YIGF Cambodia ចូលរួមពង្រឹងអក្ខរកម្មឌីជីថលក្នុងសិក្ខាសាលា ហានិភ័យរបស់ខ្ញុំ នៅសាកលវិទ្យាល័យអន្តរជាតិផារ៉ាហ្គន
ក្នុងយុគសម័យនៃការរីកចម្រើននៃបច្ចេកវិទ្យាយ៉ាងឆាប់រហ័ស តម្រូវការសម្រាប់ជំនាញឌីជីថលកាន់តែមានភាពច្បាស់លាស់។ និស្សិតនៅសាកលវិទ្យាល័យ Paragon មានគោលបំណងបង្កើតគម្លាតនេះដោយផ្តល់នូវការយល់ដឹងជាក់ស្តែង និងការបណ្តុះបណ្តាលតាមរយៈសិក្ខាសាលាស្តីពីចំណេះដឹងឌីជីថល (\'ហានិភ័យឌីជីថលរបស់ខ្ញុំ\') នៅខែធ្នូ ឆ្នាំ 2023 ដែលគ្របដណ្តប់លើជំនាញឌីជីថលផ្សេងៗគ្នា។ គោលបំណងនៃសិក្ខាសាលានេះគឺដើម្បីដោះស្រាយការបែងចែកឌីជីថលក្នុងចំណោមសិស្សដែលចូលរៀនថ្នាក់ឧត្តមសិក្សា។ សិក្ខាសាលា \'My DigitalRisk\' ត្រូវបានបង្កើតឡើង និងដំណើរការដោយនិស្សិតមកពីសាកលវិទ្យាល័យអន្តរជាតិផារ៉ាហ្គន។គម្រោងនេះក៏បានបំពេញតម្រូវការសម្រាប់វគ្គសិក្សា MIS321 ផ្នែកគ្រប់គ្រងគម្រោងនៅក្នុងដេប៉ាតេម៉ង់គ្រប់គ្រងប្រព័ន្ធព័ត៌មានវិទ្យានៅសាកលវិទ្យាល័យអន្តរជាតិផារ៉ាហ្គន។\'My DigitalRisk\' បានដោះស្រាយតម្រូវការទាំងនេះដោយផ្តល់ជូននូវការបណ្តុះបណ្តាលជាក់ស្តែង និងជាក់ស្តែងនៅក្នុងសមត្ថភាពឌីជីថលសំខាន់ៗសម្រាប់សិស្សចំនួន 30 នាក់ ដោយភ្ជាប់ចន្លោះប្រហោងដើម្បីពង្រឹងអ្នកចូលរួមឱ្យចូលរួមដោយទំនុកចិត្តជាមួយនឹងបច្ចេកវិទ្យាទំនើប។វគ្គទាំងបីនៃសិក្ខាសាលាគឺមានដូចជា៖របៀបប្រើប្រាស់ឧបករណ៍ឌីជីថល បង្រៀនដោយគ្រូបង្វឹក Darapong RithMy Digital Identity & My Password, បង្រៀនដោយគ្រូបង្វឹក Socheata Sokhachan & Chanvoleak Ros ដែលផ្តោតលើចំណេះដឹងឌីជីថល សុវត្ថិភាព និងការការពារពាក្យសម្ងាត់។My Device x Digital Risk, បង្រៀនដោយគ្រូបង្វឹក Socheata Sokhachan ការបណ្តុះបណ្តាលស្តីពីសុវត្ថិភាពសម្រាប់ឧបករណ៍ផ្ទាល់ខ្លួន។Socheata Sokhachan & Chanvoleak Ros ក៏ធ្លាប់ជាអ្នករៀបចំវេទិកាអភិបាលកិច្ចអ៊ិនធឺណិតយុវជនកម្ពុជា (YIGF) នៅឆ្នាំ ២០២៣ ផងដែរ។សិក្ខាសាលាស្តីពីហានិភ័យឌីជីថលរបស់ខ្ញុំ ត្រូវបានរៀបចំឱ្យមានតុល្យភាពល្អសម្រាប់យេនឌ័រ និងភាពសម្បូរបែបនៃផ្ទៃខាងក្រោយ ដោយមានអ្នកចូលរួម 30 នាក់ចាប់ពីអាយុ 18 ដល់ 25 ឆ្នាំ។សិក្ខាសាលាត្រូវបានវាយតម្លៃតាមរយៈការស្ទង់មតិមុន និងក្រោយ (សរុបចំនួន 