំភ្លេចបាន ដោយសារតែអ្នកចូលរួមបានបង្ហាញពីទេពកោសល្យ និងជំនាញរបស់ពួកគេ ហើយខ្ញុំសូមអបអរសាទរចំពោះភាពខ្នះខ្នែងរបស់ពួកគេក្នុងការស្វែងយល់អំពីឥទ្ធិពលនៃបច្ចេកវិទ្យានៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។  ការចូលរួមវេទិការ YIGF Cambodia គឺជាបទពិសោធន៍ដ៏សម្បូរបែប និងបំពេញបន្ថែមសម្រាប់ខ្ញុំ ក្នុងនាមជាអ្នកចូលចិត្តអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិត។  វាបានផ្តល់នូវឱកាសតែមួយដើម្បីជួបមនុស្សដែលមានគំនិតដូចគ្នា រៀនពីអ្នកជំនាញ ចូលរួមក្នុងការពិភាក្សា និងទទួលបានទស្សនៈ និងព័ត៌មានថ្មីៗអំពីបញ្ហា និងនិន្នាការបច្ចុប្បន្នក្នុងការគ្រប់គ្រងអ៊ីនធឺណិត។ខ្ញុំសូមថ្លែងអំណរគុណយ៉ាងស្មោះស្ម័គ្រចំពោះ Open Development Cambodia និងម្ចាស់ជំនួយដែលបានផ្តល់ឱ្យខ្ញុំនូវឱកាសដ៏អស្ចារ្យមួយក្នុងការចូលរួមក្នុងវេទិការ IGF 2023​ ហើយ វានឹងក្លាយជាបទពិសោធន៍ដ៏ល្អមួយ។  ខ្ញុំមានអារម្មណ៍ថាមានការលះបង់ និងទំនួលខុសត្រូវយ៉ាងខ្លាំងក្នុងការក្លាយជាផ្នែកមួយនៃវេទិកា IGF​ 2023 នាពេលខាងមុខ ហើយខ្ញុំមានការរំពឹងទុកចំពោះការសហការជាមួយបុគ្គលឆ្នើម និងអ្នកលើកទឹកចិត្តជាច្រើនមកពីជុំវិញពិភពលោក។

វេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិតសម្រាប់យុវជន (yIGF) ប្រចាំឆ្នាំ ២០២៣

• ថ្ងៃ​ពុធ ២៧ ខែ​កញ្ញា ២០២៣​
• ហាង វិសិដ្ឋ
• ព្រឹត្តិការណ៍

វេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិតសម្រាប់យុវជន (yIGF) ត្រូវបានរៀបចំឡើងនៅមជ្ឈមណ្ឌលសន្និបាត និងពិព័រណ៍ ប្រ៊ីសបែន។ នៅឆ្នាំនេះ yIGF បានពិភាក្សាលើប្រធានបទចំនួន ៣ ដែលមានដូចជាការចូលប្រើប្រាស់ និងការរួមបញ្ចូល ការជឿទុកចិត្ត និងនិរន្តរភាព។ អ្នកចូលរួមទាំងអស់ត្រូវបានបែងចែកជា ៤ ក្រុមផ្សេងៗគ្នាដែលមានដូចជា រដ្ឋាភិបាល វិស័យឯកជន សង្គមស៊ីវិល និងក្រុមបច្ចេកទេស ហើយពួកយើងត្រូវបានគេអោយតំណាងធ្វើជាតួអង្គនីមួយៗដើម្បីបង្ហាញពីបញ្ហាប្រឈមរបស់ពួកយើង និងស្នើដំណោះស្រាយដើម្បីកែលម្អអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិតក្នុងចំណោមយុវជន។ ការចូលរួមក្នុងព្រឹត្តិការណ៍នេះគឺជាបទពិសោធន៍ដ៏សម្បូរបែបដែលផ្តល់ឱ្យខ្ញុំនូវចំណេះដឹងដ៏មានតម្លៃ ទស្សនៈថ្មីៗ និងបទពិសោធន៍ជាក់ស្តែង។ ខ្ញុំ​សុំ​ឆ្លៀត​ពេល​នេះ​ដើម្បី​ឆ្លុះ​បញ្ចាំង​ពី​អ្វី​ដែល​ខ្ញុំ​បាន​រៀន​ពី​ព្រឹត្តិការណ៍​នេះ និង​​វា​បាន​ជះ​ឥទ្ធិពល​យ៉ាងណាមកដល់​ខ្ញុំ។ជាដំបូងវេទិកា  yIGF ដោយរួមជាមួយវេទិកា APrIGF បានអនុញ្ញាតឱ្យខ្ញុំចូលទៅស្វែងយល់សុីជម្រៅនៅក្នុងប្រធានបទនីមួយៗ។មានបទបង្ហាញទៅលើប្រធានបទគួរឱ្យចាប់អារម្មណ៍ជាច្រើនក្នុងអំឡុងពេលវគ្គចែករំលែកដែលមានដូចជា សុវត្ថិភាពឌីជីថល ការវិវឌ្ឍន៍នៃការគ្រប់គ្រងអ៊ីនធឺណិត ការបែកបាក់នៃ អ៊ីនធឺណិតនាពេលអនាគត បញ្ញាសិប្បនិម្មិត និងប្រធានបទជាច្រើនផ្សេងទៀត។ វាគ្មិនមកពីទូទាំងអាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក និងអូស្ត្រាលីដែលមានបទពិសោធន៍ទៅលើវិស័យផ្សេងៗគ្នាបានមកចែករំលែកចំណេះដឹងអំពីបញ្ហាប្រឈម និងក្បួនដោះស្រាយដែលឆ្លើយតបលើការគ្រប់គ្រងអ៊ីនធឺណិត។ ពួកគេបានចែករំលែកនូវអ្វីដែលពួកគេបានជួបប្រទះ និងរបៀបដែលពួកគេដោះស្រាយបញ្ហាប្រឈមទាំងអស់នោះ។ វគ្គសំណួរ និងចម្លើយត្រូវបានបន្ថែមនៅចុងបញ្ចប់នៃវគ្គចែករំលែកចំណេះដឹងនីមួយៗ ហើយអ្នកចូលរួមទាំងអស់មិនត្រឹមតែត្រូវបានលើកទឹកចិត្តឱ្យសួរសំណួរទៅកាន់វាគ្មិនប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែថែមទាំងអនុញ្ញាតឱ្យចែករំលែកអំពីអ្វីដែលពួកគេចង់ឱ្យពិភពលោកបានឮ ក៏ដូចជាចែករំលែកបទពិសោធន៍ប្រឈមផ្ទាល់ខ្លួនរបស់ពួកគេផងដែរ ដែកទាក់ទងនឹងការចូលប្រើអ៊ីនធឺណិត។ ចំនុចទីពីរ ឱកាសដែលវេទិកានេះបានផ្តល់មកខ្ញុំក្នុងការប្រាស្រ័យទាក់ទងជាមួយអ្នកចូលរួម ក៏ដូចជាវាគ្មិនមកពីមជ្ឈដ្ឋានផ្សេងៗគឺមានតម្លៃមិនអាចកាត់ថ្លៃបាន។ វាគ្មិនដែលបានអញ្ជើញចូលរួមក្នុងព្រឹត្តិការណ៍នេះ ភាគច្រើនជាអ្នកជំនាញដែលធ្វើការដោយផ្ទាល់ និងមានបទពិសោធន៍ជាមួយបច្ចេកវិទ្យា និងអ៊ីនធឺណិត។ អ្នកចូលរួម និងវាគ្មិនមួយចំនួន ថែមទាំងមកពីផ្នែកច្បាប់ និងផ្នែកធុរកិច្ចទៀតផង ហើយព្រឹត្តិការណ៍នេះក៏បានអញ្ជើញអ្នកចូលរួមដែលមកពីក្រុមជនពិការដើម្បីបង្ហាញពីកង្វល់ ភាពមានកំណត់ និងបញ្ហាប្រឈមរបស់ពួកគេក្នុងការចូលប្រើប្រាស់អ៊ីនធឺណិត។ អ្នកចូលរួមភាគច្រើនមានការព្រួយបារម្ភអំពីការបែងចែកតាមអ៊ីនធឺណិត ដូចជាការបែងចែកផ្នែកបច្ចេកទេស ការបែងចែកភូមិសាស្ត្រជាដើម។ ឧទាហរណ៍ ChatGPT នៅតែមិនមានដាក់អោយប្រើប្រាស់ជាផ្លូវការនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ក៏ដូចជាប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍន៍ និងប្រទេសដាច់ស្រយាលផ្សេងៗនៅឡើយ។ជាចុងក្រោយ លំហាត់ និងសកម្មភាពដែលបានអនុវត្តផ្ទាល់ក្នុងព្រឹត្តិការណ៍នេះពិតជាមានប្រយោជន៍យ៉ាងពិសេស។ លំហាត់ជាក់ស្តែងរួមមានការនិយាយជាសាធារណៈ ការធ្វើការជាក្រុមជាមួយអ្នកចូលរួមផ្សេងទៀតតាមអ៊ីនធឺណិត និងការនិយាយសាច់រឿងដ៏ល្អ និងច្បាស់លាស់ទៅកាន់ឆាកអន្តរជាតិ។ ពួកយើងក៏រួមចំណែកក្នុងការបញ្ជេញគំនិតរបស់យើង និងក្បួនដោះស្រាយដើម្បីឆ្លើយតបទៅនឹងបញ្ហាប្រឈមទាំងអស់នៅក្នុងប្រធានបទមួយក្នុងចំណោមប្រធានបទទាំងបីដែលយើងបានជ្រើសរើស ហើយនិងជាមួយនឹងតួតំណាងមួយដែលអ្នករៀបចំកម្មវិធីបានដាក់អោយ។ ទាក់ទងនឹងការអភិវឌ្ឍខ្លួន ការចូលរួមក្នុងព្រឹត្តិការណ៍នេះបានលើកទឹកចិត្តខ្ញុំឱ្យដើរចេញភាពសុខស្រួល ព្រោះថានៅមានរឿងជាច្រើនទៀតដែលខ្ញុំត្រូវរៀនស្វែងយល់ពីពិភពខាងក្រៅឱ្យកាន់តែច្បាស់ ក្រៅពីប្រទេសកំណើតរបស់ខ្ញុំ ហើយខ្ញុំនៅតែមានជំនាញជាច្រើនដែលត្រូវកែលម្អ ដើម្បីក្លាយជាបុគ្គលិកដែលមានសមត្ថភាពជាងនេះនៅលើឆាកអន្តរជាតិ ដើម្បីចែករំលែកបទពិសោធន៍ផ្ទាល់ខ្លួនរបស់ខ្ញុំអោយកាន់តែមានប្រសិទ្ធភាព។ចំនុចទីពីរ ឱកាសដែលវេទិកានេះបានផ្តល់មកខ្ញុំក្នុងការប្រាស្រ័យទាក់ទងជាមួយអ្នកចូលរួម ក៏ដូចជាវាគ្មិនមកពីមជ្ឈដ្ឋានផ្សេងៗគឺមានតម្លៃមិនអាចកាត់ថ្លៃបាន។ វាគ្មិនដែលបានអញ្ជើញចូលរួមក្នុងព្រឹត្តិការណ៍នេះ ភាគច្រើនជាអ្នកជំនាញដែលធ្វើការដោយផ្ទាល់ និងមានបទពិសោធន៍ជាមួយបច្ចេកវិទ្យា និងអ៊ីនធឺណិត។ អ្នកចូលរួម និងវាគ្មិនមួយចំនួន ថែមទាំងមកពីផ្នែកច្បាប់ និងផ្នែកធុរកិច្ចទៀតផង ហើយព្រឹត្តិការណ៍នេះក៏បានអញ្ជើញអ្នកចូលរួមដែលមកពីក្រុមជនពិការដើម្បីបង្ហាញពីកង្វល់ ភាពមានកំណត់ និងបញ្ហាប្រឈមរបស់ពួកគេក្នុងការចូលប្រើប្រាស់អ៊ីនធឺណិត។ អ្នកចូលរួមភាគច្រើនមានការព្រួយបារម្ភអំពីការបែងចែកតាមអ៊ីនធឺណិត ដូចជាការបែងចែកផ្នែកបច្ចេកទេស ការបែងចែកភូមិសាស្ត្រជាដើម។ ឧទាហរណ៍ ChatGPT នៅតែមិនមានដាក់អោយប្រើប្រាស់ជាផ្លូវការនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ក៏ដូចជាប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍន៍ និងប្រទេសដាច់ស្រយាលផ្សេងៗនៅឡើយ។ចំណុចសំខាន់មួយសម្រាប់ខ្ញុំដែលទទួលបានពីវេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិតសម្រាប់យុវជន (yIGF) នោះគឺយើងត្រូវតែស្គាល់អំពីផលិតផលបច្ចេកវិទ្យាដែលយើងកំពុងប្រើប្រាស់អោយច្បាស់ និងស្គាល់ពីតួនាទីខ្លួនឯងក្នុងនាមជាអ្នកប្រើប្រាស់អ៊ីនធឺណិត។ គំនិតនេះពិតជាទាក់ចិត្តខ្ញុំ ព្រោះជាការពិតណាស់ ដែលមាន មនុស្សជាច្រើនមិនដឹងថាពួកគេកំពុងប្រើប្រាស់អ្វី ថាតើប្រភពដើមនៃអ្នកបង្កើតផលិតផលបច្ចេកវិទ្យាទាំងនោះមានគោលបំណងអ្វី មានសុវត្ថិភាពទេ បញ្ហាប្រឈមនៃការប្រើប្រាស់ទេ។ ចំណុចមួយទៀត ការយល់ដឹងអំពីតួនាទីរបស់ខ្លួនឯងចំពោះការប្រើប្រាស់អ៊ីនធឺណិតគឺជាកាតព្វកិច្ចសម្រាប់មនុស្សគ្រប់គ្នា ពីព្រោះមិនមែនយើងទាំងអស់គ្នាសុទ្ធតែជាអ្នកបង្កើតផលិតផលអ៊ីនធឺណិត ឬអ្នកបង្កើតមាតិកានោះទេ។ យើងគួរតែកំណត់តួនាទីរបស់យើងក្នុងការចូលប្រើអ៊ីនធឺណិត ដើម្បីអាចចែករំលែកខ្លឹមសារនៅលើអ៊ីនធឺណិតអោយបានកាន់តែត្រឹមត្រូវ ហើយក៏អាចចូលប្រើខ្លឹមសារដែលយើងចង់បានកាន់តែមានប្រសិទ្ធភាពផងដែរ។ ខ្ញុំអាចមើលឃើញពីការដែលខ្ញុំអាចចំណេះដឹងទាំងនោះទៅបម្រើក្នុងវិស័យការងារ ឬជីវិតផ្ទាល់ខ្លួនរបស់ខ្ញុំ ហើយខ្ញុំពិតជារំភើបក្នុងការស្វែងយល់ពីចំណេះដឹងទាំងនេះបន្ថែម។សរុបមក វេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិតសម្រាប់យុវជន (yIGF) ប្រចាំឆ្នាំ ២០២៣នៅទីក្រុង ប្រ៊ីសបែននេះ គឺជាបទពិសោធន៍សិក្សាដ៏ពិសេសមួយ។ ខ្ញុំ​មាន​អំណរគុណ​យ៉ាង​ខ្លាំង​ចំពោះ​ឱកាស​ដែលខ្ញុំ​បាន​ចូលរួម និង​សម្រាប់​ចំណេះដឹង ទំនាក់ទំនង និង​ការ​បំផុស​គំនិត​ដែល​វា​បាន​ផ្តល់អោយ។ ខ្ញុំសូមថ្លែងអំណរគុណយ៉ាងស្មោះស្ម័គ្រ ចំពោះក្រុមការងារអ្នករៀបចំកម្មវិធីសម្រាប់ការងារដ៏ឆ្នើមរបស់ពួកគេក្នុងការរៀបចំវេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ិនធឺណិតយុវជនដ៏អស្ចារ្យបែបនេះ។ ព្រឹត្តិការណ៍នេះប្រព្រឹត្តទៅដោយរលូន និងទទួលបានជោគជ័យយ៉ាងធំធេង ដោយសារការយកចិត្តទុកដាក់ ភាពច្នៃប្រឌិត និងវិជ្ជាជីវៈរបស់ពួកគេ។

វេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិតសម្រាប់យុវជន (yIGF) ប្រចាំឆ្នាំ ២០២៣

• ថ្ងៃ​ពុធ ២៧ ខែ​កញ្ញា ២០២៣​
• ហាង វិសិដ្ឋ
• ព្រឹត្តិការណ៍

ក្នុងនាមជាសមាជិកនៃវេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិតសម្រាប់យុវជនកម្ពុជា (YIGF) ខ្ញុំទទួលបាននូវចំណេះដឹង និងព័ត៌មានជាច្រើនទាក់ទងនឹងប្រធានបទផ្សេងៗដូចជា សន្តិសុខសាយប័រ ឧក្រិដ្ឋកម្មតាមអ៊ីនធឺណិត សេដ្ឋកិច្ចឌីជីថល និងរដ្ឋាភិបាលឌីជីថល ជាដើម។ ខ្ញុំមិនត្រឹមតែអាចចូលរួមរៀនប្រធានបទទាំងអស់នេះនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាប៉ុណ្ណោះទេ ខ្ញុំថែមទាំងមានឱកាសក្នុងការចូលរួមក្នុងព្រឹត្តិការណ៍អន្តរជាតិផ្សេងៗនៅក្រៅប្រទេសទៀតផង។ ក្រុមការងារវេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិតសម្រាប់យុវជនកម្ពុជា (YIGF) តែងតែចែករំលែកពត៍មានអំពីឱកាសផ្សេងៗនៅលើវេទិការបស់ពួកយើងជានិច្ច ហើយក្នុងនាមជាសមាជិកដែលសកម្មម្នាក់​ ខ្ញុំ​តែង​តែ​តាមដានព័ត៌មានទាំងអស់​ដែល​ក្រុម​ការងារ​ ចែក​រំលែក។ថ្មីៗនេះ ខ្ញុំទទួលបានឱកាសក្នុងការចូលរួមក្នុវេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិតសម្រាប់យុវជន (yIGF) នៅបណ្តាលប្រទេសអាស៊ី​ប៉ាស៊ី​ហ្វិ​ច នៅទីក្រុង ប៊្រីសបែន ប្រទេសអូស្ត្រាលី ដែលត្រូវបានរៀបចំ និងសម្របសម្រួលដោយក្រុមការងារ NetMission រួមជាមួយនឹងវេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិតក្នុងតំបន់អាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក (APrIGF)។ នៅពេលដែលខ្ញុំបានឃើញពីឱកាសនៃវេទិកានេះ ខ្ញុំបានចាប់ផ្តើមដាក់ពាក្យដោយផ្ទាល់តាមរយៈតំណភ្ជាប់ដែលត្រូវបានចែករំលែកនៅក្នុងក្រុម។ នៅក្នុងពាក្យស្នើរសុំ ខ្ញុំបានសរសេររៀបរាប់ពីចំណេះដឹង និងបទពិសោធន៍ដែលខ្ញុំទទួលបានតាមរយៈការងាររបស់ខ្ញុំនៅ អង្គការទិន្នន័យអំពីការអភិវឌ្ឍ (អូឌីសុី) ក៏ដូចជាសមិទ្ធិផលដែលខ្ញុំសម្រេចបានកន្លងមក។បន្ទាប់​ពី​ជាប់​ឈ្មោះនៅក្នុងវគ្គជ្រើសរើសដំណាក់កាលដំបូង ខ្ញុំ​ រួមទាំង​បេក្ខជនដែល​ត្រូវបាន​ជ្រើសរើស​ផ្សេង​ទៀត​ ​បានឆ្លងកាត់ការសម្ភាសន៍ ដោយអ្នក​រៀបចំវេទិកា​ NetMission។ ​បេក្ខជនគ្រប់រូបរំភើប និងចង់ឆ្លើយតបរាល់សំណួរអំពី​អភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិតនៅក្នុងការសម្ភាសន៍នោះ។ នៅចុងបញ្ចប់នៃការសម្ភាសន៍ អ្នករៀបចំបានជូនដំណឹងដល់បេក្ខជនទាំងអស់ថា អ្នកដែលមិនទទួលបានការឧបត្ថម្ភពេញលេញ នឹងត្រូវរ៉ាប់រងលើការចំណាយផ្ទាល់ខ្លួន។ ដោយមានជំនួយបន្ថែមពី អូឌីសុី ខ្ញុំមានទំនុកចិត្តក្នុងការរ៉ាប់រងរាល់ការចំណាយរបស់ខ្ញុំ។ មួយសប្តាហ៍ក្រោយមក ខ្ញុំបានទទួលអ៊ីមែលដែលបញ្ជាក់ថា ខ្ញុំត្រូវបានជ្រើសរើសជាអ្នកចូលរួមពេញសិទ្ធនិងទទួលបានការស្នាក់នៅដោយឥតគិតថ្លៃក្នុងទីក្រុង ប្រ៊ីសបែន រយៈពេលប្រាំយប់ក្នុងអំឡុងពេលវេទិកានេះ។ឆ្នាំនេះ វេទិកា yIGF នឹងប្រព្រឹត្តទៅជាជាលក្ខណះកិច្ចប្រជុំកូនកាត់រយៈពេលបីថ្ងៃនៅទីក្រុង ប្រ៊ីសបែន ប្រទេសអូស្ត្រាលី ដោយរួមជាមួយនឹងកម្មវីធី APrIGF ឆ្នាំ ២០២៣ ផងដែរ។ វេទិកា APrIGF និង yIGF នឹងប្រព្រឹត្តទៅចាប់ពីថ្ងៃទី ២៨ ខែសីហា ដល់ថ្ងៃទី ៣១ ខែសីហា ឆ្នាំ ២០២៣។ វេទិកានេះគឺជាគំនិតផ្តួចផ្តើមដ៏សំខាន់បំផុតមួយនៅក្នុងតំបន់ ដែលពិភាក្សាទៅលើ​អភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិត។ វេទិកានេះមានគោលការណ៍ដោយធ្វើយ៉ាងណាអោយមានការចូលរួមពីភាគីពាក់ព័ន្ធទាំងអស់ ហើយជាវេទិកាសម្រាប់ការពិភាក្សា ការផ្លាស់ប្តូរ និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការក្នុងតំបន់ ក៏ដូចជាការប្រមូលផ្តុំនូវកិច្ចពិភាក្សាវេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ិនធឺណិតថ្នាក់ជាតិតាមដែលអាចធ្វើបាន ដើម្បីឈានទៅដល់ការអភិវឌ្ឍន៍អភិបាលកិច្ចតាមអ៊ីនធឺណិតនៅក្នុងតំបន់អាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក។ដោយចូលរួមក្នុងព្រឹត្តិការណ៍នេះ ខ្ញុំបានយល់ព្រមចូលរួមវេទិកា yIGF ទាំងមូល ក៏ដូចជាវគ្គផ្សេងៗរបស់វេទិកា APrIGF និងយល់ព្រមបំពេញរាល់កិច្ចការចាំបាច់ និងបទបង្ហាញទាំងអស់របស់វេទិកា។ ជាចុងក្រោយ ខ្ញុំរំពឹងថានឹងអាចរួមចំណែកជាធាតុចូល ដល់សេចក្តីថ្លែងការណ៍យុវជនវេទិកា yIGF និងឯកសារសំយោគរបស់វេទិកា APrIGF ។តាមរយៈការចូលរួមក្នុងព្រឹត្តិការណ៍ទាំងពីរដែលបានរៀបរាប់ខាងលើ ខ្ញុំសង្ឃឹមថានឹងបង្កើតភាពជាដៃគូសហការជាមួយអ្នកចូលរួម និងវាគ្មិនផ្សេងទៀតដែលមកពីជុំវិញពិភពលោក។ លើសពីនេះទៀត ខ្ញុំសង្ឃឹមថានិងអាចសិក្សាអំពីអនាគតរបស់អ៊ីនធឺណិត ផលប៉ះពាល់នៃអ៊ីនធឺណិតលើយុវជន និងសុខសុវត្ថភាពឌីជីថល។ ខ្ញុំក៏មានបំណងទទួលបានចំណេះដឹងដែលទាក់ទងនឹងអាជីពការងារខាងផ្នែកឌីជីថលពីព្រឹត្តិការណ៍នេះផងដែរ។បន្ទាប់ពីទទួលបានរបៀបវារៈសម្រាប់វេទិកានេះ ខ្ញុំក៏ចាប់ផ្តើមនឹករលឹកទៅដល់ព្រឹត្តិការណ៍មួយដែលខ្ញុំធ្លាប់រៀបចំដែលមានឈ្មោះថា Cambodia ICT Camp ២០២២ព្រោះវេទិកាទាំងពីរ សុទ្ធសឹងតែមានវគ្គជាច្រើនដែលផ្តោតលើបច្ចេកវិទ្យាថ្មី វេទិកាឌីជីថល វិទ្យាសាស្ត្រទិន្នន័យ សុវត្ថិភាពអ៊ីនធឺណិត និងប្រធានបទផ្សេងទៀត។ ខ្ញុំសង្ឃឹមថានឹងប្រើប្រាស់បទពិសោធន៍ពីមុនរបស់ខ្ញុំដើម្បីរៀនឱ្យបានច្រើនតាមតែអាចធ្វើទៅបានពីសាស្រ្តាចារ្យ អ្នកឯកទេស និងវាគ្មិនដែលមកពីតាមប្រទេសអាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក នៅក្នុងវេទិកា yIGF និង APrIGF ។ ខ្ញុំពិតជារំភើប ជាមួយនិងដំណើរហោះហើរនេះនិង ការធ្វើជាតំណាងឱ្យអង្គការរបស់ខ្ញុំនៅក្នុងវេទិកាដែលនៅទីក្រុង ប្រ៊ីសបែន ប្រទេសអូស្ត្រាលីនេះ។

ចំនុចសំខាន់ៗក្នុងថ្ងៃទី២ នៃវេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិតសម្រាប់យុវជនកម្ពុជា ២០២៣