19) បញ្ជាក់ពីការយល់ឃើញរបស់អ្នកចូលរួម និងការវាយតម្លៃជំនាញ។ ផ្អែកលើការស្ទង់មតិដែលបានបញ្ចប់ សិស្សបានបង្ហាញពីភាពប្រសើរឡើងជាមធ្យម 13.89% នៅក្នុងពិន្ទុមធ្យម។ នេះបង្ហាញពីឥទ្ធិពលនៃសិក្ខាសាលាក្នុងការបង្កើនទំនុកចិត្តរបស់អ្នកចូលរួមក្នុងការរុករកឧបករណ៍ និងគំនិតឌីជីថលចម្រុះ។មតិរបស់សិស្ស៖\"សិក្ខាសាលា My DigitalRisk ផ្តល់នូវការណែនាំដ៏ទូលំទូលាយមួយអំពីរបៀបការពារខ្លួនអ្នកនៅលើអ៊ីនធឺណិត។ ខ្ញុំបានរៀនវិធីដ៏ឆ្លាតវៃមួយដើម្បីជៀសវាងការលួចបន្លំ ព្រមទាំងរបៀបបង្កើតពាក្យសម្ងាត់ខ្លាំងដែលគ្មានអ្នកណាអាចស្មានបាន។ ជាងនេះទៅទៀត My DigitalRisk បានផ្តល់ឱ្យខ្ញុំនូវឧបករណ៍សំខាន់ៗជាច្រើនដើម្បីជួយខ្ញុំក្នុងជីវិតនៅសាកលវិទ្យាល័យរបស់ខ្ញុំ។\"Mr. Bol Oudom និស្សិតផ្នែកគ្រប់គ្រងប្រព័ន្ធព័ត៌មានវិទ្យាមកពីសាកលវិទ្យាល័យអន្តរជាតិផារ៉ាហ្គន\"ខ្ញុំបានចូលរួម \'My DigitalRisk\' សិក្ខាសិកាហើយវាជាការបើកភ្នែក! សិក្ខាសាលា My DigitalRisk ផ្តល់ឱ្យអ្នកចូលរួមនូវចំណេះដឹងដ៏មានតម្លៃ ហើយបានចែករំលែកជាច្រើនអំពីការគំរាមកំហែងតាមអ៊ីនធឺណិត ការរំលោភលើទិន្នន័យ និងសូម្បីតែវត្ថុកេរ្តិ៍ឈ្មោះតាមអ៊ីនធឺណិត។ ពួកគេបានផ្ដល់ឱ្យយើងនូវគន្លឹះជាក់ស្តែងក្នុងការរក្សាសុវត្ថិភាពនៅលើអ៊ីនធឺណិត។ ពីពាក្យសម្ងាត់ទៅការកំណត់ឯកជនភាព។\"Ms. Nhorng Malin និស្សិតផ្នែកអក្សរសាស្រ្តអង់គ្លេសនៃសាកលវិទ្យាល័យកម្ពុជាការថ្លែងអំណរគុណទៅដល់ដៃគូ៖ភាពជោគជ័យនៃសិក្ខាសាលា My DigitalRisk គឺដោយសារកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរួមគ្នា និងការគាំទ្រពីដៃគូ និងអង្គការគាំទ្ររបស់យើង។ ការរួមចំណែករបស់ពួកគេមានសារសំខាន់ក្នុងការបង្កើតកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងនេះឆ្ពោះទៅរកការលើកកម្ពស់ចំណេះដឹងផ្នែកឌីជីថល។ អ្នកគាំទ្ររបស់យើងគឺសាកលវិទ្យាល័យអន្តរជាតិផារ៉ាហ្គន, ដេប៉ាតេម៉ង់គ្រប់គ្រងប្រព័ន្ធព័ត៌មានវិទ្យានៅសាកលវិទ្យាល័យអន្តរជាតិផារ៉ាហ្គន, Open Development Cambodia (ODC), SecDev Foundation, Chumrum Digital, ICT4D និង YIGF Cambodia។
ការប្រើប្រាស់អ៊ីនធឺណិតនៅកម្ពុជា