• ថ្ងៃ​អាទិត្យ ២៤ ខែ​កញ្ញា ២០២៣​
• ក្រុមការងារ yigf
• សន្តិសុខអ៊ីនធឺណិត

​ ថ្ងៃទី ២៤ ខែកញ្ញា ២០២៣ បន្ទាប់វគ្គឆ្លុះបញ្ចាំងពីអ្វីដែលបានរៀនពីថ្ងៃទី ១ មក អ្នកចូលរួមនីមួយអាចជ្រើសរើសចូលរួមក្នុងវគ្គចែករំលែកមួយណាក៍បានក្នុងចំណោមវគ្គទាំង​​បី ។ ដែលវគ្គនីមួយៗរួមមានការពិភាក្សាចំនួនពីរ និងសិក្ខាសាលាចំនួនពីរលើប្រធានបទផ្សេងៗ។នៅក្នុងសាលធំ លោក Ahmad Umair Bin Suhaidi បានធ្វើបទបង្ហាញពី “ការស្វែងរកពិភពឌីជីថល៖ ការយល់ដឹងលំអិតអំពីហានិភ័យតាមអ៊ីនធឺណិត និងការកសាងភាពធន់នឹងឌីជីថល” និងលោក Harisa Shahid បាននិយាយពី “ក្រមសីលធម៌ និងអភិបាលកិច្ចបញ្ញាសិប្បនិម្មិត”។ នៅក្នុងបន្ទប់លេខ ២ កញ្ញា តែ សូនីតា បានដឹកនាំការពិភាក្សាអំពីប្រធានបទ “ធានាសុវត្ថិភាពសម្រាប់ពាក្យសម្ងាត់របស់អ្នក ហើយតើមានអ្វីកើតឡើងនៅពេលអ្នកភ្ជាប់ទៅ wifi?”។ នៅក្នុងបន្ទប់លេខ៣ កញ្ញា ឈិត កណិកា និងលោក ជុំ រ៉ាស៊ី បានធ្វើបទបង្ហាញអំពី “លក្ខណៈសំខាន់ៗនៃសន្តិសុខរបស់តេឡេក្រាម”។កិច្ចពិភាក្សាពេលព្រឹក បានបញ្ចប់ដោយសុន្ទរកថាគន្លឹះដោយលោក លី សុខផាត ប្រធាននាយកដ្ឋានវាយតម្លៃគម្រោង និងកម្មវិធីអភិវឌ្ឍន៍ និងជាអគ្គលេខាធិការដ្ឋាននៃ គណៈកម្មាធិការអភិបាលកិច្ចឌីជីថល ដោយក្នុងនោះគាត់បាននិយាយអំពី “បរិវត្តកម្មឌីជីថល”។ គោលនយោបាយសំខាន់ៗមួយចំនួន ដែលលោកបានសង្កត់ធ្ងន់រួមមាន យុទ្ធសាស្ត្រ បញ្ចកោណដំណាក់កាលទី១ ក្របខ័ណ្ឌគោលនយោបាយសេដ្ឋកិច្ចឌីជីថល និងសង្គម និងគោលនយោបាយរដ្ឋាភិបាលឌីជីថលកម្ពុជាឆ្នាំ ២០២២-២០៣៥ ដោយលើកឡើងពីសារៈសំខាន់នៃការចូលរួមពីភាគីពាក់ព័ន្ធទាំងអស់ ក្នុងការបង្កើតសេដ្ឋកិច្ច និង សង្គមឌីជីថលមួយប្រកបដោយភាពរស់រវើក (ថាមវន្ត)។ លោកបានបញ្ជាក់ថា \"ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធឌីជីថល និងការជឿទុកចិត្ត និងទំនុកចិត្តរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ គឺជាមូលដ្ឋានគ្រឹះនៃការកសាង និងការផ្លាស់ប្តូរឆ្ពោះទៅរកសង្គមឌីជីថល\"។បន្ទាប់ពីសុន្ទរកថាគន្លឹះ​ អ្នកចូលរួមមកពីខេត្តក្រុងនានា បានចូលរួមក្នុងវគ្គសំនួរចម្លើយ ជាពិសេសបានចែករំលែកនូវបទពិសោធន៍និងចំណាប់អារម្មព៍ផ្ទាល់ខ្លួនក្នុងការចូលរួមវេទិការនេះ។ អ្នកចូលរួមម្នាក់ដែលមកពីសហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិច បានបញ្ចេញចំណាប់អារម្មណ៍រំភើបរបស់គាត់ ដែលបានចូលរួមក្នុងវេទិកានេះ ហើយគាត់ក៍សង្ឃឹមថាវេទិកាបែបនេះនឹងអាចមានដល់ប្រជាជនផ្សេងៗទៀត ជាពិសេស ប្រជាជនដែលជាជនជាតិដើមភាគតិច ដែលកំពុងរស់នៅតាមខ្ពស់រាបភាគភាគឦសាន ដូចជាខេត្តរតនគីរី​។ លើសពីនេះទៅទៀត មានអ្នកចូលរួមម្នាក់ទៀតមកពីខេត្តត្បូងឃ្មុំ បានបង្ហាញពីចំណាប់អារម្មណ៍របស់គាត់ទៅលើគុណតម្លៃរបស់វេទិកានេះ ដែលគាត់បានស្វែងយល់បន្ថែម ព្រមទាំងបានផ្សារភ្ជាប់ទំនាក់ទំនងជាមួយអ្នកចូលរួមផ្សេងៗទៀតពិសេសយុវជន។ តាមយោបល់របស់គាត់ ទោះបីវេទិការនេះសំដៅដល់យុវជន វាក៍គួរតែពង្រីកវិសាលាភាពបន្ថែមទៅដល់ប្រជាជនវ័យចំណាស់ផងដែរ ដែលមិនមានចំនេះដឹងគ្រប់គ្រាន់ទាក់ទងនឹងឌីជីថល ដោយហេតុថាពួកគាត់ក៍កំពុងក្លាយជាគោលដៅរបស់ការឆបោកតាមប្រព័ន្ធអនឡាញផងដែរ។ បន្ទាប់ពីអាហារថ្ងៃត្រង់ អ្នកចូលរួមអាចជ្រើសរើសចូលរួមវគ្គចែករំលែកណាមួយក្នុងចំណោមវគ្គចែករំលែកទាំងប្រាំមួយ ក្រោមប្រធានបទផ្សេងៗគ្នា។ កម្មវិធីពេលរសៀល មានបីវគ្គពីវាគ្មិនក្នុងស្រុក និងអន្តរជាតិរបស់យើង។ នៅក្នុងបន្ទប់លេខ១ មានវគ្គចែករំលែកក្រោមប្រធានបទ \"ក្រមសីលធម៌បញ្ញាសិប្បនិម្មិត និងច្បាប់ការពារទិន្នន័យ” ដោយអ្នកនាង Svaradiva Anurdea Devi និង ប្រធានបទ \"សម្រាប់អក្ខរកម្មសុវត្ថិភាពឌីជីថលប្រកបដោយនិរន្តរភាព” ដោយលោក Kurihara Kohei ។ នៅក្នុងបន្ទប់លេខ ២ លោក Jaewon Son បានធ្វើបទបង្ហាញពី “ការពង្រឹងអនាគតឌីជីថលប្រកបដោយនិរន្តរភាព និងបរិយាបន្ន៖វិធីសាស្រ្តរួមចំពោះអ៊ីនធឺណិតប្រកបដោយការទទួលខុសត្រូវ” និងលោក ស្រេង គឹមហាប់បានធ្វើបទបង្ហាញពី “ឯកជនភាព និងការការពារទិន្នន័យ”។ នៅក្នុងបន្ទប់លេខ៣ លោក ទេពកេន វណ្ណកន បានធ្វើសិក្ខាសាលាស្តីពី \"មូលដ្ឋានគ្រឹះនៃសុវត្ថិភាពវេបសាយ\"។នៅពេលរសៀលនេះ អ្នកចូលរួមអាចជ្រើសរើសចូលរួមវគ្គមួយណាក៍បានក្នុងចំណោមវគ្គទាំង ៣ ដែលរួមមានការពិភាក្សារចំនួនពីរ និងសិក្ខាសាលាចំនួនបី។ នៅក្នុងបន្ទប់លេខ១ អ្នកស្រី Maristela Miranda បានធ្វើបទបង្ហាញ \"យុវជន និងឯកជនភាពទិន្នន័យ៖ កង្វល់ និងវិធីដោះស្រាយ” ខណៈដែលលោក អ៊ឺងប៉ហៃបានធ្វើបទបង្ហាញពី \"អាជីពនៅក្នុងសន្តិសុខសាយប័រ\"។ នៅក្នុងបន្ទប់លេខ២ លោក ទូច សាំងរដ្ឋាបាននិយាយអំពី “លទ្ធភាពប្រើប្រាស់វេបសាយ៖ បង្កើតវេបសាយដែលមានបិយាបន្នសម្រាប់មនុស្សគ្រប់គ្នា”។ នៅក្នុងបន្ទប់លេខ៣ លោក ឌៀប គង់បានពិភាក្សាអំពី “សន្តិសុខសាយប័រ” ហើយលោក ស៊ី តិចហុង បានធ្វើបទបង្ហាញអំពី “ការការពារអត្តសញ្ញាណរបស់អ្នកក្នុងយុគសម័យឌីជីថល”។បន្ទាប់​ពី​ការសម្រាក​​បន្តិចមក មានកម្មវិធី​ដ៏​គួរ​ឱ្យ​ចាប់​អារម្មណ៍​បំផុត​ក្នុង​ថ្ងៃ​ទី​ពីរ គឺ​ \"កិច្ចប្រជុំប្រឌិតនៃ​អភិបាលកិច្ច​អ៊ីនធឺណិត​ដែលមានភាគីពាក់ព័ន្ធជាច្រើនចូលរួម ស្តីអំពីច្បាប់ការពារទិន្នន័យបុគ្គល” ដោយក្នុងនោះអ្នកចូលរួមត្រូវបានបែងចែកជា ៣ ក្រុម និងសម្តែងជាភាគីសំខាន់ៗមានដូចជាភាគីរដ្ឋាភិបាល ភាគីវិស័យឯកជន និងអ្នកប្រើប្រាស់អ៊ីធឺណិត ។ ជាកំណត់សំគាល់សំខាន់នោះគឺ រាល់ព័ត៌មាននិងមតិយោបល់បង្ហាញក្នុងកិច្ចប្រជុំប្រឌិតនេះនឹងមិនត្រូវបកស្រាយ ឬប្រើដោយភាគីទីបីនោះទេ ក្រោមមូលហេតុថាកិច្ចប្រជុំនេះមិនមែជាកិច្ចប្រជុំផ្លូវការនោះទេ។  ក្រុមនីមួយៗមានពេល ០៥ នាទីដើម្បីធ្វើសេចក្តីថ្លែងការណ៍ទាក់ទងនឹងការការពារទិន្នន័យបុគ្គល បន្ទាប់មកក៍មានការសួរដេញដោលវាងភាគីពាក់ព័ន្ធរយះពេល ២០នាទី។យើងសង្កេតឃើញថាសំណួរភាគច្រើនគឺជុំវិញរបៀបដែលទិន្នន័យផ្ទាល់ខ្លួនរបស់អ្នកលេងអ៊ីនធឺណែតអាចត្រូវបានប្រមូលនិងរក្សាទុកដោយមិនមានការលេចធ្លាយដោយហេតុផលណាមួយ។ កាមេរ៉ាCCTVសាធារណៈ​ដែល​ចាប់​យក​ទិន្នន័យ​មុខ​របស់​ពលរដ្ឋ​ក៏​ជា​ក្តី​បារម្ភ​ដែរ​ព្រោះ​ទិន្នន័យនេះ ​អាច​នឹង​លេច​ធ្លាយ។ សំណួរនិងចម្លើយជុំវិញវិធីប្រមូលការយល់ព្រម ដោយភ្ជាប់ជាមួយលក្ខខណ្ឌដែល ងាយយល់ គឺជាចំណុចទាក់ទាញមួយទៀតដែលត្រូវបានពិភាក្សា។ ជាចុងក្រោយអ្នកប្រើប្រាស់ អ៊ីនធឺណិតបានផ្តល់​ ការណែនាំមួយចំនួនដែល ទាក់ទងនឹងលទ្ធភាពនៃឧក្រិដ្ឋកម្មតាម អ៊ីនធឺណិតនៅក្នុង FinTech ដោយឥឡូវនេះនរណាម្នាក់ក៏ អាចបើកគណនីធនាគារតាមរយៈ កម្មវិធីទូរស័ព្ទដោយគ្រាន់តែបំពេញទិន្នន័យផ្ទាល់ខ្លួនមួយចំនួន និងការសម្គាល់មុខ។ ត្រង់ចំនុចនេះមានថាព័ត៌មានដូចជាការសម្គាល់មុខអាចបង្កើតដោយ AI ដូច្នេះវាសមហេតុផលក្នុង ការលើកឡើងពីហានិភ័យនៃឧក្រិដ្ឋកម្មតាមអ៊ីនធឺណិតដែលបង្កើតដោយ AI នៅក្នុង FinTech ។ អ្នក​និយម​លេង​អ៊ីនធឺណិត​ក៏​ចង់ឱ្យ​រដ្ឋាភិបាល​ ជា​ពិសេស​ក្រសួង​ប្រៃសណីយ៍​ និង​ទូរគមនាគមន៍​ (MPTC)​ បង្កើន​កិច្ច​ខិតខំ​ប្រឹងប្រែង​ ក្នុង​យុទ្ធនាការ​ផ្សព្វផ្សាយ​ព័ត៌មាន​ ក្នុង​គោលបំណង​ប្រមូលផ្តុំ​ធាតុ​ចូល​ ឬ​មតិ​របស់​ប្រជាពលរដ្ឋ​ និង​អង្គការ​សង្គម​ស៊ី​វិល​ (CSOs)​។​ ជា​ការ​ចាំបាច់​ដែល​កិច្ចប្រជុំ​ ឬ​សិក្ខាសាលា​ទាំងនេះ​មាន​កាលបរិច្ឆេទ​ ពេលវេលា​ និង​ទីកន្លែង​ជាក់លាក់​ ដែល​ធ្វើ​ឱ្យ​មាន​ភាព​ងាយស្រួល​ដល់​ការ​ចូលរួម​របស់​ប្រជាពលរដ្ឋ​។​ សាធារណជន​មាន​ចំណាប់អារម្មណ៍​ក្នុង​ការ​ចែករំលែក​កង្វល់​របស់​ពួក​គេ​ និង​បញ្ចូល​មតិ​ទៅ​ក្នុង​សេចក្តីព្រាងច្បាប់​នានា​ ក៏​ប៉ុន្តែ​ ព័ត៌មាន​ ស្តី​ពី​កិច្ចប្រជុំ​ពិគ្រោះ​យោបល់​ ទាំងនេះ​នៅ​មាន​កម្រិត​ដែល​បង្ក​ជា​ឧបសគ្គ​។​ក្នុងវគ្គបន្ទាប់ទៀត ក៏មានមានកិច្ចប្រជុំ​គំរូ (កិច្ចប្រជុំប្រឌិត) មួយបានរៀបចំឡើង​មាន​ឈ្មោះ​ថា “ការ​ពិភាក្សា​តាមក្រុម​ឆ្លង​សហគមន៍” ដោយ​ក្នុងនោះ​មានការបង្កើតជាក្រុមតូចៗចំនួន ៣ ដែលតំណាងឱ្យតំណាងភាគីពាក់ព័ន្ធ​ទាំង ៣ ប្រភេទមានដូចជា​​ (១) ក្រុមយុវជន (២) ក្រុមវិស្ស័យឯកជន និង (៣) ក្រុមរដ្ឋាភិបាល​។ សេចក្តីថ្លែងការចុងក្រោយដែលចេញពីក្រុមទាំងបីមានចំនុចគួរឱ្យចាប់អារម្មណ៍មួយចំនួន ដូចជា ការបណ្តុះបណ្តាលនិងការអប់រំលើការការពារទិន្នន័យប្រកបដោយបរិយាបន្ន ដែលអាចផ្តល់ឱ្យប្រជាជនដែលរស់នៅក្នុងតំបន់ដាច់ស្រយាល តម្លៃសមរម្យ និងលទ្ធភាពប្រើប្រាស់ផលិតផល និងសេវាកម្មដែលផ្តល់ដោយវិស័យឯកជន និងបញ្ហានៃច្រកចេញចូលអ៊ីនធឺណិតដែលមានគោលបំណងពិតប្រាកដដើម្បីការពារប្រជាជនរស់នៅស្រទាប់វណ្ណៈ។ថ្ងៃទីពីរនេះបានបិទបញ្ចប់ដោយការបញ្ចេញចំណាប់អារម្មណ៍ និងមេរៀនដែលបានដកចេញពីវេទិកានេះ​ ដោយកញ្ញា រស់ ច័ន្ទវល័ក្ខ តំណាងឱ្យក្រុមការងារយុវជន ដែលខិតខំយ៉ាងពេញទំហឹងក្នុងការរៀបចំវេទិកានេះឡើង។ វប្បធម៌ចែករំលែកតៗគ្នាជាអ្វី ដែលកញ្ញា ច័ន្ទវល័ក្ខ បានគូសបង្ហាញក្នុងន័យថា រាល់បទពិសោធន៍ និងមេរៀនដែលដកចេញពីវេទកាថ្ងៃនេះ នឹងត្រូវចែករំលែកទៅកាន់យុវជនកម្ពុជាផ្សេងៗទៀត ដែលមិនមានឱកាសចូលរួមផ្ទាល់ក្នុង វេទិកាថ្ងៃនេះ។ “ថ្ងៃនេះ ខ្ញុំជាយុវជន តែថ្ងៃស្អែកខ្ញុំនឹងជាមនុស្សវ័យចំណាស់” នេះជាសំដីរបស់កញ្ញា ច៍ន្ទវល័ក្ខ ដែលចង់សង្កត់ន័យថា អភិបាលកិច្ចអ៊ិនធឺណិតគឺជាកិច្ចប្រឹងប្រែងរយៈពេលវែង ដែលមិនត្រឹមមនុស្សមួយជំនាន់អាចធ្វើបានទេ តែវាជាកិច្ចប្រឹងប្រែងពីជំនាន់មួយទៅជំនាន់មួយ។ ជាកិច្ចបន្ទាប់ លោក ធី ទ្រី ក៍បានឡើងថ្លែងអំណគុណចំពោះក្រុមការងារយុវជនដែលរៀបចំវេទិកា ព្រមទាំង វាគ្មិនកិត្តិយសដូចជា លោក Norbert Klein និងលោក Siu Dixon សម្រាប់ការចូលរួមក្នុងវេទិកានេះ។ ការរៀបចំវេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ិនធឺណិតថ្នាក់ជាតិក៍ជាគម្រោង មួយដែលអង្គការអូឌីស៊ី ប្តេជ្ញារៀបចំបន្តទៀតដោយសហការជាមួយក្រសួងប្រៃសណីយ៍ និងទូរគមនាគមន៍ ដោយស្របនឹងវេទិកាថ្នាក់សកសមួយ ដែលនឹងរៀបចំនៅទីក្រុងញ៉ូយ៉ក។ ជាកិច្ចចុងក្រោយបង្អស់ កញ្ញា​ ឡាយ ពុទ្ធិនាថ ដែលជាគណៈកម្មាធិការប្រឹក្សា នៃវេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិតសម្រាប់យុវជនកម្ពុជា បានថ្លែងសុន្ទរកថាបិទ។ អ្វីដែលជាចំនុចបង្ហាញថាវេទិកានេះបានប្រព្រឹត្តដោយជោកជ័យនោះគឺជាចំនួនអ្នកចូលរួមសរុបដល់ទៅ ១៧០ នាក់ នៅក្នុងគ្រប់បទបង្ហាញទាំង ៣៣  ប្រកបដោយចំណាប់អារម្មណ៍ល្អ។ កញ្ញា​ ឡាយ ពុទ្ធិនាថ ក៍បានថ្លែងអំណរគុណទៅដល់អង្គការអូឌីស៊ី និងដៃគូផ្សេងៗដូចជា FHI  APNIC និង Chumrum Digital។

ថ្ងៃ​ទី​១​ នៃ​វេទិកា​អភិបាលកិច្ច​អ៊ីនធឺណិត​សម្រាប់​យុវជន​កម្ពុជា​ (YIGF)​ ២០២៣​ បានបញ្ចប់ដោយជោគជ័យ

• ថ្ងៃ​សៅរ៍ ២៣ ខែ​កញ្ញា ២០២៣​
• ក្រុមការងារ yigf
• ព្រឹត្តិការណ៍

នៅ​ថ្ងៃ​ទី​ ២៣-២៤​ ខែកញ្ញា​ ឆ្នាំ​ ២០២៣​ អង្គការ​ទិន្នន័យ​អំពី​ការ​អភិវឌ្ឍ​ (ODC)​ មាន​សេចក្តី​សោមនស្ស​រីករាយ​ក្នុង​ការ​ប្រារព្ធ​វេទិកា​អភិបាលកិច្ច​អ៊ីនធឺណិត​សម្រាប់​យុវជន​កម្ពុជា​ (YIGF)​ ២០២៣​ លើក​ដំបូង​បង្អស់​ក្នុង​ប្រទេស​កម្ពុជា​ នៅ​បណ្ឌិត្យសភា​ឌី​ជី​ថ​ល​ និង​បច្ចេកវិទ្យា​កម្ពុជា​ (CADT)​។​ ព្រឹត្តិការណ៍​នេះ​ត្រូវ​បាន​សហការ​រៀបចំ​ដោយ​ CADT​ ដោយ​មានការ​គាំទ្រ​ពី​គណៈកម្មាធិការ​វេទិកា​អភិបាលកិច្ច​អន្តរ​វិស័យ​យុវជន​ មូលនិធិ​ Sec.Dev​ ជំរុំ​ឌី​ជី​ថ​ល​  APNIC​  បណ្តាញ​អង្គការ​ប្រើប្រាស់​ប្រព័ន្ធ​បច្ចេកវិទ្យា​ដើម្បី​ការ​អភិវឌ្ឍ​ (ICT4D​ Cambodia​ Network)​ និង​ ICANN​ ។​ ប្រធានបទ​នៃ​ព្រឹត្តិការណ៍​នេះ​គឺ​ “​ការ​បង្កើន​ភាព​អង់អាច​ផ្នែក​ឌី​ជី​ថ​ល​៖​ ការ​ធានា​ការ​ចូលរួម​ប្រើប្រាស់​ សុវត្ថិភាព​ និង​កាលានុវត្តភាព​អ៊ីនធឺណិត​សម្រាប់​ទាំងអស់​គ្នា​”​។​ អ្នកចូលរួម​ប្រមាណ​ ២៥០​ នាក់​មក​ពី​មជ្ឈដ្ឋាន​ផ្សេងៗ​គ្នា​ និង​ទូ​ទាំង​ប្រទេស​ចូលរួម​ក្នុង​ព្រឹត្តិការណ៍​។​ វាគ្មិន​កិត្តិយស​ ៣៥​ នាក់​ត្រូវ​បាន​ជ្រើសរើស​យ៉ាង​ម៉ត់ចត់​ ដោយ​ផ្អែក​លើ​ចំណេះដឹង​ បទ​ពិសោធន៍​ និង​ជំនាញ​ឌី​ជី​ថ​ល​ និង​បច្ចេកវិទ្យា​ ទាំង​ក្នុងស្រុក​ និង​ក្រៅ​ស្រុក​ ដូច​ជា​ ជប៉ុន​ នេ​ប៉ា​ល់​ ឥណ្ឌា​ ឥណ្ឌូ​នេ​ស៊ី​ ឥណ្ឌា​ កូរ៉េ​ ម៉ា​ឡេ​ស៊ី​ ហុងកុង​ និង​ហ្វី​លី​ពី​ន​។​ ​កញ្ញា​ រស់​ ច័ន្ទ​វ​ល័​ក្ខ​ តំណាង​ឱ្យ​គណៈកម្មាធិការ​រៀបចំ​កម្មវិធី​ YIGF​ បាន​ចាប់ផ្តើម​ ដោយ​សុន្ទរកថា​ស្វាគមន៍​។​ គាត់​បាន​ចាប់ផ្តើម​ដោយ​សម្តែង​ការ​ថ្លែងអំណរគុណ​ចំពោះ​គណៈកម្មាធិការ​ YIGF,​ ក្រុមការងារ​អង្គការ​ ODC​ ព្រមទាំង​អ្នក​ស្ម័គ្រចិត្ត​គ្រប់​រូប​ ដែល​បាន​រួមចំណែក​ដើម្បី​ធ្វើ​ឱ្យ​យ​វេទិកា​អភិបាលកិច្ច​អ៊ីនធឺណិត​សម្រាប់​យុវជន​កម្ពុជា​ ២០២៣​ កើតឡើង​។​ ប​ន្ទាំ​ប់​មក​គាត់​ក៏​បាន​រៀបរាប់​យ៉ាង​ត្រួសៗ​អំពី​ប្រធានបទ​ និង​របៀបវារៈ​នៃ​ព្រឹត្តិការណ៍​នេះ​។​ ​បន្ទាប់​មក​ លោកស្រី​ ងួ​ន​ សុ​ម៉ា​លី​ អគ្គ​នាយិកា​វិទ្យាស្ថាន​អភិបាលកិច្ច​ឌី​ជី​ថ​ល​ នៃ​បណ្ឌិតសភា​បច្ចេកវិទ្យា​ឌី​ជី​ថ​ល​កម្ពុជា​ (CADT)​ បាន​បន្ត​ដោយ​លើក​ឡើង​អំពី​ទិដ្ឋភាព​ឌី​ជី​ថ​ល​នៅ​កម្ពុជា​ និង​សារៈសំខាន់​នៃ​អ៊ីនធឺណិត​ចំពោះ​សង្គម​។​ លោកស្រី​ សុ​ម៉ា​លី​ បាន​លើក​ឡើង​អំពី​រចនាសម្ព័ន្ធ​ និង​មុខងារ​របស់​ CADT​ និង​ស្ថាប័ន​ពាក់ព័ន្ធ​ផ្សេងៗ​ដល់​អ្នកចូលរួម​ និង​បាន​ថ្លែង​សុន្ទរកថា​ដ៏​មាន​អត្ថន័យ​មួយ​ស្តី​ពី​ “​តួនាទី​នៃ​អភិបាលកិច្ច​អ៊ីនធឺណិត​”​។​ មុន​នឹង​បញ្ចប់​ លោកស្រី​សង្ឃឹមថា​ វេទិកា​នេះ​នឹង​ផ្តល់​កន្លែង​សម្រាប់​អ្នកចូលរួម​ និង​អ្នកជំនាញ​ក្នុង​ការ​ដោះស្រាយ​បញ្ហា​ទាក់ទង​អភិបាលកិច្ច​អ៊ីនធឺណិត​ ជា​ពិសេស​សម្រាប់​យុវជន​ ដើម្បី​ពិភាក្សា​អំពី​គោលនយោបាយ​ទាក់ទង​នឹង​អ៊ីនធឺណិត​ អភិបាលកិច្ច​ឌី​ជី​ថ​ល​ និង​ផ្តល់​ឱកាស​ដល់​យុវជន​ក្នុង​ការ​ដោះស្រាយ​កង្វល់​របស់​ពួក​គេ​លើ​ការ​ទទួលខុសត្រូវ​នៃ​ប្រព័ន្ធ​អេកូឡូស៊ី​អ៊ីនធឺណិត​។​ ​នាយក​ប្រតិបត្តិ​នៃ​អង្គការ​ ODC​ លោក​ ធី​ ទ្រី​ ថ្លែង​សុន្ទរកថា​របស់​លោក​ដោយ​ផ្តើម​ចេញពី​មតិ​ ស្វាគមន៍​វាគ្មិន​កិត្តិយស​ទាំងអស់​ និង​អ្នកចូលរួម​ក្នុង​វេទិកា​ YIGF​ ២០២៣​។​ លោក​បាន​គូសបញ្ជាក់​នូវ​វគ្គ​សំខាន់​មួយ​នៃ​ព្រឹត្តិការណ៍​នេះ​គឺ​ការ​ពិភាក្សា​លើ​សេចក្តីព្រាងច្បាប់​ស្តី​ពី​គោលនយោបាយ​ការពារ​ទិន្នន័យ​បុគ្គល​ និង​លើកទឹកចិត្ត​ដល់​ភាគី​ពាក់ព័ន្ធ​ និង​ជំរុញ​អ្នកចូលរួម​ទាំងអស់​ឱ្យ​ចែករំលែក​គំនិត​របស់​ពួក​គេ​ និង​ផ្តល់​ធាតុ​ចូល​ផ្សេងៗ​ទៀត​ដល់​សេចក្តីព្រាងច្បាប់​ឱ្យ​បាន​ផុសផុល​។​ លោក​ក៏​បាន​ថ្លែងអំណរគុណ​ដល់​ក្រុម​រៀបចំ​ទាំងអស់​ និង​វាគ្មិន​កិត្តិយស​នៃ​ព្រឹត្តិការណ៍​នេះ​គឺ​ ឯកឧត្ដម​ ស៊ុន​ រ៉ា​ពី​ដ​ អនុរដ្ឋលេខាធិការ​នៃ​ក្រសួង​ប្រៃសណីយ៍​ និង​ទូរគមនាគមន៍​ ព្រមទាំង​បណ្ឌិតសភា​ឌី​ជី​ថ​ល​ និង​បច្ចេកវិទ្យា​កម្ពុជា​ សម្រាប់​ការ​គាំទ្រ​ និង​សហការ​ជា​បន្តបន្ទាប់​ ដើម្បី​នាំ​យក​ព្រឹត្តិការណ៍​ទាក់ទង​នឹង​បច្ចេកវិទ្យា​ និង​ឌី​ជី​ថ​ល​មក​កម្ពុជា​។​​ឯកឧត្ដម​ ស៊ុន​ រ៉ា​ពី​ដ​ អនុរដ្ឋលេខាធិការ​ក្រសួង​ប្រៃសណីយ៍​ និង​ទូរគមនាគមន៍​ បាន​ឡើង​ថ្លែង​សុន្ទរកថា​បើក​ដោយ​ផ្សារ​ភ្ជាប់​ប្រធានបទ​នៃ​អភិបាលកិច្ច​ឌី​ជី​ថ​ល​ស្រប​ទៅ​តាម​រា​របៀបវារៈ​នៃ​រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា​ និង​ក្រសួង​ប្រៃសណីយ៍​ និង​ទូរគមនាគមន៍​ ក្នុង​ការ​អភិវឌ្ឍ​ឌី​ជី​ថ​ល​ ដែល​មាន​ចែង​រួច​ស្រេច​ក្នុង​គោលនយោបាយ​ជាតិ​ដូច​ជា​ យុទ្ធសាស្ត្រ​បញ្ច​កោន​ដំណាក់កាល​ទី​ ១​ គោលនយោបាយ​រដ្ឋាភិបាល​ឌី​ជី​ថ​ល​ឆ្នាំ​ ២០២២-២០៣៥​ និង​សេដ្ឋកិច្ច​ និង​សង្គម​ឌី​ជី​ថ​ល​ ២០២១-២០៣៥​ ។​ ឯកឧត្ដម​បាន​បន្ត​ទៀត​ថា​ អ៊ីនធឺណិត​មាន​និយម​ន័យ​ទូលំទូលាយ​ ដែល​ជ្រាប​ទៅ​ដល់​គ្រប់​ទិដ្ឋភាព​នៃ​ជីវិត​ប្រចាំ​ថ្ងៃ​ ដែល​ធ្វើ​ឱ្យ​ពាក្យ​នេះ​ កាន់តែ​ស្មុគស្មាញ​ និង​មាន​លក្ខណៈ​អរូបី​។​ ដូចនេះ​ហើយ​ វា​ចាំបាច់​សម្រាប់​អ្នក​បង្កើត​គោលនយោបាយ​ និង​អ្នក​ប្រើប្រាស់​ដើម្បី​យល់​ច្បាស់​អំពី​តួនាទី​របស់​ពួក​គេ​ និង​ប្រើប្រាស់​ទាញ​យក​អត្ថប្រយោជន៍​ពី​អ៊ីនធឺណិត​ឱ្យ​បាន​ពេញលេញ​តាម​រយៈ​ការ​អនុវត្ត​ការ​គ្រប់គ្រង​អ៊ីនធឺណិត​។​ ឯកឧត្ដម​ក៏​បាន​និយាយ​អំពី​ហានិភ័យ​ បញ្ហា​ប្រឈម​ និង​ភាព​ងាយ​រង​គ្រោះ​នៃ​អ៊ីនធឺណិត​ ដូច​ជា​ការ​បោកប្រាស់​តាម​អ៊ីនធឺណិត​ សន្តិសុខ​សាយ​ប័​រ​ និង​ការ​គំរាមកំហែង​តាម​អ៊ីនធឺណិត​ ហើយ​បាន​ជំរុញ​យុវជន​ឱ្យ​សិក្សា​ និង​ស្វែង​យល់​ពី​គោលការណ៍​នៃ​ការ​គ្រប់គ្រង​អ៊ីនធឺណិត​ ដើម្បី​ដោះស្រាយ​បញ្ហា​ដែល​បាន​រៀបរាប់​ខាងលើ​។​​បន្ទាប់​ពី​សុន្ទរកថា​បើក​ ក៍​មាន​សុន្ទរកថា​គន្លឹះ​ចំនួន​ ៥​ ដោយ​វាគ្មិន​កិត្តិយស​នៃ​ព្រឹត្តិការណ៍​នេះ​ ដែល​បង្ហាញ​ពី​បញ្ហា​ទាក់ទង​នឹង​អ៊ីនធឺណិត​ជា​បន្តបន្ទាប់​។​ វាគ្មិន​ទី​មួយ​ លោក​ ណូ​ប៊ឺ​ត​ ក្លេ​ន​ (Nobert​ KLEIN)​ ជា​សមាជិក​ដើម​មួយ​រូ​ម​ក្នុង​ក្រុមប្រឹក្សាភិបាល​ នៃ​អង្គការ​ទិន្នន័យ​អំពី​ការ​អភិវឌ្ឍ​  បាន​ថ្លែង​សុន្ទរកថា​គន្លឹះ​របស់​គាត់​អំពី​ “​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​នៃ​អ៊ីនធឺណិត​នៅ​កម្ពុជា​”​។​ គាត់​បាន​ចូលរួម​ចំណែក​ជា​ច្រើន​ក្នុង​ការ​នាំ​យក​ការ​ភ្ជាប់​អ៊ីនធឺណិត​ជា​លើក​ដំបូង​មក​ កាន់​ប្រទេស​កម្ពុជា​អំឡុង​ទសវត្សរ៍​ឆ្នាំ​ ១៩៩០​។​ ថ្លែង​នៅ​ចំពោះ​មុខ​អ្នកចូលរួម​ទាំង​ ១២៩​ នាក់​ លោក​បាន​មាន​ប្រសាសន៍​ថា​ ការ​លំបាក​ក្នុង​ការ​ទាក់ទង​គ្នា​នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​កម្ពុជា​គឺជា​ការ​បំផុសគំនិត​ក្នុង​ការ​នាំ​យក​កា​រត​ភ្ជាប់​អ៊ីនធឺណិត​មក​កាន់​ព្រះរាជាណាចក្រ​មួយ​នេះ​ ព្រោះថា​ក្នុងអំឡុងពេល​នោះ​ កម្ពុជា​ខ្វះ​ធនធាន​ និង​ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ​ក្នុង​ការ​បង្កើត​កា​រត​ភ្ជាប់​អ៊ីនធឺណិត​។​ បន្ទាប់​ពី​កា​រត​ភ្ជាប់​អ៊ី​ធឺ​ណិ​ត​ត្រូវ​បាន​បង្កើត​ឡើង​ដោយ​ជោគជ័យ​ គំនិត​ផ្តួចផ្តើម​ផ្សេង​ទៀត​ក៏​លេចឡើង​ផង​ដែរ​ ដូច​ជា​ការ​បង្កើត​ពុម្ពអក្សរ​ខ្មែរ​នៅ​លើ​កុំព្យូទ័រ​ និង​លេខ​កូដ​ប្រទេស​កម្ពុជា​ “KH”​ ។​​បន្ទាប់​មក​ វេទិកា​ត្រូវ​បាន​បន្ត​ដោយ​ក្រុមការងារ​នាយកដ្ឋាន​កិច្ចការ​សេដ្ឋកិច្ច​ និង​សង្គម​នៃ​អង្គការសហប្រជាជាតិ​ (UNDESA)​ ដើម្បី​ធ្វើ​បទ​បង្ហាញ​លើ​ប្រធានបទ​ \"​វេទិកា​អភិបាលកិច្ច​អ៊ីនធឺណិត​ជា​អ្វី​?