ការកើនឡើងនៃការប្រើប្រាស់អ៊ិនធឺណិតនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា គឺជាសញ្ញានៃបដិវត្តន៍ឌីជីថលលើទំហំកាន់តែទូលំទូលាយនៅក្នុងវិស័យផ្សេងៗគ្នាសម្រាប់កំណើនសេដ្ឋកិច្ច និងរបៀបរស់នៅបែបឌីជីថល។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ បទប្បញ្ញត្តិដើម្បីគ្រប់គ្រងអ៊ីនធឺណិតឱ្យកាន់តែប្រសើរឡើង និងការធ្វើឱ្យប្រសើរឡើងនូវសុវត្ថិភាព និងតម្លាភាពក្នុងការចូលប្រើអ៊ីនធឺណិត គឺត្រូវការជាចាំបាច់ ដើម្បីទទួលបានសក្តានុពលពេញលេញនៃអ៊ីនធឺណិតតាមមធ្យោបាយរួមបញ្ចូល។នៅដើមឆ្នាំ 2023 មានអ្នកប្រើប្រាស់អ៊ីនធឺណេតចំនួន 11.37 លាននាក់នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ជាមួយនឹងការភ្ជាប់បណ្តាញទូរស័ព្ទចល័តសរុបចំនួន 22.16 លានត្រូវបានដំណើរការ ស្មើនឹង 131.5 ភាគរយនៃចំនួនប្រជាជនសរុប នេះបើយោងតាម Digital 2023: Cambodia ។ក្រសួងប្រៃសណីយ៍ និងទូរគមនាគមន៍ បានឲ្យដឹងថា អ្នកប្រើប្រាស់អ៊ីនធឺណេតនៅកម្ពុជា ចាប់ផ្តើមកើនឡើងយ៉ាងខ្លាំង ក្នុងអំឡុងពេលជំងឺរាតត្បាតកូវីដ-១៩ ជាមួយនឹងតម្រូវការទិញទំនិញតាមអ៊ីនធឺណិត និងការសិក្សាតាមអ៊ីនធឺណិត។ពាណិជ្ជកម្មអេឡិចត្រូនិកប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជាបានរកឃើញវិធីថ្មីនៃការរស់នៅកាន់តែងាយស្រួល ខណៈពេលដែលចាប់ផ្តើមសម្របខ្លួនទៅនឹងការប្រើប្រាស់ប្រតិបត្តិការប្រាក់ឌីជីថលតាមរយៈគណនីធនាគារជំនួសឱ្យសាច់ប្រាក់ក្នុងអំឡុងពេលជំងឺរាតត្បាត។ កត្តានេះនាំឱ្យមានការរីកចម្រើនក្នុងវិស័យពាណិជ្ជកម្មអេឡិចត្រូនិកនៅកម្ពុជា។ការលក់ និងទិញតាមអ៊ីនធឺណិតតាមរយៈកម្មវិធីប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយសង្គម កម្មវិធីចែកចាយអាហារ សាលារៀន ការថែទាំសុខភាព អគ្គិសនី និងការទូទាត់ទឹកក៏ត្រូវបានធ្វើឡើងជាឌីជីថលតាមរយៈ QR Code ផងដែរ។ ការទូទាត់ចាប់ផ្តើមមានអារម្មណ៍ស្រួល សន្សំសំចៃពេលវេលា និងថាមពលជាមួយស្មាតហ្វូនរបស់អ្នក និងដោយគ្រាន់តែភ្ជាប់អ៊ីនធឺណិត ឬ Wi-Fi ប៉ុណ្ណោះ។យោងតាម Statista ប្រាក់ចំណូលនៅក្នុងទីផ្សារ e-commerce ត្រូវបានគេព្យាករណ៍ថានឹងឈានដល់ 979.90 លានដុល្លារក្នុងឆ្នាំ 2023 ។ នៅក្នុងទីផ្សារ e-commerce ចំនួនអ្នកប្រើប្រាស់ត្រូវបានគេរំពឹងថានឹងមានចំនួនដល់ទៅ 8.76 លាននាក់នៅឆ្នាំ 2027 ។ ច្បាប់អ៊ីនធឺណិត និងច្បាប់ពាណិជ្ជកម្មអេឡិចត្រូនិក