\"​។​ នោះ​ជា​បទ​បង្ហាញ​ថត​ទុកជា​មុន​ដោយ​ លោកស្រី​ Anja​ Gengo​ អ្នកជំនាញ​ផ្នែក​កម្មវិធី​អភិបាលកិច្ច​អ៊ីនធឺណិត​ និង​ជា​លេខាធិការដ្ឋាន​អង្គការសហប្រជាជាតិ​សម្រាប់​វេទិកា​អភិបាលកិច្ច​អ៊ីនធឺណិត​។​ ដោយសារ​ការ​កើនឡើង​នៃ​ការ​ប្រើប្រាស់​អ៊ីនធឺណិត​ ហានិភ័យ​ និង​បញ្ហា​ប្រឈម​ក៏​កើនឡើង​ផង​ដែរ​។​ អ្នក​ប្រើប្រាស់​ភាគច្រើន​មានចំណេះ​ដឹង​តិចតួច​អំពី​តួនាទី​  និង​ភាព​ឯកជន​របស់​ពួក​គេ​នៅ​លើ​បណ្តាញ​អ៊ីនធឺណិត​។​ វេទិកា​អភិបាលកិច្ច​អ៊ិ​ន​ធឺ​ណិ​ត​មាន​គោលបំណង​កាត់​បន្ថយ​គម្លាត​ទាំងនោះ​ និង​ពង្រឹង​អ្នក​ប្រើប្រាស់​នូវ​ចំណេះដឹង​ជាក់ស្តែង​នៃ​ការ​ការពារ​ និង​ការ​គ្រប់គ្រង​ទិន្នន័យ​តាម​អ៊ីនធឺណិត​។​បន្ទាប់​មក​ទៀត​ សុន្ទរកថា​សំខាន់​មួយទៀត​ត្រូវ​បាន​បង្ហាញ​ដោយ​លោក​ ប៊ួ​យ​ រិ​ណា​ ស្តី​ពី​ការ​ណែនាំ​អំពី​ បញ្ញា​សិប្បនិម្មិត​(AI)​ ។​ វា​ពិតជា​វគ្ត​ដែល​ពោ​ពេញ​ដោយ​អន្តរ​កម្ម​ឆ្លើយឆ្លង​គ្នា​ទៅ​វិញ​ទៅ​មក​។​ ទោះបីជា​វគ្គ​នេះ​មាន​លក្ខណៈ​បច្ចេកទេស​ខ្ពស់​ក៏​ដោយ​ អ្នក​ចូល​បាន​ផ្តោតអារម្មណ៍​ និង​ស្តាប់​ដោយ​យកចិត្តទុកដាក់​នូវ​វាគ្មិន​ដែល​ធ្វើ​បទ​បង្ហាញ​យ៉ាង​ស៊ីជម្រៅ​។​ លោក​ Dixon​ Siu​ វិស្វករ​កម្មវិធី​ម្នាក់​មក​ពី​ក្រុមហ៊ុន​ធំ​មួយ​ក្ន​ង​ប្រទេស​ជប៉ុន​ -​ Fujitsu​ Limited​ និង​ជា​តំណាង​របស់​ CamIDF​ បាន​ផ្តល់​សុន្ទរកថា​គ​ន្លឺះ​សំខាន់​របស់​គាត់​ស្តី​ពី​សិទ្ធិ​ឌី​ជី​ថ​ល​ និង​ទំនួល​ខុស​ត្រូវ​លើ​អ៊ីនធឺណិត​។​ វគ្គ​របស់​គាត់​មាន​អត្ថប្រយោជន៍​ខ្លាំង​ណាស់​ ដោយសារ​គាត់​បាន​ផ្តល់​នូវ​ក្របខ័ណ្ឌ​ជាក់ស្តែង​មួយ​សម្រាប់​អ្នក​ប្រើប្រាស់​ក្នុង​ការ​រុករក​នៅ​លើ​អ៊ីនធឺណិត​ និង​វេទិកា​អន​ឡាញ​ប្រកបដោយ​សុវត្ថិភាព​។​ ​មុន​នឹង​បញ្ចប់​ លោក​ ង៉ែត​ ម៉ូ​សេ​ បាន​ថ្លែង​សុន្ទរកថា​សំខាន់ៗ​ ស្តី​ពី​សុវត្ថិភាព​អ៊ីនធឺណិត​ និង​ឯកជន​ភាព​ទិន្នន័យ​នៅ​កម្ពុជា​។​ លោក​បាន​លើក​ឡើង​ពី​បញ្ហា​សន្តិសុខ​អ៊ីនធឺណិត​ ទូទៅ​មួយ​ចំនួន​ ដែល​កំពុង​កើតឡើង​នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​កម្ពុជា​ នោះ​គឺ​ការ​លួច​ចូល​ និង​ការ​វាយប្រហារ​តាម​ប្រព័ន្ធ​អ៊ី​ន​ធឺ​ណេ​ត​នៅ​លើ​ប្រព័ន្ធ​ផ្សព្វផ្សាយ​សង្គម​ដូច​ជា​ Facebook​ និង​ Telegram​ ។​ គាត់​ក៏​បាន​សង្កត់ធ្ងន់​លើ​ការ​ការពារ​ទិន្នន័យ​ព្រោះ​វា​ជា​ទិដ្ឋភាព​ដ៏​មាន​តម្លៃ​ក្នុង​ យុគសម័យ​ឌី​ជី​ថ​ល​។​ លោក​បាន​បន្ថែម​ថា​ រដ្ឋាភិបាល​បាន​ទទួលស្គាល់​គ្រោះថ្នាក់​ដែល​ អាច​កើត​មាន​នៃ​ហានិភ័យ​សន្តិសុខ​ ហើយ​បាន​បង្កើត​ច្បាប់​ និង​គោលនយោបាយ​ផ្សេងៗ​ក្នុង​គោលបំណង​ដើម្បី​ដោះស្រាយ​បញ្ហា​។​​ក្រៅពី​សុន្ទរកថា​គន្លឹះ​នេះ​ក៏​មាន​កិច្ចប្រជុំ​ពិភាក្សា​លើ​សេចក្តីព្រាងច្បាប់​ការពារ​ទិន្នន័យឯកជន​ផង​ដែរ​។​ កិច្ចប្រជុំ​នោះ​មានការ​ជជែក​ដេញដោល​ពី​ដំណាង​មក​ពី​អង្គការ​សង្គម​ស៊ី​វិល​ និង​វិស័យ​ឯកជន​។​ វា​គឺជា​វគ្គ​មួយ​ដែល​ប្រកបដោយ​ផ្លែផ្កា​ និង​អន្តរ​កម្ម​បំផុត​នៃ​ព្រឹត្តិការណ៍​នេះ​។​ ការ​ពិភាក្សា​ជា​ក្រុម​នេះ​បាន​និយាយ​អំពី​គុណសម្បត្តិ​ និង​គុណវិបត្តិ​នៃ​មាត្រា​ផ្សេងៗ​នៅ​ក្នុង​សេចក្តីព្រាងច្បាប់​ក្នុង​វិស័យ​ឯកជន​ភាព​ និង​ការ​ការពារ​ទិន្នន័យ​ផ្ទាល់ខ្លួន​។​​បន្ទាប់​ពី​អាហារ​ថ្ងៃត្រង់​ អ្នកចូលរួម​ត្រូវ​បាន​បែងចែក​ទៅ​តាម​បន្ទប់​តូចៗ​ចំនួន​បី​ ដែល​វាគ្មិន​ចូលរួម​ធ្វើ​បទ​បង្ហាញ​អំពី​ប្រធានបទ​ផ្សេងៗ​គ្នា​ដោយ​ផ្អែក​លើ​ប្រធានបទ​ចំនួន​បីដូច​ជា​៖​ (១)​ សន្តិសុខ​សាយ​ប័​រ​ និង​សុវត្ថិភាព​ទិន្នន័យ​ (២)​ ការ​ណែនាំ​អំពី​បញ្ញា​សិប្បនិម្មិត​(AI)​ និង​ (៣)​ សិទ្ធិ​ឌី​ជី​ថ​ល​ និង​ការ​ទទួលខុសត្រូវ​លើ​អ៊ីនធឺណិត​ ។​ ក្នុង​បន្ទប់​ទី​១​ លោក​ហេង​ សុខ​ឡាយ​ ដែល​ជា​អ្នក​ស្រាវជ្រាវ​ប្រចាំ​បណ្ឌិតសភា​បច្ចេកវិទ្យា​ឌី​ជី​ថ​ល​កម្ពុជា​ (CADT)​  ធ្វើ​បទ​បង្ហាញ​ពី​ “​បញ្ញា​សិប្បនិម្មិត​ (AI)​ ក្នុង​ការ​អប់រំ​”​។​ បង​បង្ហាញ​ពី​ “​បទ​ពិសោធន៍​ពី​ប្រទេស​ឥណ្ឌា​ទាក់ទង​នឹង​ ការ​តស៊ូ​ដើម្បី​សិទ្ធិ​ឌី​ជី​ថ​ល​”​ ដោយ​លោក​Gyan​ Prakash​ Tripathi​។​ បទ​បង្ហាញ​ \"បញ្ញា​សិប្បនិម្មិត​នៅ​ក្នុង​ពិភពលោក​បច្ចុប្បន្ន​៖​ ឥទ្ធិពល​ និង​និន្នាការ​ប​ច្ចុប្បន្ន​\" ដោយ​លោក​ អឹ​ម​ ច័ន្ទ​តុលា​ ។​ \"វិធីសាស្ត្រ​ការពារ​កុំឱ្យ​ក្លាយជា​ជន​រង​គ្រោះ​នៃ​វិស្វកម្ម​សង្គម\"​ ដោយ​លោក​ អ៊ុំ​ ឧត្តម​  និង​ សន្តិសុខ​សាយ​ប័​រ​ ដោយ​លោក​ Edmon​ CHUNG​។​ នៅ​បន្ទប់​ទី​ ២​ មាន​បទ​បង្ហាញ​ពីរ​ “​ការ​វាយប្រហារ​ការ​បន្លំ​ និង​ការ​ការពារ​”​ និង​ “​ហេតុ​អ្វី​បានជា​ក្រមសីលធម៌​ទិន្នន័យ​មាន​សារៈសំខាន់​សម្រាប់​ដំណោះស្រាយ​បញ្ញា​សិប្បនិម្មិត​/ML”​ ត្រូវ​បាន​បង្ហាញ​ដោយ​ក្រុមការងារ​ ជំរុំ​ឌី​ជី​ថ​ល​។​ បន្ទាប់​មក​ លោក​ SIU​ Dixon​ ធ្វើ​បទ​បង្ហាញ​ពី​ “​ហេតុ​អ្វី​បានជា​ការ​ពង្រឹង​ទិន្នន័យ​ផ្ទាល់ខ្លួន​គឺជា​អនាគត​ និង​ទិដ្ឋភាព​ទូទៅ​នៃ​ប្រព័ន្ធ​អេកូ​ប្រតិបត្តិការ​ទិន្នន័យ​របស់ខ្ញុំ​?”​។​  នៅ​បន្ទប់​ទី​៣​ លោក​ ណា​ សម្បត្តិ​ចតុ​វង្ស​ ធ្វើ​បទ​បង្ហាញ​ពី​ “​សន្តិសុខ​សាយ​ប័​រ​”​ ហើយ​លោក​ សំ​អាន​ ម៉ារ​ឌី​ បង្ហាញ​ពី​ “​ទិន្នន័យ​បើកចំហ​ និង​ឯកជន​ភាព​”​ ក្រោយមក​វគ្គ​ “​សន្តិសុខ​សាយ​ប័​រ​”​ ផ្សេង​មួយទៀត​ ត្រូវ​បាន​ចែករំលែក​ដោយ​ក្រុម​ DigitalHub101​ ។​  វគ្គ​បង​បង្ហាញ​ពី​ “​ការ​អភិវឌ្ឍ​អ៊ីនធឺណិត​អាក់​សែ​ស​ក្នុង​ប្រទេស​កម្ពុជា​”​ ដោយ​លោក​ ផ​ន​ ដា​រ៉ូ \"ការ​សម្រប​ខ្លួន​តាម​ជំនាញ​ឌី​ជី​ថ​ល​ក្នុង​សតវត្សរ៍​ទី​ ២១​\" ដោយ​ លោក​ ឈៀង​ ថន​ សុ​បញ្ញា​។​ ថ្ងៃ​ដំបូង​បញ្ចប់​ដោយ​ការ​ផ្លាស់​ប្តូរ​ប្រកបដោយ​ផ្លែផ្កា​ដែល​អ្នកចូលរួម​រៀន​ការ​យល់​ដឹង​ថ្មីៗអំពីអភិបាលកិច្ចឌីជីថល​។​

បទពិសោធន៍របស់ខ្ញុំបន្ទាប់ពីចូលរួមវេទិកានៅ Brisbane– yIGF & APrIGF 2023

• ថ្ងៃ​ពុធ ២០ ខែ​កញ្ញា ២០២៣​
• ហួត មរកត
• ព្រឹត្តិការណ៍

វេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិតក្នុងតំបន់អាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក (APrIGF) 2023 គឺជាព្រឹត្តិការណ៍ដ៏អស្ចារ្យមួយក្នុងចំណោមព្រឹត្តិការណ៍ដទៃទៀតដែលខ្ញុំបានចូលរួមពីមុនមក ហើយវាបានប្រព្រឹត្តទៅនៅទីក្រុង Brisbane ប្រទេសអូស្ត្រាលី។ ក្នុងឆ្នាំ២០២៣នេះ APrIGFមានប្រធានបទ \" បច្ចេកវិទ្យាដែលកំពុងរីកចម្រើន - តើអាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិកត្រៀមខ្លួនសម្រាប់ដំណាក់កាលបន្ទាប់នៃអ៊ីនធឺណិតហើយរឺនៅ?\"។ យុវជន និងអ្នកពាក់ព័ន្ធជាច្រើនមកពីផ្នែកផ្សេងៗនៃប្រទេសអាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក ត្រូវបានអញ្ជើញឱ្យចូលរួមក្នុងការពិភាក្សាអំពីការគ្រប់គ្រងអ៊ីនធឺណិត។ ក្នុងនាមជាសមាជិកនៃគណៈកម្មាធិការរៀបចំនៃ វេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិតសម្រាប់យុវជនកម្ពុជា (YIGF)ឆ្នាំ២០២៣ ខ្ញុំមានឱកាសក្នុងការធ្វើអន្តរកម្ម ក៏ដូចជាកិច្ចសន្ទនាជាមួយអ្នកពាក់ព័ន្ធ និងយុវជនជាច្រើនមកពីតំបន់ផ្សេងៗគ្នា។នាងខ្ញុំ​មិន​ធ្លាប់​ធ្វើដំណើរទៅក្រៅប្រទេស ដែរមានចម្ងាយ​ឆ្ងាយ​ពី​ផ្ទះ​ពី​មុន​មក​ទេ ដូច្នេះ​ខ្ញុំ​ពិតជា​រំភើបនូវពេលដែលខ្ញុំបានឃើញទេសភាពដ៏ស្រស់ស្អាត​នៃទីក្រុង Brisbane ប្រទេស​អូស្ត្រាលី។ ចាប់តាំងពីថ្ងៃទី 0 នៃ yIGF និង APAC រហូតដល់ចប់កម្មវិធី នាងខ្ញុំទទួលបានចំណេះដឹងជាច្រើនទាក់ទងទៅនឹងតួនាទីចម្បងរបស់យុវជនក្នុងការគ្រប់គ្រងអ៊ីនធឺណែត វិធីក្នុងការត្រៀមខ្លួនរបស់យុវជនក្នុងការស្វែងរកឱកាសទាំងនេះ និងរបៀបដែលយើងអាចរួមចំណែកដល់ការរីកចម្រើននៃបច្ចេកវិទ្យានៅក្នុងសង្គមរបស់យើង។ សន្និសីទនេះត្រូវបានរៀបចំឡើងដោយ .au Domain Administration (auDA) ឧបត្ថម្ភដោយមជ្ឈមណ្ឌលព័ត៌មានបណ្តាញអាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក (APNIC), APNIC Foundation, NETTHING 2023, រដ្ឋាភិបាលអូស្ត្រាលី និង (ICANN) ។ គោលបំណងរបស់ IGF គឺការជូនដំណឹងដល់យុវជនអំពីការគ្រប់គ្រងអ៊ីនធឺណិត។ ក៏ដូចជាការលើកទឹកចិត្តយុវជនជំនាន់ក្រោយឱ្យចូលរួមក្នុងដំណើរការពិចារណា និងធ្វើការសម្រេចចិត្តបន្ថែមទៀតទៅលើប្រធានបទនៃការគ្រប់គ្រងអ៊ីនធឺណិត។របៀបវារៈនៃកម្មវិធី yIGF 2023 និង APrIGF រួមមានការសន្ទនាអ្នកដឹកនាំយុវជន APAC ស្តីពីភាពជាដៃគូសហការក្នុងការកសាងថាមពលយុវជនសម្រាប់ការគ្រប់គ្រងលើអ៊ីនធឺណិតរបស់យុវជន ការពិភាក្សាជាក្រុមលើការសម្រេចចិត្តជាក្បួន និងអនាគតនៃអ៊ីនធឺណិត ការពិភាក្សាតុមូលស្តីពីផលប៉ះពាល់នៃអ៊ីនធឺណិតលើយុវជន។ សុខុមាលភាពឌីជីថល និងកិច្ចប្រជុំជាមួយអ្នកជំនាញក្នុងឧស្សាហកម្ម។ បន្ទាប់ពីការធ្វើបទបង្ហាញរបស់អ្នកវាគ្មិននីមួយៗ មានការសន្ទនាបើកចំហមួយ អមដោយការពិភាក្សាជាក្រុម ដែលវាគ្មិនសង្ខេបការពិភាក្សា និងទទួលបានសំណួរបន្តពីអ្នកចូលរួម។ អ្នកចូលរួមក៏អាចសួរសំណួរផ្ទាល់ខ្លួនរបស់ពួកគេ ដើម្បីទទួលបានចំនេះដឹងកាន់តែស៊ីជម្រៅ ហើយនេះក៏ជាពេលវេលាដ៏គួរអោយចងចាំមួយផងដែរ នៅពេលដែលខ្ញុំបានប្រទះឃើញយុវជនសាទរ ក៏ដូចជាភាគីពាក់ព័ន្ធជាច្រើនបានបញ្ចេញនូវគំនិតរបស់ពួកគេយ៉ាងសកម្ម!ចំណុចសំខាន់មួយសម្រាប់ខ្ញុំគឺការទទួលបានការអនុវត្តការនិយាយជាសាធារណៈ និងការបង្កើនទំនុកចិត្តរបស់ខ្ញុំក្នុងការបញ្ចេញមតិទៅកាន់សាធារណជនទូទៅតាមរយៈការធ្វើបទបង្ហាញអំពីគោលនយោបាយយុវជនរបស់យើង។ ក្នុងអំឡុងសន្និសីទ ពួកយើងក៏បានបង្កើតនូវសេចក្តីថ្លែងការណ៍ ដែលសមទ្ធិផលនេះបានមកពីការពិភាក្សាជាក្រុមរបស់យើង តាមរយះការបែងចែកជាបួនក្រុមដែលរួមមានតំណាងមកពីសង្គមស៊ីវិល សហគមន៍បច្ចេកទេស រដ្ឋាភិបាល និងវិស័យឯកជន។អ្វីដែរកាន់តែសំខាន់នោះ គឺអ្នកគ្រប់គ្នាអាចចូលរួមក្នុងការបញ្ចេញមតិអំពីគំនិត និងបញ្ហាដែលពួកគេបានជួបទាក់ទងនឹងអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិត តាមរយៈសេចក្តីថ្លែងការណ៍គោលនយោបាយយុវជននៅក្នុងឯកសារសំយោគ APrIGF ឆ្នាំ២០២៣។ ប្រសិនបើអ្នកជាជនជាតិខ្មែរ ហើយមានចំណាប់អារម្មណ៍ចង់ស្វែងយល់បន្ថែមអំពីអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិត សូមចូលរួមជាមួយយើងតាមរយះ វេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិតយុវជនកម្ពុជា ដែលនឹងប្រព្រឹត្តទៅនៅថ្ងៃទី ២៣-២៤ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ ២០២៣ នៅ CADT!Photo by APNICជាចុងក្រោយ ខ្ញុំសូមថ្លែងអំណរគុណយ៉ាងជ្រាលជ្រៅចំពោះ NetMission និងអង្គការ DotAsia ដែលបានផ្តល់ឱកាសឱ្យខ្ញុំបានរៀនសូត្រអំពីការគ្រប់គ្រងអ៊ីនធឺណិត និងបានជួយអភិវឌ្ឍខ្ញុំក្នុងការចូលរួមអោយកាន់តែសកម្ម ពង្រឹងបណ្តាញទាក់ទង និងជំនាញសហប្រតិបត្តិការអោយកាន់តែរឹងមាំ។ ជាងនេះទៅទៀត សូមថ្លែងអំណរគុណយ៉ាងជ្រាលជ្រៅចំពោះគណៈកម្មការរៀបចំ ដែលបានធ្វើឱ្យប្រាកដថា អ្នករាល់គ្នាស្ថិតនៅលើទំព័រតែមួយ ខណៈពេលដែលបន្តផ្តល់ឱ្យយើងនូវសម្ភារៈសំខាន់ៗ ចាប់តាំងពីថ្ងៃមុនព្រឹត្តិការណ៍ រហូតដល់ថ្ងៃចុងក្រោយនៃសន្និសីទ។ ពួកគេបានខិតខំប្រឹងប្រែងយ៉ាងខ្លាំង ហើយខ្ញុំបានរៀនច្រើនពីវា ដែលធ្វើឲ្យខ្ញុំប្រាថ្នាចង់ធ្វើដូចពួកគេ។ ក្នុងនាមជាសមាជិកនៃគណៈកម្មាធិការរៀបចំនៃ វេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិតសម្រាប់យុវជនកម្ពុជា (YIGF)ឆ្នាំ២០២៣ ខ្ញុំក៏ចង់ថ្លែងអំណរគុណយ៉ាងស្មោះស្ម័គ្រចំពោះ Open Development Cambodia សម្រាប់ការចំណាយលើការហោះហើរ និងទិដ្ឋាការទៅមករបស់ខ្ញុំ៕

ការជជែកដេញដោលលើកដំបូងនៃ YIGF កម្ពុជា បង្ហាញពីការចាប់អារម្មណ៍លើអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិត

• ថ្ងៃ​សៅរ៍ ២៩ ខែ​កក្កដា ២០២៣​
• មាស មល្លិកា​
• ព្រឹត្តិការណ៍

ការជជែកដេញដោលជាលក្ខណៈមិត្តភាពរបស់ Cambodia YIGF នាំមកនូវការចាប់អារម្មណ៍លើ «អភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិត» ដោយនាំយកទិដ្ឋភាពអ៊ិនធឺណិតឱ្យស្តាប់ក្នុងចំណោមយុវជន និងសាធារណៈជន ដោយសារការគ្រប់គ្រងអ៊ីនធឺណិតនៅតែជាប្រធានបទថ្មីនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។កាលពីថ្ងៃទី 28 ខែកក្កដា គណៈកម្មាធិការវេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ិនធឺណិតកម្ពុជា (Cambodia YIGF) បានផ្តួចផ្តើមការជជែកដេញដោលជាលក្ខណៈមិត្តភាពលើកដំបូងទាក់ទងនឹងប្រធានបទអភិបាលកិច្ចអ៊ីនធឺណិត ដើម្បីចូលរួមយុវជនក្នុងការពិភាក្សាតាមអ៊ីនធឺណិត។កម្មវិធីជជែកដេញដោលលើកទីមួយមានការចូលរួមដោយក្រុមធំៗចំនួនបួនមកពីសាកលវិទ្យាល័យពីរផ្សេងគ្នាគឺ វិទ្យាស្ថានភាសាបរទេស (IFL) នៃសាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទភ្នំពេញ (RUPP) និងសាកលវិទ្យាល័យ Paragon International University ដែលមានសមាជិកបីនាក់ក្នុងមួយក្រុម។ក្រុម Cookies team, Miyoshi Yumilinda, និង Soun Ratana Somany​ មកពី IFL តំណាងឱ្យខាងឱ្យក្រុមស្រប ហើយក្រុម InExp team, Lovely Long, Elite Ek, និង Chamroeun Chakri Chhoeung មកពីសាកលវិទ្យាល័យ Paragon តំណាងឱ្យភាគីបដិសេដ។ពួកគេបានជជែកដេញដោលគ្នាអំពីប្រធានបទទីមួយ \"This house believes youths should have a greater role in Internet Governance\"។ហើយសម្រាប់ប្រធានទីពីរ “This house advocates for the inclusion of digital literacy programs in school curricula to promote online responsibility and empower individuals to navigate the digital landscape safely and ethically” ដែលមានក្រុម the e-Ninjas team, Nin Sreyleap, Kem Bunheang និង Tith Mayana Khieu មកពីសាកលវិទ្យាល័យ Paragon តំណាងឱ្យក្រុមស្របដែលជាគូជជែកដេញដោលរវាងភាគីក្រុមបដិសេដមកពី Teletubbies team, Sros Sreyneang, Vong Daly, និង Prom Menglong មកពី IFL ។គណៈកម្មាធិការប្រឹក្សា YIGF កម្ពុជា ឈិត កានីកា បញ្ជាក់អំពីថាតើវាមានសារៈសំខាន់យ៉ាងណាក្នុងការស្វែងយល់បន្ថែមអំពីការគ្រប់គ្រងអ៊ីនធឺណិតនៅក្នុងយុគសម័យឌីជីថល, និងដោយការផ្តួចផ្តើមការជជែកដេញដោលដំបូងទាក់ទងនឹងការគ្រប់គ្រងអ៊ីនធឺណិតក្នុងចំណោមយុវជន យើងនឹងជួយជំរុញ ការចូលរួម និងការយល់ដឹងរបស់យុវជន ក៏ដូចជាសាធារណជនរបស់ តាមរយៈវេទិកាពិភាក្សា។“នៅក្នុងយុគសម័យនេះ ដែលអ៊ីនធឺណេតជាមូលដ្ឋានពាក់ព័ន្ធរបស់យើង ដូចជាការបញ្ជាទិញអាហារ, ដើរទិញឥវ៉ាន់, និងណាត់ជួប,វាមានសារៈសំខាន់ខ្លាំងណាស់សម្រាប់មនុស្សគ្រប់គ្នាក្នុងការយល់ដឹងអំពីការគ្រប់គ្រងអ៊ីនធឺណិត និងសុវត្ថិភាពអ៊ីនធឺណិតផងដែរ ដើម្បីចាប់យកឱកាស និងកំណត់អត្តសញ្ញាណគ្រោះថ្នាក់នៃអ៊ីនធឺណិតនៅក្នុងពិភពបច្ចេកវិទ្យា» នេះជាអ្វីដែលគាត់បាននិយាយ។នាង​ជឿ​ថា​ពេញ​មួយ​សម័យ​ប្រជុំ​ពិភាក្សា, អ្នកចូលរួម អាចស្វែងយល់បន្ថែមអំពីការគ្រប់គ្រងអ៊ីនធឺណិតពីអ្នកជជែកដេញដោល និងត្រូវបានលើកទឹកចិត្តឱ្យចូលរួមជាមួយគ្នា ទាំង​ទឡ្ហីករណ៍​ប្រឆាំង និង​គាំទ្ររ ដើម្បីស្វែងយល់បន្ថែមអំពីការគ្រប់គ្រងអ៊ីនធឺណិត គឺជាពិសេសសម្រាប់អ្នកដែលមិនធ្លាប់បានដឹងអំពីវាពីមុនមក។គាត់​បាន​បន្ថែមថា “ហើយខ្ញុំសង្ឃឹមថា នៅចុងបញ្ចប់នៃការជជែកពិភាក្សាគ្នាជាលក្ខណៈមិត្តភាពលើកដំបូងនេះ យ៉ាងហោចណាស់យើងនឹងស្វែងរកដំណោះស្រាយមួយចំនួនចំពោះបញ្ហារបស់យើង និងការយល់ខុសរបស់យើង ទាក់ទងនឹងប្រធានបទទាំងនេះ”.នៅចុងបញ្ចប់នៃការជជែកដេញដោល ចៅក្រមបានលើកឡើងនូវដំបូន្មានល្អៗមួយចំនួនសម្រាប់អ្នកជជែកដេញដោលយុវជន និងជំរុញពួកគេឱ្យបន្តការសិក្សា និងពង្រីកជំនាញរបស់ពួកគេដូចជា ការស្រាវជ្រាវ ការគិតពិចារណាយ៉ាងល្អ និងភាសាកាយវិការផងដែរ ទោះ​ជា​យ៉ាង​ណា ចៅក្រម​ទាំង​អស់​បាន​កោត​សរសើរ​ចំពោះ​ជំនាញ​ជជែក​ដេញ​ដោល​របស់អ្នកចូមរួមប្រកួត។ ដូចដែលពួកគេអាចបង្កើតបាននូវគំនិតគួរឱ្យចាប់អារម្មណ៍ជាច្រើនទាក់ទងនឹងបញ្ហាអ៊ីនធឺណិតជាមួយនឹងទិន្នន័យ និងចូលជ្រៅទៅក្នុងដំណោះស្រាយខណៈពេលដែល ការពិភាក្សានៅលើឆាកប្រកបដោយទំនុកចិត្ត សូម្បីតែអភិបាលកិច្ចតាមអ៊ីនធឺណិតគឺជាប្រធានបទថ្មីសម្រាប់ពួកគេផងដែរ។អ្នកឈ្នះនៃប្រធានបទទីមួយបានទៅក្រុមបដិសេដគឺក្រុម InExp មកពី សាកលវិទ្យាល័យ Paragon, ហើយអ្នកឈ្នះនៃប្រធានបទទីពីរបានទៅបដិសេដ ក្រុម Teletubbies មកពី IFL ។