ដើម្បីគ្រប់គ្រង និងការពារអ្នកប្រើប្រាស់ គឺចាំបាច់ដើម្បីគ្រប់គ្រងសុវត្ថិភាព និងសុវត្ថិភាពទីផ្សារអនឡាញនៅកម្ពុជាឱ្យកាន់តែប្រសើរឡើង។ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ការក្លែងបន្លំការទិញតាមអ៊ីនធឺណិត ការបោកប្រាស់លុយតាមអ៊ីនធឺណិត ការលួចចូល និងការការពារទិន្នន័យគឺជាបញ្ហានៅពេលនិយាយអំពីការទិញតាមអ៊ីនធឺណិត។ទេសចរណ៍ការរកឃើញបង្ហាញថាមានភាពជាប់ទាក់ទងគ្នានៅពេលទទួលយក និងធ្វើផែនការគន្លឹះ; អ្នកទេសចរចាត់ទុកមុខងារនៃប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយសង្គមថាមានសារៈសំខាន់។បន្ទាប់មក ប្រភពព័ត៌មានញឹកញាប់បំផុតដែលត្រូវបានប្រើប្រាស់ដោយអ្នកឆ្លើយសំណួរនៅពេលរៀបចំផែនការធ្វើដំណើរ និងការធ្វើដំណើរ ជារឿយៗជាប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយសង្គម (43.6%) ។ ការពេញនិយមបំផុតទីពីរគឺគ្រួសារ និងមិត្តភ័ក្តិ (43.6%) ដែលអ្នកឆ្លើយសំណួរតែងតែប្រើគ្រួសារ ឬមិត្តភក្តិរបស់ពួកគេជាប្រភពនៃព័ត៌មានរបស់ពួកគេ។ គួរបញ្ជាក់ផងដែរថា គេហទំព័រកម្មវិធីទូរស័ព្ទ (35.6%) ជារឿយៗត្រូវបានប្រើប្រាស់ជាប្រភពទីបីដែលមានព័ត៌មានទេសចរណ៍ (35.0%) ជាប្រភពចុងក្រោយ ដោយផ្អែកលើការស្រាវជ្រាវអំពី \"ឥទ្ធិពលនៃប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយសង្គមក្នុងវិស័យទេសចរណ៍ (ករណីនៅកម្ពុជា)\"។ដូច្នេះហើយ វេទិកាប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយសង្គមដូចជា Facebook Instagram និង TikTok រួមទាំងព័ត៌មានស្វែងរករបស់ Google និងការណែនាំតាមអ៊ីនធឺណិតសម្រាប់ទិសដៅធ្វើដំណើរ កំពុងដើរតួនាទីយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការណែនាំ និងអនុញ្ញាតឱ្យអ្នកទេសចរណ៍ទទួលបានព័ត៌មានបន្ថែមទាក់ទងនឹងកន្លែងធ្វើដំណើរដ៏អំណោយផលរបស់ពួកគេនៅក្នុងប្រទេស។ការអប់រំតាមអ៊ីនធឺណិតយោងតាមអត្ថបទរបស់ Kiripost (2023), tជំងឺរាតត្បាតបាននាំឱ្យមានការកើនឡើងគួរឱ្យកត់សម្គាល់នៃការអប់រំតាមអ៊ីនធឺណិតនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ដោយមានសិស្សយ៉ាងហោចណាស់បីនាក់បានចុះឈ្មោះចូលរៀនវគ្គសិក្សាតាមអ៊ីនធឺណិត។ នេះបានបង្កើតឱកាសដ៏អស្ចារ្យសម្រាប់អាជីវកម្មអប់រំតាមអ៊ីនធឺណិតដើម្បីចូលក្នុងទីផ្សារកម្ពុជា