ការប្រើប្រាស់អ៊ីនធឺណិតនៅកម្ពុជា

• ថ្ងៃ​សៅរ៍ ២៩ ខែ​កក្កដា ២០២៣​
• មាស មល្លិកា​, ហួត មរកត
• អក្ខរកម្មឌីជីថល

ការកើនឡើងនៃការប្រើប្រាស់អ៊ិនធឺណិតនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា គឺជាសញ្ញានៃបដិវត្តន៍ឌីជីថលលើទំហំកាន់តែទូលំទូលាយនៅក្នុងវិស័យផ្សេងៗគ្នាសម្រាប់កំណើនសេដ្ឋកិច្ច និងរបៀបរស់នៅបែបឌីជីថល។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ បទប្បញ្ញត្តិដើម្បីគ្រប់គ្រងអ៊ីនធឺណិតឱ្យកាន់តែប្រសើរឡើង និងការធ្វើឱ្យប្រសើរឡើងនូវសុវត្ថិភាព និងតម្លាភាពក្នុងការចូលប្រើអ៊ីនធឺណិត គឺត្រូវការជាចាំបាច់ ដើម្បីទទួលបានសក្តានុពលពេញលេញនៃអ៊ីនធឺណិតតាមមធ្យោបាយរួមបញ្ចូល។នៅដើមឆ្នាំ 2023 មានអ្នកប្រើប្រាស់អ៊ីនធឺណេតចំនួន 11.37 លាននាក់នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ជាមួយនឹងការភ្ជាប់បណ្តាញទូរស័ព្ទចល័តសរុបចំនួន 22.16 លានត្រូវបានដំណើរការ ស្មើនឹង 131.5 ភាគរយនៃចំនួនប្រជាជនសរុប នេះបើយោងតាម ​​​​Digital 2023: Cambodia ។ក្រសួងប្រៃសណីយ៍ និងទូរគមនាគមន៍ បានឲ្យដឹងថា អ្នកប្រើប្រាស់អ៊ីនធឺណេតនៅកម្ពុជា ចាប់ផ្តើមកើនឡើងយ៉ាងខ្លាំង ក្នុងអំឡុងពេលជំងឺរាតត្បាតកូវីដ-១៩ ជាមួយនឹងតម្រូវការទិញទំនិញតាមអ៊ីនធឺណិត និងការសិក្សាតាមអ៊ីនធឺណិត។ពាណិជ្ជកម្មអេឡិចត្រូនិកប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជាបានរកឃើញវិធីថ្មីនៃការរស់នៅកាន់តែងាយស្រួល ខណៈពេលដែលចាប់ផ្តើមសម្របខ្លួនទៅនឹងការប្រើប្រាស់ប្រតិបត្តិការប្រាក់ឌីជីថលតាមរយៈគណនីធនាគារជំនួសឱ្យសាច់ប្រាក់ក្នុងអំឡុងពេលជំងឺរាតត្បាត។ កត្តា​នេះ​នាំ​ឱ្យ​មាន​ការ​រីក​ចម្រើន​ក្នុង​វិស័យ​ពាណិជ្ជកម្ម​អេឡិចត្រូនិក​នៅ​កម្ពុជា។ការលក់ និងទិញតាមអ៊ីនធឺណិតតាមរយៈកម្មវិធីប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយសង្គម កម្មវិធីចែកចាយអាហារ សាលារៀន ការថែទាំសុខភាព អគ្គិសនី និងការទូទាត់ទឹកក៏ត្រូវបានធ្វើឡើងជាឌីជីថលតាមរយៈ QR Code ផងដែរ។ ការទូទាត់ចាប់ផ្តើមមានអារម្មណ៍ស្រួល សន្សំសំចៃពេលវេលា និងថាមពលជាមួយស្មាតហ្វូនរបស់អ្នក និងដោយគ្រាន់តែភ្ជាប់អ៊ីនធឺណិត ឬ Wi-Fi ប៉ុណ្ណោះ។យោងតាម ​​Statista ប្រាក់ចំណូលនៅក្នុងទីផ្សារ e-commerce ត្រូវបានគេព្យាករណ៍ថានឹងឈានដល់ 979.90 លានដុល្លារក្នុងឆ្នាំ 2023 ។ នៅក្នុងទីផ្សារ e-commerce ចំនួនអ្នកប្រើប្រាស់ត្រូវបានគេរំពឹងថានឹងមានចំនួនដល់ទៅ 8.76 លាននាក់នៅឆ្នាំ 2027 ។ ច្បាប់អ៊ីនធឺណិត និងច្បាប់ពាណិជ្ជកម្មអេឡិចត្រូនិក ដើម្បីគ្រប់គ្រង និងការពារអ្នកប្រើប្រាស់ គឺចាំបាច់ដើម្បីគ្រប់គ្រងសុវត្ថិភាព និងសុវត្ថិភាពទីផ្សារអនឡាញនៅកម្ពុជាឱ្យកាន់តែប្រសើរឡើង។ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ការក្លែងបន្លំការទិញតាមអ៊ីនធឺណិត ការបោកប្រាស់លុយតាមអ៊ីនធឺណិត ការលួចចូល និងការការពារទិន្នន័យគឺជាបញ្ហានៅពេលនិយាយអំពីការទិញតាមអ៊ីនធឺណិត។ទេសចរណ៍ការរកឃើញបង្ហាញថាមានភាពជាប់ទាក់ទងគ្នានៅពេលទទួលយក និងធ្វើផែនការគន្លឹះ; អ្នកទេសចរចាត់ទុកមុខងារនៃប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយសង្គមថាមានសារៈសំខាន់។បន្ទាប់មក ប្រភពព័ត៌មានញឹកញាប់បំផុតដែលត្រូវបានប្រើប្រាស់ដោយអ្នកឆ្លើយសំណួរនៅពេលរៀបចំផែនការធ្វើដំណើរ និងការធ្វើដំណើរ ជារឿយៗជាប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយសង្គម (43.6%) ។ ការពេញនិយមបំផុតទីពីរគឺគ្រួសារ និងមិត្តភ័ក្តិ (43.6%) ដែលអ្នកឆ្លើយសំណួរតែងតែប្រើគ្រួសារ ឬមិត្តភក្តិរបស់ពួកគេជាប្រភពនៃព័ត៌មានរបស់ពួកគេ។ គួរបញ្ជាក់ផងដែរថា គេហទំព័រកម្មវិធីទូរស័ព្ទ (35.6%) ជារឿយៗត្រូវបានប្រើប្រាស់ជាប្រភពទីបីដែលមានព័ត៌មានទេសចរណ៍ (35.0%) ជាប្រភពចុងក្រោយ ដោយផ្អែកលើការស្រាវជ្រាវអំពី \"ឥទ្ធិពលនៃប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយសង្គមក្នុងវិស័យទេសចរណ៍ (ករណីនៅកម្ពុជា)\"។ដូច្នេះហើយ វេទិកាប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយសង្គមដូចជា Facebook Instagram និង TikTok រួមទាំងព័ត៌មានស្វែងរករបស់ Google និងការណែនាំតាមអ៊ីនធឺណិតសម្រាប់ទិសដៅធ្វើដំណើរ កំពុងដើរតួនាទីយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការណែនាំ និងអនុញ្ញាតឱ្យអ្នកទេសចរណ៍ទទួលបានព័ត៌មានបន្ថែមទាក់ទងនឹងកន្លែងធ្វើដំណើរដ៏អំណោយផលរបស់ពួកគេនៅក្នុងប្រទេស។ការអប់រំតាមអ៊ីនធឺណិតយោងតាមអត្ថបទរបស់ Kiripost (2023), tជំងឺរាតត្បាតបាននាំឱ្យមានការកើនឡើងគួរឱ្យកត់សម្គាល់នៃការអប់រំតាមអ៊ីនធឺណិតនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ដោយមានសិស្សយ៉ាងហោចណាស់បីនាក់បានចុះឈ្មោះចូលរៀនវគ្គសិក្សាតាមអ៊ីនធឺណិត។ នេះបានបង្កើតឱកាសដ៏អស្ចារ្យសម្រាប់អាជីវកម្មអប់រំតាមអ៊ីនធឺណិតដើម្បីចូលក្នុងទីផ្សារកម្ពុជា ដោយប្រាក់ចំណូលក្នុងតំបន់ពីការអប់រំតាមអ៊ីនធឺណិតត្រូវបានព្យាករណ៍ថានឹងកើនដល់ 1,485 លានដុល្លារនៅឆ្នាំ 2022 និង 2,555 លានដុល្លារនៅឆ្នាំ 2026។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ការស្ទង់មតិមួយបានរកឃើញថា 78% នៃសិស្សចូលចិត្តការសិក្សាបែបកូនកាត់ ខណៈដែល 14% ចូលចិត្តការអប់រំតាមអ៊ីនធឺណិត។យោងតាមរបាយការណ៍របស់វេទិកាអប់រំកម្ពុជា (ឆ្នាំ 2021) ការរៀនតាមអ៊ីនធឺណិតបានផ្លាស់ប្តូរវិធីដែលសិស្សរៀន ជាពិសេសនៅក្នុងថ្នាក់ឧត្តមសិក្សា ដោយអនុញ្ញាតឱ្យចូលប្រើឧបករណ៍បច្ចេកវិទ្យា វេទិកាឌីជីថល និងអ៊ីនធឺណិត។ ទំព័រហ្វេសប៊ុកផ្លូវការរបស់ MoEYS ប៉ុស្តិ៍ YouTube និងវេទិកាសិក្សាតាមប្រព័ន្ធអេឡិចត្រូនិកផ្សេងទៀត ផ្តល់ជូនមេរៀនវីដេអូជាង 200 ដែលអនុញ្ញាតឱ្យសិស្សចូលរៀនតាមអ៊ីនធឺណិតបានគ្រប់ពេលវេលា និងគ្រប់ទីកន្លែង។វិធីសាស្រ្តនៃការរៀនសូត្រប្រកបដោយភាពច្នៃប្រឌិតនេះជួយសន្សំប្រាក់ និងពេលវេលា ធ្វើឱ្យការអប់រំថ្នាក់ឧត្តមសិក្សាកាន់តែមានលក្ខណៈចម្រុះ និងផ្លាស់ប្តូរនៅលើមាត្រដ្ឋានសកល។ ការអប់រំឌីជីថលក៏បានគាំទ្រដល់ការអភិវឌ្ឍន៍យុទ្ធសាស្ត្របង្រៀនផ្អែកលើសមត្ថភាពផងដែរ ដូចដែលអង្គការយូណេស្កូចែងថា គ្រូបង្រៀនទទួលបានការគាំទ្រគុណភាពខ្ពស់រួមទាំងវិធីសាស្រ្តបង្រៀនថ្មីៗ សកម្មភាពសិក្សា និងការផ្គត់ផ្គង់អនាម័យ ធានាបាននូវការអប់រំជាបន្តបន្ទាប់សម្រាប់អ្នកសិក្សា (Cambodianess, 2020)។ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយសង្គម និងការកម្សាន្តឧស្សាហកម្មកម្សាន្តរបស់ប្រទេសកម្ពុជាកំពុងផ្លាស់ប្តូរទៅជាវេទិកាឌីជីថល និងប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយសង្គមដូចជា Youtube, Spotify, Facebook, Instagram, TikTok និង Telegram ។ វីដេអូតន្ត្រី ព័ត៌មាន និងខ្លឹមសារផ្សេងៗមាននៅលើអ៊ីនធឺណិត។ទីផ្សារប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយឌីជីថលរបស់កម្ពុជាមានតម្លៃ 74.87 លានដុល្លារក្នុងឆ្នាំ 2022 កើនឡើង 17 ភាគរយពីឆ្នាំ 2021។ ហ្គេមវីដេអូបង្កើតបានជាផ្នែកធំជាងគេដែលមានតម្លៃ 38.7 លានដុល្លារក្នុងឆ្នាំ 2022 កើនឡើង 16.5 ភាគរយពីឆ្នាំ 2021។ ចំណូលតន្ត្រីឌីជីថលនៅឆ្នាំ 2022 មានតម្លៃ 6.5 លានដុល្លារ។ ដោយចាប់យកតែប្រាំបួនភាគរយនៃចំណែកទីផ្សារ។ដោយសារអ៊ិនធឺណិតត្រូវបានប្រើប្រាស់យ៉ាងទូលំទូលាយ និងប្រកបដោយផលិតភាពក្នុងវិស័យផ្សេងៗក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ដូចជាពាណិជ្ជកម្មអេឡិចត្រូនិក ទេសចរណ៍ ការអប់រំ និងការកម្សាន្ត។ សុវត្ថិភាព និងសុវត្ថិភាពជាមួយនឹងការប្រើប្រាស់អ៊ីនធឺណេតរួមបញ្ចូលគឺចាំបាច់ដើម្បីធានាថាអ្នកគ្រប់គ្នាអាចទទួលបានឱកាស និងអត្ថប្រយោជន៍នៃឧបករណ៍ឌីជីថលដោយមិនបង្កគ្រោះថ្នាក់ ឬបោកប្រាស់តាមរយៈអ៊ីនធឺណិត។ ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធរដ្ឋាភិបាលឌីជីថល និងសន្តិសុខតាមអ៊ីនធឺណិត គឺជាកម្លាំងយុទ្ធសាស្ត្រដ៏សំខាន់ ដើម្បីធានាបាននូវគុណភាព ប្រសិទ្ធភាព និងសុវត្ថិភាពនៃបណ្តាញនៅក្នុងព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា។

កំណើតដំបូងនៃអ៊ីនធឺណិត

• ថ្ងៃ​សៅរ៍ ១៥ ខែ​កក្កដា ២០២៣​
• មាស មល្លិកា​
• អក្ខរកម្មឌីជីថល

​អ៊ីនធឺណិតត្រូវបានបង្កើតឡើងនៅសហរដ្ឋ​អាមេរិក​ក្នុង​ទសវត្សរ៍​ឆ្នាំ ១៩៥០។ សង្គ្រាមត្រជាក់បានឈានដល់កម្រិតកំពូល ហើយភាពតានតឹងដ៏ធំក៏បានកើតឡើងរវាងទ្វីបអាមេរិកខាងជើង និងសហភាពសូវៀត។ ភាពតានតឹងរវាងមហាអំណាចទាំងពីរនេះបាននាំឱ្យប្រជាជនរស់នៅក្នុងភាពភ័យខ្លាចអំពីអាវុធនុយក្លេអ៊ែរដែលប្រទេសទាំងពីរមាន ហើយសហរដ្ឋអាមេរិកបានដឹងថាវាត្រូវការប្រព័ន្ធទំនាក់ទំនងដែលមិនអាចរងផលប៉ះពាល់ដោយការវាយប្រហារនុយក្លេអ៊ែររបស់សូវៀត តាមរយៈការបង្កើតវិធីសាស្រ្តទំនាក់ទំនងឯករាជ្យដោយប្រើអ៊ីនធឺណិត។នៅពេលនោះ កុំព្យូទ័រគឺជាម៉ាស៊ីនធំ និងមានតម្លៃថ្លៃ ដែលប្រើដោយអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រយោធា និងបុគ្គលិកសាកលវិទ្យាល័យតែប៉ុណ្ណោះ។អ៊ីនធឺណិត​បាន​ចាប់ផ្តើម​នៅ​ក្នុង​ទសវត្សរ៍​ឆ្នាំ​១៩៦០ដែលជា​មធ្យោបាយ​មួយ​សម្រាប់​អ្នកស្រាវជ្រាវ​រដ្ឋាភិបាល​ក្នុង​ការចែករំលែក​ព័ត៌មាន​។ ថ្ងៃទី​ ១ ​ខែមករា​ ឆ្នាំ​ ១៩៨៣ ​ត្រូវបាន​ចាត់ទុក​ថា​ជា​ថ្ងៃ​កំណើត​ផ្លូវការ​របស់​អ៊ីនធឺណិត​។អ៊ិនធឺណិត​ គឺ​ជា​ប្រព័ន្ធ​សកល​នៃ​បណ្តាញ​កុំព្យូទ័រ​ដែល​មាន​ទំនាក់ទំនង​គ្នា​ទៅវិញទៅមក​ដែល​ប្រើ​ឈុត​ប្រូតូគោល​​អ៊ីនធឺណិត​ (TCP/IP) ដើម្បី​ផ្សារភ្ជាប់​ទំនាក់ទំនង​រវាង​បណ្តាញ​អ៊ីនធឺណិត​​ និង​ឧបករណ៍​អេឡិច​ត្រូនិច​។​ វា​គឺ​ជា​បណ្តាញ​នៃ​បណ្តាញ​ដែល​មាន​បណ្តាញ​ឯកជន​ សាធារណៈ​ ការសិក្សា​ អាជីវកម្ម​ និង​បណ្តាញ​រដ្ឋាភិបាល​នៃ​វិសាលភាព​ក្នុង​មូលដ្ឋាន​ដល់​សកលលោក​ ដែល​ភ្ជាប់​ដោយ​អារេ​ទូលំទូលាយ​នៃ​បច្ចេកវិទ្យា​បណ្តាញ​អេឡិចត្រូនិច​ ឥត​ខ្សែ​និង​អុបទិក​។តើ​អ្នក​ដឹង​ទេ​ថា​កម្ពុជា​ប្រើ​អ៊ីនធឺណិត​ដំបូង​គេ​នៅ​ពេល​ណា?ប្រទេស​កម្ពុជា​បាន​ចាប់​ផ្តើម​ប្រើប្រាស់​អ៊ីន​ធឺណិត​លើក​ដំបូង​គេ​នៅ​ឆ្នាំ ​១៩៩៧​ ដែល​ជា​ការ​បើក​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​នៃ​យុគ​សម័យ​អ៊ិនធឺណិត​នៅ​កម្ពុជា​ក៏​ចាប់ផ្តើម​ចាប់​ពី​ពេល​នោះ​មក​។ សេវា​អ៊ីន​ធឺណិត​ដំបូងគេ​ដែល​ត្រូវ​បាន​ដាក់​ឲ្យ​ប្រើ​ប្រាស់​នៅ​កម្ពុជា​មាន​ឈ្មោះ​ថា Camnet Internet Service ។ Camnet Interenet Service គឺ​ជា​ក្រុមហ៊ុន​ផ្តល់​សេវា​អ៊ីន​ធឺណិត​ដែល​ដំណើរ​ការ​ដោយ​ក្រសួង​ប្រៃសណីយ៍​ និង​ទូរគមនាគមន៍​កម្ពុជា​ដោយ​មាន​ការ​គាំទ្រ​ពី​មជ្ឈមណ្ឌល​ស្រាវជ្រាវ​អភិវឌ្ឍន៍​អន្តរ​ជាតិ​នៃ​ប្រទេស​កាណាដា​។ វា​មាន​ទី​ស្នាក់​ការ​កណ្តាល​នៅ​ទី​ក្រុង​ភ្នំពេញ​។ប្រទេស​កម្ពុជា​ត្រូវ​បាន​តភ្ជាប់​ទៅ​កាន់​អ៊ីន​ធឺណិត​តាម​រយៈ​ផ្កាយ​រណប​ដែល​មាន​កម្លាំង ​៦៤​ គីឡូ​ប៊ីត​ ក្នុង​មួយ​វិនាទី​ដែល​ភ្ជាប់​មក​ពី​ប្រទេស​សិង្ហបុរី​នៅ​ខែ​ឧសភា​ឆ្នាំ ​១៩៩៧​។ ​​ទន្ទឹម​នឹង​នេះ​ នៅ​ពេល​ដែល​Camnet​បាន​ដាក់​ដំណើរ​ការ​លើក​ដំបូង​របស់​ខ្លួន​ក្នុង​វិស័យ​អ៊ីន​ធឺណិត​នៅ​កម្ពុជា​ ​វា​បាន​ភ្ជាប់​អ្នក​ប្រើ​ប្រាស់​ជាង​ ៩០​ នាក់​ និង​ដៃ​គូ​ពាណិជ្ជកម្ម​ផ្សេង​ៗ​ទៀត​ កំឡុង​ពេល​នោះ​ដែរក៏​មាន​ការ​ផ្តល់​សេវាកម្ម​ផ្នែក​អ៊ីន​ធឺណិត​ដល់​ ក្រសួង​រដ្ឋាភិបាល​ សិស្ស​និស្សិត​ និង​អង្គការ​មួយ​ចំនួន​ សម្រាប់ប្រតិបត្តិការលើកដំបូងរបស់ខ្លួនលើអ៊ីនធឺណិតក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។នៅ​លើ​ផ្នែក​ពាណិជ្ជកម្ម​ Camnet​ បាន​ប្រឈម​មុខ​នឹង​ការ​ប្រកួតប្រជែង​ដ៏​តឹងតែង​ពី​សេវាកម្ម​អ៊ីនធឺណិត​ទី​ពីរ​គឺ​ Big Pond​ ដែល​ត្រូវ​បាន​ដាក់​ឱ្យ​ដំណើរការ​ដោយ​ក្រុមហ៊ុន​ទូរគមនាគមន៍​យក្ស​របស់​អូស្ត្រាលី​ Telstra​ នៅថ្ងៃទី ២ ​ខែមិថុនា​ ឆ្នាំ​ ១៩៩៧​។​នៅ​ពេល​នោះ​ក្នុង​ឆ្នាំ​ ២០០១​ តម្លៃ​អ៊ិនធឺណិត​នៅ​កម្ពុជា​គឺ​ផ្អែក​លើ​កាត​អ៊ីនធឺណិត​បង់​ប្រាក់​ជាមុន​ ដែល​មាន​តម្លៃ​ប្រហែល​ ៣.៣៣​ ដុល្លារ​ក្នុង​មួយ​ម៉ោង​ពី​សេវា​ផ្តល់​អ៊ីនធឺណិត​ (IPS) ដូចជា​ Camnet​ នេះ​បើ​យោងតាម​របាយការណ៍សិក្សា​មួយ​របស់​សហភាព​ទូរគមនាគមន៍​អន្តរជាតិ​ទីក្រុង​ហ្សឺណែវ​ ប្រទេស​ស្វីស​។​ការ​ផ្ញើ​សារ​ធ្លាប់​មាន​តម្លៃ​ ០.១៥​ ដុល្លារ​ក្នុង​មួយ​គីឡូបៃ​ ដែល​អាច​សរសេរ​បាន​ប្រហែល​ ១៥០​ តួអក្សរ​នៃ​អត្ថបទ​។​ មាន​ការ​គិត​ថ្លៃ​តាម​ចំនួន​​ម៉ោង​ក្នុង​ការ​ហៅ​ទូរស័ព្ទ​ចូល​​​ជា​មួយ​ដៃ​គូ​បែប​ឯក​ជន​ ឬ​ដៃ​គូ​ឯកជន​សាធារណៈ​ ដូច្នេះ​លុះត្រា​តែ​ឯកសារ​មាន​ទំហំ​ធំ​ខ្លាំង​​ដូច​ជា​ការ​ទាញ​យក​កម្មវិធី​ជា​ដើម ​ក្រៅ​ពី​នេះ​ការ​ចំណាយ​ក្នុង​ការ​ទទួល​ឯកសារ​នៅ​ក្នុង​ប្រទេសកម្ពុជា​គឺ​មាន​សូវ​មាន​ភាព​ចាំបាច់​នៅ​ឡើយ​ទេ​​។ដោយសារ​តម្លៃ​អ៊ីនធឺណិត​ខ្ពស់​ ការ​តភ្ជាប់​អ៊ីនធឺណិត​នៅ​មាន​កម្រិត​ សូម្បី​តែ​​នៅ​ក្នុង​ទីក្រុង​ភ្នំពេញ​ និង​ខេត្ត​សៀមរាប​​មាន​អ៊ីនធឺណិត​ក៏​ដោយ​ ​ប៉ុន្តែ​មាន​ហាង​អ៊ីនធឺណិត​តិចតួច​ប៉ុណ្ណោះ​ដែល​​មាន​លទ្ធភាព​ប្រើប្រាស់​អ៊ីនធឺណិត​ ខណៈ​ពេល​ដែល​​នៅ​តំបន់​ដាច់​ស្រយាល​មិន​មាន​ការ​ប្រើប្រាស់​ទូលំទូលាយ​នៃ​អ៊ីនធឺណិត​នៅ​ឡើយ​ទេ​​។ការ​រីក​ដុះដាល​នៃ​ការ​ប្រើប្រាស់​អ៊ីន​ធឺណិត​នា​ពេល​បច្ចុប្បន្ន ក្រោយ​មក​ទៀត​ ប្រព័ន្ធ​អ៊ីន​ធឺណិត​រឹត​តែ​ដើរ​តួនាទី​សំខាន់​ក្នុង​ប្រទេស​កម្ពុជា​។ ក្នុងប្រមាណ​១៥ ឆ្នាំ​ក្រោយ​មកនេះ​ អ៊ីន​ធឺណិត​បាន​វិវត្ត​ទៅ​ជា​​ប្រភព​ចម្បង​សម្រាប់​ការ​ទទួល​បាន​​ព័ត៌មាន​ និង​កម្សាន្ត​ សម្រាប់​អ្នក​ដែល​មាន​កម្រិត​ជីវភាព​មធ្យម​ និង​កម្រិត​ជីវភាព​ខ្ពស់​។​ការ​ផ្លាស់ប្តូរ​ទាំង​នេះ​បាន​ចាប់​ផ្តើម​ចាប់​តាំង​ពី​មាន​​វត្ត​មាន​​នៃ​ក្រុម​ហ៊ុន​ផ្តល់​សេវា​អ៊ីន​ធឺណិតដូច​ជា​ Camnet និង​ Big Pond ដែល​បាន​អនុញ្ញាត​ឲ្យ​មនុស្ស​មួយ​ក្រុម​តូច​អាច​ប្រើប្រាស់​អ៊ីន​ធឺណិត​បាន​នៅ​តាម​ហាង​កាហ្វេ​មួយ​ចំនួន​នៅ​រាជធានី​ភ្នំពេញ​។​បច្ចុប្បន្ន​ការ​ប្រើប្រាស់​អ៊ីន​ធឺណិត​និង​ Wi-Fi ត្រូវ​បាន​ប្រើប្រាស់​ជាទូទៅ​ ព្រម​ទាំ​ង​មាន​តម្លៃ​ទាប​ទៀត​ផង​ ដោយ​អ្នក​ប្រើប្រាស់​អាច​ផ្សារភ្ជាប់​ខ្លួន​ជា​មួយ​នឹង​ពិភព​អនឡាញ​​បាន​ស្ទើ​រតែ​គ្រប់​ទី​កន្លែង​ ដូច​ជា​តាម​ហាង​កាហ្វេ​ ភោជនីយដ្ឋាន​ សណ្ឋាគារ​ តាម​អាគារ​ការិយាល័យ​ តាម​គេ​ហដ្ឋាន និង​នៅ​តាម​ទី​សាធារណៈ​មួយ​ចំនួន​ផង​ដែរ​ ដោយ​ផ្តល់​នូវ​ការ​ប្រើ​ប្រាស់​ Wi-Fi ដោយ​ឥតគិត​ថ្លៃ​សម្រាប់​សាធារណៈជន​។បើគិតត្រឹមខែមករា ឆ្នាំ ២០២៣ កម្ពុជាមាន​អ្នក​ប្រើប្រាស់​អ៊ីនធឺណិត​ចំនួន​ ១១.៣៧​ លាន​នាក់​​ នេះ​បើ​យោង​តាម​របាយការណ៍​ទិន្នន័យ​ឌីជីថល​ ២០២៣​ កម្ពុជា​។ការ​ចូល​ប្រើប្រាស់​អ៊ីនធឺណិត​ឥឡូវ​នេះ​មាន​សារៈសំខាន់​ណាស់​ក្នុង​ជីវិត​របស់​ប្រជាជន​កម្ពុជា។​ ស្ទើរ​តែ​គ្រប់​ទិដ្ឋភាព​នៃ​ជីវិត​ប្រចាំ​ថ្ងៃ​របស់​យើង​ត្រូវ​បាន​ភ្ជាប់​ទៅ​ឧបករណ៍​អេឡិច​ត្រូនិច​​ និង​អ៊ីន​ធឺ​ណេត​តាម​វិធី​ដែល​យើង​ធ្វើ​អន្តរកម្ម​ ចែករំលែកព័ត៌មាន​ កម្សាន្ត​ ការសិក្សា​តាម​ប្រព័ន្ធ​អនឡាញ​ ការ​ផ្ទេរ​ប្រាក់​ ការ​ទិញ​ទំនិញ​តាម​អ៊ីន​ធឺណិត​ និង​ការធ្វើការ​ពីចម្ងាយ​ រួម​ជាមួយ​នឹង​សកម្មភាព​ជា​ច្រើន​ទៀត​។