ដោយប្រាក់ចំណូលក្នុងតំបន់ពីការអប់រំតាមអ៊ីនធឺណិតត្រូវបានព្យាករណ៍ថានឹងកើនដល់ 1,485 លានដុល្លារនៅឆ្នាំ 2022 និង 2,555 លានដុល្លារនៅឆ្នាំ 2026។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ការស្ទង់មតិមួយបានរកឃើញថា 78% នៃសិស្សចូលចិត្តការសិក្សាបែបកូនកាត់ ខណៈដែល 14% ចូលចិត្តការអប់រំតាមអ៊ីនធឺណិត។យោងតាមរបាយការណ៍របស់វេទិកាអប់រំកម្ពុជា (ឆ្នាំ 2021) ការរៀនតាមអ៊ីនធឺណិតបានផ្លាស់ប្តូរវិធីដែលសិស្សរៀន ជាពិសេសនៅក្នុងថ្នាក់ឧត្តមសិក្សា ដោយអនុញ្ញាតឱ្យចូលប្រើឧបករណ៍បច្ចេកវិទ្យា វេទិកាឌីជីថល និងអ៊ីនធឺណិត។ ទំព័រហ្វេសប៊ុកផ្លូវការរបស់ MoEYS ប៉ុស្តិ៍ YouTube និងវេទិកាសិក្សាតាមប្រព័ន្ធអេឡិចត្រូនិកផ្សេងទៀត ផ្តល់ជូនមេរៀនវីដេអូជាង 200 ដែលអនុញ្ញាតឱ្យសិស្សចូលរៀនតាមអ៊ីនធឺណិតបានគ្រប់ពេលវេលា និងគ្រប់ទីកន្លែង។វិធីសាស្រ្តនៃការរៀនសូត្រប្រកបដោយភាពច្នៃប្រឌិតនេះជួយសន្សំប្រាក់ និងពេលវេលា ធ្វើឱ្យការអប់រំថ្នាក់ឧត្តមសិក្សាកាន់តែមានលក្ខណៈចម្រុះ និងផ្លាស់ប្តូរនៅលើមាត្រដ្ឋានសកល។ ការអប់រំឌីជីថលក៏បានគាំទ្រដល់ការអភិវឌ្ឍន៍យុទ្ធសាស្ត្របង្រៀនផ្អែកលើសមត្ថភាពផងដែរ ដូចដែលអង្គការយូណេស្កូចែងថា គ្រូបង្រៀនទទួលបានការគាំទ្រគុណភាពខ្ពស់រួមទាំងវិធីសាស្រ្តបង្រៀនថ្មីៗ សកម្មភាពសិក្សា និងការផ្គត់ផ្គង់អនាម័យ ធានាបាននូវការអប់រំជាបន្តបន្ទាប់សម្រាប់អ្នកសិក្សា (Cambodianess, 2020)។ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយសង្គម និងការកម្សាន្តឧស្សាហកម្មកម្សាន្តរបស់ប្រទេសកម្ពុជាកំពុងផ្លាស់ប្តូរទៅជាវេទិកាឌីជីថល និងប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយសង្គមដូចជា Youtube, Spotify, Facebook, Instagram, TikTok និង Telegram ។ វីដេអូតន្ត្រី ព័ត៌មាន និងខ្លឹមសារផ្សេងៗមាននៅលើអ៊ីនធឺណិត។ទីផ្សារប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយឌីជីថលរបស់កម្ពុជាមានតម្លៃ 74.87 លានដុល្លារក្នុងឆ្នាំ 2022 កើនឡើង 17 ភាគរយពីឆ្នាំ 2021។ ហ្គេមវីដេអូបង្កើតបានជាផ្នែកធំជាងគេដែលមានតម្លៃ 38.7 លានដុល្លារក្នុងឆ្នាំ 2022 កើនឡើង 16.5 ភាគរយពីឆ្នាំ 2021។ ចំណូលតន្ត្រីឌីជីថលនៅឆ្នាំ 2022 មានតម្លៃ 6.5 លានដុល្លារ។ ដោយចាប់យកតែប្រាំបួនភាគរយនៃចំណែកទីផ្សារ។ដោយសារអ៊ិនធឺណិតត្រូវបានប្រើប្រាស់យ៉ាងទូលំទូលាយ និងប្រកបដោយផលិតភាពក្នុងវិស័យផ្សេងៗក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ដូចជាពាណិជ្ជកម្មអេឡិចត្រូនិក ទេសចរណ៍ ការអប់រំ និងការកម្សាន្ត។ សុវត្ថិភាព និងសុវត្ថិភាពជាមួយនឹងការប្រើប្រាស់អ៊ីនធឺណេតរួមបញ្ចូលគឺចាំបាច់ដើម្បីធានាថាអ្នកគ្រប់គ្នាអាចទទួលបានឱកាស និងអត្ថប្រយោជន៍នៃឧបករណ៍ឌីជីថលដោយមិនបង្កគ្រោះថ្នាក់ ឬបោកប្រាស់តាមរយៈអ៊ីនធឺណិត។ ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធរដ្ឋាភិបាលឌីជីថល និងសន្តិសុខតាមអ៊ីនធឺណិត គឺជាកម្លាំងយុទ្ធសាស្ត្រដ៏សំខាន់ ដើម្បីធានាបាននូវគុណភាព ប្រសិទ្ធភាព និងសុវត្ថិភាពនៃបណ្តាញនៅក្នុងព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា។
កំណើតដំបូងនៃអ៊ីនធឺណិត
អ៊ីនធឺណិតត្រូវបានបង្កើតឡើងនៅសហរដ្ឋអាមេរិកក្នុងទសវត្សរ៍ឆ្នាំ ១៩៥០។ សង្គ្រាមត្រជាក់បានឈានដល់កម្រិតកំពូល ហើយភាពតានតឹងដ៏ធំក៏បានកើតឡើងរវាងទ្វីបអាមេរិកខាងជើង និងសហភាពសូវៀត។ ភាពតានតឹងរវាងមហាអំណាចទាំងពីរនេះបាននាំឱ្យប្រជាជនរស់នៅក្នុងភាពភ័យខ្លាចអំពីអាវុធនុយក្លេអ៊ែរដែលប្រទេសទាំងពីរមាន ហើយសហរដ្ឋអាមេរិកបានដឹងថាវាត្រូវការប្រព័ន្ធទំនាក់ទំនងដែលមិនអាចរងផលប៉ះពាល់ដោយការវាយប្រហារនុយក្លេអ៊ែររបស់សូវៀត តាមរយៈការបង្កើតវិធីសាស្រ្តទំនាក់ទំនងឯករាជ្យដោយប្រើអ៊ីនធឺណិត។នៅពេលនោះ កុំព្យូទ័រគឺជាម៉ាស៊ីនធំ និងមានតម្លៃថ្លៃ ដែលប្រើដោយអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រយោធា និងបុគ្គលិកសាកលវិទ្យាល័យតែប៉ុណ្ណោះ។អ៊ីនធឺណិតបានចាប់ផ្តើមនៅក្នុងទសវត្សរ៍ឆ្នាំ១៩៦០ដែលជាមធ្យោបាយមួយសម្រាប់អ្នកស្រាវជ្រាវរដ្ឋាភិបាលក្នុងការចែករំលែកព័ត៌មាន។ ថ្ងៃទី ១ ខែមករា ឆ្នាំ ១៩៨៣ ត្រូវបានចាត់ទុកថាជាថ្ងៃកំណើតផ្លូវការរបស់អ៊ីនធឺណិត។អ៊ិនធឺណិត គឺជាប្រព័ន្ធសកលនៃបណ្តាញកុំព្យូទ័រដែលមានទំនាក់ទំនងគ្នាទៅវិញទៅមកដែលប្រើឈុតប្រូតូគោលអ៊ីនធឺណិត (TCP/IP) ដើម្បីផ្សារភ្ជាប់ទំនាក់ទំនងរវាងបណ្តាញអ៊ីនធឺណិត និងឧបករណ៍អេឡិចត្រូនិច។ វាគឺជាបណ្តាញនៃបណ្តាញដែលមានបណ្តាញឯកជន សាធារណៈ ការសិក្សា អាជីវកម្ម និងបណ្តាញរដ្ឋាភិបាលនៃវិសាលភាពក្នុងមូលដ្ឋានដល់សកលលោក ដែលភ្ជាប់ដោយអារេទូលំទូលាយនៃបច្ចេកវិទ្យាបណ្តាញអេឡិចត្រូនិច ឥតខ្សែនិងអុបទិក។តើអ្នកដឹងទេថាកម្ពុជាប្រើអ៊ីនធឺណិតដំបូងគេនៅពេលណា?ប្រទេសកម្ពុជាបានចាប់ផ្តើមប្រើប្រាស់អ៊ីនធឺណិតលើកដំបូងគេនៅឆ្នាំ ១៩៩៧ ដែលជាការបើកប្រវត្តិសាស្ត្រនៃយុគសម័យអ៊ិនធឺណិតនៅកម្ពុជាក៏ចាប់ផ្តើមចាប់ពីពេលនោះមក។ សេវាអ៊ីនធឺណិតដំបូងគេដែលត្រូវបានដាក់ឲ្យប្រើប្រាស់នៅកម្ពុជាមានឈ្មោះថា Camnet Internet Service ។ Camnet Interenet Service គឺជាក្រុមហ៊ុនផ្តល់សេវាអ៊ីនធឺណិតដែលដំណើរការដោយក្រសួងប្រៃសណីយ៍ និងទូរគមនាគមន៍កម្ពុជាដោយមានការគាំទ្រពីមជ្ឈមណ្ឌលស្រាវជ្រាវអភិវឌ្ឍន៍អន្តរជាតិនៃប្រទេសកាណាដា។ វាមានទីស្នាក់ការកណ្តាលនៅទីក្រុងភ្នំពេញ។ប្រទេសកម្ពុជាត្រូវបានតភ្ជាប់ទៅកាន់អ៊ីនធឺណិតតាមរយៈផ្កាយរណបដែលមានកម្លាំង ៦៤ គីឡូប៊ីត ក្នុងមួយវិនាទីដែលភ្ជាប់មកពីប្រទេសសិង្ហបុរីនៅខែឧសភាឆ្នាំ ១៩៩៧។ ទន្ទឹមនឹងនេះ នៅពេលដែលCamnetបានដាក់ដំណើរការលើកដំបូងរបស់ខ្លួនក្នុងវិស័យអ៊ីនធឺណិតនៅកម្ពុជា វាបានភ្ជាប់អ្នកប្រើប្រាស់ជាង ៩០ នាក់ និងដៃគូពាណិជ្ជកម្មផ្សេងៗទៀត កំឡុងពេលនោះដែរក៏មានការផ្តល់សេវាកម្មផ្នែកអ៊ីនធឺណិតដល់ ក្រសួងរដ្ឋាភិបាល សិស្សនិស្សិត និងអង្គការមួយចំនួន សម្រាប់ប្រតិបត្តិការលើកដំបូងរបស់ខ្លួនលើអ៊ីនធឺណិតក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។នៅលើផ្នែកពាណិជ្ជកម្ម Camnet បានប្រឈមមុខនឹងការប្រកួតប្រជែងដ៏តឹងតែងពីសេវាកម្មអ៊ីនធឺណិតទីពីរគឺ Big Pond ដែលត្រូវបានដាក់ឱ្យដំណើរការដោយក្រុមហ៊ុនទូរគមនាគមន៍យក្សរបស់អូស្ត្រាលី Telstra នៅថ្ងៃទី ២ ខែមិថុនា ឆ្នាំ ១៩៩៧។នៅពេលនោះក្នុងឆ្នាំ ២០០១ តម្លៃអ៊ិនធឺណិតនៅកម្ពុជាគឺផ្អែកលើកាតអ៊ីនធឺណិតបង់ប្រាក់ជាមុន ដែលមានតម្លៃប្រហែល ៣.៣៣ ដុល្លារក្នុងមួយម៉ោងពីសេវាផ្តល់អ៊ីនធឺណិត (IPS) ដូចជា Camnet នេះបើយោងតាមរបាយការណ៍សិក្សាមួយរបស់សហភាពទូរគមនាគមន៍អន្តរជាតិទីក្រុងហ្សឺណែវ ប្រទេសស្វីស។ការផ្ញើសារធ្លាប់មានតម្លៃ ០.១៥ ដុល្លារក្នុងមួយគីឡូបៃ ដែលអាចសរសេរបានប្រហែល ១៥០ តួអក្សរនៃអត្ថបទ។ មានការគិតថ្លៃតាមចំនួនម៉ោងក្នុងការហៅទូរស័ព្ទចូលជាមួយដៃគូបែបឯកជន ឬដៃគូឯកជនសាធារណៈ ដូច្នេះលុះត្រាតែឯកសារមានទំហំធំខ្លាំងដូចជាការទាញយកកម្មវិធីជាដើម ក្រៅពីនេះការចំណាយក្នុងការទទួលឯកសារនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាគឺមានសូវមានភាពចាំបាច់នៅឡើយទេ។ដោយសារតម្លៃអ៊ីនធឺណិតខ្ពស់ ការតភ្ជាប់អ៊ីនធឺណិតនៅមានកម្រិត សូម្បីតែនៅក្នុងទីក្រុងភ្នំពេញ និងខេត្តសៀមរាបមានអ៊ីនធឺណិតក៏ដោយ ប៉ុន្តែមានហាងអ៊ីនធឺណិតតិចតួចប៉ុណ្ណោះដែលមានលទ្ធភាពប្រើប្រាស់អ៊ីនធឺណិត ខណៈពេលដែលនៅតំបន់ដាច់ស្រយាលមិនមានការប្រើប្រាស់ទូលំទូលាយនៃអ៊ីនធឺណិតនៅឡើយទេ។ការរីកដុះដាលនៃការប្រើប្រាស់អ៊ីនធឺណិតនាពេលបច្ចុប្បន្ន ក្រោយមកទៀត ប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណិតរឹតតែដើរតួនាទីសំខាន់ក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ ក្នុងប្រមាណ១៥ ឆ្នាំក្រោយមកនេះ អ៊ីនធឺណិតបានវិវត្តទៅជាប្រភពចម្បងសម្រាប់ការទទួលបានព័ត៌មាន និងកម្សាន្ត សម្រាប់អ្នកដែលមានកម្រិតជីវភាពមធ្យម និងកម្រិតជីវភាពខ្ពស់។ការផ្លាស់ប្តូរទាំងនេះបានចាប់ផ្តើមចាប់តាំងពីមានវត្តមាននៃក្រុមហ៊ុនផ្តល់សេវាអ៊ីនធឺណិតដូចជា Camnet និង Big Pond ដែលបានអនុញ្ញាតឲ្យមនុស្សមួយក្រុមតូចអាចប្រើប្រាស់អ៊ីនធឺណិតបាននៅតាមហាងកាហ្វេមួយចំនួននៅរាជធានីភ្នំពេញ។បច្ចុប្បន្នការប្រើប្រាស់អ៊ីនធឺណិតនិង Wi-Fi ត្រូវបានប្រើប្រាស់ជាទូទៅ ព្រមទាំងមានតម្លៃទាបទៀតផង ដោយអ្នកប្រើប្រាស់អាចផ្សារភ្ជាប់ខ្លួនជាមួយនឹងពិភពអនឡាញបានស្ទើរតែគ្រប់ទីកន្លែង ដូចជាតាមហាងកាហ្វេ ភោជនីយដ្ឋាន សណ្ឋាគារ តាមអាគារការិយាល័យ តាមគេហដ្ឋាន និងនៅតាមទីសាធារណៈមួយចំនួនផងដែរ ដោយផ្តល់នូវការប្រើប្រាស់ Wi-Fi ដោយឥតគិតថ្លៃសម្រាប់សាធារណៈជន។បើគិតត្រឹមខែមករា ឆ្នាំ ២០២៣ កម្ពុជាមានអ្នកប្រើប្រាស់អ៊ីនធឺណិតចំនួន ១១.៣៧ លាននាក់ នេះបើយោងតាមរបាយការណ៍ទិន្នន័យឌីជីថល ២០២៣ កម្ពុជា។ការចូលប្រើប្រាស់អ៊ីនធឺណិតឥឡូវនេះមានសារៈសំខាន់ណាស់ក្នុងជីវិតរបស់ប្រជាជនកម្ពុជា។ ស្ទើរតែគ្រប់ទិដ្ឋភាពនៃជីវិតប្រចាំថ្ងៃរបស់យើងត្រូវបានភ្ជាប់ទៅឧបករណ៍អេឡិចត្រូនិច និងអ៊ីនធឺណេតតាមវិធីដែលយើងធ្វើអន្តរកម្ម ចែករំលែកព័ត៌មាន កម្សាន្ត ការសិក្សាតាមប្រព័ន្ធអនឡាញ ការផ្ទេរប្រាក់ ការទិញទំនិញតាមអ៊ីនធឺណិត និងការធ្វើការពីចម្ងាយ រួមជាមួយនឹងសកម្មភាពជាច្រើនទៀត។